Τον τίτλο της πρωταθλήτριας Ευρώπης διεκδικούν Ισπανία και Αγγλία στον τελικό του Euro 2004, στο Βερολίνο την Κυριακή 14 Ιούλη (22.00 - ΕΡΤ1), μετά τις σπουδαίες νίκες τους στην ημιτελική φάση, χάρη στις οποίες πήραν την πρόκριση, επί της Γαλλίας και της Ολλανδίας.

Οι Ιβηρες, στην 5η παρουσία τους σε τελικό Euro, επιδιώκουν την κατάκτηση του 4ου ευρωπαϊκού τροπαίου στην Ιστορία τους και με αυτόν τον τρόπο να αναδειχθούν σε πολυνίκες του θεσμού.

Από την πλευρά της η Αγγλία, στη δεύτερη συνεχόμενη παρουσία της σε τελικό Euro, θέλει να καταφέρει στο Βερολίνο ό,τι δεν πέτυχε στο Λονδίνο 3 χρόνια πριν και έτσι να «σβήσει τη δίψα» για την κατάκτηση ενός τροπαίου διεθνούς διοργάνωσης 58 χρόνια μετά τη μοναδική της επιτυχία, εκείνη στο Μουντιάλ του 1966.

Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματος στα 20 χρόνια από την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος από την Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου, ο «Ριζοσπάστης» συνομιλεί με τον Νίκο Παπαδόπουλο, τερματοφύλακα του Αστέρα Τρίπολης, με χρόνια διαδρομής στα ελληνικά γήπεδα, για τη μεγάλη εκείνη επιτυχία της Εθνικής αλλά και για τη γενικότερη εικόνα του ελληνικού ποδοσφαίρου δύο δεκαετίες μετά το ιστορικό επίτευγμα στα γήπεδα της Πορτογαλίας.

-- Ακριβώς 20 χρόνια μετά, τι θα μπορούσαμε να πούμε σήμερα για την επιτυχία της Εθνικής στο Euro 2004 σε ό,τι αφορά το αγωνιστικό της σκέλος;

-- Σε αγωνιστικό επίπεδο έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε για να κάνει κάποιος τακτική ανάλυση, όμως αυτό που μου έχει μείνει ως αίσθηση είναι ότι το ποδόσφαιρο δεν είχε φτάσει στο επίπεδο που είναι σήμερα, άφηνε περισσότερες ευκαιρίες σε μικρότερες ομάδες για εκπλήξεις. Το ποδόσφαιρο στις μέρες μας έχει ανέβει αρκετά σε επίπεδο φυσικής κατάστασης και τακτικής προσέγγισης, σε ταχύτητα και τεχνική κατάρτιση, ακόμα και σε επιμέρους θέματα, όπως η διατροφολογική και κυρίως η ιατρική υποστήριξη, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα οι λεγόμενες ισχυρές ομάδες, τα κορυφαία σύνολα, να χάνουν σπάνια πλέον από μικρότερες ομάδες.

Από την άλλη, ας μην ξεχνάμε πως το ποδόσφαιρο, γενικά ο αθλητισμός έχει φτάσει σε ακραίο επίπεδο εμπορευματοποίησης και πλέον σίγουρα είναι πολύπλευρα πιο συμφέρον, για όσους εμπλέκονται, να προχωρούν και να διακρίνονται οι μεγάλες ομάδες. Δεν παύει όμως η επιτυχία της Εθνικής ομάδας το 2004 να είναι μια υπέρβαση, που πολύ δύσκολα θα επαναληφθεί. Ηταν ένα πολύ καλό σύνολο παικτών, που μπορούσε να φέρει σε δύσκολη θέση οποιαδήποτε αντίπαλη Εθνική ομάδα τότε.

-- Προκειμένου να φτάσει η Εθνική στην επιτυχία ήταν θέμα απλά συγκυριών ή δυνατοτήτων της συγκεκριμένης ομάδας;

-- Ολα στον αθλητισμό - και ίσως αυτό ισχύει και για τη ζωή γενικότερα - είναι συνδυασμός παραγόντων για να καταφέρεις κάτι και δεν γίνεται να απομονώσεις κάτι. Καταρχάς, η ομάδα ήταν επιτυχημένη και μόνο που βρέθηκε στο Euro 2004 της Πορτογαλίας. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στους παίκτες να παίξουν χωρίς άγχος και την πίεση του αποτελέσματος και, όπως φάνηκε, να απολαμβάνουν στο έπακρο την παρουσία τους, διαθέτοντας και τον ενθουσιασμό, στοιχεία που αποδείχθηκαν ψυχολογικό αβαντάζ. Επίσης, οι διεθνείς είχαν ισχυρό κίνητρο να αποδείξουν ότι δεν θα είναι ο «σάκος του μποξ» της διοργάνωσης, ξέροντας από την άλλη ότι ο οποιοσδήποτε αντίπαλός τους θα έχει την πίεση του αποτελέσματος. Φυσικά, αυτά δεν θα είχαν νόημα αν η απόδοση της ομάδας δεν κατάφερνε να φέρει σε δύσκολη θέση τους αντιπάλους και να τους δημιουργήσει την αμφιβολία κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών.

Αυτή η ομάδα είχε ποδοσφαιριστές πολύ ικανούς και ένα δεμένο σύνολο, ενώ τεράστιο ρόλο έπαιξε και η παρουσία του Οτο Ρεχάγκελ στον πάγκο. Φυσικά, στον αθλητισμό υπάρχει και ο παράγοντας τύχη και η Εθνική μας έδειξε ότι τη διέθετε και αυτή σε εκείνο το τουρνουά.

-- Μιλώντας δύο δεκαετίες μετά, πιστεύετε ότι η επιτυχία του 2004 αξιοποιήθηκε σε ό,τι αφορά το μέλλον του ελληνικού ποδοσφαίρου;

-- Στον καπιταλισμό η μόνη αξιοποίηση που μπορεί να υπάρξει είναι αυτή που μπορεί να φέρει κέρδη σε εκείνους που έχουν τα κλειδιά της οικονομίας στα χέρια τους - στο κεφάλαιο δηλαδή. Το λέω αυτό γιατί μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι σε σχέση με το 2004 το ελληνικό ποδόσφαιρο σε κάποιους τομείς έχει προοδεύσει, π.χ. βλέπουμε περισσότερους Ελληνες ποδοσφαιριστές να πρωταγωνιστούν στο εξωτερικό, υπάρχουν καλύτερες εγκαταστάσεις για τις επαγγελματικές ομάδες, ή έχει ανέβει και το επίπεδο του παιχνιδιού.

Ωστόσο, στην άλλη όψη του νομίσματος και κοιτώντας πίσω από τη βιτρίνα της κορυφής, βλέπουμε να υπάρχει πείνα, κοροϊδία, απλήρωτοι ποδοσφαιριστές, παίκτες εθισμένοι στον τζόγο, που αυτοκτονούν ή που έχουν τάσεις αυτοκτονίας, απειλές στις περιπτώσεις που ζητούνται τα δεδουλευμένα. Υπάρχουν παίκτες που τραυματίζονται και ψάχνουν χρήματα για το χειρουργείο τους, την αποκατάστασή τους, και άλλα πολλά.

Την ίδια στιγμή το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο, που είναι ο πυρήνας του επαγγελματικού, πεθαίνει, τα σωματεία που έδιναν πνοή στους τόπους βλέπουμε να «κατεβάζουν ρολά» γιατί δεν έχουν καμιά βοήθεια και στήριξη από το κράτος, ενώ όσα υπάρχουν ακόμα υποχρεώνονται να βάλουν χαράτσια και συνδρομές για να συνεχίσουν να λειτουργούν. Με βάση αυτά, είναι προφανές πως ένα μεγάλο μέρος των παιδιών της νεολαίας και του λαού γενικότερα αποκόπτεται από το ποδόσφαιρο και τον αθλητισμό, λόγω του υπέρογκου κόστους που χρειάζεται. Πώς μια λαϊκή οικογένεια, με βάση όλα τα τρέχοντα έξοδα για τις βασικές ανάγκες επιβίωσης, θα στείλει τα παιδιά της να αθληθούν επί πληρωμή;

Αρα, γίνεται ξεκάθαρο ότι και το ποδόσφαιρο και ο αθλητισμός αναπτύσσεται με βάση τις λογικές του κέρδους και όχι ως κοινωνικό αγαθό για όλους. Ετσι, όχι μόνο δεν αξιοποιήθηκε η επιτυχία του 2004, αλλά δεν έμεινε ούτε στο επίπεδο του τότε. Αντίθετα, χρόνο με τον χρόνο τα προβλήματα διογκώνονται και η αιτία είναι η πολιτική της εμπορευματοποίησης του αθλητισμού, που όλες οι κυβερνήσεις και τα κόμματα έχουν στηρίξει διαχρονικά μέχρι σήμερα, πλην του ΚΚΕ.

-- Ωστόσο κάποιοι, παίρνοντας ως βάση τις όποιες διακρίσεις έχουν έρθει από το 2004 μέχρι σήμερα, μιλούν για άνοδο του ελληνικού ποδοσφαίρου. Πώς κρίνετε αυτήν την άποψη;

-- Ωραίες οι διακρίσεις και τα τρόπαια, αλλά ο ρόλος του αθλητισμού δεν είναι αυτός. Δεν μπορούμε να μιλάμε για άνοδο του ποδοσφαίρου όταν ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτό. Ο ρόλος του αθλητισμού είναι να διαμορφώνει προσωπικότητες, να προάγει αξίες, να κοινωνικοποιεί, να αναπτύσσει σωστά ένα σώμα, να λειτουργεί ως πρόληψη ασθενειών και, φυσικά, μαζί με τη διατροφή να παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία του λαού.

Να σας δώσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Στην ΕΣΣΔ, όπου ο αθλητισμός ήταν πραγματικά κοινωνικό δικαίωμα, όλοι είχαν πρόσβαση σε αυτόν. Αντίθετα, μόλις 10 χρόνια μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού, σε μια μεγάλη έρευνα που έγινε αποδείχθηκε ότι ο μέσος όρος του προσδόκιμου ζωής είχε πέσει κατά 6 έτη. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι όσο ο αθλητισμός αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα, τόσο θα υπάρχουν και γενικότερες συνέπειες για τον λαό, π.χ. στην υγεία του και στην ίδια τη ζωή. Ετσι, ξεκάθαρα δεν μπορούμε να μιλάμε για άνοδο του ποδοσφαίρου βασιζόμενοι σε κάποιες επιτυχίες που υπήρξαν και θα ξαναϋπάρξουν, αλλά το θέμα είναι σαφώς πιο σύνθετο και γενικότερο.

-- Ποια είναι η κατάσταση της πλειοψηφίας των ποδοσφαιριστών σήμερα;

Αν χρησιμοποιούσα έναν τίτλο για το τι συμβαίνει, αυτός θα ήταν η λέξη «χάος», όπως είχε δώσει χαρακτηριστικά και ο Σύνδεσμος των παικτών - παικτριών (ΠΣΑΠΠ) στο ιδιαίτερα διαφωτιστικό και σημαντικό ντοκιμαντέρ που είχε δημιουργήσει για τα προβλήματα των παικτών στις μικρότερες κατηγορίες. Στη Super League τα πράγματα μπορεί να θεωρούνται σχετικά καλά, αλλά από κει και κάτω υπάρχει πραγματικό χάος. Ομάδες διαλύονται σε μια νύχτα, με συνέπεια όλοι οι εργαζόμενοι να χάνουν τα δεδουλευμένα τους, υπάρχει τεράστια εκμετάλλευση στις αγωνιστικές φιλοδοξίες των παιδιών, τις οποίες κάποιοι εκμεταλλεύονται για ένα κομμάτι ψωμί στην καλύτερη περίπτωση, γιατί στη χειρότερη τα παιδιά ψάχνουν χρήματα για να πληρώσουν το νοίκι και το φαγητό τους. Από την άλλη, ακόμα και σε επίπεδο πρώτης κατηγορίας της Super League η αβεβαιότητα για το μέλλον υπάρχει, αφού πολύ λίγοι παίκτες είναι αυτοί που θα καταφέρουν να λύσουν το βιοποριστικό πρόβλημά τους κατά τη διάρκεια της καριέρας τους. Οι υπόλοιποι όμως τι θα γίνουμε; Ουσιαστικά καλούμαστε να ξεκινήσουμε πάλι από το μηδέν σε αυτό που θα επιλέξουμε να κάνουμε, αφού τόσο στο ποδόσφαιρο όσο και σε άλλα αθλήματα δεν υπάρχει κανένα σχέδιο ή μέριμνα της πολιτείας για την επόμενη μέρα ενός αθλητή όταν φύγει από τα γήπεδα. Αντίθετα, όταν πρόκειται για τα συμφέροντα του κεφαλαίου, βλέπουμε να δίνονται λύσεις άμεσα.

Θα πρέπει να σημειώσω εδώ ότι το ΚΚΕ κάνει μια διαρκή και μεγάλη προσπάθεια τα τελευταία χρόνια να συσπειρώσει τους αγνούς ανθρώπους του αθλητισμού αλλά και συγκεκριμένα του ποδοσφαίρου, που πραγματικά καταλαβαίνουν τον ρόλο του αθλητισμού σε μια κοινωνία, δεν τον βλέπουν ως πεδίο κερδοφορίας. Ωστε να διεκδικήσουμε και να απαιτήσουμε έναν αθλητισμό που θα είναι δικαίωμα για όλους, όπου όλοι θα έχουν πρόσβαση σε σύγχρονες εγκαταστάσεις δωρεάν, να παλέψουμε για μια κοινωνία όπου προτεραιότητα θα είναι η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών και όχι τα κέρδη των λίγων.