Ξεκινάει σήμερα και κάθε Σάββατο μια νέα προσπάθεια με το 4σέλιδο «ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ», που θα επιχειρήσει να φωτίσει μέσα από ρεπορτάζ, το Διεθνή Τύπο και αρθρογραφία όσα συμβαίνουν στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και στην οικονομία της Ελλάδας τις επιπτώσεις από την καπιταλιστική οικονομική κρίση, που αποκαλύπτουν το αδιέξοδο των μειγμάτων διαχείρισης του καπιταλισμού και προβάλλουν την ανάγκη για ανατροπή του. Στο σημερινό φύλλο αναδεικνύονται τα εξής θέματα:

«Ευρωπαϊκό Εξάμηνο»: Τα αντιλαϊκά μνημόνια διαρκείας της ΕΕ. Οι ενδοαστικές αντιθέσεις γύρω από τους κρατικούς προϋπολογισμούς του 2015 και η σύμπνοια στη συνέχιση της αντεργατικής πολιτικής.

«Ελληνο-τουρκική συνεργασία»: Οι αντιφατικές σχέσεις συνεργασίας και ανταγωνισμού των μονοπωλίων των δύο χωρών, στο φόντο της επικίνδυνης για τους λαούς όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων.

«G20 - η πρόσφατη σύνοδος»: Η «ανησυχία» των ηγεσιών των 20 πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών, έκφραση των δυσκολιών διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης και η προετοιμασία για το νέο γύρο επίθεσης στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα των λαϊκών στρωμάτων.

«Βαλκάνια»: Στη δίνη του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού. Χαρακτηριστική η περίπτωση του τομέα Ενέργειας.

Το «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο» είναι το χρονοδιάγραμμα στενής παρακολούθησης και εποπτείας της αντιλαϊκής πολιτικής που εφαρμόζεται σε κάθε κράτος - μέλος της λυκοσυμμαχίας, με συγκεκριμένους σταθμούς ανά έτος:

Νοέμβρης: Η Κομισιόν δημοσιοποιεί την «ετήσια επισκόπηση ανάπτυξης», με την οποία προσδιορίζονται οι οικονομικές προτεραιότητες για το επόμενο έτος. Στην «έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης» εξετάζονται όλα τα κράτη για τυχόν αποκλίσεις και «οικονομικές ανισορροπίες». Η Κομισιόν απευθύνει συστάσεις για τα σχέδια των κρατικών προϋπολογισμών που έχουν υποβληθεί από τις χώρες της Ευρωζώνης, καθώς και ειδικές συστάσεις για τα κράτη με ελλείμματα πάνω από το προβλεπόμενο όριο.

Φλεβάρης - Μάρτης: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και οι αρμόδιοι επίτροποι της Κομισιόν αποφασίζουν για τις οικονομικές προτεραιότητες της ΕΕ, με βάση την «ετήσια επισκόπηση ανάπτυξης». Την ίδια περίοδο δημοσιεύονται οι «εμπεριστατωμένες αναλύσεις» της Κομισιόν που αφορούν τυχόν «δυνητικές ανισορροπίες» των κρατών.

Απρίλης: Οι κυβερνήσεις των κρατών υποβάλλουν τα μεσοπρόθεσμα προγράμματα και τα «εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων», τα οποία πρέπει να «ευθυγραμμίζονται με όλες τις προηγούμενες συστάσεις της ΕΕ». Η Γιούροστατ πιστοποιεί τα στοιχεία για τα ελλείμματα ή πλεονάσματα και τα κρατικά χρέη.

Μάης: Κοινοποιούνται από την Κομισιόν οι «προσαρμοσμένες συμβουλές πολιτικής ανά χώρα» με βάση τις προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής καθώς και με τις νεότερες πληροφορίες.

Οκτώβρης: Τα κράτη της Ευρωζώνης υποβάλλουν τα σχέδια κρατικών προϋπολογισμών για την επόμενη χρονιά. Η Κομισιόν έχει το ελεύθερο να ζητήσει τροποποιήσεις, σε περίπτωση που δεν ευθυγραμμίζονται με τους μεσοπρόθεσμους στόχους του κράτους - μέλους.

Eurokinissi

Στο μεθαυριανό Γιούρογκρουπ θα τεθεί και το ζήτημα των κρατικών προϋπολογισμών στη βάση υποδείξεων και των συστάσεων που έχουν υποβληθεί από την Κομισιόν, στο πλαίσιο της διαδικασίας του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου». Στη φετινή έκθεση αποτυπώνονται οι αυξημένες «αβεβαιότητες» και οι «κίνδυνοι», με βάση και τις πρόσφατες «φθινοπωρινές προβλέψεις» της Κομισιόν, σχετικά με την εμφανιζόμενη κόπωση και στασιμότητα στις οικονομίες της ΕΕ.

Παράλληλα, αναδεικνύονται οι βασικοί άξονες της αντιλαϊκής πολιτικής, που αφορούν στην τόνωση των επενδύσεων, στη «δέσμευση» για τις διαρθρωτικές αλλαγές και στη «δημοσιονομική υπευθυνότητα».

Σε ό,τι αφορά το επίδικο ζήτημα των κρατικών προϋπολογισμών για το 2015, η Κομισιόν απευθύνει συστάσεις στις κυβερνήσεις 7 κρατών (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, Πορτογαλία, Βέλγιο και Μάλτα). Η συγκεκριμένη ομάδα αξιολογείται στη ζώνη του κινδύνου, για μη συμμόρφωση με το «Σύμφωνο Σταθερότητας». Οι προϋπολογισμοί ακόμη 4 κρατών (Εσθονία, Λετονία, Σλοβενία, Φινλανδία) κατατάσσονται στην κατηγορία των πιο... «ελαφρών» συστάσεων, χαρακτηριζόμενοι ως «γενικά συμβατοί» με το δημοσιονομικό σύμφωνο.

Στο επίκεντρο της διαδικασίας βρίσκεται η Γαλλία, για τις συνεχιζόμενες αποκλίσεις στα δημοσιονομικά ελλείμματα, γύρω από τα οποία εκδηλώνονται ενδοαστικές κόντρες και πρόσκαιροι συμβιβασμοί. Την ίδια ώρα, βέβαια, η γαλλική κυβέρνηση ανακοίνωσε ήδη γιγαντιαίο σχέδιο περιστολής των κρατικών δαπανών, ύψους 50 δισ. ευρώ σε διάστημα τριετίας, προκειμένου να μειώσει τα ελλείμματα. Με βάση και αυτές τις περικοπές, οι οποίες ωστόσο δεν κρίνονται ικανοποιητικές, η Κομισιόν αποφάσισε να αναβάλει τη συζήτηση για την επιβολή προστίμων στη Γαλλία, για το Μάρτη του 2015...

«Η κρίση έδειξε ότι οι δυσχέρειες σε ένα κράτος - μέλος της ζώνης του ευρώ μπορεί να έχουν σημαντικές αλυσιδωτές επιπτώσεις σε γειτονικές χώρες. Συνεπώς, επιβάλλεται επιπλέον εποπτεία για να περιορίζονται τα προβλήματα προτού καταστούν συστημικά», σημειώνεται στο νέο πλαίσιο ενισχυμένης δημοσιονομικής εποπτείας που ισχύει στην ΕΕ και το οποίο επικυρώθηκε από όλες τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών της, ανεξάρτητα από το μείγμα της αντιλαϊκής πολιτικής και διαχείρισης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, της ΕΕ, των μόνιμων αντιλαϊκών μνημονίων και του ενισχυμένου ελέγχου για την προώθηση των βάρβαρων καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, η συζήτηση για το ποιο μείγμα διαχείρισης θα φέρει τάχα «την έξοδο από τα μνημόνια» είναι άκρως αποπροσανατολιστική και επικίνδυνη για το λαό.

Οι ενδοαστικές αντιθέσεις και οι κόντρες που εκδηλώνονται στους κόλπους της ΕΕ, αφορούν τη διαπάλη για την ενίσχυση τμημάτων του κεφαλαίου, των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, που η κάθε κυβέρνηση στηρίζει και εκπροσωπεί. Ετσι, οι όποιες αποκλίσεις στα ελλείμματα συνδέονται με τις κρατικές ενισχύσεις στα τμήματα του κεφαλαίου για το κάθε ξεχωριστό κράτος, ενώ σε κάθε περίπτωση, οι κρατικοί προϋπολογισμοί αποτυπώνουν την αναδιανομή των εισοδημάτων σε όφελος του κεφαλαίου.

Το «Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης», εξάλλου, προβλέπει ότι ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των κρατικών δαπανών δεν μπορεί να υπερβαίνει το ρυθμό του ΑΕΠ. «Εναλλακτικά», παρέχεται η δυνατότητα αύξησης των δαπανών πάνω από το ρυθμό του ΑΕΠ, αλλά με την αυστηρή προϋπόθεση ότι θα «αντισταθμιστούν» με τα κατάλληλα ισοδύναμα μέτρα, «όπως με τις αυξήσεις των δημοσίων εσόδων», δηλαδή με τη διόγκωση των φόρων που επιβάλλουν στους λαούς.

Η «ενισχυμένη οικονομική εποπτεία» προβλέπει, μεταξύ άλλων, την καθήλωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων κάτω από το 3% του ΑΕΠ του κάθε κράτους, καθώς και τη μείωση του κρατικού χρέους στο 60% του ΑΕΠ, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και ετήσιους ρυθμούς. Προβλέπονται, επίσης, μια σειρά από κριτήρια για την παρακολούθηση και αξιολόγηση διαφόρων δημοσιονομικών μεγεθών, όπως τα εμπορικά και άλλα ελλείμματα ή πλεονάσματα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών.

Πίσω από τον αποπροσανατολιστικό για το λαό καβγά που στήνουν κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ, για το ποιος τάχα εγγυάται την «έξοδο από τα μνημόνια», στην πραγματικότητα οι νέοι κανόνες της ενισχυμένης δημοσιονομικής εποπτείας στην ΕΕ προβλέπουν σωρεία από δικλίδες ασφαλείας, αλλεπάλληλους «προληπτικούς» και «εποπτικούς ελέγχους» σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής πολιτικής και των δημοσιονομικών μεγεθών για όλα τα κράτη - μέλη.

Εν προκειμένω, να υπενθυμίσουμε ότι σε καθεστώς «ειδικής εποπτείας» θα παραμένουν τα κράτη - μέλη που βρίσκονται σε προγράμματα χρηματοδότησης από την ΕΕ, εφόσον παραμένει ανεξόφλητο το 75% της οικονομικής βοήθειας που τους δόθηκε, όπως δηλαδή στην περίπτωση της Ελλάδας και των άλλων κρατών που εντάχτηκαν στους μηχανισμούς στήριξης.

Από την πρόσφατη επίσκεψη Πούτιν στη Σερβία

Η περίπτωση του πλέον «ναυαγισμένου» αγωγού «Σάουθ Στριμ» ήταν άλλωστε μόνον η «κορυφή του παγόβουνου» του ανταγωνισμού ανάμεσα σε μονοπώλια της ΕΕ και αυτά της Ρωσίας, που επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι το ζήτημα της Ενέργειας, επειδή ακριβώς ελέγχεται από τα μονοπώλια, αποτελεί πεδίο συγκρούσεων που πληρώνουν οι λαοί, χρυσοπληρώνοντας αυτό το αγαθό και ενίοτε και με φόρο αίματος, όπως στην περίπτωση της Ουκρανίας.

Η Σερβία και η Βουλγαρία βρίσκονται στη δίνη αυτού του ανταγωνισμού μιας και από αυτές θα περνούσε ο εν λόγω αγωγός, όπως και από τις Ουγγαρία, Αυστρία και Ιταλία. Σερβία και Βουλγαρία δέχονταν τη ρωσική «φιλική» προσφορά «βοήθειας» και υποσχέσεων καπιταλιστικής ανάπτυξης και, από την άλλη, τις πιέσεις της ΕΕ, όπου ο «Σάουθ Στριμ» από την αρχή δεν είχε τη στήριξη όλων των κρατών - μελών ενώ και οι ΗΠΑ έβαζαν προσκόμματα αφού αντικειμενικά αυτός ο αγωγός λειτουργούσε ανταγωνιστικά προς το δικό τους σχέδιο με το αζέρικο αέριο και τους αγωγούς ΤΑP (Ελλάδα - Ιταλία - Αλβανία) και τον αγωγό «Ναμπούκο» (Τουρκία - Βουλγαρία - Ρουμανία - Ουγγαρία - Αυστρία). Βεβαίως, οι σχέσεις ΕΕ - Ρωσίας, και ειδικότερα Γερμανίας - Ρωσίας είναι ιδιαίτερα αντιφατικές, όπου ενυπάρχει ο ανταγωνισμός αλλά και η συνεργασία ανάμεσα σε μονοπωλιακούς ομίλους, όπως δείχνει και το παράδειγμα του «Σάουθ Στριμ», στην κοινοπραξία του οποίου αρχικά είχε προγραμματιστεί να συμμετέχουν η «Γκαζπρόμ» με 50%, η ιταλική ΕΝΙ με 20%, η γερμανική «Wintershall Holding» με 15% και η γαλλική EDF με 15%.

Σε αυτό το κλίμα η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, έχει εκφράσει έντονη ανησυχία για την προσπάθεια της Ρωσίας να εντείνει την παρουσία της στην Ανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια, επιχειρώντας ακόμη και μπλοκάρισμα της προς ανατολάς διεύρυνσης της ΕΕ, όπως πληροφορούσε στις 22 Νοέμβρη 2014 εκτενές ρεπορτάζ του γερμανικού εβδομαδιαίου περιοδικού «Σπίγκελ» («Der Spiegel»).

Το εν λόγω ρεπορτάζ, επικαλούμενο «Γερμανούς διπλωμάτες», σημείωνε τις ανησυχίες τους για την αύξηση της ρωσικής επιρροής σε Βοσνία - Ερζεγοβίνη και Σερβία με στόχο την αποτροπή ή εμπόδιση ένταξης αυτών των χωρών στην ΕΕ. Οι συντάκτες του άρθρου δεν παραλείπουν την αναφορά στην επίσκεψη που πραγματοποίησε στα μέσα Οκτώβρη ο Ρώσος Πρόεδρος Βλ. Πούτιν στο Βελιγράδι (για τα 70χρονα απελευθέρωσης της πόλης, που βρισκόταν υπό την κατοχή Γερμανών ναζιστών, από τους παρτιζάνους και τον Κόκκινο Στρατό της ΕΣΣΔ). Το «Σπίγκελ» σημείωσε, δε, τη δήλωση Πούτιν ότι «η Μόσχα δεν θα αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο ανεξάρτητο» και τη δήλωση του Σέρβου ομολόγου του, Τόμισλαβ Νίκολιτς, ότι η Σερβία δεν θα ενδώσει στις πιέσεις της ΕΕ για κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, στο πλαίσιο σχετικών αποφάσεων από τις Βρυξέλλες...

Το γερμανικό περιοδικό επισημαίνει ακόμη ότι «όπως και άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, έτσι και η Σερβία είναι εντελώς εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο» και συνιστά «βασικό τμήμα των ρωσικών σχεδίων για δημιουργία του αγωγού "Σάουθ Στριμ" από τη Μαύρη Θάλασσα έως την Αυστρία». Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών μάλιστα σχολιάζει (πάντα μέσω των Γερμανών διπλωματών που επικαλείται το «Σπίγκελ») την προσπάθεια της Ρωσίας να εντείνει τη «δημόσια διπλωματία με σαφή χαρακτηριστικά πανσλαβικής ρητορικής» και να «αποκτήσει επιρροή σε όλη τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη μέσω του σερβικού πληθυσμού που αποτελεί και το ένα τρίτο του συνόλου».

Το ίδιο ρεπορτάζ δεν «ξεχνά» βεβαίως καθόλου ότι τις πιέσεις της ΕΕ ώστε η Βουλγαρία να σταματήσει τον περασμένο Αύγουστο την κατασκευή του αγωγού «Σάουθ Στριμ» στο έδαφός της (σ.σ. το προσχηματικό ζήτημα που προβλήθηκε ήταν οι περιβαλλοντικές προδιαγραφές). Της προσοχής δεν διαφεύγει η έμμεση «απειλή» της γερμανικής κυβέρνησης προς τη Σερβία ότι η σερβική εμμονή με τον ρωσικό αγωγό «θα κάνει πιο δύσκολο το μονοπάτι της Σερβίας στην ΕΕ».

Από την άλλη το «Σπίγκελ» δεν παραλείπει ούτε τη μείωση της ποσότητας ρωσικού φυσικού αερίου, που διαπίστωσαν χώρες όπως η Πολωνία και η Σλοβακία, που επίσης εξαρτούν σημαντικό τμήμα της ενεργειακής τους επάρκειας από τη Ρωσία, και την οποία διαπίστωσαν έπειτα από τη συμμόρφωσή τους με την απόφαση της ΕΕ για κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας.

Από το «φακό» του γερμανικού περιοδικού δεν ξεφεύγει ασφαλώς ούτε και η ισχυρή παρουσία των ρωσικών μονοπωλίων στη Σερβία μέσω των εκσυγχρονιστικών έργων στο σερβικό σιδηροδρομικό δίκτυο που έχουν αναλάβει οι «Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι» του Βλαντιμίρ Γιακούνιν (στενού «συμμάχου» του Πούτιν), ούτε η εξαγορά του 80% της σερβικής πετρελαϊκής εταιρείας «Beopetrol» από τη ρωσική «Lukoil» και η (απ' αυτήν) κατοχή του πλειοψηφικού μετοχικού πακέτου της μεγαλύτερης σερβικής εταιρείας παροχής φυσικού αερίου...

Δεν παραλείπεται η αναφορά σε γεγονότα όπως η κατοχή του 1/3 των εταιρειών στο Μαυροβούνιο από Ρώσους επιχειρηματίες. Ενδιαφέρον επίσης έχει άρθρο στους βρετανικούς «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», οι οποίοι στις 27/11 διαπίστωναν «την αύξηση της εμπλοκής της Γερμανίας στα Βαλκάνια ενόψει ανησυχιών ότι η Ρωσία προσπαθεί να επιβάλει την επιρροή της πέραν της Ουκρανίας, προς την κατεύθυνση της ΝΑ Ευρώπης». Στο ίδιο ρεπορτάζ επισημαινόταν ιδιαιτέρως η παρατήρηση του Γερμανού βουλευτή Ρόντερικ Κιεσεβέτερ (της κοινοβουλευτικής επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων) ότι «πρέπει απλώς να αποδεχθούμε το γεγονός πως το "γερμανικό ενδιαφέρον" στα Βαλκάνια θα κοστίσει περισσότερο γιατί η Ρωσία έρχεται στην περιοχή ως ανταγωνιστής»...

Οι «20» επιχαίρουν, επειδή ήδη κάποια μέλη τους «κινούνται προς τη θέσπιση ή αύξηση κατώτατων μισθών, τη βελτίωση του κοινωνικού διαλόγου και τη βελτίωση των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας», αλλά και επειδή «κάνουν νέα βήματα για την οργάνωση της λειτουργίας των αγορών εργασίας και τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας».

Είναι πολλά τα παραδείγματα που βεβαιώνουν ότι οι εκπρόσωποι των μονοπωλίων δε λένε τα παραπάνω επειδή «πόνεσαν» ξαφνικά τους εργάτες.

Στη Γερμανία, όπου πρόσφατα θεσπίστηκε κατώτατος μισθός, η εργατική τάξη της χώρας συνέχισε να έχει ένα μεγάλο ποσοστό μερικής εργασίας, εκατομμύρια απασχολούμενους με μισθούς πείνας στα λεγόμενα «mini jobs» των 400 ευρώ, ευρεία γκάμα ελαστικών σχέσεων εργασίας κ.τ.λ. Δηλαδή, η μεγαλοεργοδοσία εξακολούθησε να διαθέτει μια σειρά τρόπους να μειώνει την τιμή της εργατικής δύναμης, να απασχολεί και να απολύει με τους όρους που εκείνη βολεύεται, ενώ ταυτόχρονα καλλιεργείται και η αυταπάτη ότι κατοχυρώθηκε ένα δίκτυο προστασίας για τους εργάτες.

Ισως δε θα ήταν υπερβολή, αν λέγαμε ότι η θέσπιση κατώτατων μισθών στα σημερινά επίπεδα (επίπεδα ουσιαστικά εξαθλίωσης), μαζί με το συντριπτικό χτύπημα των κλαδικών συμβάσεων, τη ραγδαία εξάπλωση των ελαστικών μορφών απασχόλησης και την άνθιση του «κοινωνικού διαλόγου», συμβάλλει ουσιαστικά στην καθήλωση όχι μόνο των μισθών, αλλά και της ταξικής συνείδησης των εργατών, που «εκπαιδεύονται» να ικανοποιούνται με μερικά ψίχουλα, όταν δίπλα τους τα μονοπώλια τρώνε και πίνουν προκλητικά με τον πλούτο που βγαίνει από τον εργατικό μόχθο. Εκεί έρχεται και «κολλάει» η «βελτίωση του κοινωνικού διαλόγου», ώστε οι εργάτες να νιώθουν «εταίροι» με τους εκμεταλλευτές τους και αντί να οργανώνουν την πάλη για ό,τι τους αξίζει να παζαρεύουν τι θα χάνουν κάθε φορά. Εκεί «κολλάνε» και τα «δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας», δηλαδή πρωτοβουλίες τύπου «κοινωνικών παντοπωλείων» και «ιατρείων», ώστε, ενώ καταρρέει κάθε ίχνος δημόσιου συστήματος Ασφάλισης, Υγείας, Πρόνοιας, να στήνονται προσωρινές και αποσπασματικές, ανεπαρκείς δομές που θα βουλώνουν τρύπες και θα εκτονώνουν τη λαϊκή οργή.

Εξίσου αποκαλυπτικά είναι όμως και μια σειρά άλλα ντοκουμέντα, υπουργικών συναντήσεων που είχαν προηγηθεί από τη Σύνοδο του Μπρισμπέιν.

Για παράδειγμα, στη δήλωση που εξέδωσαν οι υπουργοί Εργασίας και Απασχόλησης του «20» μετά από τη συνάντηση που έγινε τον περασμένο Σεπτέμβρη στη Μελβούρνη, μεταξύ των στόχων που μπαίνουν είναι:

-- Η στήριξη «στις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους μας, ώστε να γίνουν πιο ευπροσάρμοστοι και προσαρμόσιμοι σε διαφορετικές καταστάσεις.

-- Η «βελτίωση των εθνικών συστημάτων καθορισμού των μισθών και διαπραγματεύσεων, η καθιέρωση κατώτατων μισθών και η μείωση του μη μισθολογικού κόστους εργασίας», όπως και «η επίτευξη μιας πιο βιώσιμης ευθυγράμμισης μεταξύ απασχόλησης, μισθών και παραγωγικότητας». Ενα πολύ καλό παράδειγμα τέτοιας «ευθυγράμμισης» είναι οι συμβουλές που πρόσφατα έδωσαν αστοί οικονομολόγοι στις κυβερνήσεις Γαλλίας και Γερμανίας (αφού ζήτησαν προτάσεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης και τη σύγκλιση των δύο χωρών).

-- «Η ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ της κοινωνικής προστασίας και της ενεργοποίησης των εργαζομένων, με συνδυασμό της στήριξης ικανοποιητικού εισοδήματος για τους ανέργους και της υποχρέωσης να αναζητούν ενεργά εργασία». Και πάλι η Γερμανία προσφέρει ένα καλό παράδειγμα (τελικά δεν είναι τυχαία «ατμομηχανή της Ευρώπης»). Είναι δύσκολο να ξεχαστεί η περίπτωση της κοπέλας που έχασε το επίδομα ανεργίας επειδή αρνήθηκε να δουλέψει σε ...οίκο ανοχής! Αυτή η σύνδεση «στήριξης» - «προώθησης στην αγορά εργασίας» ουσιαστικά αφορά τον ωμό εκβιασμό των ανέργων να δέχονται να δουλεύουν σε οποιαδήποτε θέση τους υποδεικνύεται, σύμφωνα με τις ανάγκες της κερδοφορίας των μονοπωλίων.

Από την «οικογενειακή» φωτογραφία του G20

Αυτό φαίνεται τόσο στο Τελικό Ανακοινωθέν όσο και στο «Πλάνο Δράσης», όπου γίνεται αναφορά σε «απογοητευτικά αδύναμη κυκλική ανάκαμψη από τη βαθιά ύφεση, αποδυναμωμένη παραγωγική ικανότητα σε «οικονομίες - κλειδιά» και μια κληρονομιά από τρωτά σημεία που άφησε η οικονομική κρίση».

Οι G20 καλωσορίζουν «τις βελτιώσεις που έγιναν στην παγκόσμια οικονομία, με ορισμένες "οικονομίες - κλειδιά" να παρουσιάζουν ταχύτερη ανάπτυξη», αλλά συνεχίζουν: «Ωστόσο, η συνολική κατάσταση της ανάπτυξης δεν είναι ικανοποιητική και η παγκόσμια οικονομία παραμένει μακριά από την επίτευξη των στόχων της ισχυρής, βιώσιμης και ισορροπημένης ανάπτυξης». Ειδικότερα εκτιμούν ότι «η ανάπτυξη ανέκαμψε σε μερικές αναπτυγμένες οικονομίες, ειδικά τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά. Ωστόσο, είναι αδύναμη στην Ιαπωνία και την ευρωπαϊκή περιοχή και ο πληθωρισμός είναι αρκετά κάτω από το στόχο. Ενώ η ανάπτυξη είναι ρωμαλέα και γίνεται πιο βιώσιμη σε μερικές αναδυόμενες "οικονομίες - κλειδιά", συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας, επιβραδύνεται σε ορισμένες άλλες χώρες, λαμβανομένων υπόψιν των βραχυπρόθεσμων οικονομικών συνθηκών».

Προσπαθώντας να κρύψουν σημάδια που δείχνουν όχι μόνο ότι η ανάκαμψη είναι ακόμα πιο αναιμική και επίφοβη αλλά και ότι η κρίση ενδεχόμενα επεκταθεί σε νέες ζώνες (βλέπε π.χ. στασιμότητα στους δείκτες της Γερμανίας ή πτώση στους ρυθμούς ανάπτυξης της Κίνας), οι G20 καλούν σε άμεση λήψη μέτρων που θα δώσουν ώθηση σε επενδύσεις, με την ελπίδα ότι έτσι λιμνάζοντα κεφάλαια θα τεθούν σε κίνηση και θα αυξηθεί το ποσοστό κέρδους.

«Η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας απαιτεί μια ευρεία και συνεκτική πολιτική απάντηση», επισημαίνουν και επικεντρώνουν ιδιαίτερα τις προσπάθειές τους σε «μακροοικονομικές πολιτικές που ανταποκρίνονται στις ανησυχίες για βραχυπρόθεσμη ζήτηση», αλλά και «δομικές μεταρρυθμίσεις για να ανέβει η αναπτυξιακή δυναμική», δηλαδή παρεμβάσεις που συμβάλλουν στην περαιτέρω συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, στην πτώση της τιμής της εργατικής δύναμης. Αυτό σημαίνει συγκέντρωση κλάδων και τομέων της οικονομίας σε όλο και λιγότερα χέρια, νέα επίθεση σε όποιες εργατικές - λαϊκές κατακτήσεις έχουν απομείνει, αύξηση της σχετικής και απόλυτης φτώχειας των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων.

Ρητά διακηρύσσεται η ανάγκη «ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας», δηλαδή η ανάγκη να προχωρήσουν και να επεκταθούν ρυθμίσεις που ενισχύουν την ελευθερία των μονοπωλίων να κονταροχτυπιούνται και να διεκδικούν την κυριαρχία σε νέες αγορές πρώτων υλών και νέα (οικονομικά και γεωγραφική) πεδία δράσης, αλλά και η ελευθερία τους να ξεζουμίζουν τους εργάτες, εξασφαλίζοντας όλο και μεγαλύτερες δεξαμενές φτηνών εργατικών χεριών από τις οποίες θα μπορούν να ανανεώνουν διαρκώς το εργατικό τους δυναμικό, επιλέγοντας κάθε φορά τα πιο γερά και βολικά γρανάζια για τις μηχανές τους, αντικαθιστώντας χωρίς δεύτερη σκέψη όσα τους φαίνονται να «σκουριάζουν» ή να κοστίζουν πολύ σε σχέση με αυτά των ανταγωνιστών τους.

Από αυτήν τη σκοπιά, σε όλα τα ντοκουμέντα της Συνόδου κλίνεται σε όλες τις πτώσεις η ανάγκη «αύξησης της απασχόλησης και της συμμετοχής», αντιμετώπισης ειδικά της υψηλής ανεργίας των νέων και μείωσης της μεγάλης διαφοράς στα ποσοστά απασχόλησης ανδρών - γυναικών.

Δεν πρέπει να υπάρξει καμιά αυταπάτη: Καθόλου δεν πήρε τους καπιταλιστές ο πόνος για τη μείωση της ανεργίας. Αγωνία τους είναι να εξασφαλίσουν εργάτες που θα δουλεύουν όποτε, όπως και όσο απαιτούν τα κέρδη τους. Δε θέλουν ούτε και πρόκειται ποτέ να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την ανεργία, αφού αυτή προκαλείται από την καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και την αναρχία στην οικονομία. Η «έγνοια» τους για την αύξηση της απασχόλησης μόνο νέα δεινά προμηνύει, αφού αυτή συνοδεύεται από την επίκληση για ενίσχυση της «κινητικότητας» και της «ελαστικότητας», της «μείωσης του κόστους» παραγωγής και μια σειρά άλλες προτεραιότητες που μπαίνουν για να έρθει και να «στερεωθεί» η καπιταλιστική ανάπτυξη.

Οσον αφορά τους κλάδους στους οποίους θα στραφεί το ενδιαφέρον των μονοπωλίων, ειδική αναφορά γίνεται καταρχήν στις επενδύσεις σε υποδομές. Η Σύνοδος επικύρωσε τη δημιουργία ενός «Παγκόσμιου Κέντρου Υποδομών», ενώ εκφράζεται και υποστήριξη σε επενδύσεις που μπαίνουν μπροστά σε ΗΠΑ, Αργεντινή, Νότια Κορέα, Αυστραλία, Βραζιλία, Ινδία, Σαουδική Αραβία, Μεξικό.

Επιπλέον, στο Τελικό Ανακοινωθέν τονίζεται ότι «η αυξημένη ενεργειακή συνεργασία αποτελεί προτεραιότητα. Οι παγκόσμιες αγορές Ενέργειας βρίσκονται σε διαδικασία σημαντικών αλλαγών. Οι ισχυρές και ανθεκτικές αγορές Ενέργειας είναι καθοριστικές για την οικονομική ανάπτυξη». Το 2015 θα γίνει για πρώτη φορά συνάντηση των υπουργών Ενέργειας των 20 χωρών, με στόχο να βρεθούν τρόποι να προχωρήσει αυτή η συνεργασία. Συμπληρώνεται όλο νόημα ότι «το αέριο είναι μια αυξανόμενα σημαντική ενεργειακή πηγή και θα εργαστούμε για να βελτιώσουμε τη λειτουργία των αγορών αερίου». Αυτά υπογραμμίζονται σε μια περίοδο που μια σειρά από δεδομένα αλλάζουν σχετικά με τις μορφές και τους δρόμους Ενέργειας που τα μονοπώλια προτιμούν: η εξερεύνηση και η εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου τρέφει νέους ανταγωνισμούς σε περιοχές όπως η Ανατολική Μεσόγειος, ο Ειρηνικός, ενώ αναζωπυρώνονται συνέχεια οι «κόντρες» για τους διαδρόμους μεταφοράς αερίου και πετρελαίου (βλέπε εξελίξεις σε Ουκρανία, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή).

Επιπλέον, μια σειρά από συζητήσεις αναπτύσσονται σχετικά με το μέλλον της παραγωγής σχιστολιθικού αερίου, αλλά και την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Είναι σίγουρο ότι τα μονοπώλια αναζητούν νέα πεδία δράσης και μόνο σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να εξεταστεί και το «ενδιαφέρον» του G20 για την αντιμετώπιση των συνεπειών από τις κλιματικές αλλαγές. Καθόλου τυχαία, λίγο πριν τη συνάντηση στο Μπρισμπέιν είχε προηγηθεί η σχετική συμφωνία που υπέγραψαν ΗΠΑ - Κίνα στο Πεκίνο, λίγο μετά τη συνάντηση της Οργάνωσης για τη Συνεργασία στον Ειρηνικό (APEC). Η συζήτηση για τις κλιματικές αλλαγές συνδέεται και με την αναζήτηση νέων μορφών Ενέργειας, αλλά και τις προσπάθειες μονοπωλίων να αποδυναμώσουν ανταγωνιστές τους. Για παράδειγμα, η Αυστραλία δέχτηκε έντονη κριτική για την κατάργηση φόρου που μέχρι πρότινος πλήρωναν μεταλλευτικοί κολοσσοί με ισχυρή παρουσία διεθνώς.

Είναι δεδομένο ότι αυτές οι επενδυτικές προτεραιότητες δείχνουν τα πεδία, όπου θα ξετυλιχτεί πιο λυσσαλέα ο ανταγωνισμός μεταξύ των μονοπωλίων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους εργαζόμενους ειδικά στους συγκεκριμένους κλάδους.

Eurokinissi

Από τη χτεσινή συνάντηση Σαμαρά - Νταβούτογλου στην Αθήνα

Στις σχέσεις των αστικών τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας συνυπάρχουν ανταγωνισμοί με αντιφατικές τάσεις συμβιβασμού και συνεργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, τα μονοπώλια των δύο χωρών αναζητούν τρόπους ώστε να διευρύνουν την επικερδή συνεργασία τους.

Ενδεικτικά είναι όσα ειπώθηκαν στις 11/11, σε ημερίδα που διοργάνωσε στην Αθήνα το περιοδικό «Foreign Affairs» («The Hellenic Edition») υπό την αιγίδα του ΕΒΕΑ, με θέμα «Πού βαδίζει η Τουρκία».

Μιλώντας εκεί, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κ. Μίχαλος εκτίμησε ότι «η πρόσφατη επιθετική στροφή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, με την προσβολή του διεθνούς δικαίου και την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, σίγουρα δε βοηθά την ομαλή ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων». Εξ ου και κάλεσε την «τουρκική πλευρά να αντιληφθεί ότι το μακροπρόθεσμο συμφέρον της οικονομίας και των πολιτών της βρίσκεται στην ειρηνική συνύπαρξη και στη διευκόλυνση της οικονομικής συνεργασίας με τις γειτονικές της χώρες».

Μιας οικονομικής συνεργασίας που έχει πολύ ...ψητό για τους επιχειρηματικούς ομίλους. Οπως ειπώθηκε στην ημερίδα, μεταξύ 2002 και 2013, το ΑΕΠ της Τουρκίας εκτινάχθηκε από τα 230 στα 744 δισ. δολάρια. Παραπέρα, ενώ στη δεκαετία του '80 οι εξαγωγές της έφθαναν σε αξία μόλις τα 5,7 δισ. δολάρια και οι εισαγωγές της τα 9,2 δισ., το 2013 οι εξαγωγές ξεπερνούσαν τα 150 δισ. δολάρια και οι εισαγωγές, αντίστοιχα, τα 250 δισ.

Ο Μίχαλος παρατήρησε επ' αυτού ότι «σε σχέση με την Ελλάδα, η οικονομική ευρωστία της Τουρκίας λειτούργησε κάθε άλλο παρά αρνητικά. Παρά το γεγονός ότι οι δύο οικονομίες ανταγωνίζονται στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, η Ελλάδα κατάφερε να διαχειριστεί ως ευκαιρία την ανάπτυξη της γειτονικής της χώρας. Η ενίσχυση των διμερών οικονομικών σχέσεων ευνοήθηκε και από το ευρύτερο κλίμα σχέσεων από το 1999 και μετά, που εκφράστηκε και σε μια σειρά από διμερείς συμφωνίες. Η κατάργηση των τελωνειακών δασμών και άλλων εμποδίων στην ανάπτυξη του εμπορίου, δημιούργησε κίνητρα για τη δραστηριοποίηση περισσότερων ελληνικών επιχειρήσεων στη γειτονική χώρα. Τόσο η γεωγραφική εγγύτητα όσο και οι σημαντικές ομοιότητες σε θέματα καταναλωτικών προτιμήσεων και συμπεριφοράς, διευκόλυναν τη διείσδυση ελληνικών προϊόντων στην Τουρκία. Με αποτέλεσμα η χώρα αυτή να έχει καταστεί σήμερα μια από τις σημαντικότερες αγορές για τις ελληνικές επιχειρήσεις, αποτελώντας έναν από τους κορυφαίους προορισμούς για τις ελληνικές εξαγωγές».

Στην ημερίδα παρατέθηκαν και στοιχεία όπως: Το 2013, οι τουρκικές εισαγωγές από την Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 15,2% σε σχέση με το 2012, φθάνοντας στα 3,17 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι τουρκικές εξαγωγές προς την Ελλάδα μειώθηκαν σε σύγκριση με το 2012 κατά 1% και ανήλθαν σε 1,08 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το Τουρκικό Ινστιτούτο Στατιστικής. Ο συνολικός όγκος του διμερούς εμπορίου ανήλθε στα 4,25 δισ. ευρώ το 2013 (αύξηση κατά 14,9% σε σχέση με το 2012), ενώ το εμπορικό πλεόνασμα υπέρ της Ελλάδας ανήλθε σε 2,09 δισ. ευρώ (αύξηση κατά 25% σε σχέση με το 2012).

Οι ελληνικές εξαγωγές αποτελούν σήμερα το 1,67% των συνολικών τουρκικών εισαγωγών, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια, η Τουρκία απορροφά το μεγαλύτερο ποσοστό ελληνικών εξαγωγών από κάθε άλλη χώρα. Τα πετρελαιοειδή κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών προς την Τουρκία (σχεδόν το 75% του συνόλου). Αλλα κύρια εξαγώγιμα προϊόντα προς την Τουρκία είναι τα πλαστικά, το βαμβάκι και το αλουμίνιο, ενώ σημαντική αύξηση σημειώνουν οι εξαγωγές λιπασμάτων, σιδήρου - χάλυβα και φαρμακευτικών.

Ο Κ. Μίχαλος συμπλήρωσε σχετικά: «Σήμερα, το ύψος των ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία ανέρχεται σε 6,6 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με στοιχεία του τουρκικού υπουργείου Οικονομικών, περίπου 500 εταιρείες ελληνικών συμφερόντων δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, σε τομείς όπως αυτοί των τραπεζικών υπηρεσιών, των τροφίμων και της Ενέργειας. Οι 250 περίπου από αυτές εδρεύουν στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης».

Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στον τουρισμό, χαρακτηρίζοντάς τον «σημαντικό πεδίο ενίσχυσης των διμερών σχέσεων», τονίζοντας ότι «τα τελευταία χρόνια σημειώνεται μια εντυπωσιακή αύξηση του εξερχόμενου τουρισμού από την Τουρκία». Παρέπεμψε στα στοιχεία του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής Πρεσβείας στην Αγκυρα, βάσει των οποίων, την τελευταία δεκαετία, ο αριθμός των Τούρκων που ταξιδεύουν στο εξωτερικό έχει σχεδόν διπλασιαστεί: Από 4 εκατ. το 2004 σε 7 εκατ. το 2014.

«Η Ελλάδα έχει σαφώς επωφεληθεί από αυτή την τάση. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις της τουριστικής αγοράς, η Ελλάδα θα δεχθεί μέχρι το τέλος του 2014 πάνω από 1 εκατομμύριο Τούρκους επισκέπτες, για πρώτη φορά στην ιστορία της. Σημειώνεται ότι το 2011, ο αντίστοιχος αριθμός ήταν περίπου 550.000. Η Τουρκία, από την άλλη, αναμένεται να δεχθεί περίπου 800.000 επισκέπτες από την Ελλάδα, από 500.000 το 2011» πρόσθεσε.

Ως συμπέρασμα, ο Μίχαλος ανέφερε ότι η «Ελλάδα» (βλ. τα ντόπια μονοπώλια) «έχει καταφέρει να επωφεληθεί από τη δυναμική ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας. Και βεβαίως μπορεί να αντλήσει περαιτέρω οφέλη στο μέλλον». Εξήγησε επ' αυτού ότι όλοι οι διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας και συμπλήρωσε: «Η Τουρκία είναι μια γειτονική αγορά με ευνοϊκά δημογραφικά χαρακτηριστικά. Με πληθυσμό 76 εκατ., από τους οποίους το 10% αντιστοιχεί σε καταναλωτές μεσαίας και υψηλής εισοδηματικής τάξης».

Και ο Κ. Μίχαλος κατέληξε: «Αυτά τα στοιχεία μπορούν να αξιοποιηθούν για την περαιτέρω διείσδυση των ελληνικών προϊόντων, ειδικά σε κλάδους όπου η χώρα μας αναπτύσσει ποιοτική και καινοτόμο παραγωγή, όπως τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τα καλλυντικά, τα δομικά υλικά, τα πλαστικά και τα υλικά συσκευασίας. Υπάρχουν επίσης σημαντικές προοπτικές συνεργασίας σε τομείς όπως οι κατασκευές -όπου οι ελληνικές εταιρείες έχουν ήδη αναπτύξει γόνιμη παρουσία- η αγορά ακινήτων, καθώς και η Ενέργεια και ειδικότερα οι Ανανεώσιμες Πηγές».

Σε κάθε περίπτωση, όπως επιβεβαιώνεται και από την πείρα του ελληνικού και του τουρκικού λαού, τα κάθε λογής βήματα συνεργασίας των μονοπωλίων των δύο χωρών δεν έχουν καμία σχέση με τα λαϊκά συμφέροντα, ενώ μάλιστα εξελίσσονται παράλληλα με την επικίνδυνη όξυνση των ανταγωνισμών για την απόσπαση μεγαλύτερου μεριδίου από την πίτα στην ευρύτερη περιοχή.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι πολλαπλασιάζονται τα απευθείας διαβούλια των επιχειρηματικών ομίλων των δύο χωρών. Λιγότερο από 1 μήνα πριν από το «επιχειρηματικό φόρουμ» Ελλάδας - Τουρκίας που έγινε χτες στην Αθήνα, στις 12/11 στη Σμύρνη πραγματοποιήθηκε αντίστοιχο «Ελληνοτουρκικό Επιχειρηματικό Φόρουμ», με τη συμμετοχή πάνω από 300 Ελλήνων και Τούρκων επιχειρηματιών. Διοργανώθηκε από την ελληνική πρεσβεία στην Αγκυρα, το Συμβούλιο Ξένων Οικονομικών Σχέσεων της Τουρκίας και την Ενωση Ελληνικών Εμποροβιομηχανικών Επιμελητηρίων.

Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 500 συναντήσεις μεταξύ των επιχειρήσεων («B2B») που συμμετείχαν. Αλλωστε, στόχος του φόρουμ ήταν να ενισχυθούν οι εμπορικές και επενδυτικές συνεργασίες μεταξύ των επιχειρηματικών ομίλων στις δύο χώρες, καθώς και οι συνεργασίες τους για δραστηριότητες σε τρίτες χώρες. Κατά τις ίδιες πηγές, οι κλάδοι στους οποίους επικεντρώθηκε το ενδιαφέρον ήταν: τουρισμός, κατασκευές, ενέργεια, ακίνητα, ναυτιλία, μεταφορές, αλλά και τρόφιμα, κατασκευή μηχανημάτων και άλλων ειδών εξοπλισμού, χημική βιομηχανία, ιματισμός.

Ως προς αυτό, ενδεικτικά είναι όσα αποτυπώνονται και στο ενημερωτικό δελτίο (28/11/2014) του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της ελληνικής Πρεσβείας στην Αγκυρα.

Εστιάζοντας στο διμερές εμπόριο Ελλάδας - Τουρκίας κατά το μήνα Οκτώβρη του 2014 και αφού πρώτα καταγράφει μια τάση αφενός μείωσης των ελληνικών εξαγωγών και αύξησης των εξαγωγών της Τουρκίας σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, υπογραμμίζει: «Θετική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι η συνολική μείωση των ελληνικών εξαγωγών (-5%) κατά το μήνα Οκτώβρη, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, είναι αρκετά μικρότερη της μείωσης των πετρελαιοειδών κατά 16%, στοιχείο το οποίο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπήρξε αύξηση άλλων σημαντικών εξαγώγιμων προϊόντων μας προς την Τουρκία κατά το μήνα αυτό».

Ως κυριότερες ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία για τον Οκτώβρη (πλην των πετρελαιοειδών) καταγράφει: πλαστικά, βαμβάκι, αλουμίνιο, λέβητες και μηχανολογικός εξοπλισμός, σίδηρος και προϊόντα αυτού, χαλκός και προϊόντα αυτού και λιπάσματα.