Τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, από τα οποία εξάγονται κεφάλαια και τα οποία αποτελούν την εθνική βάση των διεθνών μονοπωλίων, υπερασπίζουν και προστατεύουν τα συμφέροντά τους και ενδιαφέρονται για την απρόσκοπτη δράση τους στα εδάφη στα οποία δρουν. Ετσι τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη μοιράζουν επίσης μεταξύ τους εδαφικά τον κόσμο. Ιστορικά το μοίρασμα εδαφών ξεκίνησε με την κατάκτηση ξένων εδαφών και τις αποικίες από το 19ο ακόμη αιώνα, από διάφορες καπιταλιστικές χώρες. Για παράδειγμα η Αγγλία ήταν η πρώτη σε αποικιακές κτήσεις σ' όλο τον κόσμο, αλλά δεν ήταν η μοναδική. Αποικίες είχαν η Γαλλία, η Ισπανία, το Βέλγιο, η Πορτογαλία, η Γερμανία. Βεβαίως στην εποχή περάσματος από τον προμονοπωλιακό καπιταλισμό στον ιμπεριαλισμό, δηλαδή τέλος του 19ου αιώνα αρχές του 20ού, αποικιακές κτήσεις έχουν και οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Ιαπωνία. Να προσθέσουμε επίσης εδώ ότι οι αποικίες ήταν χώρες οι οποίες υποδουλώνονταν, αφού καταλαμβάνονταν με πόλεμο και εγκαθιδρύονταν καθεστώτα εξυπηρέτησης των καπιταλιστικών κρατών.

Ο Λένιν στο έργο του «Ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού», κάνει την εξής εκτίμηση: «... χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιόδου που εξετάζουμε είναι το οριστικό μοίρασμα της γης, οριστικό όχι με την έννοια ότι δεν μπορεί να γίνει ξαναμοίρασμα - αντίθετα, τα ξαναμοιράσματα είναι δυνατά και αναπόφευκτα - αλλά με την έννοια ότι η αποικιακή πολιτική των καπιταλιστικών χωρών τερμάτισε την αρπαγή των μη κατεχομένων εδαφών του πλανήτη μας. Ο κόσμος για πρώτη φορά είναι πια μοιρασμένος, έτσι που στο εξής θα γίνονται μόνο ξαναμοιράσματα, δηλαδή πέρασμα κατεχόμενου εδάφους από τον ένα "κάτοχο" στον άλλο, και όχι αδέσποτου εδάφους σε "νοικοκύρη".

Ζούμε συνεπώς σε μια ιδιόρρυθμη εποχή της παγκόσμιας αποικιακής πολιτικής, που είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με τη "νεότατη βαθμίδα ανάπτυξης του καπιταλισμού", με το χρηματιστικό κεφάλαιο» («Απαντα» τ. 27, σελ. 380).

Για το εδαφικό ξαναμοίρασμα, ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη (ενδοϊμπεριαλιστικός ανταγωνισμός) είναι οξύτατος και εκφράζει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα διεθνή μονοπώλια. Για να μπορούν τα μονοπώλια να δρουν σε συνθήκες οξύτατου διεθνούς ανταγωνισμού, επιδιώκουν διαρκώς την αύξηση των διαστάσεων των κεφαλαίων τους, τη μεγέθυνσή τους (σ' αυτό συμβάλλουν και οι συγχωνεύσεις και εξαγορές). Μονοπωλιακή δράση σημαίνει τάση για ολοένα και μεγαλύτερη κυριαρχία. Βεβαίως σ' αυτή την πορεία συνάπτουν διαφόρων μορφών συμφωνίες, οι οποίες μπορούν να εκφράζονται και στη δημιουργία ιμπεριαλιστικών συνασπισμών μεταξύ διαφόρων ιμπεριαλιστικών κρατών. Αλλά αυτές οι συμφωνίες είναι προσωρινοί συμβιβασμοί, αφού κάθε μονοπώλιο επιδιώκει πάντα μεγαλύτερο μερίδιο. Αρα πίσω από τις συμφωνίες υπάρχουν οι ανταγωνισμοί, δεν καταργούνται. Γι' αυτό και οι συμφωνίες σπάνε για να ξαναδημιουργηθούν άλλες, αλλάζουν οι μεταξύ τους συμμαχίες, οι συσχετισμοί μονοπωλιακών ομίλων κλπ. Ανάλογη είναι και η διαδικασία ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη την εποχή του ιμπεριαλισμού, δηλαδή συγκροτούνται συνασπισμοί που μπορούν να διαλύονται, να ανασυγκροτούνται, να αλλάζουν.

Βεβαίως, εάν οι προσωρινοί μεταξύ τους συμβιβασμοί για το μοίρασμα και το ξαναμοίρασμα εδαφών δεν μπορούν να επιτευχθούν, τότε η λύση επέρχεται με άλλα μέσα, δηλαδή τον πόλεμο. Ετσι οι δύο παγκόσμιοι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι έγιναν για το εδαφικό ξαναμοίρασμα του κόσμου, αν και ο δεύτερος, με δεδομένη την ύπαρξη της ΕΣΣΔ, είχε και ως στόχο τη διάλυσή της. Βεβαίως μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο το αποικιακό σύστημα διαλύθηκε οριστικά, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι τα ιμπεριαλιστικά κράτη δεν έχουν άλλες μορφές και τρόπους εδαφικού μοιράσματος. Το γεγονός ότι συνεχίζουν να εξάγουν κεφάλαια σε διάφορές χώρες του πλανήτη σημαίνει και άσκηση πολιτικοστρατιωτικής επιρροής σ' αυτά τα καπιταλιστικά κράτη. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι οι ΗΠΑ π.χ. ουσιαστικά δρουν σχεδόν αποκλειστικά στη Λατινική Αμερική, ούτε ότι π.χ. η Ιαπωνία δρα σχεδόν αποκλειστικά στη Νοτιοανατολική Ασία, όπως δεν είναι τυχαίο ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση αναπτύσσει ανάλογη δράση στις πρώην αποικίες ορισμένων κρατών - μελών της, αλλά και στο έδαφος των πρώην σοσιαλιστικών κρατών της Ευρώπης. Ταυτόχρονα επίσης δεν είναι τυχαίο ότι σε ορισμένα σημεία του πλανήτη εκφράζονται οξύτατες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, ακόμη και με πόλεμο, π.χ. Βαλκάνια. Ουσιαστικά, τα νέα καπιταλιστικά κράτη αποτελούν εδάφη για μοίρασμα, το οποίο επιδιώκεται μέσω της εξαγωγής κεφαλαίων, επενδύσεων, ή ακόμη λόγω γεωστρατηγικής σημασίας, ως ενεργειακοί δρόμοι, ή ως κόμβοι μεταφορών, ή ακόμη και ως εδάφη που το μοίρασμά τους μπορεί να συμβάλει στην από καλύτερη θέση ανάπτυξη δραστηριότητας σε νέα εδάφη. Για παράδειγμα, ο έλεγχος των Βαλκανίων έχει άμεση σχέση με τις ενεργειακές πηγές στη Ρωσία ή τις επενδύσεις ξένων κεφαλαίων σ' αυτή τη χώρα.