H ώρα του παιδιού δεν τελειώνει ποτέ. Από τις εκδόσεις Ροές εγκαινιάζεται μια νέα σειρά, που θα δώσει χαρά στους μικρούς, αλλά και στους μεγάλους. Ονομάζεται Παραμυθολογοτεχνία και, από ό,τι βλέπουμε, είναι πολύ φιλόδοξη. Διότι απευθύνεται σε όλα τα παιδιά. Στα παιδιά του χτες, του σήμερα και του αύριο, στα παντοτινά παιδιά! Τα βιβλία αυτής της σειράς επιχειρούν να κάνουν τα παιδιά να νιώθουν μεγάλα και τους μεγάλους να ξαναγίνουν μικροί. Να διατηρήσουν το χιούμορ, τη φαντασία, το ρομαντισμό, τη διάθεση για περιπέτεια. Τα πρώτα τρία βιβλία, που κυκλοφόρησαν, είναι: Ο Γκρίζος Λύκος, μια πανέμορφη ρωσική ιστορία, Το διαβολάκι στο μπουκάλι, ένα μυθιστόρημα του εξαιρετικού συγγραφέα Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον, και τα 24 παραμύθια (για γέλια και για γράμματα): ένα διασκεδαστικό βιβλίο για όσους ενδιαφέρονται για άλογα, για βατράχια, γοργόνες, δράκους, ελεφαντόμυγες, ζαργάνες, ηλεκτρικές σκούπες, κρυμμένους θησαυρούς, ιππότες, καλικαντζάρους και, τελικά, ό,τι βάζει ο ανθρώπινος νους.

Για δεκαέξι ολόκληρα χρόνια, το «Αθηναϊκό Ημερολόγιο» μας συντροφεύει όλο το χρόνο. Από το 1990 που εκδόθηκε ο πρώτος τόμος, στον πρόλογό του, γινόταν αναφορά στην πρόθεση να αναβιώσει ένα εκδοτικό έθιμο, που είχε γίνει θεσμός και στην Ελλάδα από το 1937, όταν εκδόθηκε το πρώτο «Ημερολόγιο» από τον Α. Ι. Κλάδο. Από τότε μέχρι σήμερα, εκδόθηκαν κατά καιρούς πολλά Ημερολόγια, αλλά τα πιο πολλά δεν κατάφεραν να επιβιώσουν. Το δικό μας, το αγαπημένο ημερολόγιο, που γράφουν και επιμελούνται οι: Γ. Κ. Καιροφύλας και Σ. Γ. Φιλιππότης, όχι μόνο κατάφερε να επιζήσει για τόσα χρόνια, αλλά κατόρθωσε να αγαπηθεί και να μας γίνει απαραίτητο. Μια ευγενική, αθηναϊκή συνήθεια είναι. Από τα πολλά και ποικίλα περιεχόμενα του φετινού τόμου, ο αναγνώστης καταλαβαίνει ότι το «Αθηναϊκό Ημερολόγιο» δεν άλλαξε στόχο, που ήταν από την αρχή επικεντρωμένος στην αθηναϊκή ζωή του Χτες και του Σήμερα, μέσα από τις διηγήσεις των παλιών, αλλά και από τις εντυπώσεις των συγχρόνων μας. Το «Αθηναϊκό Ημερολόγιο» (εκδόσεις Φιλιππότη) είναι πλέον ένα κομμάτι από τη ζωή μας. Ευχόμαστε, λοιπόν, πολύχρονο να είναι και εκείνο, αλλά και εμείς... Πως αλλιώς θα το διαβάζουμε;

Από τις εκδόσεις Printa και στη σειρά «Οι Κλασικοί» κυκλοφόρησε ο Β΄ τόμος του εξαιρετικού, αλλά σχεδόν άγνωστου έργου στη χώρα μας, του Μιγκέλ ντε Θερβάντες «Υποδειγματικές Νουβέλες», οι οποίες θεωρούνται το σημαντικότερο έργο του συγγραφέα, μετά, φυσικά, τον «Δον Κιχώτη». Οι νουβέλες διαφέρουν μεταξύ τους και ως προς το ύφος και ως προς τα θέματά τους. Σε άλλες τα πρόσωπα είναι εξιδανικευμένα και οι καταστάσεις ιδεατές και σε άλλες, τις πιο «θερβαντικές», οι χαρακτήρες αναδύονται από το μωσαϊκό της εποχής και οι περιπέτειές τους γίνονται αφορμή για μια διεισδυτική, σατιρική, αλλά και ποιητική ματιά στην Ισπανία καθώς εκείνη περνά από τον Μεσαίωνα στην Αναγέννηση. Ιππότες με φιλόδοξα και ευγενικά όνειρα, όμορφες κόρες, ενίοτε παραστρατημένες, ηλικιωμένοι ζηλιάρηδες και απατημένοι σύζυγοι, μάγισσες και «έντιμοι» λωποδύτες και άτιμοι δικαστές αποτελούν το πολύχρωμο τοπίο στο οποίο μας προσκαλεί να «κατοικήσουμε» για λίγο ο μεγάλος Ισπανός συγγραφέας.

Από τον τίτλο μπορεί αμέσως να ψιθυρίσει κάποιος από την «Ωδή εις Σάμον» του Ανδρέα Κάλβου «θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία». Η Σάμος του χειμώνα δεν είναι η Σάμος του θέρους. Σαν εικόνα στέκεται αγέρωχη βιγλάτορας του Επταστάδιου πορθμού, ατενίζουν τα όρη Αμπελος ή Καρβούνης τη Μυκάλη της Μικρασίας κι ο Κερκετεύς ή Κέρκης τη Νικαριά, το Αιγαίο, λίκνο αιώνιο θωπεύει τη γη της. Εχει αρετές πολλές κι η Λευτεριά πανώρια κόρη έχει γράψει την ιστορία στα βουνά της. Αξίζει η ταλαιπωρία των δεκατριών ωρών με καλές καιρικές συνθήκες κι αναλόγως τι λιμάνια θα πιάσει το πλοίο, για να φτάσει ο επισκέπτης στο νησί. Αλλιώς, υπάρχει η λύση του αεροπλάνου, μέσα σε σαράντα πέντε λεπτά. Ποιοι είναι οι λόγοι να έρθεις, καλέ μου φίλε, προς τα εδώ; Το καλοκαίρι δε θες αρκετούς. Σου φτάνουν οι παραλίες, οι ξεναγήσεις, τα φεστιβάλ (Ηραία, Καλομοίρεια, Γιορτές κρασιού κλπ.), οι τοπικές γιορτές και τα πανηγύρια, τα Μουσεία, η διαφορετικότητα στο τοπίο, οι εναλλαγές στη σαμιώτικη φύση. Αν δεν ξέρεις για τα Μουσεία, εκτός από τα αρχαιολογικά στην πρωτεύουσα, στο Ηραίον και το Πυθαγόρειο, υπάρχει το Παλαιοντολογικό και Φυσικής Ιστορίας, στους Μυτιληνιούς. Χειμώνας καιρός, ακούς για αποκλεισμούς λόγω καιρού κι έτσι είναι. Μπορεί να μείνουμε και χωρίς εφημερίδα, να μην έρθει το βαπόρι, να αισθανθούμε ανασφαλείς σε θέματα υγείας. Εσύ όμως θα τολμήσεις κι αν θες μπορείς να βρεις και φιλικό ή συγγενικό σπίτι να φιλοξενηθείς. Βλέπεις, μόνο τα μεγάλα ξενοδοχεία λειτουργούν όλη τη χρονιά κι είναι άψογα σε σέρβις κι εξυπηρέτηση. Το σπιτικό φαγητό, το τζάκι, το κρασί από το βαρέλι, η σούμα, η καπύρα με το φρέσκο λάδι, είναι πιο ανθρώπινα, σε φέρνουν κοντά, σου δημιουργούν σχέσεις επικοινωνίας κι αγάπης. Η σούμα, βεβαίως, είναι το «Ελένειον ποτόν», μ' αυτό μέθυσε ο Πάρης την ωραία Ελένη κι έχουμε την καλύτερη, ειδικά αν είναι από μοσχάτα σταφύλια. Στην Ελλάδα έχουμε πολλές ονομασίες απόσταξης, όπως: ρακί, τσικουδιά, τσίπουρο, σούμα. Στην υγειά μας, με κρασί ντόπιο. Στα λιοτρίβια, το λάδι γεμίζει τα βαρέλια κι η καπύρα είναι το καψαλιασμένο στο τζάκι ζυμωτό ψωμί. Οδοιπορικό στο νησί του Πυθαγόρα και του Αρίσταρχου. Γιατί η φιλοσοφία, η διαλεκτική σχέση ανάμεσα σε μας και στη γη μας, δε σταματά. Φαντάσου τον Κούρο των πέντε μέτρων. Το Σαμοθήριο ηλικίας εκατομμυρίων ετών. Ανακάλεσε στη μνήμη σου το θρύλο με τη μάχη των Αμαζόνων στο Πάναιμο. Τη γέννηση της Ηρας στις όχθες του Ιμβρασου. Η μοναδική αρχαία κολόνα - σύμβολο από τον ιερό ναό του Ηραίου, τα αρχαία τείχη του Πολυκράτη, το Κάστρο στο Πυθαγόρειο, το μοναδικό στον κόσμο όρυγμα του περίφημου Ευπαλίνου, το Ευπαλίνειο, είναι λιγοστά δείγματα πανάρχαιου πολιτισμού. Το χειμώνα, η Σάμος γιορτάζει τα τοπικά πανηγύρια κι οι «γιορτές» και τα «κεσκέκια» δίνουν και παίρνουν. Στα καζάνια μαγειρεύονται αυτά τα πατροπαράδοτα φαγητά κι οι παρέες το ξενυχτούν, ανακατεύοντας εν μέσω κρασοκατάνυξης, μεζέδων και αστείων από τις αστείρευτες πηγές των νυχτεριών. Κι αν νομίζεις πως δε θα έχεις τι να κάνεις το βράδυ, λάθος, γιατί στο Βαθύ, στο Πυθαγόρειο και το Καρλόβασι, υπάρχουν στέκια με καλή μουσική, στα χωριά καφενεία παραδοσιακά και μερικές ονομαστές ταβέρνες, όπως και δυο χειμερινά σινεμά, ενώ το θερινό είναι ένα στους Μυτιληνιούς, του Ορέστη Βαμβακά που κερνάει και λουκουμάδες. Χειμώνας στη Σάμο, με τα μύρια προβλήματα όπως παντού, με ελιές χαμάδες και βραστάρι ή καϊνάρι (βότανα με μέλι), σύκα ξερά και σταφίδες, καλές κουβέντες και παρέα. Κι αν το διάβασμα σ' ευχαριστεί, αγόρασε πρώτα το βιβλίο «Ταξίδια στον κόσμο, τη μνήμη και τη φαντασία» των σαμιώτικων εκδόσεων «Υπερόριος», που περιέχει πεζογραφήματα σαράντα έξι Σαμίων λογοτεχνών. Τώρα αν θες πεζοπορία, μπορεί να στεναχωρεθείς από τα καμένα, αλλά παντού υπάρχει ένα κυκλάμινο, ένα κρινάκι να σου χαμογελάσει. Κάνε την περιπλάνησή σου στους ελαιώνες, στο δάσος, μπορεί να βρεις και μανιτάρια, αν είναι η εποχή τους. Πήγαινε στα μοναστήρια και θα θαυμάσεις υπέροχα τέμπλα και παλιές αγιογραφίες. Παναγία Σπηλιανή, Βροντιανή, Μεγάλη Παναγία, Σταυρός, Αγία Τριάδα, Αγία Ζώνη, Ζωοδόχος Πηγή, το καθένα σε αλλιώτικο τοπίο, με τη δική του αρχιτεκτονική και θησαυρούς. Είναι και τα εργαστήρια κεραμικών, θα δεις πώς φτιάχνεται η δίκαια κούπα, αλλά είναι κι η Πινακοθήκη στο Δημαρχείο του Βαθιού με τους Σαμιώτες ήρωες του 1821, Λυκούργο Λογοθέτη, Καπετάν Λαχανά, Καπετάν Σταμάτη κλπ. Δε θα τα πω όλα, καθ' οδόν θ' ανακαλύψεις πολλά. Και μια ξενάγηση στα κελάρια της Ενωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών με τα κρασιά μας, θα σε κάνει πιο ειδικό. Βγαίνοντας από την Ενωση, θα δεις το πελώριο σήμα της ειρήνης, φτιαγμένο με λουλούδια στον κόμβο του Μαλαγαριού, δίπλα στη θάλασσα, απέναντι από το λιμάνι.

Με το καλό να σμίξουμε στη Σάμο, την Ανθεμούσα, τη Μελάμφυλλο, το καμάρι του Αιγαίου.

Θα μου πείτε πως η καρυδόπιτα παχαίνει. Και άδικο δε θα έχετε, όμως. Ομως... να, έλα που υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν το γλυκό περισσότερο από το φαγητό. Γι' αυτό λέμε να κάνουμε μία.

Θα χρειαστούμε: 6 αυγά, τρία φλιτζάνια καρυδόψιχα, ενάμισι φλιτζάνι ζάχαρη, δυο φλιτζάνια αλεύρι, μια πλάκα σοκολάτα των 160 γραμ., δύο κουταλάκια μπέικιν πάουντερ και μια κουταλιά κοφτή κανέλα. Θα κοπανίσουμε τα καρύδια με λίγη ζάχαρη και θα τα ανακατέψουμε με τη σοκολάτα, που θα έχουμε τρίψει σε ψιλό τρίφτη. Θα κοσκινίσουμε το αλεύρι και θα το ανακατέψουμε με την πάουντερ. Θα βάλουμε σ' ένα μπολ τους κρόκους των αυγών και θα τους δουλέψουμε πολύ καλά με τη ζάχαρη. Θα χτυπήσουμε τα ασπράδια για να γίνουν μαρέγκα. Επειτα θα ρίξουμε στους κρόκους τα καρύδια με τη σοκολάτα, την κανέλα, λίγο αλεύρι και μαρέγκα. Εναλλάξ. Τα ανακατεύουμε ελαφρά έτσι ώστε να ενωθούν και μετά θα τα αδειάσουμε σε μια καλά βουτυρωμένη φόρμα.