Θυμάστε τη Δώρα; Τη μικρή χαριτωμένη εξάχρονη κοπελίτσα που γνωρίσαμε τέτοια περίπου εποχή πέρσι; Ε, φυσικό είναι να μην έχουμε ξεχάσει τη δροσερή και πανέξυπνη παιδική παρουσία. Ε, λοιπόν η Δώρα επανέρχεται και αυτή τη φορά δεν είναι μόνη. Φέρνει μαζί της και τον γλυκούτσικο και χαδιάρη γάτο της τον Οδυσσέα. Το νέο βιβλίο του Μάκη Τσίτα «Η Δώρα και ο Οδυσσέας» είναι πραγματικά ένα κείμενο ευρηματικό, ευαίσθητο και σύγχρονο, που γοητεύει τον αναγνώστη με την απλότητα, την αθωότητα και τη φαντασία του. Η Δώρα είναι ένα πανέξυπνο και ευαίσθητο παιδί της εποχής μας και όταν οι γονείς της θα της κάνουν δώρο ένα γατάκι, εκείνη θα το φωνάζει «μωρό» μου. Θα το φροντίζει, θα του λέει παραμύθια, θα το νοιάζεται, θα του μαθαίνει να συμπεριφέρεται με ευγένεια και καλοσύνη και όταν νομίζει ότι θέλει παρέα θα καλεί και άλλα γατάκια στο σπίτι για να παίξουν με το «μωρό» της. Εκείνο που διακρίνει το συγγραφέα Μάκη Τσίτα και τον κάνει να ξεχωρίζει, είναι το γεγονός ότι δεν έχει την πρόθεση να κάνει το δάσκαλο στους ήρωές του. Αντίθετα, τους αφήνει να μιλούν έτσι όπως μιλούν όλα τα παιδιά και να προσπαθούν να διορθώνονται μόνοι τους. Δεν παρεμβαίνει παρά μονάχα με ένα έμμεσο τρόπο, δηλαδή διαλέγοντας το θέμα το οποίο πραγματεύεται. Οπως στη συγκεκριμένη περίπτωση επέλεξε τη ζωοφιλία και τις θετικές συνέπειές της στη ζωή ενός παιδιού. Η μαγευτική ιστορία του «Η Δώρα και ο Οδυσσέας» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα» σε υπέροχη εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια.

Ολο το χρόνο έχουμε στη διάθεσή μας... Κι αν όχι σήμερα, τις επόμενες τριακόσιες εξήντα πέντε μέρες θα βρούμε ένα κενό για να διαβάσουμε ένα βιβλίο που ήταν υποψήφιο για το βραβείο WHITBREAD. Ενα βιβλίο που θα μας μεταφέρει μακριά, που θα μας απογειώσει στην αρχή και στη συνέχεια θα μας προσγειώσει στην απέραντη γη των ερήμων και τη νησιών, εκεί όπου οι υπηρέτες του «θεού» κυβερνούν τη χώρα. Οι επιθυμίες τους ακούγονται μέσα από το Μαντείο και ερμηνεύονται από τη Μεγάλη Ιέρεια. Η Ελληνίδα Μίρανυ είναι η νέα Φορέας του Θεού. Την τρομάζουν τα καθήκοντά της, αλλά και την ταράζει μια ανομολόγητη, ακόμη και στον εαυτό της, αμφιβολία. Υπάρχει, άραγε, θεός; Σε μια χώρα που αργοπεθαίνει από την ξηρασία, όλοι πιστεύουν πως ο γέρος άρχοντας, ο θεός στον κόσμο, πρέπει να θυσιαστεί για να έρθει η βροχή. Ο θάνατός του όμως ωθεί την Μίρανυ σε μια τρομακτική περιπέτεια. Τα μυστήρια των τελετών της αιγυπτιακής θρησκείας και η μεγαλπρέπεια της Ελλάδας συνυπάρχουν αρμονικά στο συναρπαστικό βιβλίο της Κάθριν Φίσερ: «Το Μαντείο», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μίνωας».

Τέμπη. Αφήνουμε τον Ολυμπο ν' αγριοβλέπει τον Κίσσαβο και το γοργοκύλατο Πηνειό και τραβάμε ολόισια κατά τα Αμπελάκια. Ο δρόμος είναι ανηφορικός και με πολλά στριφογυρίσματα. Οσο κοντοζυγώνουμε τα Αμπελάκια, ο νους μας πισωφέρνει στα παλιά χρόνια, κοντά στο 16ο αιώνα, που οι «Παλαιοχωρίτες» ήρθαν και κούρνιασαν εδώ.

Ο Γιάννης Κορδάτος, μας ιστοράει πως κόνεψαν εδώ ψηλά για σιγουριά, ότι οι Τούρκοι δεν πατούσαν στην περιοχή αυτή. Από τότε, συναγμένοι στ' Αμπελάκια και ησυχασμένοι από την αχορτασιά των Τούρκων πασάδων, οι κάτοικοι του χωριού ρίχτηκαν στη δουλιά της βαφικής. Οι γυναίκες γνέθαν ολημερίς, βάφαν οι άντρες, στέλναν την πραμάτεια τους στην Αυστρία, στη Γερμανία και γίναν τ' Αμπελάκια ξακουστά σ' Ανατολή και Δύση. Κι αποφάσισαν να φτιάξουν μια «κοινή συντροφιά» γύρω στα 1778 με 24 εργαστήρια και 6.000 μέλη, και προστάτη τον Σβαρτς, τον Δρόσο και τον Χίβαν. Απ' όσα έχουν γραφτεί γι' αυτόν τον πρώτο Συνεταιρισμό, για τον πλούτο και την πολυτέλεια των Αμπελακίων, το μόνο απομεινάρι είναι το σπίτι του Σβαρτς.

Το αρχοντικό αυτό είναι ένα καλόγουστο οικοδόμημα, που το εξωτερικό του σ' εντυπωσιάζει από την πρώτη στιγμή. Η επιγραφή που υπάρχει σε πληροφορεί πως θεμελιώθηκε το Μάη του 1787 από τον Ιωάννη Ζερμπηνό και βάφτηκε από τον ίδιο. Στο εσωτερικό, τα ταβάνια, τα ντουλάπια, τα ράφια είναι όλα σκαλισμένα, και οι τοίχοι ζωγραφισμένοι με δέντρα και λουλούδια, την Αγία Σοφία, τη Βενετία όπως βγήκαν από τη φαντασία του λαϊκού καλλιτέχνη.

Το αρχοντικό του Σβαρτς είναι ένα δείγμα αστικού σπιτιού της εποχής εκείνης μ' έντονα τα χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής επίδρασης. Τούτο το χτίσμα μέσα κι έξω είναι ένα κέντημα, που μαρτυρεί τη μαστοριά και το μεράκι του λαϊκού τεχνίτη που το έφτιαξε.

Οι σημερινοί κάτοικοι των Αμπελακίων τούτο το χτίριο το επιδείχνουν με καμάρι και περηφάνια κι έχουν δίκιο. Επηρεασμένοι από την ομορφάδα τούτου του αρχοντικού του Σβαρτς, ξανοιγόμαστε με τη γυναίκα μου στην πλατεία του χωριού. Η απλωμένη ηρεμία, το απλοϊκό ήσυχο τοπίο ξεχύνει μια γλύκα που μερώνει την ψυχή μας. Κι η καλοσύνη των γλυκομίλητων και πρόσχαρων κατοίκων μαλακώνει την καρδιά μας, και μας σπρώχνει ν' ανοίξουμε κουβέντα μαζί τους. Τότε εκείνοι, με κάποια νοσταλγία και περηφάνια, μας μιλάνε για την παλιά εποχή και πασκίζουν να μας πείσουν πως και σήμερα τ' Αμπελάκια έχουν τα δικά τους καλά και τις δικές τους ομορφάδες.

Με καμάρι, μας δείχνουν το σπίτι που στεγάζει το «Συνεταιρισμό των γυναικών», που παλεύουν να ζωντανέψουν την παλιά βαφική τέχνη με το ριζάρι και μ' ευγένεια, μας παρακινούν να επισκεφθούμε το μικρό εκθεσιακό χώρο, όπου εκθέτουν τα βαμμένα νήματα με τον παραδοσιακό τρόπο. Πώς ήταν δυνατό να τους το αρνηθούμε; Χωνόμαστε μέσα, μια κοπέλα μας υποδέχεται και με χαμόγελο μας «ξεναγεί» και μας εξηγεί πώς γίνεται η βαφή, μια και τώρα αυτό δεν είναι μυστικό. Πέρα από αυτό, οι κάτοικοι, πάνω στην κουβέντα, μας κάνανε να προσέξουμε τα στημένα ξενοδοχειάκια τους, χτισμένα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους. Είναι τόσο χαριτωμένα, που καθώς τα βλέπεις νιώθεις την επιθυμία να μείνεις για λίγες μέρες και ν' απολαύσεις με την ησυχία σου το ειδυλλιακό τούτο χωριό. Χαιρόμαστε να γυροφέρνουμε τ' Αμπελάκι από το ένα σοκάκι στο άλλο και να σμίγουμε τη ματιά μας με τα όμορφα, τα πεντακάθαρα σπιτάκια με τις κεραμοστέγες τους και τις αυλές τους, τις γιομάτες λουλουδικό.

Οσο σερνιανίζαμε στα δρομάκια, όσο ψιλοκουβεντιάζαμε με τους χωρικούς, όσο γνωριζόμαστε με τ' Αμπελάκια, τόσο πιο πολύ δενόμαστε μαζί τους και σκαρφιζόμουνα διάφορα προσχήματα για να πισωρίχνω την ώρα του αποχωρισμού.

Και σαν κάποια στιγμή πήραμε το δρόμο του γυρισμού στην Αθήνα, δώσαμε την υπόσχεση πως θα ξαναρχόμαστε να μείνουμε για μέρες ως να τ' αποχορτάσουμε.

Ποιοι ήταν οι Ναΐτες Ιππότες, το τάγμα που αποτέλεσε για διακόσια χρόνια την πιο σημαντική στρατιωτική, αλλά οικονομική δύναμη, του 13ου αι. στην περιοχή των Αγίων Τόπων. Στρατιώτες και μοναχοί, αλλά και τραπεζίτες, που έθεσαν τη βάση του σύγχρονου τραπεζικού συστήματος και ίσως οι θεματοφύλακες κάποιου μεγάλου, επικίνδυνου μυστικού, που προκάλεσε τελικά την πτώση τους.

Ο Ζορζ Μπορντορόβ στο εξαιρετικά ενδιαφέρον, και συναρπαστικό βιβλίο του «Ναΐτες Ιππότες: μυστικά, αιρετικές μυσταγωγίες και αλήθεια» (εκδόσεις «Περίπλους») μας μεταφέρει σε εκείνην την εποχή και μας μιλά για την ιστορία της και για την εμφάνιση ενός τάγματος που έγινε θρύλος και ζει μέχρι τις μέρες μας.

Μετά την απώλεια των Αγίων Τόπων, οι Ναΐτες εγκαταστάθηκαν στη Γαλλία, όπου στις 13 Οκτωβρίου του 1307 αρχίζει ο αφανισμός τους. Οι Ναΐτες κατηγορήθηκαν ως αιρετικοί, ειδωλολάτρες και ομοφυλόφιλοι και παραδόθηκαν στην τρομερή Ιερά Εξέταση. Ομως όλες οι κατηγορίες επικεντρώνονταν στο περιεχόμενο των μυστικών τελετών μύησης του τάγματος, όπου είχαν εισχωρήσει και στοιχεία ανατολίτικης μυσταγωγίας, ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης με τους λαούς της Ανατολικής Μεσογείου. Τελικά ποιο ήταν το μυστικό των Ναϊτών; Τα Γνωστικά ή απόκρυφα Ευαγγέλια που για διάφορους λόγους δεν εντάχθηκαν στην Καινή Διαθήκη, από τα οποία προκύπτει ότι ο Χριστός και η Μαρία Μαγδαληνή ήταν ανδρόγυνο και είχαν μια κόρη τη Σάρα, η οποία κυοφορούνταν την εποχή της Σταύρωσης; Και, οι μεν, οι Ναΐτες (αλήθεια ή ψέματα η στήλη δεν μπορεί να δώσει απάντηση) το είχαν «κρυφό καμάρι», όμως συγγραφέας Νταν Μπράουν με το μυθιστόρημά του «Κώδικας Νταβίντσι» το κάνει τούμπανο. Μα αυτή, είναι μια άλλη ιστορία.