Ο Τούρινγκ είναι ο άνθρωπος που έσπασε τον κωδικό των ναζί και άλλαξε την πορεία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, συμβάλλοντας καθοριστικά στη λήξη του, το 1945. Οι ιστορικοί υπολογίζουν πως η συνεισφορά του βοήθησε να αποτραπούν εκατομμύρια θάνατοι.

Ο ρόλος του στην Ιστορία, αλλά και η συμβολή του στην επιστήμη των υπολογιστών και της τεχνητής νοημοσύνης, έμεινε κρυφός λόγω της ομοφυλοφιλίας του, της διαπόμπευσης και της αυτοκτονίας του. Μέχρι το 2013, που η βασίλισσα Ελισάβετ αναγνώρισε επίσημα τις υπηρεσίες του.

Πάνω απ' όλα, όμως, ο Τούρινγκ είναι ο υπερασπιστής της ανθρώπινης φαντασίας και μοναδικότητας. Η απόδειξη πως η ανθρώπινη δύναμη είναι ικανή να ξεπερνάει κάθε όριο, κάθε κοινωνικό παρεμβατισμό, κάθε στερεότυπο, κάθε αναστολή.

-- Αυτήν την περίοδο πρωταγωνιστούν στη ζωή σου ο «Αλαν» από τη «Μηχανή του Τούρινγκ», ο «Αστέρης» από τον «Σασμό» και ο μικρός γιος σου. Η αναμέτρηση με ποιον από τους τρεις σε αγχώνει περισσότερο;

-- Δεν θα το αναγνώριζα ως άγχος, αλλά περισσότερο σαν ευθύνη. Από τη μια με τον ρόλο του «Αστέρη» έχω ευθύνη απέναντι στον κόσμο που παρακολουθεί τη σειρά να αποδίδω, παρά τις δυσκολίες του καθημερινού γυρίσματος, σ' αυτήν την εποχή που οι διαδικασίες αναχαιτίζονται διαρκώς λόγω Covid. Προσπαθώ να παραμένω συνεπής στους στόχους που έχω βάλει (μέσα μου) από την αρχή της σειράς.

Σχετικά με τον ρόλο του Τούρινγκ, η μεγαλύτερη ευθύνη είναι ότι αυτός ο άνθρωπος υπήρξε και εγώ σκαλίζω και ψαχουλεύω σε περιοχές που εκείνος «ένιωθε». Οσο για τον ρόλο του πατέρα, εκεί βάζω τα δυνατά μου να είμαι όσο πιο «εγώ» γίνεται και ταυτόχρονα να επιτρέπω στον εαυτό μου να αναγνωρίζει εγκαίρως τα κακά και περιττά μέρη αυτού του «εγώ» και να τα παραμερίζει.

-- Ο Τούρινγκ είναι μια περίπτωση που, όπως και αρκετές άλλες στην ιστορία της ανθρωπότητας, διώχτηκε και εκτοπίστηκε όχι μόνο λόγω των σεξουαλικών του προτιμήσεων, αλλά και επειδή ήταν - όπως αποδείχτηκε - αυτό που λέμε πολύ «μπροστά από την εποχή του».

Μπορώ να πω ότι η επαφή μου με το αποτύπωμα αυτής της προσωπικότητας μόλις που έχει αρχίσει. Καθημερινά μέσω των παραστάσεων, καταθέτω το σημείο αναφοράς και έμπνευσης, ανάλογα με το πού θα μας οδηγήσει η κάθε παράσταση. Και με το «μας» εννοώ και τη συμβολή του κοινού που βρίσκεται στην παράσταση και συμβάλλει σημαντικά στην ενεργειακή ποιότητά της, κάθε βράδυ.

-- Υποχρεώθηκε σε χημικό ευνουχισμό και ορμονοθεραπεία, για να «θεραπευτεί» από τη «μιαρή» του φύση. Από την εποχή των δεινών του «πατέρα» της τεχνητής νοημοσύνης δεν φαίνεται όμως να έχουν βελτιωθεί πολλά. Σε ανησυχεί αυτό; Τι προβλέπεις;

-- Πολύ φοβάμαι ότι καθώς μαθηματικά σχεδόν (εδώ ο Τούρινγκ θα γελούσε) διανύουμε μια άκρως συντηρητική εποχή (ας μην ξεγελιόμαστε από τη φιλο-νεωτερίστική της περιβολή), όσο δεν διεκδικούμε το δικαίωμά μας να διεκδικούμε, δεν θα αλλάξουν πολλά. Λόγια μόνο και εντυπώσεις, γι' αυτό που νομίζουμε ότι είμαστε.

-- Συμφωνείς πως μια θεατρική ερμηνεία είναι ισάξια μιας πολιτικής πράξης;

-- Εν δυνάμει ναι. Οπως και ένα φιλί άλλωστε.

-- Οταν συμβαίνουν τεράστιες αδικίες και εγκλήματα και εμείς συνεχίζουμε να μιλάμε για το τι είναι κανονικό ή πρέπον ή φυσιολογικό ή διαφορετικό και με ό,τι δεν συμφωνούμε ή δεν καταλαβαίνουμε το δαιμονοποιούμε, ποια θα είναι η επόμενη μέρα της κοινωνίας;

-- Πολύ φοβάμαι ότι αυτή η μετατόπιση του δικαίου μακριά από τον πυρήνα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, προκειμένου να έχουμε το δικαίωμα να υπερασπιζόμαστε ό,τι μας βολεύει ή να δαιμονοποιούμε οτιδήποτε μας κάνει να νιώθουμε αμήχανα και ανοίκεια, επαναλαμβάνεται με μαθηματική ακρίβεια (εδώ ο Τούρινγκ βήχει) μέσα στα χρόνια που εξελίσσεται - με τέτοια εκκωφαντική έπαρση - η ανθρωπότητα. Οπότε η επόμενη μέρα θα είναι μάλλον ίδια με μια άλλη επόμενη μέρα του παρελθόντος.

-- Πώς ενεργοποιείσαι βλέποντας γύρω σου σήμερα άτομα να απομονώνονται για επιλογές τους, που μάλιστα δεν ενοχλούν και κανέναν; Τι σκέφτεσαι, πώς αντιδράς;

-- Αν πρόκειται για άτομα από το κοντινό μου περιβάλλον, παίρνω θέση όπου αναλογεί και προσπαθώ να βοηθήσω. Πέρα από αυτό, το καλύτερο πράγμα που έχουμε να κάνουμε οι περισσότεροι από εμάς είναι να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας σωστά και να ελπίζουμε σε μια κοινωνία στο μέλλον που δεν θα σημαδεύεται από ανεξέλεγκτα φαινόμενα βίας, δεν θα ανέχεται δολοφόνους της διπλανής πόρτας και δεν θα συντηρεί αδηφάγους όχλους.

Ο στόχος είναι να διαπαιδαγωγηθούν πολίτες λειτουργικοί και σκεπτόμενοι, που σέβονται όχι μόνο τη διαφορετικότητα, αλλά εκτιμούν και επενδύουν στην αλληλεγγύη και στη συλλογικότητα.

-- Τι είδους ανθρώπους πιστεύεις πως διαμόρφωσε στη γενιά σου ο τρόπος που λειτούργησε ο δυτικός πολιτισμός;

-- Πιστεύω ότι είμαστε μια μελαγχολική και συγχυσμένη γενιά, που ψάχνει να συμφιλιωθεί με την ευαισθησία της.

-- Με αφορμή τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου είχες πει πως δεν σε σοκάρει τόσο η άγρια πλευρά των ανθρώπων, όσο το αν δεν τιμωρηθούν. Πόσο επικίνδυνο είναι αυτό; Θεωρείς πως και η τηλεόραση προτείνει βία;

-- Οχι περισσότερη βία από αυτή που μπορεί να συναντήσει κανείς στις καθημερινές διενέξεις μεταξύ αγνώστων για ψύλλου πήδημα. Δυστυχώς το ίντερνετ είναι πιο επικίνδυνο πια, μπορεί να μην την προτείνει, αλλά σίγουρα την επωάζει.

-- Η τέχνη πιστεύεις πως μπορεί να μας θεραπεύσει, να μας ενώσει σ' αυτή την καταιγίδα;

-- Το θέατρο με κρατάει σε μια κίνηση και μου θυμίζει καθημερινά ότι καμία βεβαιότητα δεν μπορεί να μου παρέχει αντικειμενική ασφάλεια στη διαδικασία του. Αν δεν είναι θεραπευτική η συνείδηση ότι δεν θα είμαστε ποτέ αθάνατοι και τέλειοι, τότε τι είναι;

-- Στα δυο χρόνια πανδημίας σπάμε συνεχώς φράγματα κρουσμάτων και θανάτων. Τι άλλο πρέπει να συμβεί για να σπάσει και το φράγμα της οργής και της αντίδρασης;

-- Μια ερώτηση που θα μπορέσω να την απαντήσω όταν θα βγω από το καζάνι που βράζει και θα μπορώ να σκεφτώ καθαρά. Μέχρι τότε κρατάω την - σε βρασμό και κυμαινόμενη - άποψή μου για εμένα.

-- Αύριο ξεκινάει μια νέα χρονιά, κι αφού φτάσαμε σώοι μέχρι εδώ, δικαιούμαστε λες να λεγόμαστε ήρωες του '21;

-- Ισως κάποιοι σε 200 χρόνια να μας πούνε ήρωες, ποιος ξέρει... Μην ξεχνάμε πως τον Τούρινγκ η βασίλισσα Ελισάβετ τον αναγνώρισε ως τέτοιο 60 χρόνια μετά από τον θάνατό του.

-- Ποιο - ήταν ή - είναι το πρώτο παραμύθι που θα διηγηθείς στον γιο σου και γιατί; Η ευχή σου για το 2022;

-- Τον Πίτερ Παν. Γιατί ήταν ένα από τα πρώτα που διάβασαν στον πατέρα του και θα του ευχηθώ μέσα από αυτό να ψάχνει πάντα έναν τρόπο να βλέπει τη ζωή και να συνδέεται με τους ανθρώπους με τη λαχτάρα και τη φαντασία ενός παιδιού.

«Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ TΟΥΡΙΝΓΚ» του Benoit Soles.

Σκηνοθεσία - Διασκευή: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος.

Νέο Θέατρο Βασιλάκου

«Ποτέ δεν κλαίω»

Το «επίδικο» βέβαια παραμένει το ίδιο. Πώς, μέσα στην πληθώρα και την πολυθεματικότητα των ταινιών στα φεστιβάλ, ξεχωρίζει κανείς προοδευτικές κοινωνικές ταινίες που ξεφεύγουν από το «κυρίαρχο ρεύμα». Ταινίες που προβληματίζουν και μιλούν για τον απλό άνθρωπο, την καθημερινότητά του και την Ιστορία από την πλευρά των λαών, και στ' αλήθεια αυτό είναι συχνά δύσκολο γιατί τέτοιες ταινίες δεν επιλέγονται από τα ίδια τα φεστιβάλ. Το επόμενο ερώτημα που συχνά μένει ρητορικό, είναι αυτό της διανομής, δηλαδή κατά πόσο μια προοδευτική ταινία βρίσκει τον δρόμο της αίθουσας. Ελπίζοντας το 2022 να δούμε περισσότερο αξιόλογο κοινωνικό κινηματογράφο στις αίθουσες κάνουμε μια μικρή αναφορά σε ταινίες που ξεχωρίσαμε και ελπίζουμε να συναντήσουν το κοινό το προσεχές διάστημα.

«Φλέβα χρυσού»

«Mother Lode» (Φλέβα χρυσού), του Ματέο Τορτόνε:Ο Χόρχε εγκαταλείπει την επιχείρηση μοτο-ταξί που διατηρεί στα προάστια της Λίμα μαζί με την οικογένειά του, για να αναζητήσει την τύχη του ως μεταλλωρύχος στο υψηλότερο και πιο επικίνδυνο χρυσωρυχείο των Ανδεων στο Περού. Θαμμένη κάτω από έναν παγετώνα στο βουνό, η Λα Ρινκονάδα είναι η «πιο κοντινή πόλη στον ουρανό». Φιλοξενεί χιλιάδες εποχιακούς εργάτες, όπως ο Χόρχε, που αναζητούν μια ευκαιρία και μια καλύτερη ζωή.

Ασπρόμαυρη, επιβλητική, σκοτεινή, βυθισμένη στις δοξασίες και τους θρύλους των Ανδεων για τις θυσίες των εργατών στα ορυχεία και την ίδια στιγμή τόσο ρεαλιστική και περιγραφική σαν ντοκιμαντέρ.

«La Caja» (Το κουτί), του Λορένσο Βίγας:Ο Aτζίν, ένας έφηβος από την Πόλη του Μεξικού, ταξιδεύει για να παραλάβει τη σορό του πατέρα του που βρέθηκε σε έναν ομαδικό τάφο στο έρημο τοπίο του Βόρειου Μεξικού. Ομως, μια συνάντηση με έναν άντρα που μοιάζει εμφανισιακά με τον πατέρα του, του γεννά αμφιβολίες και ελπίδα σχετικά με την πραγματική κατάσταση του πατέρα του.

Η ταινία είναι γυρισμένη σ' ένα εργοστάσιο στη συνοριακή πόλη Σιουδάδ Oυάρες, όπου έχουν εξαφανιστεί πολλοί εργάτες της περιοχής, και αποτελεί μια διεισδυτική ματιά στη μεταποιητική βιομηχανία του Μεξικού και συνάμα μια σκληρή απεικόνιση της απότομης ενηλικίωσης των εφήβων που το καπιταλιστικό σύστημα απαγορεύει να μεγαλώσουν στην ώρα τους.

«Μέσα απ' τα μάτια τους»

Η πιο ξεχωριστή ταινία του φετινού φεστιβάλ που καταφέρνει να απευθυνθεί τόσο σε ενήλικες όσο και σε εφήβους, κι αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό, με τον ίδιο απλό και βαθύ τρόπο. Μια ταινία επίκαιρη που στοχεύει στην ουσία και μιλάει στην καρδιά του θεατή. Ο Βασίλης Δούβλης κάνει μια ακτινογραφία ακριβείας στον καθημερινό φασισμό καταγράφοντας την πραγματικότητα στις οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις, με σημείο αιχμής τη νεολαία στις εργατογειτονιές της οικονομικής εξαθλίωσης. Αν και η ταινία είναι ζοφερή, εντούτοις αφήνει ένα ανοιχτό παράθυρο στο φως...

-- 27ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας

«Luzzu» (Το Σκαρί) του Αλεξ Καμιλέρι:

Ενας Μαλτέζος ψαράς παλεύει με την πατροπαράδοτη παλιά ξύλινη βάρκα του («luzzu», όπως και ο τίτλος της ταινίας) να κερδίσει τίμια τα προς το ζην για τη σύζυγο και το νεογέννητο παιδί τους, κόντρα στον σκληρό ανταγωνισμό, στην παράνομη αλιεία και τις κλίκες που λυμαίνονται την ιχθυαγορά του νησιού.

«Το Σκαρί»

-- 24ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους

«Jak najdalej stad» (Ποτέ δεν κλαίω), του Piotr Domalewski:Ο μπαμπάς της δεκαεπτάχρονης Ολα, μονίμως απών καθώς δουλεύει σε εργοτάξιο στην Ιρλανδία, της έχει υποσχεθεί ένα αμάξι για τα γενέθλιά της. Οταν καταφθάνουν τα αιφνίδια νέα για τον θάνατό του, η Ολα ταξιδεύει από την Πολωνία για να παραλάβει τις στάχτες του, έρχεται όμως αντιμέτωπη με την αδυσώπητη γραφειοκρατία...

Η ταινία που έκλεψε τις εντυπώσεις. Κοινωνικός ρεαλισμός στα χνάρια του Κεν Λόουτς. Μια συγκλονιστική ταινία, με μια ερμηνεία αξιώσεων από την εκπληκτική Zofia Stafiej, που δείχνει τη σκληρή ζωή της εργατικής τάξης, τις τραγικές συνθήκες της δουλειάς των μεταναστών, το αδιέξοδο των νέων ανθρώπων που έχουν ήδη από τα 17 σταματήσει να ονειρεύονται μια διαφορετική πορεία, την αναγκαστική ενηλικίωση μέσα από βάρβαρες συνθήκες...

«18»

Η 13χρονη Emilie τοποθετείται σε έναν ξενώνα προστασίας ανηλίκων. Εχοντας να αντιμετωπίσει καινούργιους αυστηρούς κανόνες και την παρουσία της κοινωνικής λειτουργού που έχει αναλάβει την υπόθεσή της, αποφασίζει να δραπετεύσει από αυτήν τη νέα πραγματικότητα...

Σπαραχτική ταινία για την αγάπη, για τη μοναξιά, για εκείνο το παιδί που προσπαθεί να γαντζωθεί ακόμα και από τα ψέματα για να καταφέρει να βρει τρόπο να χαράξει τον δικό του δρόμο...

-- 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

«Α pas aveugles» (Μέσα απ' τα μάτια τους), του Κριστόφ Κονιέ:Μια χούφτα κρατούμενοι σε στρατόπεδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ρίσκαραν τις ζωές τους τραβώντας κρυφά φωτογραφίες, προκειμένου να αποτυπώσουν την κόλαση που οι ναζί επιμελώς απέκρυπταν. Ο σκηνοθέτης ιχνηλατεί την πορεία τους στα απομεινάρια των στρατοπέδων, σε μια προσπάθεια να φωτίσει τις συνθήκες και τις ιστορίες πίσω από τις φωτογραφίες...

Η σπουδαιότητα ακόμα και ενός φωτογραφικού καρέ για την αποτίμηση της Ιστορίας μέσα από μια ιδιαίτερα ενδελεχή και συγκινησιακά φορτισμένη έρευνα του σκηνοθέτη στο σήμερα.

«Narciso Em Ferias» (Καετάνο Βελόζο: Μέρες χωρίς μουσική), των Χενάτου Τέρα και Χικάρντου Καλίλ:Η μαρτυρία του θρύλου της μουσικής Καετάνο Βελόζο, που αφηγείται τη σύλληψή του, το 1968, από το στρατιωτικό καθεστώς στη Βραζιλία.

Το πρώτο από τα 3 ντοκιμαντέρ με πορτρέτα σπουδαίων καλλιτεχνών, που αναφερόμαστε σε αυτήν τη σελίδα, και μας έκαναν να «ξανασυστηθούμε» μαζί τους. Μια σταθερή κάμερα αποτυπώνει τη σπουδαία παρακαταθήκη του τραγουδοποιού 50 χρόνια μετά, επικεντρώνοντας με αυτόν τον τρόπο στην ουσία των λεγομένων του.

«Ailey» (Αλβιν Εϊλι), της Τζαμίλα Γουίγκνοτ: Βιογραφικό ντοκιμαντέρ για τον σπουδαίο χορευτή και χορογράφο με ιδιαίτερη αναφορά στο πώς αφιέρωσε το έργο του στον αγώνα για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ και το πώς αυτό επέδρασε σε παγκόσμια κλίμακα. Πλήθος υλικού από παραστάσεις αλλά και συνεντεύξεις του ίδιου και συνεργατών του συνθέτουν ένα ολοκληρωμένο πορτρέτο του Εϊλι.

«Per Lucio» (Για τον Λούτσιο), του Πιέτρο Μαρτσέλο: Ενα οπτικό και ηχητικό ταξίδι στη ζωή του Ιταλού τραγουδοποιού Λούτσιο Ντάλα που συνδυάζει καταπληκτικά σπάνιο υλικό τόσο από τη ζωή του και τις συνεργασίες του. Ξεχωρίζουν η συνεργασία του με τον προοδευτικό ποιητή Ρομπέρτο Ροβέρσι αλλά και στιγμές από τη σύγχρονη ιστορία των αγώνων της εργατικής τάξης της Ιταλίας.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΗ ΔΗΜΟΥ: Ο ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΟ, ΛΙΘΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ

Η πρόεδρος του ΕΕΤΕ, Εύα Μελά, και η υπεύθυνη της έκθεσης και μέλος του ΔΣ του Επιμελητηρίου, Μαριάννα Ξενάκη, μας «ξεναγούν» στην έκθεση που την προετοιμάζουν εδώ και 4 χρόνια, μας γνωρίζουν τη χαρακτική και τα μυστικά της.

-- Αλλη μια μεγάλη έκθεση από αυτές που μας έχει συνηθίσει το ΕΕΤΕ. Τι είναι αυτό που επιδιώκετε να γνωρίσει το κοινό μέσα από τέτοιες πρωτοβουλίες;

Μαριάννα Ξενάκη: Η ιδέα της έκθεσης «Χαρακτική - Από την Προϊστορία στην Ελλάδα του σήμερα» ξεκίνησε από αυτό που οι εικαστικοί - χαράκτες γνωρίζουν μέσα από τον μόχθο της δουλειάς τους: Και είναι αυτή η μικρή ταπεινή χαραγμένη γραμμή πάνω στο ξύλο, στον χαλκό, στην πέτρα, αλλά και σ' άλλα υλικά, που γίνεται έργο χαρακτικό, τυπωμένο σε πολλά αντίτυπα. Και που κάποτε, πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια, ο άνθρωπος την χάραξε για πρώτη φορά πάνω σ' έναν βράχο. Για να αφήσει το όποιο αποτύπωμά του και να επικοινωνήσει με τον συνάνθρωπο. Αυτή η μικρή χαραγμένη γραμμή είναι και η απαρχή της εξάπλωσης της γνώσης σε ολόκληρο τον κόσμο. Αργά αργά και σταθερά, προχωρά μέσα από τους αιώνες και τους τόπους και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Αυτή η μικρή ταπεινή γραμμή γίνεται σχήμα, παίρνει μορφή, γίνεται σύμβολο, γράμμα, γραφή. Εκτυπώνεται, γίνεται έντυπο, βιβλίο. Πολλαπλασιάζεται, εξαπλώνεται παντού. Κι ο κόσμος αποκτά το μεγάλο πλεονέκτημα της γνώσης. Αυτό το τεράστιο επίτευγμα της ανθρωπότητας. Μέσα σε όλο αυτό το μεγαλείο δημιουργείται κάποια στιγμή και η νέα εικαστική τέχνη, η Χαρακτική. Με το χαρακτικό έργο πλέον να εκτυπώνεται σε πολλά αντίτυπα, μπορούν τώρα περισσότεροι άνθρωποι να αποκτούν ένα έργο εικαστικό και να έρχονται πιο κοντά στην Τέχνη. Η απαρχή λοιπόν της εξάπλωσης της γνώσης και το ξεκίνημα της χαρακτικής τέχνης ήταν η ιδέα και το κίνητρο να δημιουργήσουμε αυτήν την έκθεση και να αναδείξουμε έτσι αυτό το επίτευγμα. Γιατί είναι η γνώση που μαζί με την Τέχνη, χέρι χέρι, ενώνουν τους ανθρώπους, τους λαούς και το χτες με το σήμερα.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ: Η ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ, ΞΥΛΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ

-- Μιλήστε μας για την έκθεση για τη χαρακτική. Τι περιλαμβάνει;

Μ. Ξ.: Η έκθεση αναπτύσσεται στον χώρο χρονολογικά ώστε να γίνει κατανοητή η πορεία της γραφής, της γνώσης και της χαρακτικής τέχνης. Ξεκινά με τις προϊστορικές βραχοχαράξεις από την Κίνα, τη Γαλλία και την Ελλάδα. Συνεχίζεται στους Αρχαίους Ιστορικούς Χρόνους με τα σύμβολα, τις σφραγίδες, τις επιγραφές, τους σφραγιδόλιθους από αρχαιολογικά και ιστορικά μουσεία της Ελλάδας και της Κύπρου. Προχωράει στην Κίνα με αρχαίες γραφές και ιστορικές εκτυπώσεις χαρακτικής από μουσεία της. Συνεχίζεται στην ευρωπαϊκή χαρακτική του Μεσαίωνα, της Αναγέννησης, του ιμπρεσιονισμού και της ιαπωνικής Τέχνης (από συλλογές). Προχωρά σε λιθογραφίες ξένων περιηγητών στην Ελλάδα από ελληνικά ιστορικά μουσεία, και σε χαλκογραφίες εικόνων του Αγίου Ορους.

Η πορεία αυτή τελειώνει με χαρακτικά έργα χαρακτών του τόπου μας, μελών του ΕΕΤΕ. Αφενός με έργα χαρακτών (από συλλογές) που δεν ζουν πια και που πολλοί από αυτούς κατέδειξαν με τα χαρακτικά τους σημαντικά γεγονότα και τους αγώνες της νεότερης Ιστορίας του τόπου μας κι αφετέρου με χαρακτικά έργα σύγχρονων χαρακτών, μερικά από τα οποία καταδεικνύουν και την τεχνική εξέλιξη της ψηφιακής χαρακτικής τέχνης στην Ελλάδα.

-- Κατά κάποιον τρόπο παρακολουθούμε και την πορεία της εξέλιξης του ανθρώπου. Πότε δημιουργείται η νέα εικαστική τέχνη, η χαρακτική;

ΜΑΡΜΑΡΙΝΗ ΕΠΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Η έννοια της εκτύπωσης από τη χαραγμένη γραμμή έχει τη ρίζα της στα βάθη των αιώνων, μας έρχεται από τη μακρινή Απω Ανατολή. Στην Ευρώπη η εκτύπωση της χάραξης εμφανίζεται πολύ αργότερα, στον Μεσαίωνα. Από τον Μεσαίωνα έχουμε χαρακτικά έργα. Η δυνατότητα αναπαραγωγής μέσω της εκτύπωσης της χάραξης ήταν εκείνη που οδήγησε τον Γουτεμβέργιο στο να δημιουργήσει το πρώτο τυπωμένο βιβλίο στη Δύση ώστε να εξαπλωθεί πλατιά μέσω του βιβλίου η γνώση. Ολη η τυπογραφία, έως τις μέρες μας, έχει την αφετηρία της στη χαρακτική τέχνη, η οποία προηγείται και ανοίγει τον δρόμο στην τυπογραφική εξέλιξη...

Με την πρώτη εκτύπωση - το πρώτο τύπωμα - μιλάμε για τη «νέα» εικαστική τέχνη, τη χαρακτική. Βέβαια, στη Δύση, η χαρακτική έως τον 19ο αιώνα εξυπηρετούσε κατά κύριο λόγο την πιστή αναπαραγωγή ζωγραφικών έργων και εικόνων, γι' αυτό και τα χαρακτικά έργα υπογράφονταν και από τον ζωγράφο και από τον τεχνίτη - χαράκτη. Η ανακάλυψη της φωτογραφίας απελευθέρωσε τη ζωγραφική από την υποχρέωση απεικόνισης και η εξέλιξη της τυπογραφίας απελευθέρωσε τη χαρακτική από το να αναπαράγει τη ζωγραφική, και την έκανε αυτόνομη τέχνη. Πλέον ο δημιουργός της είναι «ζωγράφος - χαράκτης». Δηλαδή, δημιουργός της ιδέας, της σύνθεσης, του σχεδίου, αλλά και τεχνίτης ο ίδιος.

ΒΡΑΧΟΧΑΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ

Ε. Μ.: Και ο Γιώργης Βαρλάμος είχε πει ότι «η χαρακτική είναι μια πραγματική λαϊκή τέχνη». Γιατί το χαρακτικό έργο είναι πάντα πρωτότυπο αλλά δεν είναι μοναδικό. Ο καλλιτέχνης χαράσσει μια μήτρα, από όπου τυπώνονται πολλά γνήσια χαρακτικά έργα - αντίτυπα. Το χαρακτικό έργο είναι το αποτύπωμα της μήτρας, το οποίο μπορεί να κυκλοφορεί πλατιά και να είναι προσιτό.

-- Πρόκειται για μια μεγάλη και πρωτότυπη έκθεση. Πώς δουλέψατε;

Ε. Μ.: Το φθινόπωρο του 2017, η Εφορεία Χαρακτικής του ΕΕΤΕ καθώς και 10 καλλιτέχνες - χαράκτες από το Τμήμα Χαρακτικής του ΕΕΤΕ, με την υποστήριξη του ΔΣ, ορμώμενοι από τις δύο επιτυχημένες μεγάλες εκθέσεις του ΕΕΤΕ (2014 - 2016) με θέμα «Τέχνη και Αντίσταση 1936 - 1974», ξεκίνησαν να δουλεύουν πάνω στην ιδέα της έκθεσης για να κάνουν γνωστή τη σημασία της χάραξης στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.

Συγκροτήθηκε πολυμελής Οργανωτική Επιτροπή, δουλέψαμε επί 4 χρόνια, συνεργαζόμενοι με αρχαιολόγους και ιστορικούς Τέχνης, για το ιστορικό κομμάτι της έκθεσης. Παράλληλα το ΕΕΤΕ έκανε ανοιχτή πρόσκληση στα μέλη του και η αιρετή Επιτροπή Κρίσεων του ΕΕΤΕ επέλεξε τα έργα, μέσα από έναν μεγαλύτερο αριθμό έργων που πρότεινε κάθε καλλιτέχνης. Απευθυνθήκαμε στο υπουργείο Πολιτισμού και εξασφαλίσαμε την άδεια από το ΚΑΣ. Εκθέματα παρουσιάζονται από: Την Εφορεία Αρχαιοτήτων Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας, το Μουσείο Χετάο (Κίνα), το Αρχείο του υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλικής Δημοκρατίας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Επιγραφικό Μουσείο, το Μουσείο Αρχαίας Αγοράς, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήβας, το Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας Μεσσηνίας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων, το Μουσείο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας, το Κυπριακό Μουσείο, το Μουσείο Σαγκάης, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο - Μέγαρο Παλαιάς Βουλής, το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης - Μουσείο Μπενάκη, το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας, το Αγιον Ορος, το Μουσείο - Βιβλιοθήκη Στρατής Ελευθεριάδης/ Τεριάντ και την Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου και από πολλές ιδιωτικές συλλογές.

ΒΡΑΧΟΧΑΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ

• Μέρες και ώρες λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή 10.00 - 21.00, Σάββατο 11.00 - 20.00 και Κυριακή 10.00 - 16.00. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 18 Φλεβάρη.

Πορτρέτο του Λουίς Μαρία ντε Σιστουέ Μαρτινέθ του Φρανθίσκο Γκόγια

«Αναζητώντας την αθανασία. Η τέχνη του πορτρέτου στις συλλογές του Λούβρου» στην Εθνική Πινακοθήκη.

Η έκθεση καλύπτει περισσότερα από 3.000 χρόνια Ιστορίας. Ξεκινά από την πιο βαθιά αρχαιότητα, από τα βασίλεια της Μέσης Ανατολής και την Αίγυπτο και διατρέχει την ελληνορωμαϊκή περίοδο. Η επιλογή των έργων συνεχίζεται με την επικράτηση του Χριστιανισμού, όπου «επικαλύπτεται» η προσωπικότητα του ατόμου, για να μας οδηγήσει τελικά στη θριαμβευτική ανάδυση της ανθρώπινης μορφής στα χρόνια της Αναγέννησης. Η έκθεση διασχίζει το Μπαρόκ και παρουσιάζει τους φιλοσόφους του Διαφωτισμού, αναφέρεται στη Γαλλική Επανάσταση με το συγκλονιστικό πορτρέτο του Ζακ Λουί Νταβίντ («Ο θάνατος του Μαρά»), αλλά και στον Ναπολέοντα, αρχικά θριαμβευτή, στο αριστούργημα του Αντουάν Ζαν Γκρο «Ο Ναπολέων διασχίζει τη Γέφυρα της Αρκόλης», και αργότερα ηττημένο και εξόριστο, με τη συνταρακτική νεκρική του μάσκα. Τέλος η έκθεση φτάνει έως τα χρονικά όρια των συλλογών του Μουσείου του Λούβρου, με χαρακτηριστικά έργα του Ενγκρ και του Ντελακρουά.

Καμιά κοινωνική κατηγορία δεν απουσιάζει από αυτή την πλούσια συλλογή: Γυναίκες, παιδιά, οικογένειες αντιπροσωπεύονται με αριστουργήματα μεγάλων καλλιτεχνών. Ανάμεσα στους μεγάλους καλλιτέχνες θα συναντήσουμε τα ονόματα των Μποτιτσέλι, Βερονέζε, Γκρέκο, Βελάσκεθ, Ρέμπραντ, Γκόγια, Ρέινολτς, Νταβίντ, Ενγκρ, Ντελακρουά κ.ά. Οι επιμελητές της έκθεσης επέλεξαν μια όχι γραμμική ιστορική παρουσίαση των έργων, αλλά μια θεματική οργάνωση του υλικού, με βάση κυρίως την κοινωνική λειτουργία του πορτρέτου σε κάθε εποχή.

«Ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα» του Θεόφιλου

«Θεόφιλος, ο τσολιάς της ζωγραφικής» στο Ιδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη (Βασ. Σοφίας 9 και Μέρλιν)

Ενενήντα τέσσερα έργα του Θεόφιλου, δανεισμένα από τις συλλογές, ανάμεσα σε άλλες του Μουσείου Θεόφιλου - δήμου Μυτιλήνης, της Εθνικής Πινακοθήκης, της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, καθώς και συλλεκτών παρουσιάζονται στη συγκεκριμένη έκθεση.

Ο επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς, επισημαίνει στον πολυσέλιδο κατάλογο της έκθεσης: «Αισθητική και πνευματική συγκίνηση αντανακλώνται σχεδόν από το σύνολο του έργου του μεγάλου μας λαϊκού ζωγράφου, που είναι διαποτισμένο από την ιστορία και τις φυσικές ομορφιές του τόπου μας, αφού ο ασυμβίβαστος ζωγράφος επίμονα βύθιζε το βλέμμα του στους πανάρχαιους χρόνους και τα πάθη του λαού μας, αναζητώντας την αλήθεια της ζωής. Η απλοϊκότητα της δουλειάς του, με την αμείωτη ιστορική και αισθητική διάρκεια, μαρτυρά τη σοφία του, με τις ζυγισμένες εντάσεις, που δημιουργούν τα αντιθετικά χρώματα, άλλοτε ζωηρά και δραματικά, άλλοτε απαλά και λυρικά...».

Μέρες και ώρες λειτουργίας: Δευτέρα - Κυριακή 10.00 - 18.00. Πέμπτη 10.00 - 20.00.

«Προς Επισκευήν Ολομελείας - μια διαφορετική προσέγγιση της Ελληνικής Επανάστασης από τους εικαστικούς του σήμερα» από το Εικαστικό Επιμελητήριο Τεχνών Ελλάδος στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του δήμου Αθηναίων (Ηρακλειδών 66, Θησείο) και στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» (πλατεία Καρύτση 8)

Η έκθεση στην οποία συμμετέχουν 115 εικαστικοί καλλιτέχνες με 148 έργα, περιλαμβάνει όλες τις σύγχρονες μορφές έκφρασης (ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, video, φωτογραφία, εγκαταστάσεις κ.λπ.), έχει ως στόχο την αποτύπωση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας με άξονα την Επανάσταση.

CHRISTOPHOROS DOULGERIS PHOTOG

«Στις πορτοκαλιές» του Γ. Μόραλη

«Γιάννης Μόραλης - Στη γενέτειρα» στη Δημοτική Πινακοθήκη Αρτας «Γ. Μόραλης».

Η ιδιαίτερη πατρίδα του καλλιτέχνη, η Αρτα, υποδέχεται για πρώτη φορά έκθεση αφιερωμένη σ' εκείνον.

Η έκθεση πραγματεύεται τη ζωή και το έργο του ζωγράφου, παρουσιάζοντας αντιπροσωπευτικά έργα από όλες τις περιόδους δημιουργίας του, ακόμα και από την παιδική του ηλικία. Ζωγραφικά έργα, σχέδια και χαρακτικά, μελέτες, προσχέδια, γλυπτά και κεραμικά αντικείμενα, εικονογραφήσεις βιβλίων και εξώφυλλα δίσκων αποτυπώνουν το εύρος της δημιουργίας του, καθώς και το ενδιαφέρον του για τις εφαρμοσμένες τέχνες.

«Παράξενα πλάσματα» στο Μουσείο Ακρόπολης

Την Κυριακή 2 Γενάρη τα παιδιά ανακαλύπτουν τον Ιππαλεκτριώνα, τους Κενταύρους, τον Τυφώνα, τον Τρίτωνα και πολλά άλλα παράξενα πλάσματα. Πλάσματα της γης, της θάλασσας και του αέρα, δημιουργήματα της φαντασίας των αρχαίων, προσκαλούν σε ένα παιχνίδι εξερεύνησης, παρατήρησης και γνώσης. Φεύγοντας, τα παιδιά παίρνουν στο σπίτι τα υλικά για να δημιουργήσουν τα δικά τους παράξενα πλάσματα.

Ωρες: 10.30 π.μ. και 12.30 μ.μ.

«Ο Μορμόλης»

Για τους πιο λιλιπούτειους θεατές... Μια διαδραστική παράσταση για βρέφη από 10 μηνών με ηθοποιούς και κούκλες, μουσική, χορό, παιχνίδια και χριστουγεννιάτικα στολίδια!

Κυριακή 2 Γενάρη στις 11.00 και τις 12.15 στο Θέατρο «Olvio» (Φαλαισίας 7).

«Μια γιορτή στου Νουριάν» του Volker Ludwig σε μετάφραση - διασκευή και σκηνοθεσία του Βασίλη Κουκαλάνι από τη «Συντεχνία του Γέλιου»

Ενας Ελληνας πατέρας φτάνει στο κάμπινγκ με τα παιδιά του, για να διαπιστώσει πως ένας Ιρανός με τον γιο του έχουν κατασκηνώσει στο ίδιο σημείο που εδώ και χρόνια ήταν η «θέση του». Με χιούμορ αλλά και ευαισθησία, η παράσταση παίρνει θέση ενάντια στον ρατσισμό και την προκατάληψη και μιλά για όσα ενώνουν Ελληνες και μετανάστες.

Παίζουν: Γιάννης Βαρβαρέσος, Φώτης Λαζάρου, Βασίλης Κουκαλάνι, Γεωργία Δελαρόχα Κυριαζή, Κωστής Ραμπαβίλας, Φανή Ξενουδάκη, Αλέξανδρος Τούντας.

Κάθε Κυριακή στις 11.30 στο «Σύγχρονο Θέατρο» (Ευμολπιδών 45, Γκάζι).

«Ο Μορμόλης» του Ράινερ Χάχφελντ σε σκηνοθεσία των Γ. Παλουμπή, Β. Κουκαλάνι από τη «Συντεχνία του Γέλιου»

Για λίγες Κυριακές στις 2.30 το μεσημέρι θα παρουσιάζεται στο «Σύγχρονο Θέατρο» (Ευμολπιδών 45, Γκάζι) ο «Μορμόλης».

«Το Ερωτευμένο Σύννεφο»

Παίζουν: Βασιλική Διαλυνά, Βάσια Λακουμέντα, Φώτης Λαζάρου, Δήμος Μαμαλούδης, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος, Αντώνης Χρήστου.

Για λίγες Κυριακές στις 14.30 στο «Σύγχρονο Θέατρο».

«Δον Κιχώτης» του Μιγκέλ Ντε Θερβάντες σε σκηνοθεσία Δημήτρη Αδάμη

Ο Δον Κιχώτης, ο αγαπημένος ονειροπόλος ήρωας, έρχεται για να μας δείξει έναν δρόμο καινούριο, πιο φωτεινό και πιο αισιόδοξο. Κάνει το ανέφικτο εφικτό πολεμώντας τα σκοτάδια. Η παράσταση δίνει παράλληλα την ευκαιρία στους θεατές να «συναντηθούν» με στοιχεία του ισπανικού Πολιτισμού. Τα κοστούμια είναι εμπνευσμένα από πίνακες Ισπανών ζωγράφων, ενώ τα τραγούδια βασίζονται σε παραδοσιακά ισπανικά τραγούδια ειδικά διασκευασμένα για τα παιδιά.

Παίζουν: Δημήτρης Σταμούλης, Τάσος Ράπτης, Μαριλίζα Χρονέα, Παναγιώτης Καλαντζής, Ελενα Πελαγία, Νατάσα Στεφανάτου.

Κάθε Κυριακή στις 11.30 και τις 15.00 στο Θέατρο «Μικρό Χορν» (Αμερικής 10).

«Δον Κιχώτης»

Την Κυριακή 9 Γενάρη στις 11.30 το πρωί καλούν στην παράσταση βασισμένη στο αγαπημένο βιβλίο της Αλκης Ζέη «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», που παρουσιάζει η Παιδική Σκηνή της Μαριάννας Τόλη σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά, στο θέατρο «Κατερίνα Βασιλάκου» (Προφήτου Δανιήλ 3, Αθήνα).

Οταν οι Ιταλοί έφτασαν στο κατώφλι της Ελλάδας, ο Πέτρος ήταν 9 ετών, είχε μια χελώνα για κατοικίδιο και γνώριζε τον πόλεμο μόνο μέσα από τα βιβλία. Τώρα, όμως, τον βιώνει κάθε μέρα μαζί με τους γονείς του, τον παππού του και την μεγαλύτερη αδελφή του, την Αντιγόνη. Ο μεγάλος του περίπατος στην Αθήνα της Κατοχής και της Αντίστασης ξεκινά...

Την Κυριακή 16 Γενάρη στις 19.30 επισκέπτονται την «Εναλλακτική Σκηνή» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», για να παρακολουθήσουν το μαγευτικό λυρικό παραμύθι «Το Ερωτευμένο Σύννεφο», βασισμένο στο ομώνυμο παραμύθι του Ναζίμ Χικμέτ, σε μουσική Σοφίας Καμαγιάννη, λιμπρέτο Ελένης Ζαφειρίου και πρωταγωνιστή την πολυβραβευμένη παιδική χορωδία «Rosarte», σε καλλιτεχνική διεύθυνση Ρόζης Μαστροσάββα. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Ελένη Ευθυμίου.

«Το Ερωτευμένο Σύννεφο» είναι ένας ύμνος στις ανθρώπινες αξίες της ελευθερίας, της αλληλεγγύης, της φιλίας, της συλλογικής πάλης για κοινωνική δικαιοσύνη, της αγάπης για τη ζωή και της θυσίας από αγάπη στη ζωή. Κοντολογίς, ένας ύμνος στον άνθρωπο.

Δηλώσεις συμμετοχής στις κατά τόπους Οργανώσεις.