Η λύση λοιπόν όχι μόνο δε βρίσκεται στην αποσύνδεση της εκπαίδευσης από την παραγωγή, αλλά στην αλλαγή των σχέσεων ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, που προϋποθέτει ανατρεπτική αλλαγή της εξουσίας. Επομένως και η πάλη για μια εκπαίδευση στα μέτρα των σύγχρονων αναγκών του λαού και της νεολαίας συνδέεται με την πολιτική πάλη.

Σκληρή όμως είναι και η μάχη που πρέπει να δοθεί παράλληλα για το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής πολιτικής, καθώς όπως σε όλα τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα και στο πρόβλημα της Παιδείας δε συγκρούονται διαφορετικές προτάσεις διαχείρισης, αλλά δύο αντίπαλες στρατηγικές: Από τη μια πλευρά η διεθνής πολιτική κατεύθυνση του κεφαλαίου για εκπαίδευση και επιστήμη προσαρμοσμένες στις σύγχρονες ανάγκες του καπιταλισμού και από την άλλη το συμφέρον της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων για εκπαίδευση και επιστήμη στην υπηρεσία της καθολικής ευημερίας και εξέλιξης.

Για το ΚΚΕ είναι καθαρό ότι η εξέλιξη της επιστήμης και η πλατιά εφαρμογή της στην παραγωγή απαιτούν έναν άνθρωπο με πολύ υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από εκείνο των προηγούμενων γενιών. Εναν άνθρωπο που θα διαθέτει γνώση των βασικών αρχών της επιστήμης που εφαρμόζεται στην παραγωγή, ταυτόχρονα όμως θα διαθέτει συνολική αντίληψη του οικονομικού και κοινωνικού συστήματός της. Αυτή είναι η βάση για να αναπτυχθούν εξελιγμένες και πολύπλευρες ικανότητες, όπως η πρωτοβουλία, η εφευρετικότητα και - όπως αναφέρει ο Μαρξ στο «Κεφάλαιο» - η «διαθεσιμότητα του ανθρώπου για τις εναλλασσόμενες ανάγκες της σύγχρονης παραγωγής». Στις μέρες μας, άλλωστε, υπάρχουν όλες εκείνες οι υλικές προϋποθέσεις που καθιστούν το στόχο για ισχυροποίηση της γενικής παιδείας με την καθιέρωση αποκλειστικά δημόσιας δωρεάν δωδεκάχρονης βασικής (γενικής) εκπαίδευσης, στόχο που από το 1917 πρωτοδιατύπωσε η Οχτωβριανή Επανάσταση, ώριμο και ρεαλιστικό όσο ποτέ άλλοτε. Τόσο ρεαλιστικό που αναγκάζει το σύνολο των αντίπαλων πολιτικών και συνδικαλιστικών δυνάμεων να υπόσχονται, παραχαράζοντάς τον, δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Μια εκπαίδευση όμως που κάθε άλλο παρά γενική και ενιαία είναι, αφού σε αυτήν εντάσσονται όλες οι ανισότιμες μορφές δευτεροβάθμιας «κατάρτισης», όπως τα τρισάθλια ΕΠΑΣ.

Αντίθετα, η πρόταση για δωδεκάχρονη γενική εκπαίδευση μέσα από ένα Ενιαίο Δωδεκάχρονο Βασικό Υποχρεωτικό Σχολείο θεωρεί απαράδεκτη την ύπαρξη οποιασδήποτε διάκρισης και διαχωρισμού των μαθητών πριν τα 18 χρόνια της ενηλικίωσης, πριν δηλαδή ο νέος άνθρωπος να θέσει τις βάσεις της βιολογικής, ψυχικής και κοινωνικής του ανάπτυξης. Η άποψη ότι υπάρχουν μαθητές με μειωμένες δυνατότητες που «δεν παίρνουν τα γράμματα» είναι συνειδητό ψέμα. Κοινωνικοί και παιδαγωγικοί είναι οι λόγοι της δυσκολίας που εμφανίζουν πολλοί μαθητές να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου και όχι οι εγγενείς διανοητικές αδυναμίες τους και η ελλειπτική τους προσωπικότητα. Δεν είναι λοιπόν η παιδαγωγική που υπαγορεύει τη διαφοροποίηση του προγράμματος και των σχολείων, τον τερματισμό της γενικής εκπαίδευσης στα 15 ή στα 16 χρόνια, στη μέση του μεταβατικού σταδίου της εφηβείας. Η λειτουργία του αστικού σχολείου να νομιμοποιεί και να αναπαράγει την κοινωνική ανισότητα και την ταξική διαίρεση της κοινωνίας επιβάλλει αυτό τον πρόωρο διαχωρισμό των μαθητών. Ας αφήσουν, λοιπόν, ο ΟΟΣΑ και οι κυβερνήσεις την υποκρισία ότι πρόκειται για προσαρμογή της εκπαίδευσης στις ατομικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες των μαθητών, ώστε να αποκτήσουν όλοι ένα ελάχιστο επίπεδο γνώσεων ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους. Αντίθετα, μόνο μέσα από τη σφαιρική και ισότιμη ανάπτυξη του συνόλου των ικανοτήτων του ανθρώπου μπορούν να καλλιεργηθούν και να αναδειχτούν ιδιαίτερες ικανότητες και ταλέντα.

Το ενιαίο βασικό σχολείο προϋποθέτει ισότιμη παροχή γενικής μόρφωσης σε όλους, σε όμοιες συνθήκες, χωρίς φραγμούς και διακρίσεις (κοινωνικές, γεωγραφικές, φυλετικές, θρησκευτικές κλπ.), μέσα από έναν τύπο σχολείου με ενιαία δομή, ενιαίο πρόγραμμα, ενιαία διοίκηση και λειτουργία, ενιαίο επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής και ενιαία εκπαιδευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό. Γι' αυτό το ενιαίο σχολείο είναι αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν, που σημαίνει ότι πρέπει να δοθεί τέλος στο παράλληλο κύκλωμα δημόσιας - ιδιωτικής εκπαίδευσης και να σταματήσει κάθε διαδικασία για «αποκέντρωση» των σχολείων και της χρηματοδότησής τους από τους επιχειρηματίες - χορηγούς, τους γονείς, την «τοπική κοινωνία». Το ενιαίο σχολείο ακόμη δεν μπορεί να έχει ξεχωριστές βαθμίδες (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια) ούτε να διαιρείται σε κατηγορίες και τύπους σχολείων (όπως Γενικό Λύκειο, Επαγγελματικό Λύκειο και Επαγγελματικές Σχολές) με σκοπό την παρεμπόδιση των κοινωνικά αδύναμων μαθητών να αναπτυχθούν μορφωτικά.