Κλασικά είναι εκείνα τα βιβλία, για τα οποία ακούμε συνήθως να λένε «Τα ξαναδιαβάζω» και ποτέ «Τα διαβάζω», λέει ο Ιταλο Καλβίνο και σ' αυτό, μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους. Εχουμε αποφασίσει να ξαναδιαβάζουμε ή έστω να διαβάζουμε τους κλασικούς όσο πιο συχνά μπορούμε. Μια και μιλάμε για θάλασσα, καλό είναι να πάρει σειρά στο κομοδίνο μας το εξαιρετικό βιβλίο του Τζόζεφ Κόνραντ «Η Καρδιά του Σκότους», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ερατώ» το 1990. Ο Τζόζεφ Τέοντορ Κόνραντα Κορτσενιόφσκι γεννήθηκε στη διαμελισμένη Πολωνία στα 1857 και πέθανε στην Αγγλία στα 1924, αφού πρόλαβε να αρνηθεί την πρόταση του τότε Βρετανού πρωθυπουργού να αναγορευτεί «ιππότης». Το βιβλίο του «Η καρδιά του Σκότους», που θεωρήθηκε ως το αριστούργημά του, και από το οποίο είναι το απόσπασμα που ακολουθεί, δέχτηκε πολλές ερμηνείες. Εμείς ας αφεθούμε στο πρώτο επίπεδο. Διαβάζουμε:

«Εμάς όλους μας ένωναν τα δεσμά της θάλασσας. Εχοντας ενωμένες και τις καρδιές μας, αν και πολλές φορές κυλούσε χρόνος πολύς ώσπου να ξαναβρεθούμε, είχαμε γίνει ανεκτικοί και δεχόμασταν ο ένας τις πεποιθήσεις, τα χούγια και τις ιδέες του άλλου. Στο Δικηγόρο, τον καλύτερο από τους παλιούς, είχε παραχωρηθεί, χάρη στις αρετές και τα πολλά του χρόνια, το μοναδικό μαξιλάρι στο κατάστρωμα και τώρα ήταν πλαγιασμένος και ραχάτευε, με την κουβέρτα του για στρώμα. Ο Λογιστής είχε φέρει μαζί ένα κουτί με ντόμινο και τώρα έστηνε τα κοκάλινα πούλια του. Ο Μάρλοου καθόταν σταυροπόδι στα δεξιά της πρύμνης. Είχε μάγουλα ρουφηγμένα, επιδερμίδα πελιδνή, πλάτη ίσια και όψη ασκητή. Ο Διευθυντής έλεγξε την άγκυρα, είδε ότι έχει πιάσει καλά και ύστερα ήρθε στην πρύμνη και κάθισε ανάμεσά μας. Ανταλλάξαμε αμέριμνα και κάπως τεμπέλικα μερικές κουβέντες. Επειτα έπεσε σιωπή στο κατάστρωμα».

«Σας καλούμε να απολαύσετε τις ιστορίες που συγκεντρώνονται σε αυτό το βιβλίο. Θα είναι μια μοναδική εμπειρία», σημειώνει η Ναντίν Γκόρτντιμερ στον πρόλογο του βιβλίου «Λέγοντας Ιστορίες» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Καστανιώτη». Σπάνια τόσοι πολυδιάστατοι και καταξιωμένοι συγγραφείς απ' όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και πέντε Νομπελίστες, συναντιούνται στα περιεχόμενα της ίδιας ανθολογίας. Τα 21 διηγήματα είναι γραμμένα σε διάφορες «φωνές» - ξεχωριστά προσωπικά στιλ - με αποτέλεσμα να φανερώνουν τις υπέροχες δυνατότητες της χρήσης των λέξεων από ζώντες συγγραφείς, οι οποίοι πρόσφεραν αφιλοκερδώς το διήγημά τους, έτσι ώστε τα έσοδα να διατεθούν για τη φροντίδα και την υποστήριξη των θυμάτων του AIDS στην Αφρική, (αυτός είναι ο δεύτερος λόγος). Γράφουν οι: Γούντι Αλεν, Τζον Απντάικ, Μάργκαρετ Ατγουντ, Τσινούα Ατσέμπε, Κρίστα Βολφ, Πολ Θερού, Γκύντερ Γκρας, Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Αμος Οζ, Ζοσέ Σαραμάγκου, Σούζαν Σόνταγκ και άλλοι γνωστοί συγγραφείς. Πρόκειται για ένα πραγματικά πολυφωνικό βιβλίο, γραμμένο από 21 διαφορετικούς συγγραφείς.

Σήμερα θα ταξιδέψουμε στην Κεντρική Ευρώπη και μάλιστα στη νοτιοδυτική άκρη της Γερμανίας, όπου βρίσκεται το ομοσπονδιακό κρατίδιο της Βάδης Βυρτεμβέργης, με τη βοήθεια της Λίζας Κοντομιχάλου.

Αυτή η περιοχή είναι παγκόσμια γνωστή, γιατί εδώ βρίσκονται μεγάλες και σημαντικότατες βιομηχανικές μονάδες. Οι φίλοι του αυτοκινήτου σίγουρα θα ανακράξουν «Μερσεντές» ή «Πόρσε»... μάλιστα. Ομως, το δικό μας θέμα δεν είναι καθόλου... βιομηχανικό! Εμείς απλώς ταξιδεύουμε.

Βρισκόμαστε πάνω στην Εθνική οδό νούμερο 14. Μόλις αφήσαμε πίσω μας την πρωτεύουσα της Βάδης Βυρτεμβέργης, τη Στουτγκάρδη, πόλη γνωστή στους όπου Γης ποδοσφαιρόφιλους, λόγω της ομώνυμης ομάδας.

Η πόλη, την οποία μόλις αντικρίσαμε, δεν είναι βέβαια μια «πόλη μαγική», σαν την ...Αθήνα της Παλλάδας, είναι όμως συμπαθέστατη και πολύ χαριτωμένη! Βίνεντεν λέγεται ετούτο το ...«δαιμόνιον πτολίεθρον», όπως θα έλεγε ο αρχαίος Ελληνας! Εμείς, όντας παιδιά μεγαλούπολης, γοητευόμαστε από την καταπράσινη φύση, τα θαλερά δάση, τα λιβάδια, τους οπωρώνες και τα αμέτρητα αμπέλια που αγκαλιάζουν τη γραφική πολίχνη! Οι Ρωμαίοι έφεραν σε τούτη την περιοχή την αμπελοκαλλιέργεια, σε άλλες βέβαια εποχές, τότε που η Germania θεωρούνταν «horrida», δηλαδή «φριχτή» και οι ντόπιοι κάτοικοι, οι λεγόμενοι Σουήβοι, βάρβαροι! Σήμερα, βεβαίως, η χώρα δεν είναι καθόλου φριχτή και οι κάτοικοι κάθε άλλο παρά ...βάρβαροι! Είναι πολιτισμένοι Ευρωπαίοι και - μεταξύ μας ετούτο - αρκετοί απ' αυτούς πολύ γοητευτικοί!

Το όνομα «Βίνεντεν» ακούστηκε για πρώτη φορά στην Ιστορία το έτος 1181. Το σύστημα διακυβέρνησης ήταν φυσικά φεουδαρχικό, όπερ έστι μεθερμηνευόμενον, αφέντες ήταν οι ευγενείς και ο λαός ...ελεύθερος να σκύβει το κεφάλι και να δουλεύει σαν σκλάβος για τον φεουδάρχη! Τα ξέρουμε αυτά! Φυσικά και η Εκκλησία είχε δύναμη μεγάλη, μάλιστα δεν παρέλειπε να συμβουλεύει κιόλας, κατά τα ειωθότα! «Ora et labora», έλεγαν οι ποιμενάρχες, δηλαδή «να προσεύχεσαι και να δουλεύεις». Στο Βίνεντεν, εν έτει 1181, στο χάραμα της ιστορίας του, αφέντης του κάστρου ήταν κάποιος Γοδεφρείδος, ο οποίος έσκυβε το κεφάλι του μόνο μπροστά στον περίφημο κάιζερ της εποχής, τον Φρειδερίκο Μπαρμπαρόσα!

Στο διάβα των χρόνων, κύριοι της περιοχής έγιναν οι δούκες της δυναστείας των Βύρτεμπεργκ. Εδρα τους ήταν το ανάκτορο του Βίνεντεν, προς το οποίο κατευθυνόμαστε, αφού επισκεφτήκαμε ήδη ό,τι έχει απομείνει από τα τείχη της πόλης! Πολύ μας εντυπωσίασε ένας πύργος, στον οποίο ανεβήκαμε με δέος στην καρδιά! Δε μας τρόμαξαν τόσο τα εβδομήντα δύο σκαλοπάτια της στενής και σκοτεινής σκάλας του, όσο η μεσαιωνική φυλακή, που είχαμε την ευκαιρία να δούμε! Ενα δωμάτιο στενό, χωρίς παράθυρο, με τα εργαλεία του τρόμου να κρέμονται στους τοίχους, κάποια για να σπάνε κόκαλα, άλλα για να ξεριζώνουν καρδιές...

Ουαί και αλίμονο στους άτυχους που «φιλοξενήθηκαν» εκεί! Σίγουρα, τόσους αιώνες μετά, γνωρίζουμε άπειρα για τις φυλακές και τους τόπους μαρτυρίου, εφόσον οι μέθοδοι του παρελθόντος συνεχώς εμπλουτίζονται, όμως η φρίκη είναι πάντα φρίκη, απαίσιο συναίσθημα!

Συνήλθαμε κάπως βλέποντας τους απλούς ανθρώπους να τριγυρίζουν στους δρόμους και αναπνεύσαμε μπροστά στο θαύμα της καθημερινής ζωής! Περπατώντας στα στενά δρομάκια έξω από τη ζωηρή κίνηση της αγοράς, θυμηθήκαμε την ομορφιά της δικής μας Πλάκας, την οποία καμιά Ευρώπη δεν μπορεί να ξεπεράσει!

Τέλος, φτάσαμε στον αρχικό μας προορισμό, στο ανάκτορο - Schloss, λένε οι Γερμανοί της πόλης Βίνεντεν. Αποφασίσαμε να το τριγυρίσουμε σιγά -σιγά, για να ανιχνεύσουμε την αύρα του παρελθόντος χρόνου, το άρωμα άλλων καιρών!

Το καταπράσινο άλσος, τα πολυάριθμα κτίρια που αποπνέουν ηρεμία και γαλήνη, μας εντυπωσιάζουν. Αυτό είναι το πάλαι ποτέ φεουδαρχικό κάστρο λοιπόν; Την απορία μας τη λύνει το τουριστικό μας βιβλιαράκι. Το ανάκτορο των παλαιών δουκών σήμερα είναι ένα σύγχρονο και ονομαστό σε όλη τη Γερμανία ψυχιατρείο! Επιτέλους! Τι χρειάζονται σήμερα τα ανάκτορα; αναρωτιόμαστε. Ενώ τα ψυχιατρεία...

Περιπλανιόμαστε στο δροσερό δασύλλιο και ανακαλύπτουμε τη μικρή αλλά εντυπωσιακή εκκλησία του παλαιού ανακτόρου. Στολισμένη με ξυλογραφίες εξαιρετικής τέχνης, μας αφηγείται ιστορίες μακρινών αιώνων, που όμως - κατά κάποιο μαγικό τρόπο - παραμένουν μέχρι σήμερα ζωντανές!

Αυτό το - στην πραγματικότητα - παρεκκλήσιο των ανακτόρων είναι αφιερωμένο στον Απόστολο Ιάκωβο! Στον αέρα φτερουγίζει μια θαυμαστή ιστορία!

Ο Απόστολος Ιάκωβος ήταν γιος της Μαρίας Σαλώμης, της αδερφής της Παναγίας, δηλαδή στενός συγγενής του Χριστού. Το έτος 44 μαρτύρησε για την πίστη του και το λείψανό του, για να μη μολυνθεί από τους αντιπάλους, μεταφέρθηκε, με πλοίο χωρίς κουπιά, στη Βόρεια Ισπανία. Αυτά διέσωσε η εκκλησιαστική παράδοση, ελάχιστες πληροφορίες δηλαδή!

Η ακριβής θέση του τάφου ήταν άγνωστη, μέχρι το έτος 825, οπότε ανακαλύφθηκε στο Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα. Μεσαίωνας ήταν, η Ιερουσαλήμ βρισκόταν στα χέρια των Μωαμεθανών... Δεν είχαν γίνει, βλέπετε, ακόμα οι Σταυροφορίες για να «ελευθερώσουν» τους Αγίους Τόπους των Χριστιανών και να φέρουν τους Ευρωπαίους φεουδάρχες στην Ανατολή με τα αμύθητα πλούτη και τα ...πετρέλαια! Ετσι το Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα έγινε για τους Χριστιανούς της Δύσης τόπος προσκυνήματος και ο Απόστολος Ιάκωβος της Ισπανίας εθνικός άγιος!

Ακόμα και σήμερα χιλιάδες προσκυνητές πορεύονται από διάφορες χώρες στον τάφο του Ιακώβου, ακολουθώντας συγκεκριμένη πορεία, όπως κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους! Ενας σταθμός της μεγάλης αυτής διαδρομής είναι η πόλη, στην οποία προσπαθούμε σήμερα να σας ξεναγήσουμε, δηλαδή το Βίνεντεν! Μάλιστα, τον 14ο αιώνα την προστασία των προσκυνητών την είχε αναλάβει το περίφημο Τάγμα των Τευτόνων Ιπποτών, τους οποίους γνωρίζουμε και από άλλες τους φιλάνθρωπες δραστηριότητες! Πρόκειται για εκείνους τους στρατιώτες - μοναχούς, που διά πυρός και σιδήρου εξάπλωσαν το χριστιανισμό τους στις χώρες της Βαλτικής. Επειδή μας πλάκωσε την ψυχή η μνήμη αυτών των αγιοτάτων πολεμιστών, κάνουμε μια μεγάλη βόλτα στου ανακτόρου τον περίβολο και σκοντάφτουμε πάνω σε ένα συμπαθητικό μνημείο!

Ο Κάρολος Αλέξανδρος, γιος του δούκα του Βίνεντεν Φρειδερίκου Καρόλου, πολεμούσε τους Τούρκους στο Βελιγράδι! Βρισκόμαστε πια στον 18ο αιώνα και ο αυτοκράτορας της Αυστρίας, τον οποίο υπηρετούσε ο παραπάνω Καρλ Αλεξάντερ, προσπαθούσε να απωθήσει τους Οθωμανούς από τη Βαλκανική. Ο γιος του δούκα σε όλες τις μάχες είχε μαζί τον αγαπημένο του φίλο, ένα σκύλο, τον Μοπς! Αυτή τη φορά, μπροστά στα τείχη του Βελιγραδίου, τον έχασε, όμως εκείνο το μικρό σκυλί απεδείχθη αδάμαστο! Σε χρόνο ρεκόρ -έντεκα μέρες - έκανε το μακρύ δρόμο και γύρισε στο Βίνεντεν! Το κατόρθωμα του Μοπς θαυμάζεται μέχρι σήμερα, σκαλισμένο σε αναμνηστική στήλη!

Ας τριγυρίσουμε χωρίς σκοπό στους δρόμους! Προχωρούμε προς τη Μάρκτστρασε, την οδό Ερμού, όπως θα λέγαμε στα καθ' ημάς! Πίνουμε καφέ σε ένα από τα ζαχαροπλαστεία της πλατείας και εντυπωσιαζόμαστε από τις ...ελληνοελληνικές συζητήσεις που ακούμε γύρω μας!

Σε τούτη τη μικρή γερμανική πόλη κατοικούν αρκετές εκατοντάδες Ελλήνων. Παλαιότερα, μάλιστα, υπήρχε μια οργανωμένη και δραστήρια κοινότητα, όμως διάφορες μικροκομματικές κοκορομαχίες διέσπασαν την ενότητα! Κρίμα! Χρειάζεται πολλή δουλιά για να ξαναγίνουν όλα από την αρχή! Εμείς στο σημείο αυτό δε διατυπώνουμε καμιά γνώμη, γιατί αλλιώς θα χρειαστεί να γράψουμε ...ολόκληρο βιβλίο! Το μόνο που θα κάνουμε είναι να πούμε στο Βίνεντεν ένα απόλυτα εγκάρδιο aufwiedersehen και να του τονίσουμε ότι ναι μεν μας κατέκτησε με τη γαλήνη και τη λιτή του ομορφιά, όμως δεν κατάφερε να εκδιώξει την Αθήνα από την καρδιά μας!