Οι Μαρξ - Ενγκελς, μέσα από πρωτότυπη θεωρητική δουλειά, που θεμελίωσε τον επιστημονικό σοσιαλισμό, και την άμεση συμμετοχή τους στα επαναστατικά κινήματα, στην πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης, γενίκευσαν τα συμπεράσματα από την εξέλιξη της ταξικής πάλης και διαμόρφωσαν την επαναστατική πολιτική θεωρία.

Ηδη από το 1845 αναδείκνυαν την αναγκαιότητα του συνειδητού, οργανωμένου, πειθαρχημένου πολιτικού αγώνα της εργατικής τάξης, δούλευαν για τη θεωρητική θεμελίωση αυτού του αγώνα και την ανάπτυξή του. Το 1848, όταν ακόμη δεν είχαν ολοκληρωθεί οι αστικές επαναστάσεις, όταν η εργατική τάξη είχε αρχίσει να συγκροτείται ως «τάξη για τον εαυτό της», οι Μαρξ και Ενγκελς συγγράφουν το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», το οποίο αποτελεί και το πρώτο πολιτικό πρόγραμμα της εργατικής τάξης. Αντιπάλεψαν με συνέπεια αναρχικές και αναθεωρητικές αντιλήψεις, που ξέκοβαν τον οικονομικό αγώνα της εργατικής τάξης από τον πολιτικό αγώνα, από την ολόπλευρη προετοιμασία της πάλης, με στόχο την εξουσία, τη δικτατορία του προλεταριάτου.

Στο «Μανιφέστο» τεκμηριώνεται η θέση ότι το προλεταριάτο πρέπει να έχει το δικό του πολιτικό κόμμα, που θα καθοδηγήσει πολιτικά το εργατικό κίνημα. Δεν είναι τυχαία, χρονικά, η στιγμή που αρχίζει να διαμορφώνεται το επαναστατικό εργατικό κίνημα το 1848. Είναι η περίοδος των αστικών επαναστάσεων στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Αυστρία, στην Ουγγαρία, στην Ιταλία, κ.α., που οδηγούν οριστικά στην πολιτική κυριαρχία της αστικής τάξης και τη ραγδαία ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος. Η ανάπτυξη του καπιταλιστικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού οδηγεί στο εξής αποτέλεσμα: «Η αστική τάξη παράγει τους ίδιους τους νεκροθάφτες της»²⁶. Στο εργατικό κίνημα πλέον δυναμώνει η τάση για συγκρότησή του σε αυτοτελή δύναμη.

Οι Μαρξ και Ενγκελς, στα έργα τους «Οι ταξικοί αγώνες στη Γαλλία από το 1848 ως το 1850», «Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη», «Η επανάσταση και η αντεπανάσταση στη Γερμανία», επιχειρούν να καθορίσουν το κύριο πολιτικό καθήκον της εργατικής τάξης, ποια είναι η θέση και ο ρόλος της στις αστικές επαναστάσεις εκείνης της περιόδου. Στη «χειραφέτηση του προλεταριάτου» ο Μαρξ ανακαλύπτει «το μυστικό της επανάστασης του 19ου αιώνα»²⁷.

Η χειραφέτηση του προλεταριάτου, ο πολιτικός του διαχωρισμός από την αστική τάξη, είναι η κύρια γραμμή με την οποία πρέπει να συμμετέχει στις αστικοδημοκρατικές επαναστάσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά της εποχής, αλλά και ανιχνεύοντας τις μελλοντικές τάσεις, θεωρούσαν ότι η αναπόφευκτη όξυνση του ταξικού ανταγωνισμού ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη δημιουργεί αντικειμενικά τη δυνατότητα μετεξέλιξης της αστικοδημοκρατικής επανάστασης σε προλεταριακή - σοσιαλιστική. Σ' αυτή τη βάση πρόβαλαν το σύνθημα της «διαρκούς επανάστασης».

Οι Μαρξ και Ενγκελς είχαν διακρίνει ότι η γερμανική μεγαλοαστική τάξη, ιδιαίτερα η πρωσική, σε αντίθεση με τις αστικές επαναστάσεις του 17ου και 18ου αιώνα, είχε χάσει πια την ικανότητα να διεξάγει ένα συνεπή επαναστατικό αγώνα κατά της φεουδαρχικής αντίδρασης, ότι ήθελε να πραγματώσει τα συμφέροντα με ταξικό συμβιβασμό με τους ευγενείς ενάντια στις λαϊκές μάζες.

Η επαναστατική πολιτική της εργατικής τάξης απαιτούσε την τακτική συμμαχίας με τα πιο ριζοσπαστικά τμήματα της αστικής τάξης, εκεί όπου αυτά ήταν ακόμη επαναστατικά και την καταπολέμησή τους εκεί όπου ήδη είχαν γίνει αντεπαναστατικά.

Στο έργο των Μαρξ - Ενγκελς «Προσφώνηση της Κεντρικής Επιτροπής στην Ενωση των Κομμουνιστών το Μάρτη του 1850» σημειώνεται για το ρόλο της εργατικής τάξης και του κόμματός της στη γερμανική επανάσταση: «Η σχέση του επαναστατικού εργατικού κόμματος προς τη μικροαστική δημοκρατία είναι αυτή: Πάει μαζί της ενάντια στην ομάδα που το επαναστατικό εργατικό κόμμα επιδιώκει την ανατροπή της, αντιτάσσεται στη μικροαστική δημοκρατία, σ' όλα εκείνα με τα οποία η μικροαστική δημοκρατία θέλει να στεριώσει τη θέση της. Οι δημοκράτες μικροαστοί που καθόλου δε θέλουν να ανατρέψουν ολόκληρη την κοινωνία προς το συμφέρον των επαναστατών προλετάριων, επιδιώκουν μιαν αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών, έτσι που η κοινωνία που υπάρχει να τους γίνει όσο το δυνατό πιο υποφερτή και βολική (...)

Στη σημερινή στιγμή, οι δημοκράτες μικροαστοί που καταπιέζονται παντού, κηρύσσουν γενικά στο προλεταριάτο τη συνένωση και τη συμφιλίωση, του προσφέρουν το χέρι και τείνουν προς τη δημιουργία ενός μεγάλου κόμματος της αντιπολίτευσης που θ' αγκαλιάζει όλες τις αποχρώσεις στο δημοκρατικό κόμμα, δηλαδή τείνουν να μπλέξουν τους εργάτες σε μια κομματική οργάνωση, όπου θα επικρατούν οι γενικές σοσιαλδημοκρατικές φράσεις που πίσω τους κρύβονται τα ιδιαίτερα συμφέροντα των δημοκρατών μικροαστών και όπου, για χατίρι της ποθητής ειρήνης, δε θα επιτρέπεται να προβάλλονται οι ιδιαίτερες διεκδικήσεις του προλεταριάτου. Μια τέτοια συνένωση θα κατέληγε μονάχα προς όφελός τους και θα ήταν σε βάρος του προλεταριάτου. Το προλεταριάτο θα έχανε όλη την αυτοτελή και με κόπο εξαγορασμένη θέση του και θα ξανάπεφτε σε κατάσταση εξαρτήματος της επίσημης αστικής δημοκρατίας. Αντί να ξεπέσουν ξανά τόσο χαμηλά που να υπηρετούν τους αστούς δημοκράτες σαν κόρο κλακαδόρων, πρέπει οι εργάτες και πρώτα απ' όλα η Ενωση, να επιδιώκουν να δημιουργήσουν, πλάι στους επίσημους δημοκράτες, μιαν ανεξάρτητη μυστική και ανοιχτή οργάνωση του εργατικού κινήματος.

Πρέπει ακόμα την κάθε κοινότητα να τη μετατρέψουν σε κέντρο και πυρήνα εργατικών Ενώσεων, όπου η θέση και τα συμφέροντα του προλεταριάτου θα συζητιούνται ανεξάρτητα από τις αστικές επιδόσεις»²⁸.

Σ' αυτό το πλαίσιο οι Μαρξ και Ενγκελς έβαζαν ως ζήτημα τη δημιουργία μυστικής και ανοιχτής οργάνωσης του εργατικού κόμματος και τη διατήρηση ένοπλων μορφών οργάνωσης της εργατικής τάξης εντελώς ανεξάρτητων από την αστική εξουσία, παροτρύνοντας τους εργάτες να μην παραδώσουν σε καμία περίπτωση τα όπλα. Να εγκαθιδρύσουν μορφές «δυαδικής εξουσίας», «δικές τους επαναστατικές κυβερνήσεις είτε με τη μορφή κοινοτικών διοικήσεων, κοινοτικών συμβουλίων, είτε με τη μορφή εργατικών λεσχών ή εργατικών επιτροπών»²⁹.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

(Κείμενο της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

26. Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς, «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 40.

27. Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τ. 1, σελ. 162.

28. Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τ. 1, σελ. 112-114.

29. Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τ. 1, σελ. 117.