Η δίκη, για την οποία μιλάει στο «Ριζοσπάστη» ο Π. Λιόλιος, ήταν μία από τις πολλές παρόμοιες που γίνονται στη Λάρισα, καθώς στην περιοχή βρίσκεται εδώ και καιρό σε εξέλιξη ένα μπαράζ διώξεων σε βάρος συνδικαλιστών του ταξικού κινήματος. Την ίδια μέρα με τη δίκη για την «Ολυμπος», έγινε η εκδίκαση της αγωγής που κατέθεσε η εργοδοσία του Κέντρου Αποκατάστασης «Αρωγή» σε βάρος του προέδρου του Εργατικού Κέντρου Λάρισας, Τάσου Τσιαπλέ, καθώς και της προέδρου του Σωματείου Ιδιωτικών Κλινικών Λάρισας Βαγγελιώς Λίτσα, αλλά και ολόκληρου του ΔΣ του σωματείου, επειδή πρωτοστατούν και στηρίζουν τον απεργιακό αγώνα των εργαζόμενων της επιχείρησης για δεδουλευμένα 8 μηνών. Η απόφαση αναμένεται τις επόμενες μέρες. Δικαστικές διώξεις έχουν γίνει επίσης για τις απεργιακές κινητοποιήσεις στο ΠΡΑΚΤΙΚΕΡ, στο ΚΤΕΛ, στα «Goody's» και σε άλλες επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, συνεχίζονται στην περιοχή τα «αγροτοδικεία», με κατηγορούμενους αγωνιστές από τους τέσσερις νομούς της Θεσσαλίας που πήραν μέρος στα μπλόκα ενάντια στην αντιαγροτική πολιτική της ΕΕ και των ελληνικών κυβερνήσεων.

Στο σημερινό τετρασέλιδο του «Ριζοσπάστη» «Εργαζόμενοι και Λαϊκή Συμμαχία» μπορείτε να διαβάσετε:

-- Οδοιπορικό του «Ριζοσπάστη» στο Θριάσιο Πεδίο: Απασφαλισμένη «βόμβα» απειλεί ολόκληρη την Αττική.

-- Συνέντευξη για το μπαράζ των συνδικαλιστικών διώξεων στη Λάρισα.

-- Ιστορικό: Οι αντιδράσεις των εμποροϋπαλλήλων στην προσπάθεια απελευθέρωσης του ωραρίου, το 1977.

Χαρακτηριστικό στιγμιότυπο από τη μέρα της απεργίας: Η νταλίκα παίρνει εντολή να περάσει την πύλη, βάζοντας σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή των απεργών

-- Με απόφαση της Ομοσπονδίας Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών, πραγματοποιήθηκε στις 4 και 5 Φλεβάρη 2012 απεργία στα εργοστάσια και στις άλλες επιχειρήσεις των αδελφών Σαράντη σε Λάρισα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ροδόπη, ενάντια στην απόφαση της εργοδοσίας να προχωρήσει σε νέα μείωση των μισθών των εργαζομένων, που έφτανε και στο 53%.

Οι εργοδότες, εκμεταλλευόμενοι την ψήφιση του νόμου για την κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, δημιούργησαν με παράνομο τρόπο -εκβιάζοντας εργαζόμενους να υπογράψουν και πλαστογραφώντας έγγραφα- την περιβόητη «Ενωση Προσώπων», μέσω της οποίας επέβαλλαν τη μείωση μισθών και την ανατροπή εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Η εργοδοσία, προκειμένου να σπάσει την απεργία, κάλεσε και ήρθαν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, ενώ μετέφερε εργαζόμενους από τα εργοστάσιά της στα Τρίκαλα και στο Βόλο, για να τους χρησιμοποιήσει ως απεργοσπάστες. Ταυτόχρονα, χρησιμοποίησε μπράβους και τραμπούκους κατά των απεργών. Μάλιστα, με εντολή της, νταλίκα που περίμενε να μπει στο εργοστάσιο για να φορτώσει γάλα, κινήθηκε να πέσει πάνω στους συγκεντρωμένους, δημιουργώντας κινδύνους ακόμα και για ανθρώπινες ζωές.

-- Ποιο ήταν, λοιπόν, το «αδίκημα» για το οποίο κατηγορηθήκατε;

-- Η εργοδοσία, η οποία από τότε που ανακοινώσαμε ότι θα γίνει απεργία ζητούσε από την αστυνομία και τα αρμόδια υπουργεία να παρέμβουν για το τσάκισμά της, υπέβαλε μήνυση -την κοινοποίησε μάλιστα και στον τότε πρωθυπουργό Α. Σαμαρά-, ζητώντας την τιμωρία των συνδικαλιστών, με την κατηγορία ότι, ασκώντας «παράνομη βία» και «συνέργεια στην παράνομη βία», δεν επέτρεπαν στους εργαζόμενους -δηλαδή στους μεταφερόμενους απεργοσπάστες και στους τραμπούκους- να πάνε για δουλειά.

Με την ίδια μήνυση στρεφόταν κατά και του νομικού συμβούλου του Εργατικού Κέντρου και του τότε βουλευτή Λάρισας του ΚΚΕ, που παρευρίσκονταν στην κινητοποίηση. Ομως, οι συνδικαλιστές δεν επιτεθήκαμε σε κανέναν. Το μόνο που κάναμε ήταν να περιφρουρούμε την απεργία, όπως δικαιούμαστε και είχαμε καθήκον.

-- Αυτό δεν το έλαβε υπόψη το δικαστήριο;

-- Καθόλου. Το Τριμελές Εφετείο Λάρισας υιοθέτησε το κατηγορητήριο που είχε συντάξει η νομική υπηρεσία της εργοδοσίας και προχώρησε στην επιβολή των βαριών ποινών σε βάρος των τεσσάρων συνδικαλιστών -κατά πλειοψηφία, καθώς, προς τιμήν της, μειοψήφησε η πρόεδρος της έδρας κα Πάπαρη-, χωρίς να μπει στον κόπο να στοιχειοθετήσει τις κατηγορίες.

Για να καταδικάσει τον Κ. Καλέτσιο σε 12μηνη φυλάκιση, επικαλέστηκε κάποιο φραστικό επεισόδιο που, τάχα, είχε με διευθυντικό στέλεχος της εταιρείας, το οποίο, μάλιστα, δεν εργάζεται στο εργοστάσιο της Λάρισας, αλλά σ' αυτό του Βόλου! Και για να καταδικάσει εμένα και τους συναδέλφους Τσερβούλη και Βλαχόπουλο σε 8μηνη φυλάκιση, αποφάνθηκε ότι συνεργήσαμε στο ανύπαρκτο «έγκλημα» του Καλέτσιου. Μάλιστα, το δικαστήριο αποφάσισε να επιβάλει μεγαλύτερες ποινές από αυτές που είχε προτείνει η εισαγγελέας της έδρας!

Είναι, επίσης, χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι δύο δικαστίνες που ψήφισαν υπέρ της ενοχής μας, δεν μίλησαν καθόλου στη διάρκεια της πολύωρης δίκης, δεν έκαναν ούτε μια ερώτηση. Μάλιστα, η μία εξ αυτών (σ.σ. τα στοιχεία της είναι στη διάθεση της εφημερίδας) μετείχε και στη σύνθεση του δικαστηρίου που με δίκασε μαζί με άλλους συνδικαλιστές το 2000, μετά πάλι από μήνυση του Σαράντη, το οποίο μου επέβαλε τότε 7μηνη φυλάκιση, επειδή συμμετείχα στην οργάνωση της απεργίας στο εργοστάσιο ενάντια σε παράνομες απολύσεις.

-- Πού πιστεύετε ότι αποσκοπεί όλη αυτή η μεθόδευση;

-- Η συγκεκριμένη καταδικαστική απόφαση δείχνει, κατ' αρχήν, ότι το συγκεκριμένο δικαστήριο τάχθηκε ανοιχτά, απροκάλυπτα και προκλητικά με το «δίκιο» του εργοδότη. Βεβαίως, αυτό δεν είναι ούτε πρωτοφανές, ούτε πρωτόγνωρο, καθώς ξέρουμε ότι στο καπιταλιστικό σύστημα που ζούμε, η Δικαιοσύνη, όπως και οι άλλοι θεσμοί του κράτους, είναι ταξικά προσανατολισμένη και αναλόγως «δικάζει». Αυτό γίνεται τώρα και με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Ομως, στην προκειμένη περίπτωση, υπάρχουν πολλά ζητήματα που γεννούν ερωτηματικά. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τυχαίο το γεγονός ότι οι μηνύσεις που υποβλήθηκαν εναντίον του συγκεκριμένου εργοδότη από την Επιθεώρηση Εργασίας για παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας και από το Συνδικάτο Γάλακτος Λάρισας για την παράνομη συγκρότηση της «Ενωσης Προσώπων», δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.

Η μεν πρώτη «πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων», η δε δεύτερη έφερε τη δικαίωση του εργοδότη, καθώς το δικαστήριο έκρινε ότι έδρασε «νόμιμα».

Δεν μπορούμε, επίσης, να μην παρατηρήσουμε ότι οι αδελφοί Σαράντη άρχισαν αμέσως τον «πόλεμο» ενάντια στους συνδικαλιστές από τα ταξικά σωματεία, από τότε που αγόρασαν τον «Ολυμπο» από την Ενωση Συνεταιρισμών Λάρισας.

Το πρώτο που έκαναν ήταν να διώξουν από την παραγωγική διαδικασία -επειδή δεν μπορούσαν να τους απολύσουν- ολόκληρο το ΔΣ του Συνδικάτου Γάλακτος. Αυτή η «τιμωρία» διατηρείται μέχρι σήμερα για τους τρεις που παραμένουμε στο ΔΣ του Συνδικάτου -οι άλλοι τέσσερις συνταξιοδοτήθηκαν- και ενώ πληρωνόμαστε τους μισθούς μας, μας απαγορεύεται να βρισκόμαστε στους χώρους εργασίας μας, για να μην ερχόμαστε σε επαφή με τους άλλους εργαζόμενους!

Μάλιστα, μετά την απεργία του 2012, η εργοδοσία αποφάσισε να μας «εξορίσει» μακριά από το εργοστάσιο και να μας κλείσει σ' ένα ειδικό χώρο - φυλάκιο, όπου θα πρέπει να δίνουμε καθημερινά το «παρών» και να περνάμε τις ώρες που διαρκεί η βάρδιά μας...

Στις 20 Μάη έγινε στην Ελευσίνα εκδήλωση των Οργανώσεων Θριασίου - Μεγαρίδας και Βιομηχανίας της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ με θέμα τα εργατικά «ατυχήματα» και την υγεία και ασφάλεια στους χώρους δουλειάς. Ανάμεσα στους ομιλητές της εκδήλωσης ήταν η Εύη Γεωργιάδου, μέλος της Ομάδας Περιβάλλοντος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, η οποία ανέφερε σχετικά με το χωροταξικό σχεδιασμό και το ρόλο του αστικού κράτους:

«Βασική πλευρά που αναδεικνύει το ρόλο του αστικού κράτους στη διασφάλιση της καπιταλιστικής κερδοφορίας είναι ο σημερινός χωροταξικός σχεδιασμός. Ο χωροταξικός σχεδιασμός σχετίζεται με το τι, πότε και πού θα οικοδομηθεί. Αν, για παράδειγμα, σε μια περιοχή θα γίνουν σχολεία, μονάδες Υγείας, αθλητικές και πολιτιστικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις αναψυχής, δρόμοι και πλατείες, πάρκινγκ κ.λπ., αν θα κατασκευαστούν απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα και έργα αντισεισμικής θωράκισης ή αν, αντίθετα, θα προταχτούν άλλα έργα.

Με το χωροταξικό σχεδιασμό σχετίζεται το πού θα κατασκευαστεί κάθε υποδομή. Σε ποια περιοχή, τι αποστάσεις θα υπάρχουν. Σε τι απόσταση από τα σπίτια θα βρίσκονται μια σειρά δραστηριότητες επικίνδυνες για την υγεία. Τι αποστάσεις ασφαλείας θα υπάρχουν μεταξύ βιομηχανιών - βιοτεχνιών ή άλλων δραστηριοτήτων, όπως τα βενζινάδικα, από τα σπίτια και τα σχολεία, για αποφυγή ατυχήματος με κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια. Θα υπάρχουν ελεύθεροι χώροι, χώροι πράσινου, για άθληση, αναψυχή ή καταφυγή, για παράδειγμα, σε περίπτωση σεισμού; Θα είναι προσβάσιμη κάθε υποδομή για όλους; `Η θα πληρώνει πανάκριβα ο λαός για να αθληθεί, να ψυχαγωγηθεί, να απολαύσει ένα πολιτιστικό έργο; Πόσο πυκνή θα είναι η δόμηση;

Η κατάσταση την οποία βιώνουμε, επιβεβαιώνει ότι ο σημερινός χωροταξικός σχεδιασμός υπηρετεί τα μονοπώλια και όχι τις λαϊκές ανάγκες. Το πρόβλημα είναι πολιτικό. Η υγεία και η ασφάλεια εργαζομένων και λαού, το περιβάλλον, θυσιάζονται στο βωμό της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου».

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Ευτυχία ΧΑΪΝΤΟΥΤΗ

Οι σιδηροδρομικές γραμμές

Η θέση της περιοχής είναι κομβική: Δίπλα στις δύο Εθνικές Οδούς και την Αττική Οδό, σε κοντινή απόσταση από το λιμάνι της Ελευσίνας και κυρίως με τον εμπορευματικό σταθμό του ΟΣΕ στον Ασπρόπυργο, που συνδέεται με το λιμάνι του Πειραιά.

Το συγκρότημα του ΟΣΕ, ορατό από μακριά χάρη στον όγκο του, πρόκειται να συγκεντρώσει τις σιδηροδρομικές και εμπορευματικές δραστηριότητες που σήμερα διεκπεραιώνονται σε εγκαταστάσεις διάσπαρτες σε σημεία της Αττικής. Μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει Σταθμό Διαλογής, αποθήκες εμπορευμάτων, τελωνείο, εμπορικό σταθμό, αποθήκες εμπορευμάτων. Μάλιστα, σχεδιάζεται να γίνεται εκεί και η συναρμολόγηση μιας σειράς εισαγόμενων προϊόντων, έτσι ώστε να πιστοποιείται η προέλευσή τους από την ΕΕ.

Στην ίδια περιοχή, που δρόμοι, λιμάνια και σιδηροδρομικά δίκτυα σχεδιάζονται για να εγγυώνται την ταχύτερη διακίνηση των εμπορευμάτων, παραμένει δραματική η ανεπάρκεια υποδομών και οδών διαφυγής στην περίπτωση ενός βιομηχανικού ατυχήματος μεγάλης έκτασης, η πιθανότητα του οποίου θέτει σε κίνδυνο τους κατοίκους και τους εργαζόμενους στο Θριάσιο, αλλά και στο σύνολο του Λεκανοπεδίου της Αττικής.

Στο δρόμο προς τη χωματερή

Η επιβάρυνση για τους κατοίκους της πόλης είναι πολλαπλάσια, αφού, όπως λένε, οι μετρήσεις δείχνουν πως μία με δύο φορές το μήνα τα όρια των αιωρούμενων σωματιδίων ξεπερνιούνται. Οι συνέπειες όμως δεν περιορίζονται στα όρια του Δήμου. Αυτό άλλωστε υπενθύμισε η πρόσφατη πυρκαγιά σε εργοστάσιο ανακύκλωσης, με τους τοξικούς αέριους ρύπους που δημιούργησε και τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Ο συνοικισμός της Νέας Ζωής, με την παραγκούπολη των τσιγγάνων, «ζει» δίπλα στη χωματερή και από αυτή. Από νωρίς το πρωί, ακόμα και οι πιο πιτσιρικάδες έχουν ξεκινήσει, για να αναζητήσουν σίδερα, τα οποία θα πουλήσουν στη συνέχεια στις δεκάδες μικρότερες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις που εμπορεύονται σκραπ...

Η παραγκούπολη της Νέας Ζωής

Οι εγκαταστάσεις της «Χαλυβουργικής» όπως φαίνονται από την παραλία του Ασπροπύργου

Πέρα από τα δύο αυτά μέρη, μια σειρά δρόμοι που κατηφορίζουν προς την παραλία σταματούν μπροστά στη μάντρα κάποιας μεταφορικής εταιρείας, αποθήκης ή βιομηχανικής μονάδας. Ετσι, η παραλία του Ασπροπύργου βρίσκεται ανάμεσα στα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά και το τσιμεντάδικο του «Χάλυβα», από τη μια, και τις εγκαταστάσεις της «Χαλυβουργικής», από την άλλη. Αντίστοιχα, ο παραλιακός δρόμος μπροστά από το λιμάνι της Ελευσίνας τελειώνει στην είσοδο του «Τιτάνα», ενώ ακολουθούν στη σειρά οι εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ και των ναυπηγείων.

Μια σειρά από τις επιχειρήσεις της περιοχής που εκτείνονται μέχρι το παραλιακό μέτωπο διαθέτουν τις δικές τους λιμενικές εγκαταστάσεις. Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως το Φλεβάρη του 2012 η κυβέρνηση, με απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος, είχε παραχωρήσει την άδεια στην «Ελληνική Χαλυβουργία» να κατασκευάσει δικό της λιμάνι. Με τον τρόπο αυτό ικανοποίησε μια αξίωση της επιχείρησης που μέχρι τότε «σκόνταφτε» στη μεγάλη περιβαλλοντική επιβάρυνση του κόλπου της Ελευσίνας, επιλέγοντας μάλιστα τη στιγμή που οι χαλυβουργοί είχαν συμπληρώσει τον τρίτο μήνα της απεργίας τους για να το πράξει...

Στην είσοδο του τσιμεντάδικου σταματά ο δρόμος μπροστά από το λιμάνι της Ελευσίνας

Αγροτική καλλιέργεια σε βιομηχανικό φόντο

Σωστός λαβύρινθος είναι η βιομηχανική ζώνη της Μάνδρας. Στην ίδια περιοχή οι έντονες βροχοπτώσεις φέρνουν πάντα μαζί τους προβλήματα. Το σκηνικό επαναλήφθηκε, για μια ακόμα φορά, τον περασμένο χειμώνα, καθώς δεν υπάρχουν αντιπλημμυρικά έργα. Το αποχετευτικό δίκτυο είναι μερικώς ολοκληρωμένο, ενώ υπάρχουν οικισμοί, όπως το Πανόραμα, από τους οποίους λείπει και το δίκτυο υδροδότησης, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να καλύπτουν την ανάγκη της ύδρευσης με βυτία!

Περικυκλωμένος από τις μάντρες των γειτονικών εργοστασίων και των διυλιστηρίων των ΕΛΠΕ, είναι ο οικισμός των Νεόκτιστων στον Ασπρόπυργο. Στο σύνολο των διάσπαρτων συνοικισμών της πόλης, οι κάτοικοι συνυπάρχουν με εργοστάσια, «σκραπατζίδικα», βιομηχανικές μονάδες. Δίπλα σ' αυτά, μπορεί κανείς να δει όχι μόνο σπίτια και σχολεία, αλλά και μποστάνια και αγροτικές καλλιέργειες.

Σοβαρό πρόβλημα για όλη την περιοχή αποτελεί η έλλειψη Κέντρων Υγείας. Στον Ασπρόπυργο, τα ιατρεία του ΠΕΔΥ έχουν μόλις πέντε γιατρούς, οι οποίοι κατά κύριο λόγο καλύπτουν τις ανάγκες συνταγογράφησης. Ετσι, οι κάτοικοι καταφεύγουν στο μοναδικό Κέντρο Υγείας, αυτό της Ελευσίνας, που όμως επίσης υπολειτουργεί, ή στο Θριάσιο Νοσοκομείο. Στο νοσοκομείο της Θήβας αναγκάζονται να απευθύνονται οι κάτοικοι σε Οινόη, Βίλια και Ερυθρές.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Ελευσίνας και στο βάθος οι καμινάδες του «Τιτάνα»

Το Θριάσιο Πεδίο όπως φαίνεται πάνω από το συνοικισμό των Νεόκτιστων

Δεν πρόλαβε να περάσει ένας μήνας και η πυρκαγιά σε εταιρεία ανακύκλωσης, που ξέσπασε στις 6 Ιούνη επίσης στον Ασπρόπυργο, υπενθύμισε, με το τοξικό νέφος που προκάλεσε, ότι η άναρχη και ανεξέλεγκτη δράση των επιχειρήσεων στην περιοχή απειλεί τη δημόσια υγεία του λαού σε όλο το Λεκανοπέδιο.

Ο κορεσμός του Θριάσιου Πεδίου, με εκατοντάδες ρυπογόνες μονάδες βαριάς βιομηχανίας να λειτουργούν στα όριά του (υπολογίζονται σε 7.000 - 10.000), είναι ορατός ακόμα και στο πιο άπειρο μάτι. Μαρτυρά τους κινδύνους στους οποίους εκθέτει τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον της Αττικής, τη ζωή και την ασφάλεια των κατοίκων της περιοχής αλλά και όλου του Λεκανοπεδίου, η άναρχη καπιταλιστική ανάπτυξη.

Σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από την Αθήνα, το Θριάσιο συγκεντρώνει μεγάλο μέρος της βαριάς βιομηχανίας της χώρας. Εκεί λειτουργούν εργοστάσια τσιμέντου (ΤΙΤΑΝ, ΧΑΛΥΨ), χαλυβουργίες («Χαλυβουργία Ελλάδος», «Χαλυβουργική»), δύο μεγάλα ναυπηγεία, δύο μονάδες των διυλιστηρίων των ΕΛΠΕ και άλλες επιχειρήσεις στον κλάδο της Ενέργειας («Coral Gas», «Πετρογκάζ»), εταιρείες ανακύκλωσης και «σκραπατζίδικα», επιχειρήσεις του κλάδου του Μετάλλου, εργοστάσια χημικής βιομηχανίας (ΒΙΒΕΧΡΩΜ, ΒΙΤΕΞ, ΒΕΡΝΙΛΑΚ και άλλες), εργοστάσια και αποθήκες τροφίμων, αναρίθμητες εταιρείες logistics.

Η μαζική εγκατάσταση βιομηχανιών συνεχίζεται τις δεκαετίες του '50 και του '60, μεταξύ αυτών και των «Διυλιστηρίων Ασπροπύργου», ενώ το 1973 προστίθεται η «Πετρόλα», που σήμερα ανήκει επίσης στον όμιλο ΕΛΠΕ. Τα τελευταία χρόνια, τη σκυτάλη έχουν πάρει οι επιχειρήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας που ξεφυτρώνουν διαρκώς, με ορισμένες να ξεπερνούν σε έκταση τους γειτονικούς σε αυτές συνοικισμούς.

Βιομηχανικές ζώνες και οικιστικός ιστός, που μπλέκονται το ένα με το άλλο, βιομηχανικές μονάδες που καταλαμβάνουν εκατοντάδες στρέμματα και εκτείνονται μέχρι την παραλία, αγροτικές καλλιέργειες που πλαισιώνονται από ρυπογόνα εργοστάσια, επενδύσεις σε νέες εγκαταστάσεις και παράλληλα έλλειψη βασικών και απαραίτητων υποδομών για τους κατοίκους, αρχαιολογικός χώρος που «συνορεύει» με τσιμινιέρες...

Αυτά περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το τοπίο που έχουν διαμορφώσει ο ανταγωνισμός των επιχειρηματικών ομίλων, η ανάπτυξη με γνώμονα το κέρδος, που έχει μετατρέψει τις πόλεις της Ελευσίνας, του Ασπρόπυργου και της Μάνδρας σε χώρο «υποδοχής» όλων των ρυπογόνων δραστηριοτήτων της Αττικής, σε αποθήκη αποβλήτων, αλλά και σε περιοχή εκτεθειμένη στον κίνδυνο ενός βιομηχανικού ατυχήματος μεγάλης έκτασης.

Το ΚΚΕ έχει πάμπολλες φορές αναδείξει ζητήματα που σχετίζονται με την περιοχή του Θριάσιου, τους κινδύνους για εργαζόμενους και κατοίκους όχι μόνο της συγκεκριμένης περιοχής αλλά και ολόκληρης της Αττικής.

Είναι χαρακτηριστικά όσα είχε σημειώσει και στην ομιλία του στην Ελευσίνα, πριν από δύο περίπου χρόνια, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας: «Η ανεξέλεγκτη συμβίωση βιομηχανίας - κατοικίας στην περιοχή, η γειτνίαση σε πολύ μικρή απόσταση επικινδύνων εγκαταστάσεων, όπως διυλιστηρίων με εγκαταστάσεις υγραερίων και πολεμικής βιομηχανίας, είναι ενδεικτικά παραδείγματα της πιθανότητας πρόκλησης ενός μεγάλου ατυχήματος που θα επηρεάσει κατοικημένες περιοχές.

Η ύπαρξη σχεδίων αντιμετώπισης στα χαρτιά, χωρίς αυτά να έχουν επικαιροποιηθεί, χωρίς να έχουν γίνει ασκήσεις ετοιμότητας και να έχει ενημερωθεί ο πληθυσμός, η ανεπάρκεια υποδομών, οδών διαφυγής, μέσων και οργανωτικών μέτρων για την περίπτωση που θα απαιτηθεί εκκένωση της περιοχής σε κάποιο ατύχημα, είναι ορισμένες μόνο από τις πλευρές που αναδεικνύουν την επικινδυνότητα για τους εργαζόμενους και τους κατοίκους στην περιοχή».

Οι μεγαλοκαταστηματάρχες επεδίωκαν το ωράριο λειτουργίας να μην ταυτίζεται και να είναι μεγαλύτερο του ωραρίου εργασίας, ώστε στη συνέχεια να επιβάλουν στους εργαζόμενους την αλλαγή προς το χειρότερο των εργασιακών σχέσεων, μέσω της αύξησης των ωρών εργασίας, με τη μορφή της «μαύρης», ανασφάλιστης δουλειάς ή με τη μορφή της «νόμιμης», αλλά πιο φθηνής επιπλέον εργασίας. Ανοιγε και μ' αυτόν τον τρόπο ο δρόμος για την καθιέρωση της μερικής απασχόλησης, που τότε ακόμα δεν υπήρχε.

Ερευνα του «Ριζοσπάστη» εκείνης της εποχής για το ωράριο των καταστημάτων σημείωνε τα εξής: «Τη δεκαετία του 1960 οι εμποροϋπάλληλοι κάνουν μια αγωνιστική προσπάθεια να πετύχουν 8ωρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση, 8 ώρες ελεύθερο χρόνο, γιατί μπορεί τυπικά να δούλευαν 8 ώρες, αλλά με το διακεκομμένο ωράριο ήταν στο πόδι από τις 7 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ.

Σε ένα φυλλάδιο των "115" το 1965 αναφέρεται "(...) Η καθιέρωση του συνεχούς ωραρίου θα απαλλάξει τους υπαλλήλους των καταστημάτων από τη μεγάλη ταλαιπωρία της διπλής συγκοινωνίας, θα διευκολύνει τη δουλειά τους, θα τους επιτρέψει καλύτερη ανάπαυση..."

Στα 17 χρόνια που πέρασαν από το 1960 οι εργατοϋπάλληλοι κατάφεραν να επιβάλουν συνεχές ωράριο για μερικές ώρες τη βδομάδα. Αλλά το 48ωρο έμεινε 48ωρο (...) Η Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που υπογράφτηκε το 1975 προβλέπει 45ωρο, όμως όπως έδειξε η ίδια η ζωή αυτό δεν εφαρμόστηκε παρά μόνο σε μικρή έκταση, γενικά και ειδικά στο χώρο αυτό».

Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» για την απεργία στις 28 Φλεβάρη 1977

Στις συνθήκες αυτές, τα σωματεία των υπαλλήλων καταστημάτων κήρυξαν απεργία στα μέσα στου Δεκέμβρη του 1976, διεκδικώντας την καθιέρωση συνεχούς ωραρίου 42 ωρών τη βδομάδα, χωρίς αποδέσμευση από τις ώρες λειτουργίας των καταστημάτων.

Αρχικά, η πρόταση αυτή περιελάμβανε τέσσερις μέρες συνεχούς ωραρίου το πρωί και δύο μέρες συνεχούς ωραρίου το απόγευμα. Στη συνέχεια μετατρέπεται σε τέσσερις μέρες συνεχούς και δύο διακεκομμένο.

Το αίτημα των υπαλλήλων υποτίθεται ότι στήριζε και η ηγεσία της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας (ΟΙΥΕ), η οποία όμως υπαναχώρησε τελικά και συμφώνησε με τους μεγαλοκαταστηματάρχες και την κυβέρνηση της ΝΔ τα εξής:

Να παραμείνει - επισημαίνει ο «Ριζοσπάστης» - «(τυπικά) 48ωρο για τη λειτουργία των καταστημάτων και 43ωρο (τυπικά) για απασχόληση υπαλλήλων. Οι ώρες λειτουργίας θα είναι από τις 9 το πρωί μέχρι τις 5.30 το απόγευμα, συνεχές εκτός Σαββάτου, που θα κλείνουν νωρίτερα. Δηλαδή θα καλύπτουν 5μισι ώρες».

Ο εργοδότης, όπως σημείωνε ο «Ριζοσπάστης», «θα καθορίζει δύο βάρδιες. Η μία θα αρχίζει από τις 9 π.μ. και θα τελειώνει στις 4.30 μ.μ. (7,5 ώρες) και η άλλη θα αρχίζεις στις 10 π.μ. και θα τελειώνει στις 5.30 μ.μ. (επίσης επτάμισι ώρες τυπικά)».

Ωστόσο «το σοβαρό πρόβλημα βρίσκεται στο αν πραγματικά θα δουλεύουν οι εργαζόμενοι έστω τις 43 ώρες που προβλέπει η "συμφωνία". Η πείρα από το 45ωρο της Σύμβασης, η διάρθρωση των επιχειρήσεων, οι μηχανισμοί "ελέγχου", η κατοχυρωμένη αυθαιρεσία, η δαμόκλειος σπάθη της απόλυσης κ.λπ. μας λένε ότι οι προϋποθέσεις που έχουν οι εργοδότες για καταστρατήγηση είναι αρκετές.

Το πρώτο μέρος της έρευνας του «Ριζοσπάστη» το 1977 για το ωράριο λειτουργίας και εργασίας στα καταστήματα

Η απεργία που έγινε στις 16 Δεκέμβρη 1976 σε Αθήνα και Πειραιά, κρίθηκε επιτυχημένη, παρά την υπονομευτική στάση της ΟΙΥΕ. Στο πλάι των εργατοϋπαλλήλων στάθηκαν και οι μικρομεσαίοι καταστηματάρχες, αντιλαμβανόμενοι ότι οι στόχοι που εξυπηρετούσαν αυτοί οι σχεδιασμοί οδηγούσαν πολλούς απ' αυτούς στο «λουκέτο».

Στο ρεπορτάζ για την απεργία ο «Ριζοσπάστης» ανέφερε: «Οι εμποροϋπάλληλοι και οι χαρτοϋπάλληλοι της Αθήνας, από νωρίς το πρωί, άρχισαν να συγκεντρώνονται έξω από τα γραφεία του Συλλόγου τους. Στις 8.30 το πρωί, πάνω από 4.000 απεργοί είχαν κατακλύσει το χώρο έξω από τα γραφεία του συλλόγου τους (...) μίλησε στους συγκεντρωμένους η πρόεδρος του Συλλόγου Ειρήνη Γιαννακακίδου που ανάμεσα στα άλλα, τόνισε τα εξής: "Με το ωράριο που θα εφαρμοστεί θα έχουν δικαίωμα οι εργοδότες να μας κρατάνε 48 ώρες με την προϋπόθεση ότι θα μας πληρώσουν με ωρομίσθιο. Η παραπέρα αποδέσμευση των ωρών λειτουργίας θα ανοίξει το δρόμο στο απαράδεκτο ωρομίσθιο και θα έχει επιπτώσεις οικονομικές και ασφαλιστικές δυσμενείς για τον κλάδο μας"».

Στις 22 Δεκέμβρη απεργούν, επίσης με επιτυχία, και οι εμποροϋπάλληλοι της Θεσσαλονίκης.

Στις 15 Γενάρη 1977, ο «Ριζοσπάστης» αποκάλυψε τα πρακτικά συνεδρίασης του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ), που έγινε στις 21 Ιούλη 1975. Εγραφε η εφημερίδα:

Στις 15 Γενάρη 1977 ο «Ριζοσπάστης» αποκαλύπτει τους αντεργατικούς σχεδιασμούς των μεγαλοκαταστηματαρχών

Π. Λαμπρόπουλος, Ι. Μαρινόπουλος, Γ. Μειμαρίδης, Χ. Χρυσόπουλος, Ι. Γεωργακάς, Γ. Κατράντζος, Ε. Αποστολίδης, Ε. Παπαγιάννης, Γ. Βασιλόπουλος, Σ. Αθανασόγλου, Α. Καρβέλης, Α. Πετρίδης, Σ. Μοσχούτης, Π. Δράκος, Ι. Σκλαβενίτης, Π. Παρνασσάς, Σ. Τσιτσόπουλος».

Μεταξύ άλλων καταγράφεται στο πρακτικό:

«Περαιτέρω ο κ. Μαρινόπουλος αναφέρει ότι ο Σύλλογος προέβη σε ενέργειες κυρίως σχετικά με το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων υποστηρίζοντας σε γενικές γραμμές και καταρχήν τα ακόλουθα:

α) αποκόλληση λειτουργίας καταστημάτων και απασχόλησης υπαλλήλων πωλήσεων

β) απασχόληση των υπαλλήλων εβδομαδιαίως 45 ώρες κατά ανώτατο όριο

γ) λειτουργία καταστημάτων για όλες τις μέρες της εβδομάδας από Δευτέρα μέχρι και Σάββατο και από ώρα 9.30 π.μ. μέχρι 7 μ.μ. Ετσι τα καταστήματα να λειτουργούν 9μιση ώρες ημερησίως και 57 εβδομαδιαίως.

(...) Στο σημείο αυτό ο κ. Κατράντζος προτείνει ο Σύνδεσμος να καταβάλλει παράλληλα προσπάθειες για θέσπιση του ωρομισθίου. Ο κ. Μειμαρίδης αναφέρει ότι ως ιδέα είναι σωστή αλλά νομίζει ότι θα συναντήσει ισχυρή αντίδραση από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Ακολούθως ο κ. Λαμπρόπουλος λαμβάνει το λόγο και αφού αναφέρει τους κινδύνους που σχετίζονται με το ωρομίσθιο, λέει ότι από πλευράς τακτικής δεν θα πρέπει να επιμείνουμε προς το παρόν για την καθιέρωση του ωρομισθίου. Θα πρέπει, συνέχισε ο κ. Λαμπρόπουλος, να το επιδιώξουμε αργότερα για να μπορούμε προς το παρόν να επιτύχουμε την αποκόλληση και τη λειτουργία των καταστημάτων τουλάχιστον για 48 ώρες τη βδομάδα...».

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα εφαρμόσει δοκιμαστικά το νέο ωράριο στις 24 Γενάρη 1977. Σε σύσκεψη που γίνεται με τη συμμετοχή δεκάδων σωματείων αποφασίζεται ότι την πρώτη μέρα δοκιμαστικής εφαρμογής θα κηρυχθεί απεργία. Η κυβέρνηση μετέθεσε την έναρξη στις 28 Φλεβάρη. Ημερομηνία λήξης της δοκιμαστικής περιόδου ορίστηκε η 15η Μάη.

Στις 16 Φλεβάρη η κυβέρνηση ψηφίζει το νόμο 549. Στο άρθρο 1 όριζε ότι κατά τη δοκιμαστική περίοδο ο υπουργός Εργασίας θα μπορεί να καθορίζει όπως αυτός θέλει το ωράριο λειτουργίας και εργασίας των καταστημάτων. Στις 17 Φλεβάρη έγινε μαζική γενική συνέλευση του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων και παίρνουν απόφαση για νέα απεργία.

Στις 25 Φλεβάρη ο υπουργός Εργασίας Λάσκαρης ορίζει το νέο δοκιμαστικό ωράριο. Στην Αττική, το ωράριο λειτουργίας είναι 9 π.μ.- 5.30 μ.μ. τις καθημερινές και 9 π.μ. - 2.30 μ.μ. το Σάββατο. «Οι αποφάσεις αυτές - σχολίαζε ο «Ριζοσπάστης» - κατοχυρώνουν τη μερική αποδέσμευση του ωραρίου και "κρύβουν" τη γενικότερη πρόθεση κυβέρνησης και μεγαλοκαταστηματαρχών για την πλήρη αποδέσμευση και την επιβολή του αντεργατικού ωρομισθίου».

Στις 28 Φλεβάρη γίνεται η απεργία, την οποία στηρίζουν οργανώσεις των εμπόρων, όχι όμως η ΓΣΕΒΕΕ.

Στη 1 Μάρτη, ο πρωτοσέλιδος τίτλος του «Ριζοσπάστη» ήταν: «Νέκρωσε η αγορά Αθήνας και Πειραιά». Σε άλλο ρεπορτάζ αναφέρεται: «Ιδιωτικοί υπάλληλοι και μικρομεσαίοι καταστηματάρχες σαν ένας άνθρωπος αντιστάθηκαν στην εφαρμογή του νέου εξοντωτικού και απάνθρωπου ωραρίου, με 24ωρη απεργία οι πρώτοι και με το κλείσιμο των καταστημάτων τους οι δεύτεροι».

Στις 6 Μάρτη ο «Ριζοσπάστης» αναλύοντας την προοπτική των αντεργατικών σχεδιασμών επισήμανε: «Είναι βέβαιο ότι δεν θα πληρώσουν (σ.σ. οι εργοδότες) για πολύ καιρό δεύτερη βάρδια για τις αποδεσμευμένες ώρες, αλλά θα επιδιώξουν με το ίδιο προσωπικό να κρατάνε ανοιχτά τα καταστήματα όλες τις ώρες (...) Αρχίζοντας να πληρώνουν ωρομίσθιο και όχι υπερωριακά την εργασία για τις αποδεσμευμένες ώρες, οι μεγαλοκαταστηματάρχες σκοπεύουν να επεκτείνουν για όλες τις ώρες τον τρόπο αυτό της αμοιβής».

Στις 21 Μάρτη γίνεται νέα κινητοποίηση. Η ΓΣΕΒΕΕ, κάτω από την πίεση, αποφάσισε ομόφωνα το κλείσιμο των καταστημάτων για τη μέρα εκείνη, ενώ ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων κάλεσε σε απεργία και συγκέντρωση στα γραφεία του. Και πάλι το ρεπορτάζ αναφέρει ότι «νέκρωσε» η αγορά σε όλη τη χώρα.

Στις 16 Μάη, που έχει πια τελειώσει η δοκιμαστική περίοδος, η κυβέρνηση επαναφέρει το παλιό ωράριο, αν και είχε δεσμευθεί ότι θα παραμείνουν οι 43 ώρες.

Οι υπάλληλοι προχωρούν σε νέα απεργία στις 8 Ιούνη 1977, απαιτώντας 43 ώρες εργασίας τη βδομάδα. Η απεργία γίνεται και πάλι με επιτυχία. Στις 9 Ιούνη ο «Ριζοσπάστης» σημείωνε ότι τα περισσότερα μεγάλα καταστήματα στην Αθήνα και τον Πειραιά ανακοίνωσαν στο προσωπικό τους ότι θα μειώσουν τις ώρες εργασίας στις 43, πως στη Χαλκίδα υπογράφτηκε συμφωνία για άμεση εφαρμογή των 43 ωρών και η Συντονιστική Επιτροπή Εμπορικών Συλλόγων ανακοίνωσε ότι δέχεται να εφαρμόσει το 43ωρο, ανεξάρτητα από το τι θα πουν οι νομάρχες.

Οπως είναι γνωστό, τριάντα χρόνια μετά, οι προσπάθειες των κυβερνήσεων και μεγαλοεπιχειρηματιών του κλάδου, όχι μόνο δεν έχουν σταματήσει, αλλά συνεχίζονται και σήμερα με μεγαλύτερη ένταση για πλήρη απελευθέρωση του ωραρίου και κατάργηση της Κυριακής αργίας...