Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με έγγραφα που έχει στη διάθεσή του ο «Ριζοσπάστης», οι Αμερικανοί προκρίνουν τις εξής κατασκευαστικές:

1. «Aktor S.A.» συμβόλαιο υπ' αριθμ. W912GB22D0015, έδρα Ελλάδα.

2. «Conti Federal Services», LLC (CFS) συμβόλαιο W912GB22D0016, ΗΠΑ.

3. «Chenega Worldwide Support», LLC (Chenega) συμβόλαιο W912GB22D0017, ΗΠΑ.

4. «Environmental Chemical Corporation» (ECC) συμβόλαιο W912GB22D0018, ΗΠΑ.

5. «Macro Vantage Levant DMCC» (MVL DMCC) συμβόλαιο W912GB22D0019, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

6. «Sociedad Espanola De Montajes Industriales, S.A.» (SEMI) συμβόλαιο W912GB22D0020, Ισπανία.

7. JV SKE Italy 2012 (SKE JV) συμβόλαιο W912GB22D0021, Ιταλία.

Θυμίζουμε ότι, όπως αποκάλυπτε ο «Ριζοσπάστης» με σειρά δημοσιευμάτων του το διάστημα Νοέμβρη 2021 - Γενάρη 2022, οι Αμερικανοί, και συγκεκριμένα η USACE NAU (Διοίκηση Ευρώπης του Σώματος Μηχανικού του Στρατού Ξηράς των ΗΠΑ), είχαν απευθυνθεί στην «αγορά» ενημερώνοντας για την πρόθεσή τους να μοιράσουν συμβόλαια παροχής υπηρεσιών σχεδιασμού και κατασκευής «για νέες εγκαταστάσεις και επισκευή - συντήρηση ακινήτων προς υποστήριξη των αμυντικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ στην Ελλάδα». Σύμφωνα με τη σχετική πρόσκληση, «οι εργασίες μπορεί να περιλαμβάνουν - αλλά δεν περιορίζονται σε - γενική ανακαίνιση κτιρίου, κάθετη κατασκευή, αντιτρομοκρατική προστασία νέων και υφιστάμενων εγκαταστάσεων, οριζόντια κατασκευή και παρεπόμενες εργασίες».

Προσέθεταν ότι οι αναμενόμενες εργασίες θα αφορούσαν «κυρίως νέες κατασκευές, σχεδιασμό - κατασκευή, γενική ανακαίνιση κτιρίου, επισκευή δρόμων και πεζοδρομίων, εργασίες κοινής ωφέλειας που περιλαμβάνουν νερό, αποχέτευση, ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο, και γενικές περιβαλλοντικές εργασίες, συμπεριλαμβανομένων - ενδεικτικά - τυχαίων μικροκατασκευών, εκσκαφών, υδραυλικών, κατεδαφίσεων, ηλεκτρολογικών, δομικών, μηχανολογικών, εργασιών σκυροδέματος και περιβαλλοντικών εργασιών αποκατάστασης», όλο το φάσμα δηλαδή των κατασκευών, προϊδεάζοντας για εκτεταμένες εργασίες και υποδομές.

Σημειωτέον, σε σχετικό ενημερωτικό έγγραφο της USACE NAU (Διοίκηση Ευρώπης του Σώματος Μηχανικού του Στρατού Ξηράς των ΗΠΑ) τονιζόταν ότι τα συμβόλαια θα κατακυρωθούν σύμφωνα με τη νέα Συμφωνία για τις Βάσεις (MDCA) και τη ρήτρα ότι «οι Ενοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ μπορούν να αναθέτουν συμβάσεις σε εμπορικές επιχειρήσεις για υπηρεσίες ή κατασκευαστικά έργα στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τους νόμους και τους κανονισμούς τους, οι Ενοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ μπορούν να προμηθεύονται απευθείας από οποιαδήποτε πηγή (σ.σ. διεθνώς). Ωστόσο, θα αξιοποιούν Ελληνες εργολάβους στο μέγιστο δυνατό βαθμό για την εκτέλεση κατασκευαστικών έργων», τόνιζαν, αν και στην πράξη επέλεξαν τελικά μόνο έναν.

Σε κάθε περίπτωση, οι Αμερικανοί διευκρίνιζαν ότι οι εργασίες «θα εξυπηρετούν τις δυνάμεις ή/και τις εγκαταστάσεις των ΗΠΑ σε ολόκληρη την Ελλάδα».

Ενημέρωναν ακόμα ότι υπάρχει διαθέσιμο κονδύλι 49 εκατομμυρίων δολαρίων και ότι στόχος τους είναι να καταλήξουν σε μια «δεξαμενή» 7 - 10 αναδόχων για μια περίοδο 5 ετών, συν μια δυνατότητα παράτασης της ισχύος του συμβολαίου για ένα εξάμηνο. Το μικρότερο συμβόλαιο θα έχει ύψος 50.000 δολάρια, το μεγαλύτερο 15.000.000, με δυνατότητα ωστόσο αναπροσαρμογών.

Σε αυτό το πλαίσιο οι Αμερικανοί διοργάνωσαν και μια «προκαταρκτική διάσκεψη» («PRE-PROPOSAL CONFERENCE FY22 GREECE - Multiple Award Task Order Contract W912GB22R0006) στις 12/1 στον Βόλο, ο οποίος, όπως υπογράμμιζαν στη σχετική πρόσκληση, βρίσκεται «σε στρατηγική τοποθεσία κοντά στη βάση της Αεροπορίας Στρατού στο Στεφανοβίκειο, όπου σχεδιάζονται πολλά μελλοντικά έργα των ΗΠΑ». Ενδιαφέρον να παραστούν είχαν εκδηλώσει εκπρόσωποι τουλάχιστον 47 κατασκευαστικών. Το «παρών» έδωσαν τελικά Ελληνες (εκπρόσωποι της «Aktor», της «Atti-Kat WLL» κ.ά.), Κοσοβάροι, Αμερικανοί, Ιταλοί, Λιβανέζοι και Βρετανοί.

Η ενημέρωση από πλευράς των Αμερικανών είχε στο επίκεντρο το Στρατόπεδο Περισσάκη, αεροπορική βάση και έδρα της 1ης Ταξιαρχίας της Αεροπορίας Στρατού. Υποδομή που δίνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια (ήδη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) στους Αμερικανούς για να αναπτύξουν δυνάμεις τους (ελικοπτεράδες), στο πλαίσιο της ευρύτερης ΝΑΤΟικής επιχείρησης «Atlantic Resolve», πολύ περισσότερο τώρα, μετά από όσα ακολούθησαν από τον Φλεβάρη του 2022, με την κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης στο Ουκρανικό.

Οι παριστάμενοι πήραν μια πρώτη γεύση για τις προθέσεις των Αμερικανών να πάνε καταρχάς σε «Τυπικά Εργα» («Typical Projects») όπως «νέες κατασκευές εγκαταστάσεων, βελτιώσεις και αναβαθμίσεις αεροδρομίων, ανακαινίσεις κτιρίων, σημεία καυσίμων, αναβαθμίσεις υποδομής, επισκευή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας», αλλά είχαν ενημέρωση και για «Πιθανά Μελλοντικά Εργα» («Potential Future Projects»), με επίκεντρο το Στεφανοβίκειο, συγκεκριμένα «Αναβαθμίσεις Υποδομών στο Στρατόπεδο Περισσάκη, Στεφανοβίκειο», «Αποθήκευση Καυσίμων, στο Στρατόπεδο Περισσάκη, Στεφανοβίκειο», ενώ προσέθεταν ότι βρίσκονται «υπό σχεδιασμό» και «μελλοντικά έργα σε επιπλέον τοποθεσίες».

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο και προκειμένου να πάνε στους 7 - 10 «παίκτες» στους εκπροσώπους των κατασκευαστικών μπήκε ως ...δοκιμασία να προτείνουν (μέχρι τις 28 Γενάρη 2022) στους Αμερικανούς «ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την έναρξη και διαχείριση δύο (2) ταυτόχρονων δειγμάτων έργων (sample projects)»:

«Το πρώτο δείγμα έργου αφορούσε την κατασκευή ενός Υπόστεγου Συντήρησης (Maintenance Bay) στο Στρατόπεδο Περισσάκη, στο Στεφανοβίκειο, συνολικής αξίας μικρότερης από 1.000.000 δολάρια» και το δεύτερο την «αναβάθμιση της υποδομής επικοινωνιών στο Στρατόπεδο Περισσάκη, στο Στεφανοβίκειο, συνολικής αξίας μικρότερης των 800.000 δολαρίων».

Ολα αυτά σε υλοποίηση όσων προβλέπονται στο 2ο Πρωτόκολλο Τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, που υπογράφηκε στις 14 Οκτώβρη 2021 από τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, κατά τη διάρκεια του τρίτου γύρου «Στρατηγικού Διαλόγου» μεταξύ των δύο κυβερνήσεων στην Ουάσιγκτον (ξεκίνησε το 2018, επί ΣΥΡΙΖΑ). Οπως και της λεγόμενης «Εφαρμοστικής Διευθέτησης» (Implementing Arrangement) της Συμφωνίας, που υπογράφηκε στην Αθήνα την 1η Νοέμβρη. Κείμενα που παρατείνουν «επ' αόριστον» - όπως προβλέπει η Συμφωνία - την παραμονή αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων στην Ελλάδα, επεκτείνοντας το «αμερικανικό αποτύπωμα» και σε νέες τοποθεσίες.

Στο μεταξύ, επεκτείνουν κι άλλο τις εγκαταστάσεις των Αμερικανών στη βάση τους στη Σούδα, επιτρέποντας τη στάθμευση, διεκπεραίωση και υποστήριξη ακόμα περισσότερων μονάδων και μέσων τους.

Οπως αποκάλυψε τις προηγούμενες βδομάδες ο «Ριζοσπάστης», η αμερικανική κυβέρνηση έδωσε συμβόλαιο ύψους 37 εκατ. δολαρίων σε κατασκευαστική εταιρεία για την οικοδόμηση πολυώροφης εγκατάστασης για το εκεί απόσπασμα της Naval Computer and Telecommunications Area Master Station Atlantic (NCTAMS LANT). Είναι κομμάτι της NAVIFOR (Διοίκησης Πληροφοριών του Ναυτικού των ΗΠΑ) με αποστολή επισήμως τη διεκπεραίωση σημάτων και τη διαχείριση δεδομένων, όπου «αυτός ο συνδυασμός επικοινωνιών και τεχνολογιών υπολογιστών είναι το κλειδί για να διασφαλιστεί ότι ο πολεμιστής έχει πρόσβαση στις σωστές πληροφορίες τη σωστή στιγμή», όπως αναφέρεται αρμοδίως.

Επίσης, προς «βελτίωση των εγκαταστάσεων» προκειμένου η βάση να ανταποκριθεί «στις προκλήσεις του στρατηγικού ανταγωνισμού σε ένα εξελισσόμενο περιβάλλον απειλής», όπως λέγεται χαρακτηριστικά, στο Μαράθι κατασκευάζεται - με προϋπολογισμό 5 εκατ. δολαρίων - ένα Logistics Support Center (LSC), ως συμπλήρωμα στο «Forward Logistics Site Souda Bay» (FLS Souda Bay), την προωθημένη ΝΑΤΟική βάση ανεφοδιασμού που ήδη διατηρούν εκεί. Με βάση τα σχέδιά τους, προχωρούν στην κατασκευή ενός κτιρίου αποθήκης εμβαδού 1.360 τετραγωνικών, με σκοπό να υποστηρίζει αρτιότερα λειτουργίες logistics, όπως αποθήκευση προϊόντων σίτισης και γενικά φορτίου πλοίων.

Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, θα έχει επίσης χώρο υλικοτεχνικής υποστήριξης, αλλά και αποθήκευσης HAZMAT - «hazardous material», δηλαδή «επικίνδυνα υλικά», και πιο συγκεκριμένα τοξικά χημικά, καύσιμα, πυρηνικά απόβλητα, αλλά και βιολογικούς, χημικούς και ραδιολογικούς παράγοντες.

Τέλος, στο αεροπορικό σκέλος της βάσης ολοκληρώθηκε έργο ύψους 16 εκατ. δολαρίων που περιλάμβανε ένα νέο σύστημα ανεφοδιασμού αεροσκαφών μέσω αγωγών και κρουνών (αντί βυτιοφόρων) και μια «στρατηγική» - όπως χαρακτηρίζεται - επέκταση του σχετικού χώρου στάθμευσης αεροσκαφών, προκειμένου να διευκολύνονται η κίνηση, η στάθμευση και η υποστήριξή τους καθώς και ο αποτελεσματικότερος χειρισμός του φορτίου των μεταγωγικών. Η δουλειά αυτή είναι ευθύνη του τμήματος καυσίμων της Naval Supply Systems Command, που είναι εγκατεστημένη στη Σούδα, στελέχη της οποίας εμφανίζονται, σύμφωνα με πληροφορίες, ιδιαίτερα ικανοποιημένα για το γεγονός ότι μπορούν πλέον να ανεφοδιάζουν ταυτόχρονα διπλάσια αεροσκάφη από ό,τι πριν, μειώνοντας συνολικά τον χρόνο απόκρισης σε αιτήματα ανεφοδιασμού.

Αλλη μια σημαντική πτυχή είναι ο μακροχρόνιος σχεδιασμός τους, καθώς σε υποστήριξη των τέτοιων δραστηριοτήτων οι Αμερικανοί προχωρούν σε νέες ετοιμασίες, βλέποντας ...δέκα χρόνια μπροστά, εφόσον η νέα Συμφωνία για τις Βάσεις έχει πλέον ισχύ επ' αόριστον, αντί της ετήσιας ανανέωσής της, όπως γινόταν μέχρι πρότινος, έστω για τα μάτια του κόσμου.

Οπως αποκάλυψε πρόσφατα ο «Ριζοσπάστης», το υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ, και συγκεκριμένα η DEFENSE LOGISTICS AGENCY (DLA) και η ενταγμένη εκεί Μείζων Διοίκηση DLA ENERGY, βγήκε στην «αγορά» αναζητώντας εργολάβο για «ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ». Κατά τα σχετικά έγγραφα, «ο πάροχος θα είναι υπεύθυνος να παρέχει, να διαχειρίζεται, να συντηρεί και να χειρίζεται κινητό εξοπλισμό εξυπηρέτησης καυσίμων που απαιτείται για την υποστήριξη των εγκαταστάσεων, του εξοπλισμού, των οχημάτων και των αεροσκαφών που έχουν τη βάση τους, διέρχονται, αναπτύσσονται ή ασκούνται σε αυτήν την τοποθεσία», τη NAS Souda Bay.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο, βέβαια, είναι ο χρονικός ορίζοντας του συμβολαίου που δίνουν οι Αμερικανοί, ενδεικτικός του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού τους, με τα χέρια λυμένα μέσα κι από τη νέα Συμφωνία για τις Βάσεις. Οπως τονίζουν στα σχετικά έγγραφα, «η απαίτηση είναι μια τετραετής βασική περίοδος απόδοσης από την 1η Δεκεμβρίου 2023 έως τις 30 Νοεμβρίου 2027», συν «πενταετής περίοδος προαίρεσης (option period) από 1 Δεκεμβρίου 2027 έως 30 Νοεμβρίου 2032», συν «δυνατότητα παράτασης της σύμβασης για συνολικά όχι περισσότερους από έξι μήνες (αναμενόμενη 1 Δεκεμβρίου 2032 - 31 Μαΐου 2033)».

Μιλάμε δηλαδή για έναν σχεδιασμό που από τον Ιούλη 2022 ως τον Μάη 2033 πιάνει πάνω από δέκα χρόνια, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη σημασία της βάσης και τον ρόλο που αναμένουν να παίξει όλο αυτό το διάστημα, ως αμερικανοΝΑΤΟικού προπυργίου στην Ανατολική Μεσόγειο, την ώρα που οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί έχουν περάσει πλέον σε άλλη «πίστα».

Με «αναθεωρημένους» στόχους και ένταση των εχθροπραξιών στα νότια και τα ανατολικά και από τις δύο πλευρές, κλιμακώνεται η ιμπεριαλιστική σύγκρουση στην Ουκρανία, στο πλαίσιο της ευρύτερης γεωπολιτικής αντιπαράθεσης ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας.

Ενώ οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν την πίεσή τους στα ανατολικά, στην περιοχή του Ντονέτσκ, καταλαμβάνοντας μάλιστα πριν από λίγες μέρες τον δεύτερο μεγαλύτερο ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της Ουκρανίας, οι ουκρανικές δυνάμεις επικεντρώνονται σε χτυπήματα στη στρατηγική περιοχή της Χερσώνας, θέτοντας ως στόχο την ανακατάληψή της από τις ρωσικές δυνάμεις, χρησιμοποιώντας τα βαρέα ΝΑΤΟικά όπλα. Τα συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς ΗIMARS, που έχουν λάβει από τις ΗΠΑ, χρησιμοποιούνται για να σταματήσουν τη ρωσική προέλαση, χτυπώντας αποθήκες πυρομαχικών, εφοδιασμού και γέφυρες.

Στο νέο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ προς το Κίεβο, ύψους 270 εκατ. δολαρίων, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων 4 επιπλέον πυραυλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς HIMARS, που είναι προσαρμοσμένα σε ελαφριά τεθωρακισμένα οχήματα και εκτοξεύουν πυραύλους καθοδηγούμενους από GPS, με βεληνεκές 80 χλμ.

Μάλιστα, στο πλαίσιο του εν λόγω πακέτου, η κυβέρνηση των ΗΠΑ κάνει για πρώτη φορά χρήση κονδυλίων του κρατικού προγράμματος «Πρωτοβουλία Στρατιωτικής Ενίσχυσης για την Ουκρανία» (USAI), διαθέτοντας 95 εκατ. δολάρια στη στρατιωτική βιομηχανία για να παρασχεθούν στο Κίεβο έως 580 μη επανδρωμένα αεροσκάφη «Phoenix Ghost».

Με αυτό το πακέτο η συνολική στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, απ' όταν ανέλαβε η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν, ανέρχεται σε 8,2 δισ. δολάρια.

Αλλά και η γερμανική κυβέρνηση ενέκρινε την πώληση 100 σύγχρονων αυτοκινούμενων οβιδοβόλων στην Ουκρανία και έχει χορηγηθεί άδεια στη γερμανική εταιρεία κατασκευής όπλων «Krauss - Maffei Wegmann» (KMW) για τα συστήματα τύπου «Panzerhaubitze2000». Το κόστος για την αγορά τους θα ανέλθει σε 1,7 δισ. ευρώ. Η παραγωγή τους θα ξεκινήσει αμέσως, αλλά παραμένει ανοιχτό πότε θα αρχίσουν να παραδίδονται.

Επίσης, η Γερμανία παρέδωσε 3 πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς «Mars II», άλλα 3 αυτοκινούμενα οβιδοβόλα 2000, που προέρχονται από τα αποθέματα του γερμανικού στρατού, καθώς και τα πρώτα 5 αντιαεροπορικά συστήματα «Gepards», μαζί με δεκάδες χιλιάδες πυρομαχικά. Συνολικά, η Ουκρανία θα λάβει 30 συστήματα «Gepard» από τη γερμανική βιομηχανία.

Από την πλευρά της, η Ρωσία εμφανίζεται να αναθεωρεί τους στόχους της εισβολής της στην Ουκρανία και απειλεί με «αποναζιστικοποίηση» όλης της χώρας.

Το Κρεμλίνο στήριξε τις δηλώσεις του φιλορώσου αυτονομιστή ηγέτη του Ντονέτσκ, Ντ. Πουσίλιν, ότι «ήρθε η ώρα να απελευθερωθούν όλες οι πόλεις στην Ουκρανία που ιδρύθηκαν από Ρώσους: Κίεβο, Τσερνίχιφ, Πολτάβα, Οδησσός, Ντνίπρο, Χάρκοβο, Ζαπορίζια, Λουτσκ».

«Το Κρεμλίνο υποστηρίζει τη θέση ότι είναι γενικά απαραίτητο να απελευθερωθεί η Ουκρανία από διάφορες εκδηλώσεις νεοναζιστικού αισθήματος - αυτό είναι απαραίτητο», σχολίασε ο εκπρόσωπός του, Ντμ. Πεσκόφ, και «είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα - στο πλαίσιο της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης - για την προστασία των ανθρώπων στις δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ», συμπλήρωσε.

Πριν από λίγες μέρες ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σ. Λαβρόφ, είχε θέσει ζήτημα αλλαγής καθεστώτος στην Ουκρανία - «οπωσδήποτε θα βοηθήσουμε τον ουκρανικό λαό να απαλλαγεί από το καθεστώς», είχε δηλώσει - ενώ απείλησε ότι θα τεθούν υπό κατοχή και άλλα εδάφη, πέραν του Ντονμπάς. Οπως είπε, από τον Μάρτη έχει αλλάξει η γεωγραφία της «ειδικής επιχείρησης» και πλέον περιλαμβάνει επίσης τις περιφέρειες της Χερσώνας και της Ζαπορίζια, αλλά και μια σειρά από «άλλες περιοχές». Προειδοποίησε ότι αυτοί οι στόχοι θα επεκταθούν εάν η Δύση συνεχίσει να παρέχει στην Ουκρανία όπλα μεγάλου βεληνεκούς.

Στο μεταξύ, οι φιλορωσικές αρχές κατοχής σε Χερσώνα και Ζαπορίζια δηλώνουν πως σύντομα θα διεξαχθούν δημοψηφίσματα για ένταξη στη Ρωσία των περιοχών αυτών που συνορεύουν με την Κριμαία.

Οι ΗΠΑ «θα δράσουμε άμεσα για να καταστήσουμε σαφές στη Ρωσία ότι αυτές οι τακτικές δεν θα λειτουργήσουν», τόνισε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Αντ. Μπλίνκεν, χαρακτηρίζοντας τα σχεδιαζόμενα δημοψηφίσματα «ψεύτικα», με στόχο να νομιμοποιήσουν την προσάρτηση ουκρανικών εδαφών. Από την πλευρά της, η ουκρανική κυβέρνηση ετοιμάζει νομοσχέδιο που θα ποινικοποιεί την απόκτηση ρωσικών διαβατηρίων στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές, καθώς και τη συμμετοχή σε δημοψηφίσματα.

Ο Μπλίνκεν σχεδιάζει να έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό του, Σ. Λαβρόφ, μέσα στις επόμενες μέρες - την πρώτη μετά τη ρωσική εισβολή στα τέλη Φλεβάρη. Ως βασικό αντικείμενο της συνομιλίας ο Μπλίνκεν παρουσίασε την πρόταση των ΗΠΑ για ανταλλαγή δύο Αμερικανών που κρατούνται στη Ρωσία, του πρώην πεζοναύτη Πολ Γουίλαν και της μπασκετμπολίστριας Μπρ. Γκράινερ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, προτείνεται να ανταλλαγούν με τον Ρώσο έμπορο όπλων Β. Μπουτ.

Επίσης, αναμένεται να τεθεί από την αμερικανική πλευρά και το ζήτημα των δημοψηφισμάτων σε Χερσώνα και Ζαπορίζια.

Ο Λαβρόφ έχει γεμάτο πρόγραμμα και θα συζητήσει με τον Μπλίνκεν «αν βρεθεί χρόνος», δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ. «Αυτήν τη στιγμή διαπραγματευόμαστε τον χρόνο για μια τέτοια επαφή. Θα γίνει όταν θα είμαι στο γραφείο μου», δήλωσε την Παρασκευή ο ίδιος ο Λαβρόφ από την Τασκένδη.

Τα πρώτα φορτηγά πλοία με σιτηρά αναμενόταν να αποπλεύσουν ακόμη και την Παρασκευή από τα ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα (Οδησσός, Τσερνομόρσκ, Πιβντένι), σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, καθώς έχει εισέλθει στο τελικό στάδιο η διευθέτηση των λεπτομερειών σχετικά με την πορεία που θα ακολουθήσουν, μετά τη σχετική συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας, Ρωσίας, Τουρκίας και ΟΗΕ.

Ο συντονιστής ανθρωπιστικής βοήθειας του ΟΗΕ, Μ. Γκρίφιθς, είπε την Παρασκευή ότι υπήρχαν ήδη φορτωμένα πλοία έτοιμα να αποπλεύσουν, ενώ ο Ουκρανός Πρόεδρος, Β. Ζελένσκι, δήλωσε επίσης πως «είμαστε έτοιμοι να εξαγάγουμε ουκρανικά σιτηρά. Αναμένουμε σήματα από τους συνεργάτες μας για να ξεκινήσουμε τις αποστολές».

Με τη συμφωνία η Ουκρανία δεσμεύτηκε να καθοδηγήσει τα πλοία μακριά από τα ύδατα που έχουν ναρκοθετηθεί, ενώ η Ρωσία υποσχέθηκε να μη βάλει στο στόχαστρό της τα πλοία και συγκεκριμένες λιμενικές υποδομές. Το κοινό κέντρο συντονισμού στην Κωνσταντινούπολη θα παρακολουθεί τα φορτία προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα πλοία δεν θα μεταφέρουν όπλα στην εμπόλεμη ζώνη. Με την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας, ο Γκρίφιθς εκτίμησε ότι οι εξαγωγές από τα λιμάνια της Ουκρανίας θα φτάσουν σταδιακά στα επίπεδα των 5 εκατ. τόνων τον μήνα.

Η Τουρκία, που επιδιώκει ευρύτερη αναβάθμιση σε ιμπεριαλιστικά παζάρια μέσα από τον ρόλο της στην όλη διαδικασία, δηλώνει πως αν επιτύχει η συμφωνία για τα σιτηρά μπορεί να δημιουργήσει μια «ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης» μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, διευκολύνοντας τις προσπάθειες επίλυσης της ουκρανικής κρίσης. «Τώρα είναι η ώρα να επικεντρωθούμε στην επίτευξη μιας κατάπαυσης του πυρός», σημείωσε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μ. Τσαβούσογλου.

«Η επιτυχία της Τουρκίας καταγράφεται και στο όνομα του ΝΑΤΟ. Από την αρχή της κρίσης έχουμε επικεντρωθεί στην κατάσβεση της φωτιάς στην περιοχή μας», υπογράμμισε ο διευθυντής Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, Φ. Αλτούν, και «αναμένουμε από όλα τα κράτη, ειδικά τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, να υποστηρίξουν τις διπλωματικές μας προσπάθειες».

Πάντως σε άρθρο του στην εφημερίδα «New York Times» ο Ουκρανός ΥΠΕΞ, Ντμ. Κουλέμπα, κάλεσε τη Δύση να «απορρίψει τις ψεύτικες ειρηνευτικές προτάσεις της Ρωσίας» και ανέφερε ότι ορισμένοι δυτικοί εταίροι άρχισαν να προτείνουν στο Κίεβο την έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών με τη Μόσχα λόγω του επερχόμενου χειμώνα.

Κίεβο και Μόσχα αλληλοκατηγορούνται για πυραυλικό χτύπημα σε φυλακή στη Γιελένοβκα του Ντονέτσκ, όπου κρατούνταν Ουκρανοί αιχμάλωτοι πολέμου, ανάμεσά τους και μαχητές του ναζιστικού Τάγματος Αζόφ.

Το ρωσικό υπουργείο Αμυνας ανακοίνωσε ότι η Ουκρανία έπληξε τη φυλακή με αμερικανικούς πυραύλους HIMARS και σκοτώθηκαν τουλάχιστον 53 Ουκρανοί αιχμάλωτοι, ενώ δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν. «Αυτή η σκανδαλώδης πρόκληση έχει σκοπό να τρομάξει τους Ουκρανούς στρατιώτες και να τους αποτρέψει από το να παραδοθούν», ανέφερε.

Ο φιλορώσος ηγέτης του Ντονέτσκ, Ντ. Πουσίλιν, ισχυρίστηκε πως το Κίεβο εσκεμμένα χτύπησε τη φυλακή για να σκοτωθούν Ουκρανοί αιχμάλωτοι, ιδίως από το Τάγμα Αζόφ, «που άρχισαν να καταθέτουν».

Οι ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις, από την πλευρά τους, ανακοίνωσαν πως για το χτύπημα ευθύνεται αποκλειστικά η Ρωσία, με στόχο να στήσει προβοκάτσια, και πως ο ουκρανικός στρατός δεν πραγματοποίησε χτυπήματα την Παρασκευή στην περιοχή Γιελένοβκα. Το Κίεβο κάνει λόγο για ένα ακόμη ρωσικό έγκλημα πολέμου και διέταξε εισαγγελική έρευνα.

Στο μεταξύ, ο γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Αμυνας και Ασφάλειας της Ουκρανίας, Ολ. Ντανίλοφ, επανέλαβε τις απειλές ότι η Ουκρανία θα χτυπήσει τη μεγάλη γέφυρα που συνδέει την Κριμαία με τη ρωσική επικράτεια, προκαλώντας την αντίδραση του αναπληρωτή προέδρου του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Ντμ. Μεντβέντεφ, ο οποίος προανήγγειλε σφοδρά αντίποινα σε μια τέτοια περίπτωση.

Επιπλέον, νέα κόντρα έχει ξεσπάσει μεταξύ Ρωσίας και Λιθουανίας για τον ρωσικό θύλακα στη Βαλτική, Καλίνινγκραντ. Τον Ιούνη η λιθουανική κυβέρνηση είχε αναγγείλει πως θα απαγορεύει τον ανεφοδιασμό του θύλακα απαγορεύοντας ρωσικές εισαγωγές να διασχίζουν λιθουανικό έδαφος. Τελικά η απόφαση ανακλήθηκε μετά από παρέμβαση της ΕΕ. Ωστόσο την Παρασκευή η λιθουανική τράπεζα Siauliu, μέσω της οποίας γίνονται οι συναλλαγές για τη σιδηροδρομική διαμετακόμιση στην περιοχή του Καλίνινγκραντ, ανακοίνωσε ότι θα διακόψει τη συνεργασία της με τη Ρωσία.

Η Μόσχα απέστειλε νότα διαμαρτυρίας στο υπουργείο Εξωτερικών της Λιθουανίας, ενώ ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου κάλεσε τη λιθουανική κυβέρνηση να επιλυθούν μέσω διαλόγου τα ζητήματα που αφορούν την πληρωμή για τη διέλευση μέσω Λιθουανίας στο Καλίνινγκραντ. Ο Πεσκόφ προειδοποίησε ότι εάν οι συνομιλίες αποτύχουν, η Ρωσία θα λάβει αντίποινα.