Λατινική Αμερική. Βενεζουέλα. Δε νομίζω να υπάρχει Ελληνας που να μην έχει την κρυφή επιθυμία να επισκεφτεί αυτή την περιοχή του κόσμου, να μη θέλει να μάθει για τις χώρες εκεί. Κι όχι απλά για τις μεγάλες φυσικές ομορφιές τους που μπορεί να συναντήσεις και σε πολλές ακόμα περιοχές του πλανήτη μας, αλλά κυρίως για το δυναμισμό, τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις που συντελούνται σήμερα, όπως και για τη μεγάλη ιστορία εξεγέρσεων, επαναστάσεων, ενάντια στην αποικιοκρατία, ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Από την εποχή ακόμα που η ακτή της Βενεζουέλας ανακαλύφθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο, το 1498. Από την εποχή που η ισπανική αποστολή του Α. Ντε Οχέντα, το 1499, εξερευνώντας την ακτή και βλέποντας τις πασσαλόκτιστες κατοικίες των Ινδιάνων πάνω από το νερό στον κόλπο του Μαρακάιμπο, ονόμασε τη χώρα «μικρή Βενετία», που στα ισπανικά μεταφράζεται «Βενεζουέλα». Από τότε που άρχισε ο αποικισμός από τους Ισπανούς κατακτητές τον 16ο αιώνα και εμφανίστηκαν τα πρώτα σκιρτήματα των καταπιεσμένων: Στον πόλεμο της ανεξαρτησίας και μετά υπό την ηγεσία του Σιμόν Μπολιβάρ για την κατάργηση της δουλείας και τη διανομή της γης σε όσους συμμετείχαν στον απελευθερωτικό αγώνα. Στον αγώνα για το σχηματισμό του εθνικού κράτους (1830) και τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Ακολούθησαν άλλοι ηρωικοί αγώνες του λαού της Βενεζουέλας τις επόμενες δεκαετίες, ενάντια στις δικτατορίες, στις διώξεις, στις παρανομίες, στις φυλακές, που επέβαλαν η ντόπια αντίδραση και ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός, που έλεγχε ουσιαστικά την οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας.

Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά; Οι Βορειοαμερικανοί γιάνκηδες μύρισαν πετρέλαιο. Η Βενεζουέλα είναι μια πολύ πλούσια χώρα σε αρκετούς τομείς, ιδιαίτερα βέβαια στο πετρέλαιο. Είναι 5η πετρελαιοπαραγωγός χώρα παγκόσμια και 3η στην εξαγωγή πετρελαίου. Κατανοείται έτσι η σημασία της πρώτα απ' όλα στην ίδια την αμερικανική ήπειρο, όσο και παγκόσμια. Είναι χώρα που βρίσκεται μέσα στη δίνη των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Κάπως έτσι εξηγείται και η μεγάλη εχθρότητα με την οποία αντιμετώπισε ο ιμπεριαλισμός, ιδιαίτερα ο βορειοαμερικάνικος, την άνοδο στην εξουσία του Τσάβες το 1999, οπότε αρχίζει και μια νέα περίοδος για τη Βενεζουέλα. Είναι γνωστές οι προσπάθειες ανατροπής του με την οργάνωση αντεπαναστατικού πραξικοπήματος το 2002 και η τελική αποτυχία των πραξικοπηματιών που καθοδηγούνταν από την αμερικανική πρεσβεία στο Καράκας. Εκατοντάδες χιλιάδες από τις φτωχογειτονιές του Καράκας κατέβηκαν στους δρόμους, για να υπερασπιστούν την μπολιβαριανή διαδικασία, τη λαϊκή εξουσία, για να απελευθερώσουν τον Τσάβες που οι πραξικοπηματίες είχαν φυλακίσει.

Πολλές φορές αυτά τα 6 χρόνια επιχείρησαν να τον ανατρέψουν. Ποτέ, όμως, δεν τα κατάφεραν. Πάντα ο λαός βρισκόταν στους δρόμους. Μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος το 2002, επιταχύνθηκαν οι διαδικασίες. Ο Τσάβες κήρυξε την αντιιμπεριαλιστική πορεία της Βενεζουέλας, ενώ από το 2004 μίλησε για το σοσιαλισμό του 21ου αιώνα στη Βενεζουέλα, κάτι που πυροδότησε έντονες συζητήσεις που συνεχίζονται ακόμα, όχι μόνο ανάμεσα στους κύκλους της διανόησης της Βενεζουέλας, αλλά και μέσα στο λαό.

Ολ' αυτά είχαμε στο μυαλό μας, φτάνοντας στο αεροδρόμιο «Σιμόν Μπολιβάρ» του Καράκας.

Καράκας. Μια πόλη με πάνω από 7 εκατομμύρια ανθρώπους. Μια σύγχρονη, τεράστια πόλη, με ουρανοξύστες και πολλά κέντρα, με καλή υποδομή δρόμων, μετρό, με μιλιούνια αυτοκίνητα (τα οποία διαθέτουν ακόμα και φτωχές οικογένειες λόγω της πολύ χαμηλής τιμής της βενζίνης) και φυσικά με κυκλοφοριακό χάος. Μια σύγχρονη μεγαλούπολη, σε μια πλούσια χώρα. Μη σας εκπλήσσει καθόλου το γεγονός. Την ίδια στιγμή, όμως, που βλέπεις όλο αυτόν τον πλούτο και τα μεγάλα πολυτελή σπίτια και ξενοδοχεία, δίπλα τους βλέπεις να ξεφυτρώνουν τα χαμόσπιτα και η απέραντη φτώχεια στις γειτονιές του Καράκας, απόρροια των μέχρι σήμερα πολιτικών των αστικών, στρατιωτικών και αμερικανόδουλων κυβερνήσεων πριν τον Τσάβες. Εκατομμύρια είναι οι άνθρωποι που ζουν στοιβαγμένοι σε τρώγλες, σκαρφαλωμένες στους εκατοντάδες λόφους που ζώνουν το Καράκας. Σπίτια χτισμένα με ό,τι βρουν, από πηλό, από πέτρα, από τούβλα, πάνω σε σαθρά εδάφη που με την πρώτη καταρρακτώδη βροχή, είναι έτοιμα να βουλιάξουν μέσα στις λάσπες, να παρασυρθούν από τους χειμάρρους.

Μια πλούσια χώρα σε πετρέλαιο, σε ορυκτά, σε αγροτικά προϊόντα, σε αλιεία, στα πάντα, που οι μέχρι το 1999 κυβερνήσεις έχουν οδηγήσει στην ανέχεια το λαό της. Χωρίς στέγη, χωρίς φαγητό, χωρίς δουλιά, χωρίς μια στοιχειώδη περίθαλψη, αγράμματους, την ίδια ώρα που τα κέρδη των βιομηχάνων, της αστικής τάξης έφτασαν σε δυσθεώρητα ύψη. Η εγκληματικότητα, η διακίνηση ναρκωτικών, η οργανωμένη μαφία ήταν το κύριο χαρακτηριστικό του Καράκας, και εξακολουθεί να είναι φυσικά κεντρικό πρόβλημα.

Ξέροντας, όμως, όλη αυτή τη ζοφερή κατάσταση που είχαν οδηγήσει τη χώρα οι προηγούμενες κυβερνήσεις, δεν μπορείς παρά να εντυπωσιαστείς από την προσπάθεια που γίνεται σε αυτήν τη χώρα της Λατινικής Αμερικής, των 24 εκατομμυρίων κατοίκων.

Περισσότερα όμως την επόμενη Κυριακή...

Δημήτρης ΚΕΔΡΟΣ

«Πολλές φορές αναρωτήθηκα γιατί κρατάω βιβλία που μόνο σ' ένα απώτερο μέλλον είναι δυνατόν να μου φανούν χρήσιμα, τίτλους άσχετους προς αυτούς τους οποίους συνήθως ανατρέχω, βιβλία που διάβασα κάποτε και δεν πρόκειται να ξανανοίξω για πολλά χρόνια. Ισως και ποτέ! Αλλά πώς να ξεφορτωθώ, για παράδειγμα, Το κάλεσμα της άγριας φύσης χωρίς να ξεριζώσω έναν από τους λίγους θεμέλιους λίθους των παιδικών μου χρόνων, τον Ζορμπά, που σφράγισε την εφηβεία μου μ' ένα λυγμό, την Εικοστή πέμπτη ώρα και τόσα άλλα βιβλία εξόριστα στα πιο ψηλά ράφια, ανέγγιχτα και ωστόσο σιωπηλά, βυθισμένα στην ιερή αφοσίωση που τους αφιερώνουμε».

Ενα απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Κάρλος Μαρία Ντομίνγκες, που ξετυλίγει αλησμόνητες σελίδες από τον κόσμο της λογοτεχνίας και προβάλλει την αγάπη για το βιβλίο. Με τίτλο «Το χάρτινο σπίτι», ο συγγραφέας αφηγείται μια παράξενη και πρωτότυπη ιστορία με στόχο τα παραπάνω. Μια καθηγήτρια της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας πεθαίνει, όταν ένα διερχόμενο αυτοκίνητο τη χτυπά τη στιγμή που διασχίζει μια διασταύρωση, βυθισμένη στην ανάγνωση ενός ποιήματος της Εμιλι Ντίκινσον. Ενα παράξενο αντίτυπο που θα παραλάβει ο διάδοχός της στην έδρα, θα τον οδηγήσει σε μια εις βάθος εξερεύνηση του κόσμου της ανάγνωσης. Από τις εκδόσεις «Πατάκη».

Στη γωνιά του Εν συντομία προτείνουμε σήμερα ένα βιβλίο που ταιριάζει «γάντι». Γιατί ο τίτλος του νέου βιβλίου του Τάσου Ζόμπολα είναι «Εν-δοτικά». Ο συγγραφέας, μας οδηγεί σε ένα πνευματικό ταξίδι αναψυχής, γεμάτο αλήθειες, αιχμές, αλλά και κέφι για ζωή και αγώνα. Το βιβλίο, δεν ενδίδει. Αντίθετα, προτρέπει να σκεφτούμε, να αισθανθούμε, να αντιδράσουμε, μέσα από ένα ταξίδι με τις λέξεις. Ο Τ. Ζόμπολας, όπως μας εξηγεί, πήρε για αφετηρία δύο στοιχεία της αρχαίας ελληνικής γραμματικής: την πρόθεση «εν», μια έκφραση αρχαιοπρεπή που διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με την καθαρεύουσα, που όμως η σύγχρονη δημοτική μας γλώσσα δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από αυτή, και τη δοτική πτώση, που κι αυτή τη συναντάμε και τη χρησιμοποιούμε συχνά. Ακολουθεί ένα γαϊτανάκι ιστοριών με αφορμή αυτό το «συνδυασμό»: Εν δυνάμει, εν όψει, εν αιθρία, εν γνώσει, εν ευθέτω χρόνο, εν τέλει, εν ονόματι... και για να μη φλυαρούμε, εν πάση περιπτώσει, πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Από τις εκδόσεις «ΚΑΛΕΝΤΗΣ».

Ενα περιοδικό για το βιβλίο κυκλοφορεί εδώ και λίγους μήνες, με πολύ πλούσιο περιεχόμενο. Συντάκτες και συνεργάτες, άνθρωποι που αγαπούν το διάβασμα (πολλοί απ' τους οποίους συγγραφείς) και έχουν να «πουν» και να γράψουν θέματα που απασχολούν όλους όσοι έχουν κάποιο «ρόλο» στον κόσμο του βιβλίου. Παρουσιάσεις, συνεντεύξεις, κριτικές, νέες κυκλοφορίες. Για βιβλία που αγαπήθηκαν, που δεν μπόρεσαν να διαβαστούν, άλλα που μισήθηκαν. Για συγγραφείς «παντός καιρού», συναντήσεις και γνωριμίες με δημιουργούς, γράμματα αναγνωστών, στήλη για τη μουσική, το διαδίκτυο, ταξιδιωτικά, ακόμα και προτάσεις μαγειρικής! Ολα «δεμένα» με το βιβλίο. Την επόμενη φορά που θα πάτε σε κάποιο βιβλιοπωλείο, ζητήστε το «index», το οποίο διανέμεται δωρεάν (σε 851 επιλεγμένα σημεία σε όλη την Ελλάδα).

Η εικονογράφος και συγγραφέας Βάσω Ψαράκη έχει στο ενεργητικό της 54 εικονογραφήσεις βιβλίων και έχει συγγράψει 14. Στο πλούσιο βιογραφικό της, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται ατομικές εκθέσεις, συμμετοχές σε ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, βραβεία και διακρίσεις. Τούτη τη φορά, πρωτότυπες χειρόγραφες εικονογραφημένες σελίδες του «Σοφού Βιβλίου της Σουμουτού» ταξίδεψαν στη μακρινή Λευκορωσία και στην πρωτεύουσά της, το Μινσκ. Πιο συγκεκριμένα, τα έργα της παρουσιάστηκαν στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της πόλης (15/8-15/9) και είχαν μεγάλη απήχηση στο κοινό. Εμείς θα κλείσουμε τη σύντομη αναφορά μας με λόγια της δημιουργού: «Χρώματα και παραμύθια με μάγεψαν και έγινε η ζωή μου ένα ταξίδι. Ταξιδεύω, ζωγραφίζοντας αλλά και υφαίνοντας, σε κόσμους μαγικούς και φανταστικούς, χώρες παραμυθιών και ονείρων, όπου ζώα και άνθρωποι μιλούν την ίδια γλώσσα, όπου χρώματα, δέντρα και λουλούδια, θάλασσες και ποτάμια, σύννεφα και ήλιοι πλάθουν το χώρο. Σας ευχαριστώ, παιδιά, που ταξιδεύετε μαζί μου».