Σάββατο 19 Απρίλη 2014 - Κυριακή 20 Απρίλη 2014
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
Παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου
«Η τρελή του Σαγιό»

«Πρόβα νυφικού»
«Πρόβα νυφικού»
Στις 14/6/1940, η «δούλα» του απάτριδος μεγάλου κεφαλαίου κυβέρνηση του Βισύ (του στρατάρχη Πετέν), παραδίδει το Παρίσι, στα ναζιστικά στρατεύματα. Ο γερμανικός ρεβανσισμός οργιάζει σε βάρος του γαλλικού λαού, όπως και το συγκεντρωμένο σε ελάχιστα χέρια γαλλικό κεφάλαιο. Ο αντιφασιστικός απελευθερωτικός αγώνας του γαλλικού λαού φουντώνει. Το 1943, ο Ζαν Ζιροντού (χαρακτηρίστηκε «Ρακίνας» της εποχής του) γράφει την «Τρελή του Σαγιό». Ενα έργο που η ναζιστική λογοκρισία, αλλά ούτε και η γαλλική μεγαλοαστική τάξη θα ανέχονταν να παιχθεί και το οποίο ανέβασε (μετά τον αιφνίδιο θάνατο του συγγραφέα στις αρχές του 1944) μεταπολεμικά, όταν επέστρεψε από την αναγκαστική αυτοεξορία, ο διωκώμενος για την αντιστασιακή του δράση, κορυφαίος δημιουργός του γαλλικού θεάτρου Λουί Ζουβέ. Ο Ζουβέ, άλλωστε, ώθησε τον καταξιωμένο πεζογράφο στη δραματουργία, παρουσιάζοντας το 1928 το πρώτο, εμπνευσμένο από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, έργο του «Ζίγκφριντ». Τραυματισμένος δύο φορές στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ζιροντού ποθούσε την ειρηνική συνύπαρξη και φιλία όλων των λαών και βέβαια να πάψει, οριστικά, το μακραίωνο αιματοκύλισμα των λαών της Γαλλίας και της Γερμανίας. Γι' αυτό, στις αρχές του 1939, εμπνεόμενος από τον αρχαίο μύθο, έγραψε το έργο «Ηλέκτρα», διαβλέποντας τον κίνδυνο ενός δεύτερου ιμπεριαλιστικού πολέμου από το γερμανικό ρεβανσισμό, «γεννήματος» του αχόρταγου χρηματιστηριακού και βιομηχανικού κεφαλαίου. Ο Ζιροντού πίστευε ότι μόνο με την εξάλειψη του αδηφάγου καπιταλιστικού κεφαλαίου θα εξαλειφθεί η κάθε μορφής εκμετάλλευση, η κοινωνική ανισότητα, οι όλεθροι κατά της ζωής, του περιβάλλοντος και του πολιτισμού. Ηξερε, όμως, και ότι μόνο η ανατρεπτική «τρέλα» των εκμεταλλευομένων και αδικημένων λαϊκών μαζών μπορεί να εξαλείψει τον καπιταλισμό. Αυτό - απολύτως ξεκάθαρα - διαμήνυσε και στο γαλλικό και σε όλους τους λαούς, με την «Τρελή του Σαγιώ». Η βαθύτατα ουμανιστική δραματουργία του Ζιροντού - κράμα δραματικότητας, συμπάθειας για τα υπαρξιακά προβλήματα του ανίσχυρου ανθρώπου, αλλά και λεπτής ειρωνείας για τις αδυναμίες του - αντανακλάται και στην «Τρελή του Σαγιό». Η λαϊκή παροιμία λέει «από παιδί κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια». Οπως οι σαιξπηρικοί «τρελοί» λένε σοφές αλήθειες, έτσι και η κεντρική ηρωίδα του Ζιροντού, η «τρελή» γριά Ορελί, λέει τη μόνη και μεγάλη αλήθεια. Ο Ζιροντού συνδυάζει το ρεαλισμό με υπερρεαλιστικά στοιχεία ενός «βαθύτερου ρεαλισμού», όπως έλεγε ο Γ. Ρίτσος, αρχίζοντας την πλοκή του ρεαλιστικά, με τη συνεύρεση σε κοσμικό καφέ του μεγάλου κεφαλαίου και με τα «σατανικά» σχέδιά του για πετρελαϊκή έρευνα ακόμα και στο υπέδαφος του Παρισιού, και την κλιμακώνει υπερρεαλιστικά. Ιδού πώς; Με λαϊκή συνέλευση, που συγκαλεί η «τρελή» Ορελί στους υπονόμους του Παρισιού - όπου «κατοικεί» η ίδια και πλήθος άλλοι δύστυχοι, κουρελήδες, έρημοι, ανέστιοι κλοσάρ - για να αποφασίσουν πώς θα ξεμπερδέψουν με τα «κοράκια», τους κεφαλαιοκράτες. Ο συγγραφέας, διά στόματος της «τρελής» διακηρύσσει τη διαχρονική - και επίκαιρη - αλήθεια: Θάνατος στα παλιά και νέα «τζάκια» τραπεζιτών, βιομηχάνων, μεσαζόντων, εκμεταλλευτών του μόχθου, του πλούτου και του πολιτισμού του λαού, κι εκείνη με τη βοήθεια του «Βοθροκαθαριστή» βρίσκει το πώς: Να τους αφήσει να κατεβούν στους υπονόμους, σφραγίζοντας πίσω τους τα μαντέμια ώστε να πνιγούν. Το Εθνικό Θέατρο ανέθεσε τη σκηνοθεσία του έργου στον ικανό αλλά αδοκίμαστο σε ανάλογης σπουδαιότητας έργα, Πέτρο Ζούλια, με συνεργάτες τους Γιάννη Ιορδανίδη (μετάφραση), Αναστασία Αρσένη (σκηνικά - κοστούμια), Θοδωρή Οικονόμου (μουσική), Φώτη Διαμαντόπουλου (κίνηση), Μελίνα Παιονίδου (μουσική διδασκαλία). Η σκηνοθεσία δεν παρενέβη στο κείμενο, αλλά με την γκροτέσκα, τσιρκολάνικη, παραμυθοποίησή του υπερέβη την αισθητική του και «σκίασε» το καθάριο μήνυμά του. Η σκηνοθεσία «ελέγχεται» και για το ερμηνευτικό αποτέλεσμα των ηθοποιών. Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Πάνος Σταθακόπουλος, Βασίλης Ρίσβας, Δημήτρης Μάριζας, Πάνος Μπόρας, Ηλιάνα Μπάλα, Θανάσης Τσαλταμπάσης, Μαρίνα Καλογύρου, Βαγγέλης Χατζηνικολάου, Βασίλης Μπισμπίκης, Γιάννης Δεγαΐτης, Βασίλης Ευταξόπουλος, Αννα Παναγιωτοπούλου (Ορελί), Παύλος Σαχπεκίδης, Αργύρης Παυλίδης, Κατερίνα Δημάδη, Ερση Μαλικένζου, Αλεξάνδρα Παντελάκη, Γιώργος Τζούρμας.

«Πρόβα νυφικού»

«Η τρελή του Σαγιό»
«Η τρελή του Σαγιό»
Στο «Κοτοπούλη - Ρεξ», το Εθνικό Θέατρο ανέβασε - ως «μεγάλη παραγωγή» («μεγάλη παραγωγή» δε σημαίνει οπωσδήποτε και ποιοτική) - το πολυδιαβασμένο ως βιβλίο, πασίγνωστο από το δημοφιλές ομώνυμο σίριαλ, μυθιστόρημα της Ντόρας Γιαννακοπούλου «Πρόβα νυφικού», σε διασκευή της συγγραφέα και του Θανάση Νιάρχου. Η υπόθεση του δραματικού, με κάμποσες μελοδραματικές εξάρσεις, και με ευτυχές τέλος, μυθιστορήματος είναι γνωστή. Γι' αυτό η στήλη θα περιοριστεί σε ορισμένες επισημάνσεις. Το μυθιστόρημα συνθέτει ένα «γαϊτανάκι» ερώτων σε ζεύγη και «τρίγωνα», σε κάποιο μικρό ελληνικό νησί. Καθώς, όμως, εκτυλίσσεται από τις παραμονές του Ελληνο-Αλβανικού πολέμου μέχρι τον πρώτο καιρό της απελευθέρωσης από τους ναζί κατακτητές, «διακοσμεί» τους έρωτες των προσώπων και με ιστορικές «πινελιές» αυτής της χρονικής περιόδου. Το «Πρόβα νυφικού» δεν είναι ιστορικό, αλλά φαντασιακό μυθιστόρημα, το οποίο απλώς «δανείζεται» κάποιες πτυχές της κοινωνικής πραγματικότητας στα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας, της κατοχής, της Αντίστασης, της απελευθέρωσης (για το τι ακολούθησε από το Δεκέμβρη του 1944, ούτε λέξη βέβαια). Πτυχές που η συγγραφέας τις «διαχειρίζεται» σε μικρές, ιστορικά θολές και ιδεολογοπολιτικά ακίνδυνες «δόσεις». Τόσες όσες χρειαζόταν για τη μυθοπλαστική κλιμάκωση των ερωτικών δραμάτων και τη συγκινησιακή κορύφωση με τη θανάσιμη τιμωρία του ανδρικού πρωταγωνιστικού προσώπου - «φορέα» του κακού - του δόλιου, προικοθήρα, διεφθαρμένου ξελογιαστή και αγνών γυναικών, αλλεπάλληλα μοιχού, συνεργάτη των ναζί Απόστολου Πετρόπουλου - και με το ευτυχές ερωτικά τέλος μερικών πρωταγωνιστικών προσώπων. Η θεατρική διασκευή της Ντόρας Γιαννακοπούλου και του Θανάση Νιάρχου προσπάθησε να συμπυκνώσει το μυθιστόρημα με τους κανόνες της θεατρικής «οικονομίας». Καθώς, όμως, δεν απεξαρτήθηκε πλήρως από την τηλεοπτική εκδοχή, επέτρεψε στη σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη να επιχειρήσει να μιμηθεί τα μεγέθη και την αισθητική (σκηνοθετική, σκηνογραφική, ενδυματολογική, υποκριτική, χορογραφική, μουσική) των εμπορευματικής «λογικής» ελληνικών τηλεοπτικών σειρών. Η σκηνοθεσία, με εμπορευματική «λογική» προσπάθησε να μιμηθεί το σίριαλ του «μάστορα» του είδους Κώστα Κουτσομύτη, πλην ανεπιτυχώς. Το αποτέλεσμα είναι μια καθόλα εντυπωσιοθηρική παράσταση. Ενα σκηνικό ακατανόητο, καθόλα αταίριαστο με τον τόπο, τα πρόσωπα, την αισθητική, την κοινωνική και την οικονομική κατάσταση στα χρόνια της Κατοχής. Στο βάθος ένα σύγχρονο τσιμεντένιο ισόγειο γιαπί, με χοντρά αντισεισμικά σίδερα και για άλλους ορόφους. Στο προσκήνιο το σαλόνι της οικογένειας Δελή (μια μικροαστική οικογένεια), το οποίο ακατάσχετα, σε όλες ανεξαιρέτως τις σκηνές του έργου, μετατρέπεται σε πασαρέλα υψηλής μόδας, μεγαλοαστικού γούστου και οικονομικής δυνατότητας, με κάμποσες δεκάδες πολυτελή κοστούμια, που άνευ λόγου αλλάζουν τα γυναικεία, κυρίως, αλλά και ανδρικά πρόσωπα του έργου (σκηνικό - κοστούμια Ερση Δρίνη). Στο προσκήνιο, φυσικά, στήνονται και «κοσμοπολίτικα» χορευτικά (χορογραφία Κική Μπάκα) και τραγουδιστικά γιορτάσια (μουσική επιμέλεια Βασίλης Δρόγκαρης). Μια ανιστόρητη εικόνα ευδαιμονούσας ζωής, γιατί αυτό αποζητά να δει το τηλεοπτικά εθισμένο πλατύ λαϊκό κοινό. Τι κι αν το έργο μιλά για ένα φτωχό νησί, όπως όλα τα ελληνικά νησιά. Τι κι αν εκτυλίσσεται στην Κατοχή, στα χρόνια της πείνας, της αντίστασης, των διώξεων, συλλήψεων και εκτελέσεων. Σύμφωνη με τη γενικότερη σκηνοθετική πρόθεση ήταν και η επιλογή αρκετών γνωστών από την τηλεόραση ηθοποιών για πρωταγωνιστικούς και δευτεραγωνιστικούς ρόλους και βάσει αυτής και των τηλεοπτικών υποκριτικών «κωδίκων» τους κρίνονται οι περισσότερες ερμηνείες. Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Ελεάνα Στραβοδήμου, Ευγενία Δημητροπούλου, Θέμις Μπαζάκα, Γιώργος Κοτανίδης (σε διπλή διανομή ο Δημήτρης Αρώνης), Δανάη Σκιάδη, Νικόλας Παπαγιάννης, Αλεξάνδρα Παλαιολόγου, Κατερίνα Γιαμαλή, Θέμις Πάνου, Νίκος Μαγδαληνός, Γρηγόρης Σταμούλης, Δημήτρης Κοτζιάς, Ντίνα Αβαγιανού, Πέτρος Πετράκης, Τζένη Σκαρλάτου, Ανδρομάχη Δαυλού, Γιώργος Δεπάστας, Αντώνης Χαντζής, Αλεξάνδρα Ταβουλάρη, Μαρίνα Μυρτάλη, Σεβίλλη Παντελίδου, Αλκης Κούρκουλος.


ΘΥΜΕΛΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ