Οταν από την εισαγωγή κιόλας της τελευταίας έκθεσης του ΟΟΣΑ επισημαίνεται ξεκάθαρα ότι μία βιαστική απόσυρση των προγραμμάτων νομισματικής διευκόλυνσης ή η επιμονή σε προϋπολογισμούς λιτότητας μπορεί να βυθίσουν τις οικονομίες σε νέα ύφεση, καταλαβαίνει κανείς ότι τα πράγματα στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία είναι δύσκολα. Μπορεί να εκτιμά ο ΟΟΣΑ ότι θα υπάρξει ανάπτυξη, βεβαίως μειωμένη σε σχέση με προηγούμενες προβλέψεις του, αλλά προβάλλει με ακόμη μεγαλύτερη ένταση υφεσιακούς κινδύνους, εκτιμώντας ότι η παγκόσμια οικονομία απέχει πολύ ακόμη από το να εισέλθει σε μία νέα περίοδο σίγουρης και συνεχούς καπιταλιστικής ανάπτυξης. Γίνεται επίσης κατανοητό ότι η διαπάλη στο εσωτερικό των αστικών τάξεων για την επιβολή του ενός ή του άλλου μείγματος διαχείρισης οξύνεται.

Με εξαίρεση τις ΗΠΑ, όπου φαίνεται να κατοχυρώνονται κάποιες θετικές προοπτικές στην οικονομία, αλλά στα κύρια μέτωπα της ανάπτυξης, του πληθωρισμού, της ανεργίας και των ελλειμμάτων, οι υπόλοιποι ισχυροί «παίκτες» του παγκόσμιου καπιταλισμού ασθμαίνουν, με χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις την Ευρωζώνη, την Ιαπωνία, αλλά και μια σειρά από τις βασικές αναδυόμενες οικονομίες, όπως η Βραζιλία και η Ρωσία. Ακόμη και η Κίνα πλέον μπαίνει σε μία φάση επιβράδυνσης, συγκριτικά βεβαίως με προηγούμενα χρόνια, αφού οι ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης του ΑΕΠ κινούνται περί το 7% και πιο κάτω τα επόμενα δύο χρόνια και σίγουρα πολύ μακριά από τα διψήφια ποσοστά με τα οποία αναπτυσσόταν επί σχεδόν μια εικοσαετία.

Ειδικότερα, η έκθεση του ΟΟΣΑ προβλέπει ότι το ΑΕΠ στις ΗΠΑ θα αυξηθεί φέτος 2,2%, του χρόνου 3,1% και το 2016 3%, στην Ευρωζώνη 0,8%, 1,1% και 1,7%, στην Ιαπωνία 0,4%, 0,8% και 1%, στο σύνολο των χωρών - μελών του Οργανισμού 1,8%, 2,3% και 2,6% και τέλος στην Κίνα 7,3%, 7,1% και 6,9%.

Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ θα κινηθεί φέτος με ρυθμό 1,4%, το 2015 1,5% και το 2016 με 1,7%. Στην Ευρωζώνη με 0,5%, 0,6% και 1%, στην Ιαπωνία 2,9%, 1,8% και 1,6%, στο σύνολο του ΟΟΣΑ με 1,6%, 1,5%, και 1,8% και στην Κίνα με 2,1%, 2,6% και 3%.

Η ανεργία στις ΗΠΑ φέτος θα φτάσει το 6,2%, του χρόνου αναμένεται να μειωθεί στο 5,6%, με περαιτέρω μείωση το 2016 στο 5,3%. Αντίστοιχα στην Ευρωζώνη 11,4%, 11,1% και 10,8%, στην Ιαπωνία 3,6%, 3,5% όπως επίσης 3,5% το 2016 (για την Κίνα δε διατίθενται επίσημα στοιχεία για την ανεργία).

Τέλος, το δημοσιονομικό έλλειμμα στις ΗΠΑ φέτος θα φτάσει το -5,1%, του χρόνου -4,3% και το 2016 -4%, στην Ευρωζώνη -2,6%, -2,3%, -1,9%, στην Ιαπωνία -8,3%, -7,3%, -6,3%, στο σύνολο του ΟΟΣΑ -3,9%, -3,4%, -2,9% και στην Κίνα -1,1%, -1,3% και -1,3%.

Σε ό,τι αφορά τις διεθνείς συναλλαγματικές ισοτιμίες, η έκθεση παρουσιάζει ένα βασικό σενάριο προσομοίωσης, όπου μία υποτίμηση κατά 10% της ισοτιμίας ευρώ και γιεν έναντι του δολαρίου μπορεί να οδηγήσει σε μία αύξηση του ΑΕΠ και στην Ευρωζώνη και την Ιαπωνία έως και 0,7%, υπό την προϋπόθεση ότι μια σειρά άλλοι παράγοντες -όπως τα βασικά επιτόκια των κεντρικών τραπεζών- θα παραμείνουν σταθεροί. Επιπλέον, ένα τέτοιο μέτρο χαρακτηρίζεται «ευεργετικό» και ως προς τον τιμάριθμο -για δύο οικονομίες που αντιμετωπίζουν έντονα τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού-, καθώς σύμφωνα με το ίδιο σενάριο αναμένεται αύξηση πάνω από μισή ποσοστιαία μονάδα για την Ιαπωνία και κατά μία ποσοστιαία μονάδα για τη ζώνη του ευρώ.

Ωστόσο, επισημαίνει, ότι η πραγματική επίδραση της μείωσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών μπορεί να είναι πολύ λιγότερο αισιόδοξη απ' ό,τι δείχνουν τα σενάρια εργασίας του ΟΟΣΑ, καθώς όπως λέει, το αντίκτυπο μιας τέτοιας εξέλιξης στο σύνολο της οικονομίας εξαρτάται από το πως... θα συμπεριφερθούν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις. Φέρνει μάλιστα ως παράδειγμα την πρόσφατη εμπειρία από την Ιαπωνία, όπου η πτώση των ισοτιμιών του γιεν έναντι των βασικών ανταγωνιστικών των νομισμάτων, δεν απέφερε τα αναμενόμενα οφέλη στην οικονομία της χώρας, καθώς οι εξαγωγείς επωφελήθηκαν από το φτηνό νόμισμα όχι για να αυξήσουν το συνολικό όγκο των εξαγωγών τους -και κατά συνέπεια να αυξηθεί η παραγωγή, οι θέσεις εργασίας κ.ο.κ-, αλλά για να αυξήσουν τα κέρδη τους και κατά συνέπεια το μερίδιό τους στην εσωτερική αγορά. Βεβαίως, αυτή η εκτίμηση είναι λειψή και κρύβει μια αμείλικτη πραγματικότητα. Οι εξαγωγές εξαρτώνται από την πορεία της οικονομίας των καπιταλιστικών κρατών που εξάγει η Ιαπωνία. Αλλά αυτές οι οικονομίες, επειδή είναι σε στασιμότητα ή ύφεση οι περισσότερες, είτε δεν αυξάνουν τις εισαγωγές τους, είτε τις μειώνουν. Αυτή είναι μια παρενέργεια της βαθιά διεθνοποιημένης καπιταλιστικής οικονομίας, που δείχνει ταυτόχρονα ότι δεν αρκούν οι εξαγωγές για ανάπτυξη. Ετσι, η Ιαπωνία, παρά τα μέτρα χαλάρωσης, δεν οδηγείται σε ανάκαμψη αλλά σε στασιμότητα που ωθεί σε ύφεση.

Σε σχέση με τις αναδυόμενες χώρες, αναφέρεται ότι παραμένουν -με διαφοροποιήσεις μεταξύ τους αναλόγως του μεγέθους κάθε οικονομίας και με εξαίρεση την Ινδία- στο σύνολό τους σε δυσχερή θέση, ιδιαίτερα η Βραζιλία, η Ρωσία και η Ν. Αφρική. Μεταξύ των σημαντικότερων προβλημάτων που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν το επόμενο διάστημα, είναι το υψηλό χρέος των εγχώριων επιχειρήσεων αλλά και των τραπεζών σε ξένο νόμισμα, καθώς μία υποτίμηση των εθνικών τους νομισμάτων μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε αδυναμία εξυπηρέτησης των χρεών αυτών.

Ειδικά για τη Ρωσία, υπογραμμίζει πως η στασιμότητα της οικονομίας της και η μείωση των εισαγωγών ως συνέπεια, θα έχει αρνητική επίδραση στην Ευρώπη συνολικά και ειδικά στην Ευρωζώνη, όπου οι οικονομικές διασυνδέσεις με τη Ρωσία είναι ιδιαίτερα ισχυρές. Ηδη οι εξαγωγές προς τη Ρωσία κατά τους πρώτους επτά μήνες του 2014 ήταν μειωμένες κατά 15% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρσι, έχοντας έτσι μία αρνητική επίδραση στο συνολικό όγκο των εξαγωγών της Ευρωζώνης κατά 0,7% και στο ΑΕΠ κατά 0,1%. Σημειώνεται ότι η πτώση των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τη Ρωσία για φέτος είναι αποτέλεσμα του ρωσικού εμπάργκο σε μια σειρά ευρωπαϊκά προϊόντα, ως απάντηση στις οικονομικές κυρώσεις που έχει λάβει εναντίον της η ΕΕ εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης. Για τη Ρωσία επιδρά και η ραγδαία πτώση της τιμής του πετρελαίου.

Στην έκθεση γίνεται επίσης αναφορά στην ανάγκη αύξησης των επενδύσεων, καθώς όπως λέει χαρακτηριστικά, αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Η κάμψη των επενδύσεων, τονίζεται, που καταγράφεται από το ξέσπασμα της κρίσης, εμφανίζει αξιοσημείωτη διάρκεια συγκρινόμενη με ανάλογα κρισιακά επεισόδια του παρελθόντος. Ειδικά οι δημόσιες επενδύσεις -που πάντοτε κατά το παρελθόν σε περιόδους οικονομικής κρίσης αποτελούσαν σταθερό σημείο απ' όπου μπορούσε να ξεκινήσει νέος κύκλος ανάκαμψης- παραμένουν ιδιαίτερα περιορισμένες, εξαιτίας των προγραμμάτων δημοσιονομικής πειθαρχίας που εφαρμόζει το σύνολο σχεδόν των χωρών - μελών του ΟΟΣΑ. Εδώ φαίνονται καθαρά δύο ζητήματα. Το πρώτο ότι χωρίς δημόσιες επενδύσεις οι μονοπωλιακοί όμιλοι δεν επενδύουν. Το δεύτερο ότι οι επενδύσεις γίνονται όταν υπάρχουν συνθήκες σίγουρης κερδοφορίας, αλλά η δυστοκία δείχνει ότι η κρίση υποβόσκει.

Οι επενδύσεις σε ΗΠΑ και Βρετανία ξεκινούν να «παίρνουν μπρος», αλλά και εδώ απέχουν από το να δώσουν σιγουριά συνεχούς ανάπτυξης. Στην Ευρωζώνη βεβαίως οι επενδύσεις είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Το στοιχείο αυτό, απόρροια όπως αναφέραμε των περικοπών στους προϋπολογισμούς και στα Προγράμματα Δημοσίων Επενδύσεων σε μια σειρά χωρών στη ζώνη του ευρώ, απειλεί να βυθίσει, σε συνδυασμό με τα μεγάλα χρέη Ιταλίας, Γαλλίας και την ύφεση σ' αυτές τις οικονομίες, αλλά και την επιβράδυνση της Γερμανίας, ολόκληρη την Ευρωζώνη σε νέα ύφεση, με πολλαπλές αρνητικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία λόγω της αλληλεξάρτησής τους και της βαθιάς διεθνοποίησης. Ειδικά γι' αυτό το ζήτημα, η έκθεση παίρνει σαφή θέση υπέρ του αιτήματος Γαλλίας και Ιταλίας να τους δοθεί παράταση για την επίτευξη των στόχων του λεγόμενου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για το έλλειμμα και το χρέος, έτσι όπως αποτυπώθηκε στα σχέδια προϋπολογισμού που κατέθεσαν τον περασμένο Οκτώβρη...