Το «σφαγείο» των ΚΕΠΑ αναδεικνύεται σε έναν πρώτης τάξης μηχανισμό περικοπής κοινωνικών επιδομάτων και συρρίκνωσης της κρατικής χρηματοδότησης για την Πρόνοια

Αυτά τα αντιλαϊκά «εργαλεία» η κυβέρνηση επιχειρεί κυνικά και απροκάλυπτα να τα παρουσιάσει σαν πρωτοβουλίες ενίσχυσης του «κοινωνικού κράτους», ενώ στην πραγματικότητα οδηγούμαστε σε μια κατάσταση όπου κι αυτοί οι ελάχιστοι θα χάσουν τα ψίχουλα που παίρνουν σήμερα.

Και η σημερινή κυβέρνηση προσπαθεί να διαχειριστεί την ακραία φτώχεια και την εξαθλίωση με το χαμηλότερο δυνατό κόστος για το κράτος. Αποτελεί στρατηγική της ΕΕ, προκειμένου να απαλλάσσονται τα καπιταλιστικά κράτη από το «κόστος» της κοινωνικής πολιτικής και να ενισχύονται περισσότερο με χρήμα, κίνητρα, απαλλαγές οι επιχειρηματικοί όμιλοι, όχι μόνο στη συγκυρία της καπιταλιστικής κρίσης, αλλά και μετά απ' αυτήν. Εξάλλου, πρόκειται για πολιτικές που - όπως κι αν ονομάζονται - εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες σε πολλά κράτη - μέλη.

Το τρίτο μνημόνιο (ν. 4336/2015) οδηγεί σε δραστική μείωση ή και κατάργηση οικογενειακών, προνοιακών και επιδομάτων ΑμεΑ. Συγκεκριμένα, προβλέπεται περικοπή κατά 900 εκατ. - 1 δισ. ευρώ περίπου ετησίως (0,5% του ΑΕΠ) της κρατικής ενίσχυσης προς την Κοινωνική Πρόνοια. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του κουαρτέτου, μέχρι το Σεπτέμβρη του 2016 η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει την αναδιάρθρωση του συνόλου των προνοιακών επιδομάτων, ώστε να κοπεί το 0,5% του ΑΕΠ.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με δημοσιεύματα («Καθημερινή», 13/8/2016), η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία έχει κεντρικό ρόλο στην αναδιάρθρωση του προνοιακού συστήματος στη χώρα μας, έχει παραδώσει στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας λίστα με τα υπό «αναδιάρθρωση επιδόματα». Στο στόχαστρο μπαίνουν πάνω από 100 - υποτυπώδεις - παροχές που δίνονται σε είδος ή σε χρήμα σε ασφαλισμένους ή ανέργους, όπως π.χ. το επίδομα θέρμανσης, το οποίο ήδη έχει μειωθεί κατά 50% ή κατά 105 εκατ. ευρώ από τη σημερινή κυβέρνηση, επιδότηση κατασκηνώσεων για ανέργους και άλλες παροχές - επιδόματα για τα οποία έχουν καταβληθεί εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία.

Η κυβέρνηση, σε εφαρμογή του 3ου μνημονίου, έχει εξαγγείλει αλλαγές στο χώρο της Πρόνοιας, μεταξύ των οποίων και επανεξέταση του συστήματος Κοινωνικής Πρόνοιας (δομές και παροχές) και η αντικατάσταση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ) με το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).

Αυτό, λοιπόν, το μέτρο που χωρίς ντροπή προπαγανδίζεται από την κυβέρνηση σαν «εγγύηση κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού», προϋποθέτει το πετσόκομμα των δαπανών Πρόνοιας κατά 900 εκατ. ευρώ! Η αρχή έγινε με την κατάργηση του ΕΚΑΣ από 1/6/16, αρπάζοντας από τους χαμηλοσυνταξιούχους φέτος 168 εκατ. ευρώ και συνολικά την 4ετία 2016 - 2019 2,4 δισ. ευρώ.

Το ΚΕΑ εφαρμόζεται πιλοτικά από 1/7/2016 σε 30 δήμους της χώρας και θα εφαρμοστεί καθολικά από το 2017. Τα εισοδηματικά κριτήρια για το ΚΕΑ είναι τόσο χαμηλά (σ.σ. ατομικό ετήσιο εισόδημα μέχρι 2.400 ευρώ ή 4.800 ευρώ για οικογένεια με δυο ανήλικα παιδιά), που εξαιρούν τη συντριπτική πλειοψηφία των φτωχών, ενώ οι παροχές είναι κυριολεκτικά ψίχουλα (κάρτα σίτισης κ.λπ.).

Και η σημερινή κυβέρνηση επιδιώκει μέσω του ΚΕΑ την προς τα κάτω ενοποίηση των παροχών, ώστε το συνολικό ατομικό εισόδημα από κάθε πηγή (π.χ. επίδομα ανεργίας, αναπηρικό επίδομα, αν έχεις σπίτι ή αυτοκίνητο στο όνομά σου), μαζί με το ΚΕΑ, να μην υπερβαίνει ένα πολύ χαμηλό όριο.

Μάλιστα, από τους δανειστές έχει ζητηθεί να συμπεριληφθούν στα εισοδηματικά κριτήρια, βάσει των οποίων καταβάλλεται το ΚΕΑ, τα μη ανταποδοτικού χαρακτήρα επιδόματα που δίνονται στα ΑμεΑ. Οι δανειστές υποστηρίζουν πως το κόστος για την πληρωμή των αναπηρικών επιδομάτων, περίπου 700 εκατ. ευρώ το χρόνο, είναι υψηλό. Αλλωστε και σχετική έκθεση του ΔΝΤ αναφέρει ορθά κοφτά: «Η μεγαλύτερη εξοικονόμηση μπορεί να επιτευχθεί με την κατάργηση των περισσοτέρων επιδομάτων και την αντικατάστασή τους από ένα ενιαίο πρόγραμμα ελάχιστου εισοδήματος - το οποίο θα λειτουργεί με εισοδηματικά κριτήρια και θα απευθύνεται στο χαμηλότερο 20% της κατανομής εισοδήματος».

Σε αυτή τη λογική κινείται και η έκθεση του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) με θέμα «Μεταρρύθμιση των προγραμμάτων Κοινωνικής Πρόνοιας» που δημοσιεύτηκε το Σεπτέμβρη του 2013. Αφού σχολιάζει πως στην Ελλάδα υπάρχει υπερβολικός αριθμός δικαιούχων προνοιακών επιδομάτων, αναφέρει ότι η καταβολή επιδομάτων και αναπηρικών συντάξεων θα πρέπει να εξαρτάται από το κατώτατο όριο φτώχειας, από την ικανότητα προς εργασία και τα περιουσιακά στοιχεία, με στόχο από το 1% του ΑΕΠ που καταβάλλεται γι' αυτά να πέσει στο 0,3% - 0,4%.

Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στην έκθεση:

• Σήμερα για αναπηρικές συντάξεις και επιδόματα αναπηρίας καταβάλλεται το 1% του ΑΕΠ. Ο στόχος είναι το ποσοστό αυτό να μειωθεί κατά 30%-60%, να πέσει δηλαδή στο 0,4% του ΑΕΠ.
• Δεν μπορεί κάποιος που είναι ικανός για οποιαδήποτε εργασία να λαμβάνει αναπηρική σύνταξη ή αναπηρικό επίδομα. Λες και το κράτος εξασφαλίζει στον ανάπηρο ή στο χρόνια πάσχοντα μια δουλειά ή λες και η ικανότητα προς εργασία μπορεί να καλύψει σε κάποιον τις ανάγκες του για στέγη, φάρμακα, τροφή, θέρμανση, μετακινήσεις κ.λπ. Εξάλλου, τα επιδόματα οι ανάπηροι τα παίρνουν για να καλύψουν τις πρόσθετες ανάγκες που προκύπτουν από την αναπηρία ή την ασθένειά τους.
• Κανένα επίδομα ή αναπηρική σύνταξη πάνω από 500 ευρώ. Δεν μπορεί να δίνεται σύνταξη ή επίδομα σε κάποιον που έχει οικογενειακό εισόδημα πάνω από ένα συγκεκριμένο σκαλοπάτι.

Τέλος, θυμίζουμε τη «σφαγή» των αναπήρων, των συντάξεων και των επιδομάτων τους από τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ), η λειτουργία των οποίων είναι πλήρως εναρμονισμένη με την πολιτική των περικοπών. Μέσα από τη μείωση των ποσοστών αναπηρίας, χιλιάδες ανάπηροι και χρόνια πάσχοντες έχουν στερηθεί τη σύνταξη αναπηρίας, το επίδομα αλλά ακόμα και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Οπως ανέδειξε με πρόσφατη Ερώτησή του στη Βουλή το ΚΚΕ, «πάνω από 70.000 βαριά ανάπηροι έμειναν χωρίς επίδομα μέσω αυτής της διαδικασίας, αφού από 212.000 που έπαιρναν κάποιο επίδομα το Μάρτη του 2012, σήμερα είναι κάτω από 150.000, όταν αυτή τη στιγμή οι βαριά ανάπηροι στη χώρα μας είναι πάνω από 500.000, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών. Ενώ οι ανάπηροι μ' ένα μέσο ποσοστό αναπηρίας δεν έχουν καμία στήριξη».

Επιπλέον, οι ανάπηροι και οι οικογένειές τους βρίσκονται σε αναβρασμό μετά τις εξαγγελίες περί νέου θεσμικού πλαισίου για τις αναπηρικές συντάξεις και τα επιδόματα των ΑμεΑ, που θα είναι έτοιμο μέχρι τις 31/12/16, καθώς «τα νέα μέτρα θα κινηθούν στα πλαίσια των κατευθύνσεων της ΕΕ, των απαιτήσεων των επιχειρηματιών», των προτάσεων του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα, που αφορούν «τη δραστική συρρίκνωση των αναπηρικών συντάξεων και των επιδομάτων των ΑμεΑ, μέσω της σύνδεσής τους με το κατώτερο εγγυημένο εισόδημα, τα περιουσιακά στοιχεία και τη λεγόμενη λειτουργικότητα του αναπήρου».

Στιγμιότυπο από πρόσφατη κινητοποίηση για τους παιδικούς σταθμούς

Βέβαια, το θέμα των παιδικών σταθμών δεν εξαντλείται μόνο στο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ που αφορά μόνο ένα μέρος οικογενειών που δεν θα πληρώσουν τροφεία. Αφορά και άλλες δεκάδες χιλιάδες οικογένειες που δεν έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση για το ΕΣΠΑ, έχουν αποκλειστεί δηλαδή από τη διαδικασία πριν αυτή ξεκινήσει. Αφορά εκείνους που θα πρέπει να αναζητήσουν, είτε μέσω των δημοτικών παιδικών σταθμών είτε με άλλο τρόπο, λύση για το πώς θα βγουν στο μεροκάματο και ταυτόχρονα πώς το παιδί τους θα καταφέρει να ενταχθεί στην Προσχολική Αγωγή. Να πάρει δηλαδή όλα εκείνα τα κρίσιμα για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του στοιχεία σε μία πολύ ευαίσθητη ηλικία. Και δυστυχώς οι περισσότεροι δεν βρίσκουν λύση σε αυτό το πρόβλημα.

Ετσι, η μέρα που ανακοινώνονται τα προσωρινά αποτελέσματα για τους παιδικούς σταθμούς που είναι ενταγμένοι στο ΕΣΠΑ, δυστυχώς, σηματοδοτεί για δεκάδες χιλιάδες νέα ζευγάρια εργατικών - λαϊκών στρωμάτων την έναρξη ενός ατέλειωτου «Γολγοθά». Είτε πρόκειται για γονείς που τα παιδιά τους γίνονται δεκτά είτε για εκείνους που δεν γίνονται αλλά και για όσους δεν μπήκαν καν στη διαδικασία να κάνουν αίτηση γιατί κόβονται από τα ίδια τα κριτήρια που βάζει το πρόγραμμα, ξεκινά μία χρονιά με μεγάλες αγωνίες που αφορούν το πότε θα ανοίξουν οι σταθμοί, το πώς θα λειτουργούν, το εάν θα ζητηθούν πρόσθετα χρήματα ως τροφεία, το πού θα πάνε τα παιδιά για να μπορούν να δουλέψουν οι γονείς. Αντί, δηλαδή, η νέα χρονιά να βρει αυτές τις χιλιάδες οικογένειες με λυμένο το αυτονόητο δικαίωμα στην Προσχολική Αγωγή, ένα ακόμα βάσανο έρχεται να προστεθεί στα τόσα άλλα...

Φέτος, βέβαια, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ με τις αποφάσεις της κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή αυτών των οικογενειών. Θυμίζουμε ότι, σύμφωνα με τις αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση:

-- Από εδώ και στο εξής, η χρηματοδότηση, που προβλέπεται μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ για τη φιλοξενία παιδιών, δεν θα δίνεται στους δημοτικούς και παιδικούς σταθμούς, αλλά απευθείας στον κάθε ωφελούμενο ξεχωριστά. Αυτό σημαίνει ότι κάθε γονιός θα αναζητά τον παιδικό σταθμό που θα στείλει το παιδί του. Κάτι που θα οδηγήσει στην πριμοδότηση των ιδιωτικών σταθμών, αφού προς τα εκεί θα κατευθυνθούν οι γονείς. Επιπλέον, αυτό θα στερήσει από τους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς σημαντικούς πόρους, αλλά και προσωπικό, η χρηματοδότηση των οποίων εξαρτάται από τη λειτουργία του παραπάνω προγράμματος.

-- Η κυβέρνηση μειώνει το σχετικό voucher ανά ωφελούμενο κατά 5%, προκειμένου προφανώς να κερδίσει μερικές θέσεις, με αρνητικές συνέπειες όμως στις υπηρεσίες που θα παρέχονται. Θυμίζουμε ότι αντίστοιχες περικοπές στο voucher, που έχουν γίνει κατά καιρούς, έχουν οδηγήσει σε περικοπές στη μεταφορά, στις εξωσχολικές δραστηριότητες, αλλά και στη σίτιση των παιδιών, αφού πολλοί ιδιωτικοί σταθμοί καλούσαν τους γονείς να φέρνουν οι ίδιοι το φαγητό τους.

-- Καταργείται ο περιορισμός που ίσχυε και σύμφωνα με τον οποίο μία δομή μπορούσε να φιλοξενήσει έως και το 70% των θέσεών της μέσω του προγράμματος. Πλέον, έως και το 100% των θέσεων μιας δομής μπορεί να καλύπτεται από τους δικαιούχους του προγράμματος. Στην πράξη, αυτό συνεπάγεται νέο αποκλεισμό για τα παιδιά λαϊκών οικογενειών ή για τα παιδιά δημοσίων και δημοτικών υπαλλήλων που δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ και δεν καταφέρνουν να μπουν σε κάποιον παιδικό σταθμό.

--Η κυβέρνηση προχωρά στη μείωση αλλά και στην αλλαγή της χρηματοδότησης μέσα από το ΕΣΠΑ, προκειμένου να εξυπηρετήσει και ουσιαστικά να ενισχύσει τους ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς, σε βάρος των δημοτικών παιδικών σταθμών. Μειώνεται η χρηματοδότηση κατά 5% μετά την περσινή επίσης κατά 5% περικοπή, που είχε οδηγήσει 45.000 παιδιά εκτός παιδικών σταθμών, χρηματοδοτεί απευθείας τους γονείς και όχι τις δομές, με αποτέλεσμα πολλοί γονείς να στραφούν στους ιδιωτικούς σταθμούς. Το γεγονός ότι το κονδύλι του ΕΣΠΑ δίνεται στους γονείς, διευκολύνει το πέρασμα στην ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, αφού με τις δοσμένες συνθήκες αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να βρουν παιδικό σταθμό, ίσως και «τσοντάροντας» οι ίδιοι από την τσέπη τους αν δε φτάνει το ποσό, με βάση τα τροφεία, ή ακόμη και χωρίς να «τσοντάρουν», αν έχουν μειωμένες παροχές υπηρεσιών τα παιδιά τους.

--Την ίδια ώρα το προσωπικό που εργάζεται μέσω του προγράμματος στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς είναι ουσιαστικά «στον αέρα» αφού η επαναπρόσληψή του είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις αιτήσεις ένταξης των παιδιών. Με δεδομένη την εδώ και χρόνια απαγόρευση προσλήψεων μόνιμου προσωπικού, οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί στην πλειοψηφία τους στηρίζουν τη λειτουργία τους και τη λειτουργικότητά τους στους εργαζόμενους συμβασιούχους του ΕΣΠΑ. Η δε δομή των 300 και πλέον ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΑμεΑ στηρίζεται αποκλειστικά στους εργαζόμενους του προγράμματος. Είναι πολύ πιθανόν, λοιπόν, αρκετοί δημοτικοί παιδικοί σταθμοί να μην ανοίξουν.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Η επερχόμενη «αξιολόγηση» δομών των δήμων και η ενεργοποίηση του «κόφτη» - δηλαδή οι περαιτέρω περικοπές δημοσίων δαπανών και για υπηρεσίες Πρόνοιας, όπως οι παιδικοί σταθμοί - που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση, σε συνδυασμό με την εφαρμογή του νέου τρόπου χρηματοδότησης, θα βρουν τους δημοτικούς σταθμούς στην πραγματικότητα να υπολειτουργούν, με ελλιπές προσωπικό, με ό,τι αυτό σημαίνει για την τύχη της δομής και των εργαζομένων σε αυτήν.

Απέναντι σ' αυτήν την αντεργατική - αντιλαϊκή πολιτική που υποβαθμίζει περαιτέρω τους παιδικούς σταθμούς, ήδη υπάρχουν αντιδράσεις. Πριν από μερικές βδομάδες οι πέντε κομμουνιστές δήμαρχοι, Ικαρίας Στέλιος Σταμούλος, Καισαριανής Ηλίας Σταμέλος, Πάτρας Κώστας Πελετίδης, Πετρούπολης Βαγγέλης Σίμος και Χαϊδαρίου Μιχάλης Σελέκος, έστειλαν επιστολή προς τον υπουργό Εσωτερικών και την Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) με την οποία επισήμαναν: «Αν έτσι εξελιχτούν τα πράγματα (σ.σ. σύμφωνα με όσα προβλέπουν οι κυβερνητικές αποφάσεις) οι δομές των παιδικών σταθμών και των ΚΔΑΠ στους δήμους, μέχρι και τον Οκτώβρη, όπως η πείρα δείχνει, δεν θα ξέρουμε αν θα μπορέσουν να ανοίξουν. Μέχρι τότε, οι δήμοι δεν θα γνωρίζουν ποιοι από τους ωφελουμένους θα επιλέξουν τις δημοτικές δομές, πόσα παιδιά θα υποδεχτούν, ποιο θα είναι το ύψος της χρηματοδότησης από το πρόγραμμα που θα λάβουν ώστε να σχεδιάσουν τους εργαζόμενους που χρειάζονται και μπορούν να ανανεώσουν και τις συμβάσεις τους! Συνολικά, οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί, τα ΚΔΑΠ και η λειτουργία τους θα βρεθούν στον αέρα! Οι δε εργαζόμενοι που σήμερα απασχολούνται στο πρόγραμμα και που οι συμβάσεις τους ανανεώνονταν κάθε χρόνο, θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο και της απόλυσης!

Αν το σύστημα αυτό επιτραπεί να επικρατήσει θα σημάνει ραγδαία ανατροπή στην υφιστάμενη κατάσταση και λειτουργία των συγκεκριμένων δομών στους δήμους και θα κρίνει συνολικά και το χαρακτήρα και την επιβίωσή τους. Γιατί όλοι οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι χωρίς δυνατότητα ανανέωσης των συμβάσεων του προσωπικού που είναι συνδεδεμένο με το συγκεκριμένο πρόγραμμα οι παιδικοί σταθμοί αδυνατούν συνολικά να λειτουργήσουν. Γιατί είναι σε όλους γνωστό, δημοτικές αρχές και κυβέρνηση, ότι το μόνιμο προσωπικό στις συγκεκριμένες δομές είναι πια ελάχιστο και γιατί με βάση τις διαδοχικές κυβερνητικές αποφάσεις και τη λειψή χρηματοδότησή τους για χρόνια, δεν επιτρέπονται οι προσλήψεις.

Γιατί όλοι, επίσης, γνωρίζουμε ότι η ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού συναρτάται αποφασιστικά με την ανάγκη του μόνιμου προσωπικού. Μια ανάγκη που καλύπτεται μερικά και πλημμελώς από τη δυνατότητα που έδινε το συγκεκριμένο πρόγραμμα ως προς την ανανέωση των συμβάσεων».

Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση είναι ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ευρύ μέτωπο που θα διεκδικήσει: Κανένα παιδί εκτός παιδικών σταθμών. Αποκλειστικά δημόσιους, ασφαλείς και σύγχρονους παιδικούς σταθμούς με κρατική χρηματοδότηση. Κατάργηση των τροφείων. Μονιμοποίηση όλων των εργαζομένων στους παιδικούς σταθμούς και στα ΚΔΑΠ χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού όλων των ειδικοτήτων με πλήρη μισθολογικά και εργασιακά δικαιώματα.