Η ιδέα είχε σχηματιστεί από καιρό! Η έκδοση του «Ιστορικού - Ταξιδιωτικού Οδηγού» από τη «Σύγχρονη Εποχή» επιτάχυνε τα πράγματα σε μεγάλο βαθμό και επέτρεψε την πραγματοποίησή της. Η σύνθεση της 15μελούς ομάδας συντρόφων - και όχι μόνο - ήταν ανομοιογενής και ως προς τη φυσική κατάσταση και ως προς την πείρα από βουνά, αλλά το κίνητρο ήταν μεγάλο. Η προετοιμασία και η συλλογή πληροφοριών αντάξια των προσδοκιών μας να γνωρίσουμε τον Γράμμο από κοντά! Σκηνές, υπνόσακοι, φακοί, χάρτες, παγούρια, φαρμακείο, αμάξια ...όλα έτοιμα! Ξεκινάμε!!!

Από τη Δευτέρα 20 Ιουλίου και για 8 ημέρες βαδίσαμε στα βήματα των μαχητών του ΔΣΕ. Προσεγγίσαμε όλοι ή σε ομάδες το «άπαρτο» Τσάρνο, το «καλά κρυμμένο» Νοσοκομείο του ΔΣΕ, την επιβλητική κορυφή του Γράμμου, το «2520», περάσαμε από το Καμπίτσιο και την τοποθεσία όπου βρισκόταν η έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ και το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, διασχίσαμε τα «Πατώματα» που καταγράφτηκε η λαμπρή νίκη στην ανακατάληψη του Γράμμου, την Πέτρα Μούκα που βρισκόταν εκεί ένα από τα αντιαεροπορικά, την κορυφογραμμή Στενό-Καρδάρι-Γκόλιο που είναι γεμάτες από τις αποδείξεις μιας τιτάνιας μάχης. Πήγαμε στον Χάρο Κοτύλης, στη Λυκόραχη που βρίσκεται το μνημείο που έστησε το Κόμμα για τον ΔΣΕ, αποτίσαμε φόρο τιμής μερικά αγριολούλουδα από τη γη του Γράμμου στην προτομή του Πέτρου Κόκκαλη απέναντι από τη θέση Καταφύγι. Ανεβήκαμε στον ηρωικό Κλέφτη, ύψωμα του Σμόλικα που 45 μέρες λύσσαξε ο αστικός στρατός να το καταλάβει!

Τα είδαμε όλα μπροστά στα μάτια μας, αντιληφθήκαμε σε ένα βαθμό έστω τα χαρακτηριστικά και το πεδίο των μαχών, νιώσαμε το μεγαλείο για το οποίο είχαμε διαβάσει ή είχαμε ακούσει στις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης του Κόμματος και της ΚΝΕ! Σιγοτραγουδήσαμε αυθόρμητα τραγούδια και ύμνους περπατώντας τα ίδια τα βουνά πάνω στα οποία γραφτήκανε...

Διασχίζοντας τον Γράμμο με σκοπό να ακολουθήσεις τα βήματα των μαχητών το ΔΣΕ, το δέος που νιώθεις από αυτή τη μάχη εναλλάσσεται με το δέος για τη φυσική ομορφιά και τον πλούτο που συναντάς κι αυτό με τη σειρά του σμίγει με το αρχικό, γίνεται ένα! Από την όμορφη κοιλάδα στο Νεστόριο που φιλοξένησε και το Αντιιμπεριαλιστικό διήμερο της ΚΝΕ, μέχρι και τα πυκνά αδιαπέραστα δάση οξιάς και μαυρόπευκης. Από τους χείμαρρους που τροφοδοτούν τον Αλιάκμονα μέχρι και τις πηγές του κάτω από το «2520» στα αλπικά λιβάδια που είναι περικυκλωμένα αμφιθεατρικά από την κορυφογραμμή σε μια σύνθεση απαράμιλλης ομορφιάς, ορεινοί όγκοι τόσο άγριοι και τόσο γαλήνιοι την ίδια στιγμή!

Μεγάλη υπόθεση να αφήνεις στην άκρη λανθασμένες αντιλήψεις και φόβους για το βουνό, τα τσοπανόσκυλα, τις αρκούδες, τη διανυκτέρευση και κυρίως να ξεπερνάς την αμφιβολία για τον αν «αξίζει» και να «χώνεσαι» βαθιά μέσα στον ορεινό όγκο με γνώση, οργάνωση, προετοιμασία και σύνεση.

Εκεί πάνω τόσο αυθόρμητα όσο και συνειδητά δώσαμε μια μικρή υπόσχεση: «Θα ξαναρθουμε εδώ!» και μία μεγαλύτερη: «Αιώνια η μνήμη σε σας αδερφοί, στον τίμιο που πέσατε αγώνα! Δεν πήγε χαμένη η θυσία σας! Θα νικήσουμε!!!».

Δευτέρα 20 Ιούλη: ραντεβού στα δεύτερα διόδια μετά την Αθήνα. Είμαστε όλοι εκεί! Ξεκινάμε! Το απόγευμα μας βρίσκει να κατασκηνώνουμε στο Νεστόριο, δίπλα στο ποτάμι.

Τρίτη 21 Ιούλη: βενζίνες, τελικός ανεφοδιασμός με τρόφιμα και φύγαμε για τον Πεύκο, το Τσάρνο είναι ακριβώς από πάνω. Συμβουλευόμαστε τον «Οδηγό» και σε λίγη ώρα είμαστε στην αρχή του μονοπατιού. Μετά τα καμένα πέρασμα μέσα από τις οξιές και στο υψομετρικό πια μελέτη του «Οδηγού» και αναγνώριση ένα γύρω τις κορφές. Στην επιστροφή παίρνουμε μαζί μας κομμάτια οπλισμού που βρίσκονταν σπαρμένα εδώ κι εκεί. Το βράδυ μας βρίσκει να διανυκτερεύουμε δίπλα στο ποτάμι στο Παλαιοχώρι Λιανοτοπίου.

Τετάρτη 22 Ιούλη: Το σχέδιο έλεγε επίσκεψη στο Νοσοκομείο. Φτάνουμε στις σπηλιές. Μελέτη αλλά και κατέβασμα για μπάνιο στον Αλιάκμονα λίγο πριν ξεκινήσουμε για Γράμμουστα. Σταματάμε πριν από το Βέρτενικ, στην προτομή του Πέτρου Κόκκαλη και αποτίουμε φόρο τιμής. Από τη Γράμμουστα τραβάμε γραμμή να διανυκτερεύσουμε ψηλά στις πηγές του Αλιάκμονα. Μετά από 3 ώρες και δύο διαδρομές με το 4Χ4 έχουμε κατασκηνώσει, ανάβουμε φωτιά και μαγειρεύουμε στα 2.300!

Πέμπτη 23 Ιούλη. Η ημέρα ανήκει στην κορυφογραμμή του Γράμμου και στο «2520». 14 άτομα πατάνε την κορυφή ενώ 6-7 προσεγγίζουν και την Μαύρη Πέτρα, νοτιοδυτικά του «2520» στη διαδρομή προς το Πληκάτι. Το βράδυ επιστροφή στη Γράμμουστα, φαγοπότι στην ταβέρνα και διανυκτέρευση κάτω απ' τα αστέρια.

Παρασκευή 24 Ιούλη. Πορεία από Γράμμουστα προς Αετομηλίτσα. Περνάμε από Μουτσάλια, Καμπίτσιο, Γενικό Αρχηγείο και κάτω από την Πέτρα Μούκα. Στην Αετομηλίτσα μένουμε στο καταφύγιο - ξενώνα.

Σάββατο 25 Ιούλη. Δύο σύντροφοι φεύγουν νωρίς το πρωί για να δουν από πάνω την Πέτρα Μούκα, φτάνουμε εύκολα και γρήγορα. Επειτα, 10 άτομα προσεγγίζουμε τα Πατώματα. Οι υπόλοιποι ασχολούνται με ζητήματα ανεφοδιασμού. Διανυκτέρευση πάλι στο καταφύγιο.

Κυριακή 26 Ιούλη. 7 άτομα κάνουμε τη διαδρομή Στενό, Καρδάρι, Γκόλιο με ανάβαση από Βούρμπιανη. Δεν προφταίνουμε να συνεχίσουμε για Κάμενικ. Οι υπόλοιποι επισκέπτονται τον Χάρο Κοτύλης και το μνημείο στη Λυκόραχη. Το βράδυ μας βρίσκει στη Λάιστα το τελευταίο Ζαγοροχώρι.

Δευτέρα 27 Ιούλη: Ξεκούραση.

Τρίτη 28 Ιούλη: 6 σύντροφοι ξεκινάνε για τον Κλέφτη και φτάνουν επάνω με λίγη δυσκολία λόγω απλού ΙΧ αυτοκινήτου!

Εχουμε κάνει μερικές από τις διαδρομές που περιέχονται στον «Οδηγό» και ξέρουμε πώς θα ξανάρθουμε...