Ο Μάνος Λοΐζος, ο μελωδός της ψυχής μας, στο σύντομο διάβα του από τη ζωή πρόσφερε μια μεγάλη σε ποιότητα δημιουργία, η οποία παραμένει ζωντανή και συνεπαίρνει με την ίδια δύναμη εδώ και χρόνια. Ο θάνατος τον βρήκε σε ηλικία μόνο 45 χρόνων, το 1982, τη μέρα που ξεκινούσε στην Αθήνα το Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» και η πικρή είδηση του θανάτου του σκόρπισε απέραντη θλίψη στους συντρόφους του, στο λαό που τον αγάπησε και τον τραγούδησε... Ο ταλαντούχος καλλιτέχνης, ο ασυμβίβαστος άνθρωπος είχε αφήσει την τελευταία του πνοή, σε νοσοκομείο της Μόσχας, στο οποίο με τη φροντίδα του ΚΚΕ είχε μεταφερθεί και νοσηλευόταν, βαριά άρρωστος.

Μπορεί η ανθρώπινη περιπέτεια του Μάνου Λοΐζου να ολοκληρώθηκε πρόωρα, άδικα, όμως η φωτεινή του δημιουργία παραμένει «ένα παράθυρο ανοιχτό στη λιακάδα...». Ολα τον θύμιζαν: «Σ' ακολουθώ», «Το ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας», «Ο Δρόμος», «Ολα σε θυμίζουν», «Σεβάχ ο Θαλασσινός», «Τζαμάικα», «Ο Τρίτος Παγκόσμιος», «Ο γερο - νέγρο Τζιμ», «Πρώτη Μαΐου», «Τσε», «Αχ χελιδόνι μου», «Μάνα δε φυτέψαμε», «Εχω έναν καφενέ», «Πάγωσε η τσιμινιέρα», «Λιώνουν τα νιάτα μας», «Το ακορντεόν», «Τα νέγρικα»... «Οσο η σιωπή είναι χρυσός / τόσο του νέγρου ο ιδρώς / για τον λευκό είν' θησαυρός / στράφι του νέγρου ο θυμός...» («Κι αν συ λευκός, νέγρος εγώ»)...

Αντικειμενικά όμως, λόγω της σύνθεσης του κοινού, στο επίκεντρο της συζήτησης, σ' αυτή τη σύσκεψη που έγινε μέσα στο χώρο του Φεστιβάλ, αναδείχτηκαν έντονα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οικογένειες με παιδιά που σπουδάζουν, ειδικά αναφορικά με το κόστος των σπουδών. Στο κέντρο του προβληματισμού μπήκε το πώς θα συμβάλουν και οι γονείς πιο έμπρακτα στις κινητοποιήσεις και όλη τη δράση του ΜΑΣ, στις διεκδικήσεις του για δωρεάν σίτιση, στέγαση, μετακινήσεις κλπ. Συζήτησαν, δηλαδή, δημιουργικά, το πώς οι γονείς, που βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για τη μόρφωση των παιδιών τους, θα ανταποκριθούν περισσότερο στο σύνθημα του ΜΑΣ «Εργάτη κάνε υπόθεση δική σου το μέλλον και τη μόρφωση που θα 'χει το παιδί σου».

Τα βιβλία στην Ιταλία οι μαθητές όπως και οι φοιτητές, τα αγοράζουν. Το κόστος των βιβλίων για τα Λύκεια που σε προετοιμάζουν για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι διπλάσιο από εκείνα των Λυκείων που σε προετοιμάζουν για δουλειά. Τα τελευταία χρόνια η διαφορά ανάμεσά τους μεγαλώνει. Απαράδεκτη είναι και η κατάσταση των σχολικών κτιρίων. Χαρακτηριστική περίπτωση ο θάνατος 17χρονου μαθητή από κατάρρευση στέγης σε σχολείο που ήταν στην περιφέρεια μεγάλης πόλης κι όχι στο κέντρο που πάνε παιδιά εύπορων οικογενειών.

Στην Πορτογαλία, τη νέα σχολική χρονιά το κόστος σε αναλώσιμα για ένα μαθητή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι περίπου 600 ευρώ. Εκπτώσεις που δικαιούνταν οι μαθητές στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς παίρνονται πίσω. Δεν δίνεται δυνατότητα συμμετοχής των μαθητών σε δραστηριότητες όπως αθλητισμός, θέατρο κτλ.

«Δεν μπορεί να υπάρξει δημόσια, δωρεάν, ουσιαστική εκπαίδευση για όλους ή για τους πολλούς, όπου υπάρχει καπιταλισμός», επισημαίνει ο Λορέντζο Λανγκ, μέλος της Εθνικής Γραμματείας του Μετώπου Κομμουνιστικής Νεολαίας Ιταλίας. «Μια Κομμουνιστική Νεολαία έχει ξεκάθαρο τον ρόλο που πρέπει να παίξει. Χρησιμοποιούμε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα και στόχους πάλης πάνω σε υπαρκτά προβλήματα που μας επιτρέπει να συσπειρώνουμε περισσότερους μαθητές στην προοπτική ότι μόνο ο σοσιαλισμός μπορεί να ανατρέψει αυτή την πραγματικότητα. Τα βασικά αιτήματά μας είναι η δημόσια και δωρεάν Παιδεία, αύξηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης ως τα 18 έτη. Είμαστε αντίθετοι σε οποιοδήποτε χαράτσι λειτουργίας του σχολείου, ενάντια στο ταξικό ιδεολόγημα "όποιος είναι άξιος τα καταφέρνει, οι άλλοι ας μείνουν πίσω". Η ανάλυση των προβλημάτων σε βάθος, μας επιτρέπει να προσεγγίσουμε καλύτερα τους μαθητές, γιατί στόχος των κομμουνιστών είναι τα παιδιά της εργατικής τάξης κι όταν τους μιλάς με τα κατάλληλα λόγια τότε έχεις αποτελέσματα», σημείωσε, προσθέτοντας ότι στα σχολεία έχουν οργανώσει Επιτροπές Αγώνα.

Μεταφέροντας την εικόνα από τη Βενεζουέλα, ο Φρανσίσκο Καλντερόν, μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της Κομμουνιστικής Νεολαίας Βενεζουέλας, σημείωσε ότι από το 1998 που την εξουσία κατέλαβε ο Τσάβες με τη βοήθεια των λαϊκών στρωμάτων, έχουν βοηθηθεί κοινωνικοί θεσμοί όπως η υγεία, η στέγαση, η παιδεία. Το 40% του συνολικού κρατικού προϋπολογισμού επενδύεται στην Παιδεία, όπως και το 10% του ΑΕΠ. Το 93% του πληθυσμού 13 - 16 ετών βρίσκεται στα σχολεία. «Για μας αποτελεί λαμπρό παράδειγμα η Παιδεία στην Κούβα. Ενα είναι σίγουρο, παντού, ο εχθρός μας είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που μας εκμεταλλεύεται», τόνισε.

«Η νέα σχολική χρονιά είναι απόδειξη ότι δεν μπορεί να υπάρξει ελεύθερη, δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση δίπλα στον καπιταλισμό. Η δικαιολογία που δίνεται για τις περικοπές στην Ισπανία είναι ίδια με εκείνη που δίνεται στην Ελλάδα: "Λεφτά δεν υπάρχουν για την Παιδεία" και μειώνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Απ' την άλλη γίνεται επίθεση στη δομή της εκπαίδευσης, όπως π.χ. καταργώντας μαθήματα. Τα μέτρα σ' όλες τις χώρες στοχεύουν να δημιουργήσουν φθηνούς, χωρίς γνώσεις, ιδανικούς εργάτες για τους καπιταλιστές», λέει ο Τζέφερσον Καρντένας, υπεύθυνος Διεθνών σχέσεων της Ενωσης Κομμουνιστικής Νεολαίας Ισπανίας, ενώ μιλώντας για το μαθητικό κίνημα της χώρας του σημείωσε ότι «έχει σημαντικά προβλήματα οργάνωσης, συνέχειας και έλλειψης στελεχών. Τον προηγούμενο χρόνο έγιναν δυναμικές κινητοποιήσεις με τη συμμετοχή μαθητών που κατά κύριο λόγο δεν γνώριζαν από πού προέρχονται τα μέτρα. Η διαφορά σε αυτές τις κινητοποιήσεις ήταν η συμμετοχή των μαθητών στο πλευρό των γονιών τους. Η γενική απεργία του Μάη αποτέλεσε μεγάλη μάχη μέσα στα σχολεία, καθώς η συμμετοχή ήταν μαζική και μέσα από αυτή την πάλη οργανώθηκαν νέα μαθητικά συμβούλια που λειτουργούν ως τώρα, παράλληλα αυξήθηκαν οι δυνάμεις μας στη βάση και ενδυναμώθηκε η συμμαχία με τους φοιτητές. Στόχος μας είναι να δημιουργηθούν γερές και λειτουργικές οργανώσεις, να ενδυναμώσουμε την πάλη μας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Να συμμαχήσουμε με τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους μετανάστες και να αναδείξουμε το λόγο των περικοπών που είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα».

«Για τους κομμουνιστές είναι προτεραιότητα η συμμετοχή μας στα μαθητικά συμβούλια. Μέσα απ' αυτά προσπαθούμε να οργανώσουμε τον αγώνα μας, να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας, να συνδέσουμε τα προβλήματα των μαθητών με τα ευρύτερα ζητήματα της κοινωνίας», σημείωσε η Αννα Σοφία Μπερνάρντο, μέλος της Γραμματείας της Πορτογαλικής Κομμουνιστικής Νεολαίας, επισημαίνοντας ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να πάρει πίσω εργατικές κατακτήσεις, όπως το δικαίωμα στη δημόσια και δωρεάν Παιδεία. Ενώ μετέφερε παραδείγματα όπου το μαθητικό κίνημα είχε μικρές νίκες, σε σχολεία που κατάφεραν να ανοίξουν τη θέρμανση ή σε εργαστήρια που δόθηκαν τα απαραίτητα υλικά που χρειάζονταν. «Φαίνονται μικρά, σχολίασε, αλλά είναι μεγάλη η συνεισφορά τους στο να κατανοήσουν οι μαθητές ότι ο αγώνας είναι ο μόνος δρόμος για να κατακτήσουν δικαιώματα».

Στο αφιέρωμα, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή, το οποίο επιμελήθηκαν το Τμήμα Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ και η Πολιτιστική Επιτροπή του ΚΣ της ΚΝΕ, ακούστηκαν αποσπάσματα μελοποιημένων ποιημάτων του Βρεττάκου, από τον Π. Κωνσταντακόπουλο, ο οποίος «εισήγαγε» τους ακροατές στα βαθύτερα νοήματα των στίχων, με τρόπο απλό, όπως αξίζει στην αλήθεια και στους σπουδαίους δημιουργούς και ουσιαστικά, κατανυκτικό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Νικηφόρος Βρεττάκος αποτέλεσε και την πηγή έμπνευσης στην Εκθεση Εικαστικού Εργου νέων καλλιτεχνών, των οποίων τα έργα εκτέθηκαν στο χώρο του Πολιτισμού του Φεστιβάλ.

Την αυλαία των παραστάσεων άνοιξε, την Πέμπτη, η ομάδα «Τρομπετίνι», που παρουσίασε με συνοδεία ζωντανής μουσικής από κουαρτέτο τρομπετών το παραμύθι των αδερφών Γκριμ «Ενας παράξενος μουσικός». Αργότερα, όλα τα παιδιά ανέβηκαν στην σκηνή, συμμετέχοντας στη δραματοποίηση του παραμυθιού «Η χώρα με τους παράξενους ανθρώπους», με θέμα τη μετανάστευση.

Μικροί και μεγάλοι διασκέδασαν, την Παρασκευή, με το κουκλοθέατρο «Χαρχούτ» του Χρήστου Αυτσίδη, αλλά και το Σάββατο με τις προσπάθειες του Καραγκιόζη να γλιτώσει από χρέη και χαράτσια στην παράσταση που έδωσε ο Θανάσης Λιούνης. Με ενθουσιασμό οι μικροί θεατές έγιναν πρωταγωνιστές, όταν η Ιρίνα Μπόικο τους κάλεσε να βοηθήσουν «Το παντζαράκι» να μεγαλώσει. Το πρόγραμμα του Παιδότοπου ολοκληρώθηκε το βράδυ του Σαββάτου με την παιδική χορωδία υπό τη διεύθυνση της Ανθής Γουρουντή και τραγούδια στους ήχους της μουσικής του Αλέκου Ξένου, που φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του...

Ξεκινά ο Μέγας, μιλά με στίχους «είναι επανάσταση τα χέρια ψηλά, σφίξε την γροθιά και ξεκίνα τον αγώνα, όσους ονειρεύονται ακόμα...». Και ο κόσμος από κάτω του «απαντά» με τα χέρια ψηλά. Στίχοι, για τους προλετάριους, να ενωθούν, ειδικά αφιερωμένο «Αδέλφια στα όπλα με τον καιρό, πολέμα και όρμα για τον σκοπό, στα χέρια σου η δύναμη, μην την χαρίζεις...» κι ο διάλογος στίχων και συνθημάτων συνεχίζεται σε όλη τη συναυλία. Δεν ξεχνά ν' αναφερθεί και στην εφημερίδα «Αυγή» απαντώντας «ΝΕΒΜΑ, ΜΕΓΑΣ παίζουμε για την ΚΝΕ χρόνια, άλλοι το ανακαλύψαν σήμερα...». Στη σκηνή οι ΝΕΒΜΑ, μετά οι «Goin Through», χειροκροτήματα, σφυρίγματα, χιλιάδες χέρια ψηλά. Ξεκινούν μ' ένα τραγούδι «κερασμένο» όπως λένε, στην εφημερίδα «Αυγή»... «Μαζί μου ασχολείσαι....». Και συνεχίζουν μ' άλλα. Κλείνουν, με τα χαιρετίσματα στους Χαλυβουργούς και φωνάζοντας «ψηλά την γροθιά»!

Νωρίτερα, στη σκηνή του Μαθητικού Στεκιού, βρέθηκαν μαθητές με τις μπάντες και τα τραγούδια τους, παρουσία μαθητών και συμμαθητών τους που «τίμησαν» τα μουσικά όνειρα των συγκροτημάτων και χόρεψαν με τον ιδιαίτερο τρόπο τους. Ενώ ξεχωριστή παρουσία είχε και ο Κ. Ραβνιωτόπουλος με την Stand up comedy.

Με τη συμμετοχή 80 αθλητών και αθλητριών έγινε το Σάββατο ο αγώνας δρόμου 5.000 μ., ο οποίος ήταν ενταγμένος στο πρόγραμμα του Αθλητικού Camp που διοργανώθηκε - για πρώτη φορά φέτος - στο πλαίσιο του Φεστιβάλ. Ηταν αφιερωμένος στην πάλη ενάντια στα ναρκωτικά και ξεκίνησε από την πλατεία Ελευθερίας στο Ιλιον. Οι δρομείς διέσχισαν τις οδούς Αίαντος, Ιδομενέως, Κύπρου, Λεωφόρο Δημοκρατίας, Σπύρου Μουστακλή και τερμάτισαν στο χώρο του Φεστιβάλ. Στην οργανωτική επιτυχία του αγώνα συνέβαλαν διεθνείς κριτές στίβου του ΣΕΓΑΣ.

Παραβρέθηκαν, μεταξύ άλλων, οι Συμεών Συμεωνίδης, πρόεδρος της Βαλκανικής Επιτροπής Βετεράνων Αθλητών Στίβου (BAVA) και της Ομοσπονδίας Ελλήνων Βετεράνων Αθλητών Στίβου (ΟΕΒΑΣ), Μελάνα Συμεωνίδου, γγ της Ελληνικής Ομοσπονδίας Κριτών Κλασικού Αθλητισμού (ΕΟΚΚΑ), Ηλίας Γεωργίου, πρόεδρος του Συνδέσμου Κριτών Στίβου Δυτικής Αττικής, Γιάννης Πετρίδης, πρώην ειδικός γραμματέας του ΣΕΓΑΣ και πρόεδρος του Α.Σ. «Ηλίας Βεργίνης».

Η τριάδα των νικητών:

ΑΝΔΡΕΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΕΒΡΟΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΘΩΜΑΣ ΓΙΑΝΝΟΥΣΑΣ

ΕΦΗΒΟΙ: ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΜΑΤΣΑΚΑΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΙΛΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΠΑΝΟΣ

ΠΑΙΔΕΣ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΡΙΦΤΗΣ, ΜΑΡΙΝΟΣ ΤΣΟΜΗΣ

ΓΥΝΑΙΚΕΣ: ΤΑΝΙΑ ΚΛΩΝΑΤΟΥ, ΕΛΕΝΗ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΚΑΜΙΛΑ ΚΑΒΝΙΚ

Το απόγευμα πραγματοποιήθηκε σεμινάριο γνωριμίας με αθλήματα του στίβου από τον προπονητή Χρύσανθο Κυριαζή.

Ο Σπύρος Μαρίνης αναφέρθηκε στις πολυάριθμες «συνταγές» που προτείνουν στους γονείς μια σειρά «τεχνάσματα» προκειμένου να αποφορτίσουν το κλίμα στην οικογένεια που συχνά είναι αρνητικό και τεταμένο λόγω των συσσωρευμένων προβλημάτων. Στάθηκε στις συμβουλές που τους κατακλύζουν και τους συνιστούν να μη συζητούν με τα παιδιά τα προβλήματα και την κατάσταση που βιώνουν γιατί αυτό τα γεμίζει με άγχος. Τις οδηγίες που τους προτείνουν να κάνουν υπομονή γιατί η κρίση είναι «προσωρινή» και γι' αυτή «φταίμε όλοι». Αναφορικά με τις συμβουλές αυτές, σημείωσε πως όταν ένα παιδί μεγαλώνει με την προσδοκία ότι τα πράγματα θα αλλάξουν κάποια στιγμή με κάποιο μαγικό τρόπο, μένει αθωράκιστο και αδύναμο μπροστά στις δυσκολίες που βιώνει.

Στη συνέχεια τόνισε πως οι γονείς πρέπει να εξετάσουν τι κάνουν οι ίδιοι ώστε τα παιδιά να αντιμετωπίζουν και να καταλαβαίνουν, ανάλογα με την ηλικία τους, την κρίση ως φαινόμενο που μπορεί να αντιμετωπιστεί συλλογικά μέσα από τους αγώνες του λαϊκού κινήματος. Η στάση αγώνα και διεκδίκησης για κάθε ένα από τα άμεσα ζητήματα που «καίνε» σήμερα τη λαϊκή οικογένεια είναι μάθημα ζωής για τα παιδιά της. «Ο μόνος δρόμος για το νέο γονιό», κατέληξε ο Σ. Μαρίνης, «μέσα σε αυτές τις συνθήκες για να καταφέρει να φανεί δυνατός, να ξαναδεί τη σχέση του με το συλλογικό αγώνα, να ξεπεράσει την όποια απογοήτευση», ενώ τόνισε πως αυτό είναι θέμα απόφασης που οι γονείς καλούνται να πάρουν.

Τέλος, ο Σπύρος Μαρίνης θύμισε το σύνθημα του 38ου Φεστιβάλ «Δίνε το χέρι σε όποιον σηκώνεται...» και τόνισε: «Αυτή ακριβώς την ανάγκη έχουν και τα παιδιά μας, να τους δώσουμε το χέρι για να κάνουν τα πρώτα τους βήματα, να τα καθοδηγήσουμε βοηθώντας τα να σταθούν όρθια και να βρουν την περπατησιά τους. Μιλώντας στα παιδιά μας με όπλο την αλήθεια, με όπλο τη δύναμη του λαού, τα βοηθάμε να σταθούν όρθια όχι μόνο για το σήμερα, αλλά και για το αύριο, τότε δηλαδή που θα έχουν προσωπική ευθύνη να αντιμετωπίσουν τη ζωή».

Νωρίτερα, στη Λαϊκή Σκηνή η Κομπανία Θ. Λώλη (Αγ. Σαράντα) και Πολυφωνικό σχήμα «Χοανία», η Στεριανή Κομπανία Δ. Κότσικα και φωνητικό σύνολο «ΙΩ» (Βόλακας Δράμας), το σχήμα με τους Αρβανίτη (λύρα), Ιτζούδη (γκάιντα) και Ζευγίτη (νταούλι, κρουστά) γέμισαν το χώρο με πολυφωνικά τραγούδια από την Ηπειρο και παραδοσιακή μουσική από τη Θράκη και τη Μακεδονία.

«Η μουσική Εγνατία του λαϊκού πολιτισμού» «ήχησε» με τραγουδιστικά κομμάτια και με οργανική μουσική. «Μια μουσική, ζωντανή, που δεν είναι μουσειακή όπως είπαν οι μουσικοί και συναντάται σε όλες τις εκδηλώσεις είτε εθιμικές, είτε γλεντιού, είτε κοινωνικές. Οι νέοι τη γνώρισαν στην αρχή, μαθαίνοντας να χορεύουν τους παραδοσιακούς χορούς....». Και για του λόγου το αληθές, τα τραπεζάκια ήταν γεμάτα με νέους, παιδιά, γυναίκες με τους άντρες, που έπιναν στην υγειά τους και γέμιζαν χορεύοντας τη σκηνή.

Οι φωνές μάς «ταξιδέψαν» με τη μουσική μας παράδοση, ξεχωριστή παρουσία τα τρία κορίτσια από τον «Βόλακα της Δράμας», για μια Μαρία που πήγε για νερό... Και τα κορίτσια της «Χοανίας», με τα ελληνόφωνα της Κάτω Ιταλίας... «Μάρκο που τα φκες το ντουφέκι;» τελευταίο τραγουδιστικό κομμάτι από τα πολυφωνικά σχήματα, «ενάντια στους κατακτητές και στους κοτσαμπάσηδες, το σήμερα και το αύριο του συλλογικού αγώνα....».

Οι χαρακτήρες απλοί, καθημερινοί, άνθρωποι των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων. Πρώτα και κύρια η κυρα - Σοφία που πάλευε για το μεροκάματο σκληρά μέχρι που την απέλυσαν. Ο αγρότης πατέρας που επιμένει να σταματήσει η κόρη του τις σπουδές γιατί θεωρεί ότι δεν υπάρχει νόημα. Και από κοντά τους οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ, αποδεικνύονται το καλύτερο στήριγμά τους και το κάλεσμα να μπουν και αυτοί στη μάχη πιάνει τόπο. Κλείνουν τα αυτιά στα ιδεολογήματα των αστών πλουτοκρατών που τους αποπροσανατολίζουν.

Και έτσι η κυρα - Σοφία από τρομοκρατημένη εργάτρια παίρνει τις ανακοινώσεις μαζί με το γιο εργάτη της και μπαίνει μπροστάρης στις εξορμήσεις και οι σύντροφοί της φωνάζουν: «Γεια σου κυρα - Σοφία, έμπα μπροστά και γράψε ιστορία». Και όλοι μαζί στο τέλος με τις σημαίες του ΠΑΜΕ, βαδίζουν στον ίδιο δρόμο του αγώνα με μεγάλο σταθμό τη γενική απεργία στις 26 του Σεπτέμβρη.