Ο Δάντης ήταν μεγάλος ποιητής, αλλά όχι μόνον. Υπήρξε και εξέχων πολιτικός άνδρας, καθώς και θεωρητικός πολιτικός. Είχε ως φίλους ένα φιλόσοφο ποιητή, τον Γκουίντο Καβαλκάντι και ένα ζωγράφο, όπως ο Τζιότο. Ενα βασιλικό άνδρα όπως ο Κάρολος Μαρτέλος, αλλά και έναν εχθρό: τον πάπα Βονιφάτιο Η΄. Στο βιβλίο της η συγγραφέας Zacqeline Risset: «Δάντης - Μια βιογραφία» (εκδόσεις Ινδικτος) προσπαθεί, επιτυχώς, να συγγράψει τη ζωή και το έργο της ασυναγώνιστης ύπαρξης και με υπέροχο τρόπο να αναπλάσει την εποχή και να ανασυνθέσει τα γεγονότα.

Ομως θα πρέπει, επιτέλους, να ομολογήσουμε την αμαρτία μας. Οταν αναφερόμαστε σε βιβλία ξένων συγγραφέων που ενθουσίασαν, ξεχνάμε τις περισσότερες φορές να μιλήσουμε για τη μετάφραση. Το πολύ πολύ να σημειώσουμε ότι ήταν κακή ή καλή... Λες και η μετάφραση είναι κάτι απλό, κάτι που σχεδόν το παίρνουμε για δεδομένο. Κι όμως, όσοι ασχολούμαστε με το βιβλίο, γνωρίζουμε ότι όσο δύσκολη είναι συγγραφή ενός λογοτεχνικού ή ιστορικού, απαιτητικού, κειμένου, το ίδιο σχεδόν δύσκολη είναι και μετάφρασή του. Γι' αυτό και θα περιοριστώ να χαρακτηρίσω τη μετάφραση της Αννας Περιστέρη (στη βιογραφία του δημιουργού της «Θείας Κωμωδίας») ως «θεία μετάφραση». Της αξίζει ένα μεγάλο ευχαριστώ και ένα μπράβο.

Οι δίσκοι βινιλίου 45 στροφών κυκλοφόρησαν το 1959 και αποσύρθηκαν είκοσι περίπου χρόνια αργότερα. Η πορεία τους συνταιριαστή με μια Ελλάδα που άλλαζε, όπως ακριβώς συνέβη και με την εμφάνισή τους στα τέλη του '50, αλλά και μια δισκογραφία που ακολουθούσε άλλους δρόμους, περισσότερο βιομηχανοποιημένους και εξευρωπαϊσμένους. Η παρούσα προσέγγιση έχει συναισθηματικό χαρακτήρα. Καταγράφει με προσωπικές αδρές εικόνες το «κατέβασμα» των στροφών της δισκογραφίας (78, 45, 33...), χωρίς να αποκλείει όμως τη χρηστικότητα και την ιστορική αξία που μπορεί να προκύψει μέσα από το σπανιότατο και συλλεκτικό φωτογραφικό και αρχειακό υλικό της. Ενα ξεφύλλισμα, ένα χαρούμενο «μνημόσυνο» για τα δισκάκια που μπήκαν με τις μουσικές που έκλειναν στις καρδιές και στις αναμνήσεις μας. Οι ετικέτες τους, οι εταιρίες (όλες μα όλες, μικρές και μεγάλες) που τα εξέδιδαν, τα studio ηχογράφησης, οι μείζονες και ελάσσονες καλλιτέχνες που τα δημιούργησαν και τα ερμήνευσαν, ανέκδοτα, παραλειπόμενα, διαφημιστικά, λεζάντες, εξώφυλλα, παρτιτούρες... Μας γυρίζει πίσω στο χρόνο, τότε που μια δραχμούλα στο τζουκ μποξ ισοδυναμούσε με προσωπική «παραγγελιά», ενώ το πικάπ αποτελούσε το άκρον άωτον της χλιδής στην οικιακή - και όχι μόνο - διασκέδαση. Από τα κλασικά λαϊκά, μέχρι τα έντεχνα (με τα μοναδικά εξώφυλλα των 45αριών της «Πολιτείας» και του «Επιτάφιου» και τόσα ακόμη), έως τα 45άρια του ελαφρού και της ποπ σκηνής, τα κινηματογραφικά δισκάκια, καθώς και τα «ξένα» 45άρια που έγραψαν ιστορία στην ελληνική αγορά. Αρώματα του χτες, μνήμες που έχουν τη δική τους μελωδία, τη δική τους υπόκρουση. Ο μαγικός κόσμος και η εποχή των 45 στροφών, συγκεντρωμένος σε ένα λεύκωμα που σκόπιμα δεν επιχειρεί να γίνει εγκυκλοπαίδεια και ρετουσαρισμένη αλήθεια... Μια πολυτελής έκδοση από το «Ηλιοτρόπιο» και τον καταξιωμένο μουσικό ερευνητή και συγγραφέα Κώστα Μπαλαχούτη, που συνοδεύεται από ένα μοναδικό δώρο, ένα αυθεντικό 45άρι extended play με 4 αξέχαστα τραγούδια του Μανώλη Χιώτη που θα απολαύσουν οι νοσταλγοί και λάτρεις του είδους, αλλά και οι νεότεροι που δεν έχουν βιώσει το μύθο του βινιλίου.

Παπαγεωργίου Βασίλης

Ο ΓΡΙΤΣΑΝΙΑΣ (αληθινή ιστορία) γνωστό τι γριτσάνιζε ο Γριτσανιάς όταν ήταν μικρός κι άγνωστο πώς του κόλλησαν αυτό το παρατσούκλι. Ορφανός από πατέρα και κυνηγημένος από τη στέρηση, μπαρκάρισε για λίγο κατά τη δεκαετία του εξήντα, όμως δεν άντεχε τις φουρτούνες και κατέληξε λαθρομετανάστης στη Νέα Υόρκη. Του άρεσε η Νέα Υόρκη, μα και τον φόβιζε. Δεκαοκτώ χρονών παλικάρι, περπατά στις λεωφόρους της μεγαλύτερης πόλης της Αμερικής, με τη μοναξιά να του γρατσουνάει την καρδιά, με τα εκατομμύρια των περαστικών να του γριτσανίζουν την ψυχή και να μην τον αφήνουν να περπατήσει ξέγνοιαστος και να χαρεί τις πανέμορφες, τις μαγικές βιτρίνες στην Πόλη των Τυχερών. Τι φοβόταν ο Γριτσανιάς; Πρώτα από όλα, κάποιους ομογενείς επαγγελματίες ρουφιάνους, που κατέδιδαν στην Υπηρεσία Αλλοδαπών, στο Immigration, τους Ελληνες λαθρομετανάστες για λιγότερα από τριάκοντα αργύρια. Μετά φοβόταν τους αστυνομικούς που τους έβλεπε συνεχώς μπροστά του και που εκείνοι τον κοιτούσαν καχύποπτα. Τουλάχιστον έτσι αυτός νόμιζε: Καχύποπτα. Επίσης τους χιλιάδες άλλους αστυνομικούς του Immigration, που δε φορούσαν στολή, που είχαν χωμένη παντού τη μύτη τους, που μπορούσαν να διακρίνουν τους λαθρομετανάστες πριν καν ανοίξουν το στόμα τους, μόνο από τα ρούχα που φορούσαν ή τον τρόπο που περπατούσαν. Τέλος, φοβόταν πως αν τον συλλάμβαναν δε θα μπορούσε να υπερασπιστεί τον εαυτό του, έστω και με ψέματα, επειδή δε μιλούσε καθόλου τ' αγγλικά. Είχε ήδη μετανιώσει για την παρανομία του, δηλαδή να μείνει λαθραίος στη Νέα Υόρκη.«Οι μέρες μου εδώ είναι μετρημένες. Αργά ή γρήγορα, σίγουρα θα με μπαγλαρώσουν», σκεφτόταν ενώ περπατούσε ανήσυχος, μέχρι που ...καλομελέτα κι έρχεται. - Catch him, get 'im! ακούει ξάφνου μια βαριά αγριοφωνάρα 4-5 μέτρα πίσω του. - Πάει, τέλειωσα, ψιθυρίζει. Γυρίζει απότομα το κεφάλι του. Βλέπει δύο αστυνομικούς να τρέχουν, όχι ακριβώς καταπάνω του και να κυνηγούν κάποιον. Ποιόν ακριβώς κυνηγούσαν; Ο πανικός τον χτύπησε κατακέφαλα! Το μυαλό του θόλωσε και δεν μπόρεσε να διακρίνει ότι κάποιον άλλον κυνηγούσαν οι αστυνομικοί. Ετσι αρχίζει το τρέξιμο, στο πιο άγριο κατοστάρι της ζωής του. Που 'σαι Κεντέρη να ζηλέψεις! - Κερατάδες δε θα με πιάσετε! Τρέχω πιο γρήγορα από εσάς καλοθρεμμένα γομάρια! Και τρέχει, ορμά στο πλήθος, πατώντας, σκουντώντας, σπρώχνοντας βίαια, όσους τον εμποδίζουν να ξεφύγει. Ζιγκ-ζαγκ, ζιγκ-ζαγκ, ξέφρενο κυνηγητό στη Λεωφόρο του Τρόμου, με τους αστυνομικούς ξοπίσω του να τον κυνηγούν και να φωνάζουν: «Πιάστε τον... ληστής, ληστής»! Ο Γριτσανιάς δυσκολεύεται να τρέξει κατοστάρι μέσα σε τόσο πυκνό πλήθος, αγωνίζεται όμως σε αγώνα ζιγκ-ζαγκ, ζιγκ-ζαγκ, στριμώχνεται, ξεφεύγει, αλλά δεν ξέρει ότι εκεί που κατευθύνεται υπάρχουν και άλλοι αστυνομικοί που τον περικυκλώνουν, δεν ξέρει πού να κρυφτεί στην άγρια ζούγκλα αυτή, καλύτερα να σκοτωθεί σε ρόδες αυτοκινήτου παρά να συλληφθεί, αχ να βρισκόταν ένας Ταρζάν σ' αυτήν την άγρια ζούγκλα, να του δώσει ένα χέρι βοήθειας να τον γλιτώσει από αυτά τα άγρια θηρία, τα όρνια που τον κυνηγούν ανελέητα, επίμονα, μεθοδικά, που άλλον κυνηγούσαν αρχικά και άλλον συλλαμβάνουν τώρα. Κυνηγούσαν ληστή και χαίρονται, που έχουν κάνει επαγγελματική εργασία, που έχουν συλλάβει τον πανικόβλητο λαθρομετανάστη, που ληστής δεν είναι, ούτε φονιάς, αλλά ο άκακος, ο νικημένος Γριτσανιάς. Χειροπέδες, φυλάκιση ολίγων ημερών, ακαταλαβίστικα λόγια και «επαναπροώθηση», όπως θα έλεγαν κάποιοι γλυκομίλητοι εκφωνητές των καναλιών μας. Δηλαδή, μας έβγαλες την ανάσταση στο τρέξιμο, εντάξει φίλε, τρέχεις πολύ γρήγορα, όμως σε πιάσαμε κάθαρμα, κι άντε τώρα στο διάολο από εκεί που ήρθες! Ετσι ο Γριτσανιάς με την «επαναπροώθησή» του, βρέθηκε πάλι στο χωριό του στην Κεφαλονιά, άτυχος, άφραγκος, κακόκεφος, μακριά από την Πόλη των Τυχερών, με τις ωραίες κοπέλες και τις ωραίες βιτρίνες. Ομως εκείνη τη χρονιά δε στάθηκε ολότελα άτυχος. Μια Τρίτη έλαβε μέρος στον ανώμαλο δρόμο από το Μισόβουνο προς το εκκλησάκι της Παναγιάς στις Καθαρές Στράτες, κοντά στον Πόρο και, προς έκπληξη όλων, βγήκε πρώτος! Χειροκροτήματα, έπαινοι, θαυμασμός προς τον νικητή από τους εκατοντάδες πανηγυριώτες. - Ορέ Γριτσανιά, μπράβο σου, μα, πώς τα κατάφερες χωρίς προπόνηση; Ούτε Σπύρος Λούης να 'σουνα! Ο Γριτσανιάς εξουθενωμένος από το πολύ δύσκολο αγώνα λαχανιάζει βαριά: ου-χου-ουου-χου-ουουου-χου. Νιώθει τυχερός, έχει ανείπωτη χαρά, όμως καθόλου δε μιλά, ακόμη κι όταν σταματά να λαχανιάζει. Νιώθει αγαλλίαση, μα και αμηχανία. Τη σιωπή διακόπτει ο Μήτσος που έχει ακούσει τα περί προπόνησης και προσπαθεί να δώσει τη δική του εξήγηση για τον Γριτσανιά, το κρυφό ταλέντο - Ποιος είπε ότι ο Γριτσανιάς είναι απροπόνητος; Ενα σωρό προπονητές τον γύμναζαν στη Νέα Υόρκη! Αστυνομικοί προπονητές! Αστυνομικοί, που τον κυνηγούσαν με πιστόλια! Υπάρχει καλύτερο σύστημα προπόνησης; Ολοι γελάσαμε. Γέλασε και ο νικητής, ο πικραμένος Γριτσανιάς.