Ομως αν δεν είναι στα άμεσα καθήκοντα ενός κομμουνιστικού κόμματος μαζικά ν' αναζωογονήσει τις διαθέσεις των εργατικών και λαϊκών μαζών, είναι σε αυτά να τις αναζωογονήσει στην άμεση ιδεολογική και πολιτική επιρροή του και ταυτόχρονα να τη διευρύνει.

Είναι στα άμεσα καθήκοντά του, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή όχι επαναστατικής κατάστασης, να μελετήσει αυτοκριτικά και με επαναστατική τόλμη τη δράση του, κυρίως σε περιόδους που υπήρξε επαναστατική κατάσταση στη χώρα του, σε ομάδα χωρών (π.χ. στις συνθήκες του Β ' Παγκοσμίου Πολέμου). Η εξαγωγή συμπερασμάτων από την πολιτική συμμαχιών, από τους δρόμους προσέγγισης του στόχου της εξουσίας, η μελέτη της πείρας της ταξικής πάλης σε σχέση με το πώς προσδιόριζε το κομμουνιστικό κόμμα στη χώρα του το χαρακτήρα της εξουσίας για την οποία παλεύει, είναι βασικό και άμεσο καθήκον, που μπορεί να υλοποιηθεί πιο αξιόπιστα όταν έχει κλείσει ένας κύκλος ταξικής πάλης. Η συσσώρευση των εμπειριών του 20ού αιώνα κάνει επιτακτικό αυτό το καθήκον.

Ακόμη και αν δε φαίνονται στον ορίζοντα ούτε κάποια στοιχεία «επαναστατικής κατάστασης», «ο χρόνος είναι λίγος» για την ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα για την επαναστατική κατάκτηση της εξουσίας.

Ποτέ δε θα είναι βραχυπρόθεσμα προβλέψιμη η σπίθα, ο καταλύτης που θα αλλάξει τις διαθέσεις των μαζών. Μόνο ιστορικά και θεωρητικά μπορούμε να μιλήσουμε για τέτοιες απότομες αλλαγές. Μπορούμε όμως να προβλέψουμε όξυνση της ταξικής αντίθεσης.

Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και η «Ενδιάμεση Εκθεση για τη Νομισματική πολιτική»¹της Τράπεζας της Ελλάδος διαπιστώνει ότι η οικονομική ανάπτυξη της τελευταίας 13ετίας (1994 - 2006) δε διαχέεται ικανοποιητικά στην κοινωνία, δηλαδή κάνει λόγο για «ανισοκατανομή» της ανάπτυξης. Με άλλα λόγια, «φοβάται» την ενεξέλεγκτη όξυνση της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας για λογαριασμό του συστήματος. Γιατί βεβαίως κανείς δεν πρέπει να αμφιβάλλει για τις ταξικές προθέσεις του διοικητή της ΤτΕ, που κατ' επανάληψη και τώρα προτρέπει στην περαιτέρω εφαρμογή «ρυθμίσεων ευελιξίας» στην αγορά εργασίας, δηλαδή στη συμπίεση της τιμής της εργατικής δύναμης. Και βεβαίως η όξυνση της ταξικής αντίθεσης δεν αφορά μόνο την ελληνική κοινωνία, το ίδιο αφορά και τα άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ και όχι μόνο. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της Εκθεσης Ηνωμένων Εθνών του 2006 για την επίτευξη των Διεθνών Στόχων Ανάπτυξης. Οι λεγόμενες «οικονομίες υπό μετάβαση» της Νοτιοανατολικής Ευρώπης καθώς και της «Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών» (ΚΑΚ) είναι οι μόνες περιοχές στις οποίες σημειώθηκε, έστω με αστικά κριτήρια μέτρησης, αύξηση της φτώχειας (ως ποσοστό του πληθυσμού που ζει με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα) το 2002 σε σύγκριση με το 1990.

Ακόμη μπορούμε να προβλέψουμε την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Δεν είναι τυχαίες εκτιμήσεις των ιμπεριαλιστικών κέντρων για τάση αλλαγής στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, οι ανησυχίες τους για αναβάθμιση της Κίνας, της Ινδίας, της Ρωσίας. Γι' αυτό αναθερμάνθηκε από την καγκελάριο της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ πρόταση για Διατλαντική Οικονομική Ζώνη μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ, ως απάντηση στον αυξανόμενο ανταγωνισμό από τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία και ενόψει των εξελίξεων που αφορούν στον ΠΟΕ. Πρόσφατα προσαρμόστηκαν τα δικαιώματα συμμετοχής και ψήφου στο ΔΝΤ για την Κίνα, τη Ν. Κορέα, την Τουρκία και το Μεξικό. Αμφισβητείται πλέον η σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ενώ η διεύρυνση του G-7 (8) είναι πραγματικότητα. Ο ανοιχτός ιμπεριαλιστικός πόλεμος στη Μέση Ανατολή (Ιράκ, Λίβανος) είναι η μια όψη της πάλης για την κατάκτηση των αγορών και δρόμων ενέργειας. Η άλλη όψη είναι η προώθηση της συνεργασίας Ρωσίας - Κίνας, Ρωσίας - Βενεζουέλας, Ρωσίας - ΕΕ, ακόμη και Ρωσίας - Αλγερίας. Είναι οι αντιδράσεις των ΗΠΑ στο όνομα της εξασφάλισης «εναλλακτικών πηγών ενέργειας» για την ΕΕ.

Η τάση αλλαγής του συσχετισμού δυνάμεων στον καπιταλιστικό κόσμο διαγράφεται σαφέστατα και μέσα από «το κοινό μέτωπο στην ηγεμονία των ΗΠΑ»², που διακήρυξαν οι Πρόεδροι Ούγκο Τσάβες της Βενεζουέλας και Μπασάρ αλ Ασαντ της Συρίας.

Διόλου τυχαία ο πρόεδρος της FED των ΗΠΑ προειδοποιεί για την άνιση κατανομή των οικονομικών πόρων με κίνδυνο να εκτρέψουν την πορεία απελευθέρωσης του εμπορίου³. Με άλλα λόγια, αυτή η τόσο διακηρυγμένη καπιταλιστική «παγκοσμιοποίηση» ως μονόδρομος της οικονομικής ανάπτυξης περικλείει και τους παράγοντες που σε άλλη ιστορική περίοδο οδήγησαν στην κρατική «προστασία».

Δεν είναι τυχαίο ότι αστοί πολιτικοί, ιδιαίτερα αυτοί με σοσιαλδημοκρατικό ιδεολογικό στίγμα, αναζητούν εναγώνια μια αστική πολιτική διαχείρισης που να παντρεύει την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά με έλεγχο των εσωτερικών της αντιθέσεων, των κινδύνων περαιτέρω όξυνσης της ανεργίας και της εισαγωγής μεταναστών.

Πολλά είναι τα σημάδια, ώστε με βεβαιότητα να ισχυριστούμε: Ναι, ένα φάντασμα πλανιέται πάνω στην Ευρώπη, αυτό που την κατάλληλη στιγμή θα βγάλει μαζικά την εργατική τάξη των ευρωπαϊκών χωρών από τη ραστώνη.

Σε αυτή την πραγματικότητα, το κάθε κομμουνιστικό κόμμα οφείλει να επεξεργάζεται την επαναστατική στρατηγική του και να την προωθεί στη χώρα του και ως στοιχείο συμβολής στη διαμόρφωση της επαναστατικής γραμμής πάλης της εργατικής τάξης στην Ευρώπη, διεθνώς.

Το βέβαιον είναι ότι η ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική ετοιμότητα ενός κομμουνιστικού κόμματος και η επίδρασή του στην οργάνωση και τον προσανατολισμό δράσης των μαζών θεμελιώνεται σε μη επαναστατική περίοδο. Συνιστά όμως μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ υποκειμενικών και αντικειμενικών παραγόντων για την επαναστατική εξέγερση. Από την επιτυχή συνένωσή τους θα προκύψει το αποτέλεσμά της, η κατάκτηση της εξουσίας, πρώτη πράξη για τη διαμόρφωση του νέου τρόπου παραγωγής, του νέου ανθρώπου, της νέας κοινωνίας.

***

1. Παρουσίαση της Εκθεσης της ΤτΕ από τον διοικητή της Ν. Γκαργκάνα, στις 10 Οκτώβρη 2006.

2. «Ασοσιέιτεντ Πρες», ΑΠΕ, 30 Αυγούστου 2006.

3. Εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 29 Αυγούστου 2006.

(Το άρθρο αναδημοσιεύεται από την «Κομμουνιστική Επιθεώρηση», Τεύχος 6 2006).