Οι ανάγκες των ανθρώπων μπορούν να διακριθούν σε κοινωνικές και ατομικές.

Στις κοινωνικές ανάγκες κατατάσσονται τα μέσα παραγωγής και τα μέσα συντήρησης, τα συσσωρευμένα χρηματικά αποθέματα, όλα εκείνα τα μέσα, που είναι αναγκαία για τη συντήρηση του κρατικού μηχανισμού, για την ανάπτυξη της επιστήμης, της δημόσιας Παιδείας, της Υγείας, του Πολιτισμού κλπ.

Στις ατομικές ανάγκες ανήκουν αυτές, που είναι απαραίτητος όρος για μια κανονική ζωή και για την ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας. Δηλαδή όλα εκείνα τα μέσα για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης που σημαίνει όχι μόνο τροφή ένδυση και κατοικία, αλλά και διατήρηση της Υγείας, μόρφωση, ψυχαγωγία, ανάπαυση, διεύρυνση των γνώσεων, σύμφωνα με τις κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, ελεύθερο χρόνο κλπ.

Οπως οι κοινωνικές ανάγκες, έτσι και οι ατομικές, δεν μπορούν να εξαντλούνται στο ελάχιστο δυνατό της διατήρησης της ζωής, αλλά στο μέγιστο δυνατό της εξασφάλισης της δυνατότητας να ζει και να δουλεύει ο άνθρωπος. Γεγονός που σημαίνει ότι αυτές εξαρτώνται και από την εξέλιξη του κοινωνικοιοκονομικού συστήματος. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να θεωρούμε ότι μια οποιαδήποτε κατοικία είναι αρκετή για τον εργάτη και την οικογένειά του αν δεν πληροί όλες τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την κανονική ζωή τους. Διαφορετικές ήταν οι προδιαγραφές της πριν 50 χρόνια διαφορετικές σήμερα, ανεξάρτητα αν αυτό δε συμβαίνει πάντα.

Οπως οι κοινωνικές, έτσι και οι ατομικές ανάγκες χωρίζονται σε υλικές και πνευματικές. Υλικές είναι αυτές που απαιτούνται για τη διατήρηση του ανθρώπου ως φυσικό ον στη ζωή, στην κανονική ζωή. Πνευματικές είναι αυτές που χρειάζονται για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, για τη μόρφωσή του, τη διεύρυνση των γνώσεών του, την ανάπτυξη της συνείδησής του γενικότερα.

«Η κοινωνική παραγωγή είναι μια ενότητα της παραγωγής, κατανομής, ανταλλαγής και κατανάλωσης. Στα οικονομικά του χειρόγραφα ο Μαρξ σημειώνει ότι μεταξύ αυτών των τεσσάρων φάσεων υπάρχει διαλεκτική ενότητα, αλλά ο πρωτεύων ρόλος ανήκει στην παραγωγή. Η παραγωγή ταυτόχρονα είναι και κατανάλωση (παραγωγική κατανάλωση), γιατί δημιουργεί τα αντικείμενα κατανάλωσης και την ανάγκη γι' αυτά. Η κατανάλωση από τη μεριά της είναι παραγωγή (καταναλωτική παραγωγή), η οποία προκαλεί την αναγκαιότητα της παραγωγής, δημιουργώντας τις ανάγκες για την τελευταία. Στην περίπτωση αυτή, που η παραγωγή είναι ταυτόσημη με την κατανάλωση έχουμε αναπαραγωγή, που απορρέει από την εκμηδένιση του προϊόντος της αναπαραγωγής». (Μελέτη του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών, (ΚΜΕ), «Προσεγγίσεις στην κατάσταση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα», έκδοση «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 30).

«Η κατανάλωση δημιουργεί την παραγωγή:

α. Με το ότι το προϊόν μόνο μέσα στην κατανάλωση γίνεται πραγματικό προϊόν. Για παράδειγμα: ένα σπίτι ακατοίκητο στην πραγματικότητα δεν είναι αληθινό σπίτι. Το προϊόν μόνο εδώ αποχτάει την τελείωσή του. Σβήνει.

β. Η κατανάλωση δημιουργεί την παραγωγή και με το ότι αυτό δημιουργεί την ανάγκη νέας παραγωγής. Η κατανάλωση δημιουργεί το κίνητρο της παραγωγής και επίσης δημιουργεί το αντικείμενο που ενεργεί στην παραγωγή και καθορίζει το σκοπό της. Η κατανάλωση δημιουργεί το αντικείμενο της παραγωγής, με μορφή που είναι ακόμα υποκειμενική. Χωρίς ανάγκη δεν υπάρχει παραγωγή. Αλλά η κατανάλωση αναπαράγει την ανάγκη. Η σχέση αυτή ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση, αλλά και στην "κυρίως κατανάλωση", δηλαδή στην προσωπική κατανάλωση.

Η ικανοποίηση των αναγκών είναι μια διαδικασία που συνεχώς επαναλαμβάνεται. Απόλυτη ικανοποίηση όλων των αναγκών είναι αδύνατη, έτσι όπως αυτές αναπαράγονται διαρκώς σε κοινωνική κλίμακα».(Μελέτη του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών, (ΚΜΕ), «Προσεγγίσεις στην κατάσταση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα», έκδοση «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 30-31).

Επίσης στον καπιταλισμό, ως ταξική κοινωνία, υπάρχουν διαφορετικές κοινωνικές τάξεις και στρώματα, τα άτομα, μέλη κάθε τάξης ή κοινωνικού στρώματος, έχουν διαφορετική οικονομική, πολιτική και πολιτιστική θέση στην κοινωνία και οι ανάγκες τους είναι διαφορετικές. Ανάμεσα δε στις δυο βασικές τάξεις, αστική και εργατική οι ανάγκες είναι διαμετρικά αντίθετες, το ίδιο και τα συμφέροντά τους. Αυτό επιδρά και στην ανάπτυξη της ανειρήνευτης ταξικής πάλης, που παίρνει τον πιο συνειδητό χαρακτήρα όταν τείνει στην κατάργηση του σκοπού της παραγωγής στον καπιταλισμό που είναι η απόσπαση της υπεραξίας από τη χρήση της εργατικής δύναμης από το κεφάλαιο.

Οι ανάγκες της εργατικής τάξης δε μετριούνται μόνο με την ποσότητα των καταναλωτικών αγαθών, αλλά με την ποσότητα και την ποιότητα αυτών που στη δοσμένη χώρα είναι απαραίτητα για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Για παράδειγμα διαφορετικές είναι οι ανάγκες για τροφή, ένδυση, κατοικία σε μια χώρα με θερμό κλίμα από μια χώρα με ψυχρό κλίμα. Οπως, επίσης, διαφορετικές είναι οι ανάγκες της εργατικής τάξης σε μια χώρα με ανεπτυγμένα τα μέσα παραγωγής, που απαιτούν ανάλογη εργατική δύναμη για να κινηθούν, από μια χώρα που δεν είναι ανεπτυγμένα. Αλλες οι ανάγκες της κίνησης μιας τυπογραφικής μηχανής που λειτουργεί χωρίς προγραμματισμό στη βάση των κατακτήσεων των νέων τεχνολογιών και άλλες οι ανάγκες κίνησης αυτής της μηχανής που βασίζεται σ' αυτές. Απαιτεί και ανάλογη εργατική δύναμη. Η αξία της εργατικής δύναμης επίσης αλλάζει στην πορεία της ιστορικής εξέλιξης. Οχι μόνο γιατί αλλάζει η αξία των απαραίτητων μέσων για την ύπαρξή της αλλά και λόγω ανάπτυξης των κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών.