Η «Φιλοσοφία της Φυσικής - Aπό τον Kαρτέσιο στη Θεωρία των Πάντων» είναι το νέο βιβλίο του Στράτου Θεοδοσίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Δίαυλος». Στο βιβλίο παρουσιάζονται οι φυσικές ιδέες και όλα τα φιλοσοφικά συστήματα που αποτέλεσαν τα θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομήθηκε η σύγχρονη Φυσική.

Θέση του συγγραφέα ότι όλοι, μικροί και μεγάλοι, φοιτητές και πτυχιούχοι των θετικών επιστημών, πρέπει να γνωρίσουν τις απόψεις των σπουδαίων φιλοσόφων και των σπουδαίων φυσικών της Δύσης, οι οποίοι ανέδειξαν τη Φυσική, στην επιστήμη εκείνη που μπορεί σήμερα να κατασκευάζει το Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται η επίδραση της Φυσικής στη Φιλοσοφία από τον Σχολαστικισμό έως τον Εμπειριοκριτικισμό του Ερνστ Μαχ, η διαπάλη των φυσικών και φιλοσοφικών ιδεών που δομείται στα φιλοσοφικά συστήματα του Νομιναλισμού, του Ρεαλισμού, του Ιδεαλισμού αλλά και του Υλισμού, με τους σπουδαίους φυσικούς φιλοσόφους Πιερ Γκασαντί, Τόμας Χομπς και Τζον Λοκ που έθεσαν τις βάσεις αυτού του φιλοσοφικού συστήματος που επηρέασε τα μέγιστα τόσο τη Φυσική όσο και την κοινωνία. Στις σελίδες του βιβλίου εμφανίζεται η νέα ώθηση στη Φυσική, αλλά και σε πολλές μορφές τέχνης, που έδωσαν ο Νατουραλισμός, ο Εμπειρισμός, ο Φαινομεναλισμός και ο Βιταλισμός. Στο βιβλίο αυτό, με την πλούσια εικονογράφησή του γινόμαστε κοινωνοί του έργου των πρωτοπόρων φυσικών και των απόψεών τους για το φως, τα φάσματα, τον ηλεκτρισμό, τον ηλεκτρομαγνητισμό, τη θερμότητα, τη θερμοδυναμική και την κινητική θεωρία. Ολες οι φυσικές απόψεις και οι πρωτοπόροι ερευνητές φυσικοί παρουσιάζονται αναλυτικά και απλά ούτως ώστε οι θέσεις τους να γίνουν κατανοητές και από το μη ειδικό αναγνώστη. Παράλληλα το εγχειρίδιο αυτό είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του δάσκαλου και του Φυσικού.

Ο Στράτος Θεοδοσίου, με το βιβλίο του αυτό, φέρνει στην επιφάνεια τη σχέση της Φυσικής με τα διάφορα φιλοσοφικά συστήματα, μετουσιώνοντας αυτή τη σχέση σε ένα κατανοητό ανάγνωσμα. Η στρωτή γλώσσα του και η πλήρης καταγραφή των στοιχείων διαχέεται εύκολα στο ευρύ κοινό, αφού διαθέτει ένα ισχυρότατο όπλο: τη δυναμική συσχέτιση αυτών των στοιχείων, που αποτελεί το κατάλληλο υπόστρωμα ώστε να δημιουργηθεί ένα ενδιαφέρον από κάθε άποψη βιβλίο.

Σε δύο μήνες συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από το χτύπημα του τυφώνα «Κατρίνα» στη Νέα Ορλεάνη, που στοίχισε τόσο πολύ στη φτωχολογιά... Αυτή την Κυριακή, θα μας ταξιδέψει σε αυτό το μακρινό τόπο η αγαπητή διδάκτωρ - ερευνήτρια και συγγραφέας Κυριακή Γεροζήση. Με το μοναδικό της τρόπο, σε ένα φλας μπακ, θα γνωρίσουμε την πόλη, τους ανθρώπους και την κουλτούρα τους. Την πόλη που δεν υπάρχει πια...

«Το φθινόπωρο του 2004, μια ομάδα Ελλήνων και Γάλλων επιστημόνων ξεκινούν από το Παρίσι, για να πάρουν μέρος σ' ένα συνέδριο στη Νέα Ορλεάνη της Λουζιάνας, μια πόλη που ιδρύθηκε το 1718 από τους Γάλλους και 81 χρόνια αργότερα πέρασε στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν η Γαλλία πούλησε τη Λουϊζιάνα.

Βρίσκουν μια πόλη του μισού εκατομμυρίου κατοίκων, πολύ ωραιότερη από ό,τι την είχαν φανταστεί οι Ευρωπαίοι επιστήμονες. Ενα μεγάλο λιμάνι, εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο, στις όχθες του μακρύτερου ποταμού της Γης, του Μισισιπή, όπου εκατομμύρια δολάρια και τόνοι βαμβακιού, πετρελαίου, καφέ, ζάχαρης, καπνού, ρυζιού και άλλων, αγαθών και μη, αλλάζουν χέρια. Η Νέα Ορλεάνη, ένα χωνευτήρι πολιτισμών, είναι επίσης μεγάλο πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο, με μεγάλη επιρροή από τη γαλλική κουλτούρα και τον τρόπο ζωής, με ρυθμούς και νοοτροπία του νότου, χαλαρή και χαμογελαστή. Διαθέτει πανεπιστήμια, ινστιτούτα επιστημονικής έρευνας, βιβλιοθήκες, μουσεία, θέατρα. Ο Τένεσι Ουίλιαμς, ο Μαρκ Τουέιν, ο Ουίλιαμ Φόκνερ, ο Λιούις Αρμστρονγκ, ο "Τομ Σόγερ" είναι όλοι τους παιδιά της.

Το συνέδριο όπου συμμετείχαν πάνω από 35 χιλιάδες επιστήμονες, ήταν ενδιαφέρον, κουραστικό αλλά λιγότερο εξουθενωτικό από ανάλογα συνέδρια. Οι αποστάσεις στο κέντρο της πόλης είχαν ανθρώπινες διαστάσεις, η όλη γιορτινή ατμόσφαιρα τους ανέβαζε το ηθικό και δεν ένιωθαν την κούραση της πνευματικής έντασης. Η υποδοχή των γαλλόφωνων επισκεπτών από τους κατοίκους ήταν θερμή. Ο γαλλικός τομέας με τα αμέτρητα εστιάτορα και μπαρ, η μουσική που πλημμυρίζει την περιοχή, το γλυκό κλίμα, οι χιλιάδες γλεντζέδες, η καταπληκτική τοπική κουζίνα "καζούν" δε θύμιζε καμιά άλλη πόλη των ΗΠΑ. Η τζαζ, μουσική που εκφράζει τη ζωή στις σύγχρονες πόλεις, γεννήθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα στη Νέα Ορλεάνη και αναπτύχθηκε στα μεγάλα αστικά κέντρα. Παντού στην πόλη, ιδιαίτερα στο γαλλικό τομέα, στα τζαζ κλαμπ και τους δρόμους, ακούγεται ζωντανά μέρα και νύχτα και αφηγείται αστικές ιστορίες.

Οι φίλοι μας, στην περιήγησή τους διέσχισαν αριστοκρατικές περιοχές λευκών και υποβαθμισμένες γειτονιές έγχρωμων. Βγήκαν και πιο έξω, στα προάστια και τα κοντινά χωριά μιας περιοχής που πλούτισε δουλέμπορους, μεγαλογαιοκτήμονες, μαφιόζους και πειρατές και που πολλοί από τους απογόνους τους, με τη δύναμη του χρήματος κυβερνούν και σήμερα τον κόσμο. Επισκέφτηκαν τις όχθες του Μισισιπή, περιοχές καταπράσινες, έλη που βρίθουν από κροκόδειλους, αγροκτήματα και επαύλεις που ήταν στις δόξες τους την εποχή που οι σκλάβοι γονιμοποιούσαν με τον ιδρώτα και το αίμα τους τη γη του νότου. Ξεναγήθηκαν στο εσωτερικό ενός εντυπωσιακού αρχοντικού εποχής, περπάτησαν κάτω από πανύψηλα αιωνόβια δέντρα και μέσα σε καλοδιατηρημένους, δροσερούς, ευωδιαστούς κήπους με ιβίσκους, μιμόζες, τριανταφυλλιές, ροδιές. Είχαν επιπλέον την τύχη να βρεθούν στη Λουϊζιάνα σε περίοδο έκλειψης σελήνης. Η ονειρεμένη βόλτα εκείνη τη βραδιά στο Μισισιπή με ποταμόπλοιο, τους έμεινε αξέχαστη.

Σήμερα η Νέα Ορλεάνη που γνώρισαν δεν υπάρχει πια. Τον Αύγουστο του 2005, ο τυφώνας «Κατρίνα» κατάστρεψε την πόλη, οδήγησε στο θάνατο πάνω από χίλια πεντακόσια άτομα κι έφερε στην επιφάνεια φοβερά προβλήματα της αμερικάνικης κοινωνίας. Η τραγωδία που έπληξε την περιοχή, οφείλεται σε μεγαλύτερο βαθμό στην πολιτική του συστήματος, παρά στη μανία των φυσικών φαινομένων που επιτάχυναν μια προδιαγραμμένη καταστροφή. Μεγάλες περικοπές είχαν γίνει στα κονδύλια πρόληψης φυσικών καταστροφών, συμπεριλαμβανόμενης και της συντήρησης των αναχωμάτων, καθώς προτεραιότητα για την κυβέρνηση Τζορτζ Γουόλκερ Μπους είχε ο πόλεμος στο Ιράκ και η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών. Η υπηρεσία αντιμετώπισης ακραίων καιρικών φαινομένων, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Κρίσεων των ΗΠΑ είχε ιδιωτικοποιηθεί πρόσφατα και στάθηκε ανίκανη ν' αντιμετωπίσει την έκτακτη ανάγκη. Μάταια επιστημονικά άρθρα σε έγκυρα περιοδικά* έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου χρόνια πριν το πέρασμα του τυφώνα, φαινόμενο συχνό στην περιοχή, ειδικοί πρόβλεπαν τον κίνδυνο κατάρρευσης των αναχωμάτων κι απαιτούσαν άμεσα μέτρα συντήρησης και προστασίας της πόλης. Υποστήριζαν ότι ακόμα κι αν η πλειοψηφία των κάτοικων μετακινηθεί σε υψηλότερα σημεία για να σωθεί από την υπερχείλιση των φραγμάτων, θα παραμείνουν χαμηλά εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι που δε διαθέτουν αυτοκίνητο, οι άστεγοι, οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς. Οχι μόνο τα αναγκαία μέτρα δεν πάρθηκαν, καμιά από τις προτάσεις δεν υλοποιήθηκε, αλλά συχνά έγινε το αντίθετο. Υγρότοποι, φυσικά αναχώματα που προστάτευαν την περιοχή, παραχωρήθηκαν για οικοδόμηση και έγιναν περικοπές σε αντιπλημμυρικά προγράμματα επισκευών των φραγμάτων.

Η πόλη πλημμύρισε απ' άκρου σ' άκρο. Καθώς οι υποβαθμισμένες περιοχές είναι κτισμένες στα χαμηλότερα σημεία της πόλης, στα έλη του Δέλτα του Μισισιπή και βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του νερού όταν φουσκώνει ο ποταμός και καθώς οι φτωχότεροι των φτωχών είναι έγχρωμοι, αυτοί υπήρξαν η πλειοψηφία των θυμάτων του τυφώνα. Ο πανικός, η αδιαφορία και ανικανότητα των αρμόδιων, ο άκρατος ατομικισμός, έφεραν την πλήρη καταστροφή. Ενώ ο κόσμος πνιγόταν, πέθαινε από τη ζέστη, τη λειψυδρία, κύριο μέλημα των αστυνομικών ήταν οι συλλήψεις ανθρώπων που προσπαθούσαν να επιβιώσουν κι έψαχναν στα εγκαταλειμμένα πολυκαταστήματα για είδη πρώτης ανάγκης. Ο Πρόεδρος Μπους έστειλε Εθνοφρουρά με τη διαταγή να εκτελούνται οι «ταραξίες». Ενοπλες συμμορίες έγιναν ο φόβος και ο τρόμος της πόλης. Τα λεωφορεία για απομάκρυνση του πληθυσμού συνωστίζονταν στις γειτονιές των λευκών και ήταν σπάνια στις γειτονιές των μαύρων.

Χρόνια μετά το φονικό πέρασμα του «Κατρίνα», ενώ η ανοικοδόμηση στις περιοχές των λευκών προχωρούσε με έντονους ρυθμούς, ο έγχρωμος πληθυσμός που επέστρεφε ήταν ελάχιστος. Υπάρχει μια εκδοχή ότι τα αναχώματα δεν υποχώρησαν από μόνα τους, αλλά διανοίχτηκαν επιλεκτικά ώστε να γλιτώσουν από την πλημμύρα οι συνοικίες των λευκών. Ορισμένοι αναλυτές εκφράζουν την άποψη ότι η αντιμετώπιση της κατάστασης πριν και μετά το πέρασμα του τυφώνα αποτελεί έγκλημα ταξικής και φυλετικής εκκαθάρισης μιας ολόκληρης πολιτείας**. Πού βρίσκεται άραγε η αλήθεια;».

Πηγές:

* «Νάσιοναλ Γκεογκράφικ», «Πόπουλαρ Μεκάνικς», «Σαϊεντίφικ Αμερικαν» και άλλα.

** Βλέπε άρθρο του Ν. Μπογιόπουλου στο «Ριζοσπάστη», έξι μήνες μετά τον τυφώνα.