Κυριακή 1 Δεκέμβρη 2013
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Αδιέξοδα και διεργασίες

Δύο ειδήσεις και μία έκθεση προσδιορίζουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούνται τα πράγματα σε διεθνές επίπεδο: Συμφωνία στη Γενεύη για τα πυρηνικά του Ιράν και ανακήρυξη από την Κίνα Ζώνης αναγνώρισης και αεράμυνας στον Ειρηνικό, είναι οι ειδήσεις. Η έκθεση του ΟΟΣΑ για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας έρχεται να δέσει τη μαρέγκα.

Στο εσωτερικό συνεχίζονται αμείωτες οι διεργασίες για την αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος. Η μπόρα στα Δωδεκάνησα, που βύθισε στο πένθος τέσσερις οικογένειες, δεν εμπόδισε τους αναμορφωτές της ζωής μας να συνεχίσουν ανενόχλητοι το αγαθοεργό έργο τους: Μεγάλες ανατροπές στο σύστημα Υγείας, σοβαρές αναταράξεις στην Παιδεία, υπολογισμός των συντάξεων ανάλογα με το αν ο εργαζόμενος έχει σπίτι ή χωράφι, χτύπημα της συνδικαλιστικής δράσης και άλλα καλούδια.

Το διεθνές περιβάλλον

Ολα δείχνουν πως η προσωρινή συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν έχει σοβαρές πιθανότητες υλοποίησής της. Ωστόσο, τα βάσανα για το λαό του Ιράν θα συνεχίζουν να υπάρχουν για όσον καιρό θα είναι εγκλωβισμένο στο σύστημα της εξουσίας των μονοπωλίων. Κερδισμένη θα βγει η μερίδα της ιρανικής αστικής τάξης, που θα διαχειριστεί τα όποια οικονομικά κέρδη από τη συμφωνία. Ταυτόχρονα, η συμφωνία δίνει τη δυνατότητα σε δυνάμεις που εμπλέκονται με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, όπως η Ρωσία, η Κίνα, αλλά και η Γερμανία, να σχεδιάζουν την αύξηση της κερδοφορίας των μονοπωλίων τους που δραστηριοποιούνται στο Ιράν. Ενώ δίνει τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να κλείσουν προσωρινά ένα «μέτωπο» αντιπαράθεσης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, σε μια στιγμή που αυξάνεται η ενδοϊμπεριαλιστική ένταση σε άλλες περιοχές, όπως σε αυτήν του Ειρηνικού Ωκεανού, αλλά και της Αρκτικής.

Η ανακήρυξη Ζώνης αναγνώρισης και αεράμυνας από την Κίνα συνοδεύεται με κανονισμούς που πρέπει να τηρούν όλα τα αεροσκάφη που εισέρχονται σ' αυτήν, αλλιώς μπορεί να επέμβουν οι κινεζικές Ενοπλες Δυνάμεις, κάτι που ο Τζ. Κέρι απαίτησε να μην εφαρμοστεί. Η συγκεκριμένη απόφαση της Κίνας για μία επί σειρά ετών διαφιλονικούμενη περιοχή στέλνει μήνυμα ότι μπαίνει πιο ενεργά και με στρατιωτικά μέσα στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό.

Οι διεργασίες

Καθώς τείνει να γίνει κοινή συνείδηση ότι αυτοδύναμες κυβερνήσεις συγκροτούνται όλο και πιο δύσκολα, αυξάνουν και οι διεργασίες για τη γενικότερη αναμόρφωση του πολιτικού σκηνικού. Τα επιτελεία συσκέπτονται, σχεδιάζουν, προσανατολίζονται πώς θα δημιουργηθούν και για την Ελλάδα σταθερές κυβερνήσεις. Τους ενώνει μια στρατηγική, την οποία δεν ομολογούν, αποτυπώνεται, όμως, στα επίσημα έγγραφα, στις οδηγίες και τις στρατηγικές κατευθύνσεις της ΕΕ. Πάνω σ' αυτό το έδαφος συζητάει η τρόικα με την κυβέρνηση, που έχει την ευθύνη να εξειδικεύσει και να εφαρμόσει τις αντεργατικές - αντιλαϊκές ανατροπές. Πάνω σ' αυτό το έδαφος κινούνται και οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης που έχουν κορόνα στο κεφάλι τους την ΕΕ.

Οι περίφημες διαπραγματεύσεις με την τρόικα αντανακλούν και υπαρκτές διαφορές στα ιδιαίτερα συμφέροντα κάθε αστικής τάξης, μαζί και της ελληνικής. Το παζάρι έχει άμεση σχέση με αντιθέσεις που, σε συνθήκες κρίσης, οξύνονται μέσα στην Ευρωζώνη, αλλά και ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ. Ολοι οι παράγοντες του παζαριού συγκλίνουν στο βασικό τους στόχο, την καπιταλιστική ανάπτυξη, η οποία περνά αναγκαστικά μέσα από παλιά και νέα, «διαρθρωτικά» και «οριζόντια», αντιλαϊκά μέτρα.

Το βεβαιώνει και ο υπό ψήφιση Κρατικός Προϋπολογισμός, που υπηρετεί την επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών. Αυτές οδηγούν σε νέες ανατροπές στα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, σε χιλιάδες απολύσεις από το δημόσιο τομέα, σε ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Μέσα από την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, τις ιδιωτικοποιήσεις και την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας επιχειρείται η βελτίωση του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος, προκειμένου να επιτευχθεί η ανάκαμψη της οικονομίας από το 2014. Μια ανάκαμψη αναιμική και αβέβαιη, βασισμένη στα αποκαΐδια των εργασιακών συνθηκών.

Η Υγεία του λαού

Δεν πρόλαβε, το προηγούμενο Σάββατο, ο «Ρ» να γράψει ότι τα επιχειρηματικά σχέδια στην Υγεία ευνοούν τους επιχειρηματικούς ομίλους και ξέσπασε μέγας καβγάς. Για το ποιανού η πολιτική ευνοεί καλύτερα συγκεκριμένες ομάδες φαρμακοβιομηχάνων. Το ΚΚΕ σημείωσε ότι: Οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης στο χώρο της Υγείας αποτελούν στρατηγική της ΕΕ. Ανάλογοι σχεδιασμοί προωθούνται σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Οσο επιχειρηματικοί όμιλοι δρουν στον τομέα της Υγείας, στην Περίθαλψη, στο Φάρμακο, τόσο θα μειώνονται οι παροχές Υγείας για το λαό, θα βάζει ο λαός πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, για να ανεβαίνει η ανταγωνιστικότητα και η κερδοφορία των μονοπωλιακών ομίλων.

Καθώς οι γιατροί του ΕΟΠΥΥ βγαίνουν στο δρόμο και η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να προωθήσει τις ανατροπές στο χώρο της Υγείας, το ΚΚΕ διακηρύσσει ότι: «Ο λαός έχει δικαίωμα και ανάγκη από πλήρεις, σύγχρονες και δωρεάν δημόσιες υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Με πανελλαδική ανάπτυξη δημόσιων υποδομών, με πλήρη στελέχωση και εξοπλισμό, με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Να μην κλείσει καμία δημόσια μονάδα (Νοσοκομείο, Κέντρο Υγείας, υγειονομική μονάδα ΕΟΠΥΥ), να μην απολυθεί κανένας υγειονομικός, να αξιοποιηθούν στην ανάπτυξη του ενιαίου, καθολικού, δωρεάν, αποκλειστικά δημόσιου συστήματος Υγείας».

Για το εργατικό - λαϊκό κίνημα πρέπει να 'ναι καθαρό ότι σήμερα, δεν αρκεί να αποτραπούν τα χειρότερα που ετοιμάζει η κυβέρνηση. Χρειάζεται να δυναμώσει ο αγώνας και να διευρυνθεί το μέτωπο που παλεύει για την κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης στο χώρο της Υγείας - Πρόνοιας. Για αποκλειστικά δημόσιο, καθολικό και δωρεάν σύστημα Υγείας, που θα παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες σε όλες τις βαθμίδες. Για δωρεάν φάρμακο σε όλους. Για μόνιμη και σταθερή δουλειά όλων όσοι απασχολούνται στον τομέα της Υγείας.

Το μέτωπο στην Παιδεία

Η κυβέρνηση με σωρεία δικαστικών διώξεων, προσωπικούς εκβιασμούς και με συκοφαντικές επιθέσεις αντιμετωπίζει την απεργία των διοικητικών υπαλλήλων στα ΑΕΙ, στέλνοντας μήνυμα αποφασιστικότητας σε όλους τους εργαζόμενους ότι και θα τσακίζει κάθε εργασιακό δικαίωμα και θα αντιμετωπίζει με την καταστολή όποιον τολμά να αντισταθεί. Πρέπει να βρει απέναντι τους εργαζόμενους στα ιδρύματα μαζί με τους φοιτητές και καθηγητές, αλλά και όλους τους εργαζόμενους.

Το λαϊκό κίνημα έχει αποδείξει ότι με ταξική ενότητα και αποφασιστικότητα μπορεί να αντιπαλεύει τις προσπάθειες τρομοκράτησης από την κυβέρνηση. Και καθοριστική σημασία γι' αυτό έχει ο ταξικός προσανατολισμός του κινήματος, η εναλλαγή των μορφών πάλης, η αντιμετώπιση εκφυλιστικών φαινομένων που θα προωθεί τη συσπείρωση όλων των κλάδων και τη συμπόρευση με τους φυσικούς τους συμμάχους. Οι φοιτητές και οι οικογένειές τους μπορούν να αντιληφθούν ότι δεν είναι οι διοικητικοί υπάλληλοι και οι αγώνες τους που βάζουν εμπόδιο στις σπουδές, αλλά είναι η πολιτική εκείνη που αφήνει τα Ιδρύματα γυμνά από υπαλλήλους, που χρόνια τώρα δεν έχει φτιάξει μια καινούρια Εστία, που τους αναγκάζει να πληρώνουν ένα κάρο λεφτά για να μπορέσουν να ζήσουν και να σπουδάσουν.

Οι επενδύσεις

Η Ελλάδα προσελκύει επενδύσεις, διατείνεται το μέρος του αστικού Τύπου που υποστηρίζει την κυβέρνηση. Η πολιτική της κυβέρνησης διώχνει επενδύσεις και διαλύει τη βιομηχανία της χώρας, υποστηρίζει το μέρος του Τύπου που υποστηρίζει τον ΣΥΡΙΖΑ. Σε κάθε περίπτωση η προσέλκυση ή μη επενδύσεων γίνεται με όρους στήριξης της καπιταλιστικής ζούγκλας, που γίνεται όλο και πιο άγρια και στην οποία μόνιμο θύμα είναι οι εργαζόμενοι. Ολη, λοιπόν, αυτή η φιλολογία αποσκοπεί στο να παραμείνουν οι εργαζόμενοι εγκλωβισμένοι σε ένα ψεύτικο για τα δικαιώματα και τις ανάγκες τους δίλημμα: Ποια πλευρά, ποιες προτεραιότητες στην καπιταλιστική ανάπτυξη θα πρέπει να στηρίξουν. Να παραμείνουν εγκλωβισμένοι στην ψευδαίσθηση ότι η επίλυση των οξυμένων λαϊκών προβλημάτων θα έρθει επαναλαμβάνοντας το φαύλο κύκλο καπιταλιστική ανάπτυξη - κρίση, την αυταπάτη ότι μπορεί να υπάρξει καπιταλιστική ανάπτυξη που θα εξασφαλίσει διευρυμένα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα και δε θα φέρει την κρίση. Η διέξοδος για τους εργαζόμενους βρίσκεται στην έξοδο από το φαύλο κύκλο της κρίσης, με την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, τον κεντρικό σχεδιασμό, την ανάπτυξη με σκοπό τη διευρυμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Η παγκόσμια οικονομία

«Η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται, αλλά οι ΗΠΑ πρέπει να σοβαρευτούν όσον αφορά τα δημοσιονομικά τους. Η Ευρωζώνη επιστρέφει στην ανάπτυξη, αλλά με πολύ ασθενικό ρυθμό και η Ιαπωνία αναπτύσσεται ταχύτερα, όμως το ερώτημα είναι αν η ανάπτυξή της είναι βιώσιμη», εκτιμά ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΟΟΣΑ, Πιερ Κάρλο Πάντοαν, με αφορμή τη σχετική έκθεση του οργανισμού. Σε άρθρο του ο «Ρ» σχολιάζει: Η κατάσταση παραμένει δύσκολη στη διαχείριση της κρίσης, γεγονός που θα οξύνει τους ανταγωνισμούς και τη διαπάλη ανάμεσα στα μονοπώλια, αλλά και στα καπιταλιστικά κράτη, στο έπακρο (...) Σε μια παγκόσμια οικονομία που δε δείχνει να ανακάμπτει. Οι συνθήκες δουλειάς και ζωής για την εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα θα γίνονται αφόρητες, ολοένα μεγαλύτερα τμήματά τους θα εξωθούνται σε σχετική και απόλυτη εξαθλίωση.

Η πραγματικότητα που ομολογούν οι διεθνείς καπιταλιστικοί οργανισμοί, όπως ο ΟΟΣΑ, αποκαλύπτει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού, την περιδίνησή του μέσα στις αξεπέραστες αντιφάσεις του, δείχνει ότι ήδη έχει φάει προ πολλού τα ψωμιά του. Οτι είναι εποχή της αντικατάστασής του από μια κοινωνία όπου είναι αναγκαία και επίκαιρη η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, που με τον κεντρικό σχεδιασμό και τον εργατικό έλεγχο θα βάλει στην υπηρεσία του λαού την οικονομία, που θα αναπτύσσεται χωρίς κρίσεις και αποκλειστικά σε όφελός του. Ο σοσιαλισμός είναι αναγκαίος, ώριμος και επίκαιρος. Αλλά αυτό απαιτεί να πάρει η εργατική τάξη την εξουσία στα χέρια της μαζί με τους συμμάχους της.

Το αληθινό πρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ

Με συνεχείς προσπάθειες, απ' την επίσκεψη του Αλ. Τσίπρα στο Τέξας, μέχρι την πρόσφατη μάχη για την προστασία των κερδών της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας, επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ να περάσει με επιτυχία στις εξετάσεις της άρχουσας τάξης για την επιλογή κατάλληλων κυβερνητικών σχημάτων της επόμενης μέρας. Η αποστολή του δεν είναι εύκολη. Αφενός πρέπει να πείσει ότι ωρίμασε και μπορεί να αξιοποιηθεί πολιτικά ως νέος σοσιαλδημοκρατικός πυλώνας, μιας αστικής κυβέρνησης συνεργασίας. Αφετέρου ότι έχει την ικανότητα να εγκλωβίζει ως οπορτουνιστικό ρεύμα το κίνημα και να το στοιχίζει πίσω απ' τους στρατηγικούς στόχους της αστικής τάξης. Να αποδείξει ότι μπορεί να περιορίσει τις πιθανές απώλειες κοινωνικών συμμαχιών της άρχουσας τάξης, τις οποίες προκαλεί η εφαρμογή των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων. Να αποδείξει ότι μπορεί να συμβάλει στην πολιτική ενσωμάτωση της λαϊκής δυσαρέσκειας στο πλαίσιο του νέου αστικού διπολισμού. Αυτός ο διπλός στόχος περικλείει αντιφάσεις.

Η προσπάθεια δεν είναι πρωτότυπη. Με το ίδιο «συγκριτικό πλεονέκτημα» της ικανότητας διάβρωσης, υποταγής και ενσωμάτωσης του κινήματος διεκδίκησε το ΠΑΣΟΚ έναντι της ΝΔ, τη δεκαετία του '80, το χρίσμα της αστικής τάξης στο πλαίσιο της κυβερνητικής εναλλαγής.

Την προσήλωση σ' αυτήν την αποστολή του ΣΥΡΙΖΑ συμπύκνωσε ο Γ. Δραγασάκης στην εισήγηση της πρόσφατης πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης Σαμαρά:

«Εμείς δεχόμαστε τη συνέχεια του ελληνικού κράτους, αλλά όχι τη συνέχεια της πολιτικής. Ολα τα κράτη αλλάζουν πολιτική. Η πολιτική Ομπάμα είναι διαφορετική απ' την πολιτική Μπους».

Χωρίς περιστροφές ανακοίνωσε την προσήλωση στη δικτατορία της αστικής τάξης και το αστικό πρόσημο της κυβερνητικής αλλαγής που υπόσχεται ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ικανός διαπραγματευτής της αστικής τάξης

Στη συγκεκριμένη πρόταση μομφής ο ΣΥΡΙΖΑ εξήγησε ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει κύρος στο εξωτερικό για να διαπραγματευτεί.

Σε ποιες διαπραγματεύσεις, όμως, θα πάρει μέρος η όποια αστική ελληνική κυβέρνηση το επόμενο διάστημα;

Πρόκειται για διαπραγματεύσεις που αφορούν το αβέβαιο μέλλον της Ευρωζώνης και της ΕΕ. Αντικειμενική βάση αυτών των διαπραγματεύσεων είναι η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, που προκύπτει απ' την ανισόμετρη εκδήλωση της κρίσης στην Ευρωζώνη. Την περίοδο που διανύουμε αυξάνει η διαφορά ισχύος προς όφελος της Γερμανίας και σε βάρος της Γαλλίας και της Ιταλίας. Δημιουργείται με τη στήριξη των ΗΠΑ ένα μπλοκ πίεσης προς τη γερμανική κυβέρνηση για αλλαγές στην πολιτική διαχείρισης και στους θεσμούς που αφορούν την επόμενη μέρα της Ευρωζώνης. Βασικές αιχμές σ' αυτή τη διαπραγμάτευση αποτελούν η συμφωνία για την Τραπεζική Ενωση στην Ευρωζώνη και η ρύθμιση του ζητήματος των υπερχρεωμένων κρατών της. Γαλλία και Ιταλία επιδιώκουν να μειώσουν την ψαλίδα των δυσμενέστερων όρων τραπεζικού δανεισμού και επενδύσεων των μονοπωλιακών ομίλων τους, σε σχέση με τη Γερμανία. Παράλληλα, ζητούν σχετική χαλάρωση της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, που θα επιτρέψει μεγαλύτερες κρατικές ενισχύσεις για τους εγχώριους μονοπωλιακούς ομίλους των υπερχρεωμένων κρατών. Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ζητά απ' τη Γερμανία να περιορίσει ουσιαστικά το εμπορικό της πλεόνασμα, λόγω των ανισορροπιών που προκαλεί στην οικονομία της Ευρωζώνης.

Το ΔΝΤ πιέζει για ένα «κούρεμα» των διακρατικών δανείων προς την Ελλάδα, το οποίο θα επιβαρύνει τόσο άμεσα τη Γερμανία, όσο και έμμεσα στο βαθμό που σταδιακά την καθιστά εγγυητή των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης.

Σ' αυτή τη διαπραγμάτευση επιθυμεί να συμμετάσχει η ελληνική άρχουσα τάξη, που προβληματίζεται απ' τη σχετική επιδείνωση της διεθνούς θέσης της, μετά απ' την εκδήλωση της βαθιάς κρίσης. Σ' αυτή την κατεύθυνση η ηγεσία του ΣΕΒ ασκεί κριτική για το σημερινό βαθμό βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής και ζητά μεγαλύτερη στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας καθώς και νέα «συνολική ευρωπαϊκή λύση». Ταυτόχρονα, τμήματα του ελληνικού εφοπλιστικού κεφαλαίου που συνδέονται με ΗΠΑ, Βρετανία στηρίζουν την αμφισβήτηση των επιλογών της γερμανικής κυβέρνησης.

Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο διαγκωνίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ με τη σημερινή κυβέρνηση για τον τίτλο του ικανότερου διαπραγματευτή των συμφερόντων των εγχώριων μονοπωλίων.

Σε σχέση με το λαό, την εργατική τάξη, αυτή η διαπραγμάτευση περιορίζεται, όπως θα δούμε, στους όρους, στους ρυθμούς και στους τρόπους σφαγής των λαϊκών δικαιωμάτων.

Υπόκλιση στον Μονέ στο Τέξας

Στο έδαφος του Πανεπιστημίου του Τέξας, ο Αλ. Τσίπρας μίλησε όσο πιο καθαρά μπορούσε για τις στρατηγικές δεσμεύσεις του, χωρίς το γνωστό περιτύλιγμα από ριζοσπαστικές κορόνες.

Υποκλίθηκε βαθιά στις αξίες της ευρωπαϊκής ιδέας που οδήγησαν στη γέννηση και μετεξέλιξη της σημερινής Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ισχυρίσθηκε ότι οι αστοί πολιτικοί που πρωταγωνίστησαν στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα και της ΕΟΚ στη συνέχεια, στόχευαν να θωρακίσουν τα καθολικά ανθρώπινα δικαιώματα και την ειρήνη! Παρουσίασε τη σημερινή ΕΕ όχι απλά ως αναγκαίο κακό, αλλά ως προνομιακό πεδίο εφαρμογής μιας πολιτικής φιλολαϊκής διεξόδου.

Μιας πολιτικής ανάπτυξης, απασχόλησης και ευημερίας για όλους, που μπορεί να έρθει με την ανάδειξη νέων αστικών κυβερνήσεων, που θα εγκαταλείψουν την πολιτική της υπερβολικής λιτότητας του μερκελισμού. Εμφάνισε ως εναλλακτική φιλολαϊκή λύση την αντίδραση των ΗΠΑ στην κρίση με «κεϋνσιανά αντανακλαστικά». Εδωσε, τέλος, ένα σαφές παράδειγμα της αναπτυξιακής πολιτικής στήριξης «των υγιών επιχειρηματιών», την οποία προτείνει. Την ανάθεση των 10 δισ. ευρώ που δεν απορροφήθηκαν στην Ελλάδα (την περίοδο 2007 - 2013) στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων για να τα επενδύσει στην Ελλάδα, «στη βάση καθαρών τραπεζικών αρχών και χωρίς την ανάμειξη του ελληνικού κράτους»!

Στη συνέχεια επανέλαβε αυτές τις θέσεις στην Ελλάδα, στο Μέγαρο Μουσικής, ως προσκεκλημένος του Ινστιτούτου Λεβί, το οποίο υποστηρίζεται από το αμερικανικό ίδρυμα Φορντ. Εξήγησε ότι πέρα απ' τους υπερατλαντικούς υποστηρικτές του αναζητά συμμάχους στο αστικό πολιτικό σύστημα του Μεσογειακού Νότου της ΕΕ.

Ο οπορτουνισμός χωρίς ριζοσπαστικό μανδύα

Η παραπλανητική ρητορεία του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να εξαπατήσει το λαό. Η σημερινή ΕΕ είναι γνήσιο τέκνο και όχι παρέκκλιση της παλιάς αντιδραστικής «ευρωπαϊκής ιδέας». Η ΕΕ σ' ολόκληρη την ιστορική της διαδρομή έχει ως βασικό στόχο να θωρακίσει τα κέρδη και την ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων των κρατών - μελών της μέσα στον ανελέητο διεθνή ανταγωνισμό. Ο Μονέ, ο Σουμάν, ο Αντενάουερ δεν ήταν φίλοι του λαού, αλλά ορκισμένοι εχθροί του εργατικού κινήματος και του σοσιαλιστικού στρατοπέδου της εποχής τους. Γι' αυτό και η προδικτατορική ΕΔΑ χαρακτήρισε την ΕΟΚ «λάκκο των λεόντων».

Απ' τη Συνθήκη της Ρώμης, ως τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, απ' τη Στρατηγική της Λισαβόνας ως τη σημερινή «Στρατηγική Ευρώπη 2020» υπάρχει σταθερή, ενιαία στόχευση των μονοπωλίων όλων των κρατών - μελών της ενάντια στην εργατική τάξη και τους λαούς της Ευρώπης. Η ΕΕ δεν είναι ουδέτερο πεδίο ταξικής πάλης, αλλά διακρατική ιμπεριαλιστική συμμαχία.

Στο εσωτερικό της, όπως και σε κάθε ιμπεριαλιστική συμμαχία, βασιλεύουν η ανισόμετρη ανάπτυξη, ο ανταγωνισμός, οι ανισότιμες σχέσεις των κρατών - μελών της. Η μόνη αλληλεγγύη μεταξύ των μονοπωλίων αφορά στη συμφωνία επίθεσης στους λαούς.

Στις σημερινές συνθήκες, με την υιοθέτηση της Συνθήκης για τη Σταθερότητα, το Συντονισμό, τη Διακυβέρνηση, οι δεσμεύσεις και οι όροι επιτήρησης γίνονται πιο αυστηροί για όλα τα κράτη - μέλη, με συστάσεις ανά εξάμηνο, άμεσο κοινοτικό έλεγχο των κρατικών προϋπολογισμών, πιεστικές οριζόντιες υποδείξεις οικονομικής πολιτικής για όλες τις κυβερνήσεις.

Καμιά αστική διαπραγμάτευση, καμιά εναλλαγή στην κυβέρνηση κάποιων κρατών - μελών, καμιά αλλαγή προέδρου στην Κομισιόν δεν μπορεί να αλλάξει τον αντιδραστικό χαρακτήρα και την αντιλαϊκή λειτουργία της ΕΕ. Το αστικό πολιτικό σύστημα της Γαλλίας και της Ιταλίας, στο οποίο αναζητά συμμάχους ο Αλ. Τσίπρας, σφαγιάζει το λαό με φορολογικές και ασφαλιστικές αναδιαρθρώσεις.

Το άλλο μείγμα διαχείρισης που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ, τύπου Ομπάμα, στοχεύει στον ίδιο με τον σημερινό αντιλαϊκό στρατηγικό στόχο, την επιστροφή σε υψηλό ρυθμό καπιταλιστικής ανάπτυξης. Η επίτευξη αυτού του στόχου δεν οδηγεί στη λαϊκή ευημερία, αλλά σε νέες θυσίες του λαού για να θωρακισθεί η ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων.

Η επεκτατική δημοσιονομική διαχείριση τύπου Ομπάμα συμβαδίζει με τους στόχους του κεφαλαίου για αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, φθηνή εργατική δύναμη, εμπορευματοποίηση του συνόλου των κοινωνικών αναγκών, εύρεση νέων πεδίων κερδοφορίας των μονοπωλίων.

Στις ΗΠΑ, που θαυμάζει ο Αλ. Τσίπρας, το 1% του πλουσιότερου τμήματος του πληθυσμού κατέχει το 42% του εγχώριου πλούτου, ενώ το 80% των φτωχότερων το 15%. Οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν 7% την τελευταία επταετία, ενώ φέτος το κράτος έκανε στάση πληρωμών, κλείνοντας κρατικές υπηρεσίες πάνω από 10 μέρες. Η πραγματική ανεργία εξακολουθεί να βρίσκεται στο 15%, ενώ πάνω από 50 εκατομμύρια Αμερικανοί είναι κάτω από το όριο της φτώχειας και βασίζονται σε κουπόνια τροφίμων για να εξασφαλίσουν μια στοιχειώδη κάλυψη των διατροφικών τους αναγκών.

Οι επενδύσεις που προτείνει, με «καθαρά τραπεζικά κριτήρια», είναι επενδύσεις με γνώμονα το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους. Επενδύσεις που θα στηριχθούν απ' τη φορολογική αφαίμαξη του λαού και θα συμβαδίζουν με άνοιγμα της ψαλίδας μισθού - παραγωγικότητας, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, κατάργηση όρων προστασίας του περιβάλλοντος στο βωμό της κερδοφορίας των μονοπωλίων.

Το παράδειγμα του φαρμάκου

Η δηλητηριώδης επίδραση του οπορτουνιστικού ρεύματος στο κίνημα δεν περιορίζεται στη συσκότιση του πραγματικού αντίπαλου, της άρχουσας τάξης και της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας που τη στηρίζει, της ΕΕ. Αφορά στον εγκλωβισμό του κινήματος μέσα στις ενδοαστικές διαμάχες, στη στοίχισή του κάτω απ' την «ξένη σημαία» των διαφορετικών αστικών συμφερόντων.

Η πρόσφατη διαπάλη για την τιμή του φαρμάκου είναι χαρακτηριστική. Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφάνισε, στον αντίποδα της κυβερνητικής πολιτικής, μια πρόταση προστατευτισμού υπέρ των εγχώριων φαρμακοβιομηχάνων, σε βάρος της λαϊκής οικογένειας. Αποτέλεσε τον βολικό, χρήσιμο αντίπαλο του υπουργείου Υγείας, για να εμφανισθεί με φιλολαϊκό μανδύα, την ώρα που έχει αυξήσει δραματικά τα τελευταία χρόνια τις συνολικές ιδιωτικές δαπάνες της λαϊκής οικογένειας. Εστιάζοντας όλη τη συζήτηση στα γενόσημα φάρμακα βοήθησε να συγκαλυφθεί η σχετική ώθηση που δίνει η ευνοϊκή κυβερνητική ρύθμιση στο σημαντικό μέρος της αγοράς, που αφορά στα πρωτότυπα φάρμακα (στα οποία δεν έχει λήξει η πατέντα τους), που εισάγουν οι διεθνείς όμιλοι. Συνέβαλε να μείνει στο απυρόβλητο η στρατηγική της ΕΕ για την ενίσχυση της επιχειρηματικής δράσης συνολικά στην Υγεία. Να μείνει στο απυρόβλητο το ελληνικό και ξένο κεφάλαιο που συνυπάρχει και στην εγχώρια παραγωγή και στις εισαγωγές φαρμάκου.

Αυτή η πολιτική υπονομεύει στην πράξη την υπαρκτή δυνατότητα να αποτελέσουν οι αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις στην Υγεία κρίκο κοινής δράσης μισθωτών, αυτοαπασχολούμενων, φτωχών αγροτών με προσανατολισμό ένα ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης, όπου το φάρμακο, η Υγεία, κάθε λαϊκή ανάγκη δεν θα αποτελεί εμπόρευμα.

Μάχη προσανατολισμού

Στη φάση που διανύουμε, φάση οπισθοχώρησης και αναδίπλωσης του κινήματος, η διαπάλη με το οπορτουνιστικό ρεύμα αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία. Χωρίς απεγκλωβισμό σημαντικών δυνάμεων απ' τη γραμμή που καλεί σε διαπραγμάτευση για τους όρους σφαγής του λαού, τη γραμμή που επιφυλάσσει στο κίνημα το ρόλο του υπηρέτη της κυβερνητικής εναλλαγής, δεν μπορούν να γίνουν ουσιαστικά, γρήγορα βήματα ανασύνταξης, για την οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης.

Ο πολιτικός αγώνας για να μην εγκλωβίζεται το κίνημα στα αστικά διλήμματα διεξάγεται μέσα στις γραμμές του αλλά και αυτοτελώς. Αφορά στη διαπάλη με το οπορτουνιστικό ρεύμα στο σύνολό του και όχι μόνο με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Οσο η τελευταία αποκαλύπτει το πραγματικό σοσιαλδημοκρατικό της πρόσωπο, τόσο πιο χρήσιμοι γίνονται για το σύστημα οι συνοδοιπόροι της στο κίνημα, με τη ριζοσπαστική φρασεολογία (Λαφαζάνης, Αλαβάνος, ΑΝΤΑΡΣΥΑ). Γιατί εγκλωβίζουν στο στόχο της «κυβερνητικής εναλλαγής» εμφανίζοντας ως ριζοσπαστικό μεταβατικό στόχο την καπιταλιστική Ελλάδα χωρίς τρόικα, χωρίς ευρώ, με λιγότερο χρέος κ.λπ. Γιατί δεν σημαδεύουν τον πραγματικό αντίπαλο, αποσυνδέουν την πάλη απ' το ζήτημα της εξουσίας των μονοπωλίων.

Αυτή η γραμμή του συμβιβασμού και της υποταγής υπονομεύει ακόμα και τον αγώνα για την αναχαίτιση της αντιλαϊκής επίθεσης και την κάλυψη βασικών αναγκών επιβίωσης του λαού.

Οδηγεί το κίνημα από ήττα σε ήττα.

Με αφετηρία την πάλη για να πληρώσουν τα μονοπώλια, ξεδιπλώνουμε υπομονετικά και με επιμονή την πολιτική μας αντιπαράθεση με την αστική τάξη, τους πολιτικούς υπηρέτες της, με το οπορτουνιστικό ρεύμα. Φωτίζουμε την απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στις δυνατότητες και στην πραγματικότητα ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών. Αναδεικνύουμε την ανάγκη για ισχυρή λαϊκή αντιπολίτευση, δυνατό ΚΚΕ, στυλοβάτη για την οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης.


Του Μάκη ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ*
*Ο Μάκης Παπαδόπουλος είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής

Με αφορμή ένα αποτέλεσμα σε εκλογές σωματείου

Στις αρχές Νοέμβρη, η παράταξη «Αγωνιστική Συσπείρωση» (στηρίζεται από το ΠΑΜΕ) στην εταιρεία «Mellon», κατέλαβε την πρώτη θέση και την απόλυτη πλειοψηφία στο ΔΣ του σωματείου των εργαζομένων, εξαπλασιάζοντας τη δύναμή της (119 ψήφοι από 19 το 2010). Αντίστροφα, η παράταξη «Ενιαίο» (απαρτίζεται κυρίως από στελέχη της εργοδοσίας), έχασε στις εκλογές το 1/4 των ψήφων που πήρε το 2010 (86 από 117).

Το αποτέλεσμα είναι σημαντικό για τον επιπλέον λόγο ότι αυξήθηκαν οι ψηφίσαντες κατά 42,56% (231 από 148 το 2010). Η αύξηση αυτή αποτελεί ένδειξη της ανάπτυξης που γνωρίζει ο κλάδος, σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης στην Ελλάδα. Προέκυψε ακόμα από τη μαζική εγγραφή εργαζομένων στο σωματείο, κάτω από την επίδραση και της δουλειάς που έκαναν οι ταξικές δυνάμεις.

Σε μεγάλο βαθμό, το αποτέλεσμα αποτυπώνει τη διάθεση των εργαζομένων να αλλάξουν προς όφελός τους τους συσχετισμούς στο σωματείο. Αποτελεί ταυτόχρονα αναγνώριση της δράσης των ταξικών δυνάμεων, που είτε μέσα από την «Αγωνιστική Συσπείρωση», είτε μέσα από τη Σωματειακή Επιτροπή του κλαδικού Σωματείου Χρηματοπιστωτικού Αττικής, δεν έλειψαν από το πλευρό των εργαζομένων. Με επιμονή και υπομονή, καταξιώθηκαν στο χώρο τους, παρά τα εμπόδια που βάζει η εργοδοσία και ο εργοδοτικός κυβερνητικός συνδικαλισμός.


Βασικό αντικείμενο της εταιρείας είναι η τηλεφωνική ενημέρωση οφειλετών τραπεζών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις. Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται στα τηλεφωνικά κέντρα, κατά κύριο λόγο στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, ξεπερνούν τους 300. Στην πλειοψηφία τους είναι νέοι, 25 - 35 ετών, κυρίως γυναίκες. Βρίσκονται αντιμέτωποι με συχνές απολύσεις, στο πλαίσιο της ανακύκλωσης του προσωπικού, καθώς και με μειώσεις μισθών.

Λόγω του φόρτου της δουλειάς, λιποθυμίες, κρίσεις πανικού, τενοντίτιδες, αυχενικά, προβλήματα στα μάτια και στη σπονδυλική στήλη, είναι συχνά φαινόμενα. Στις σημερινές συνθήκες, έχει αλλάξει και η αναλογία των συμβάσεων αορίστου και ορισμένου χρόνου, σε βάρος των αορίστου. Μαζί αυξήθηκε η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια που προκαλούν οι ελαστικές και προσωρινές σχέσεις εργασίας. Εκτιμάται ότι οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου αποτελούν περίπου το 1/3 του συνόλου των συμβάσεων.

Η εντατικοποίηση της δουλειάς είναι καθημερινό φαινόμενο. Για να την επιβάλει, η εργοδοσία χρησιμοποιεί μεθόδους όπως η «στοχοθεσία», τα «μπόνους» και η «αξιολόγηση». Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι αξιολογούνται με κριτήριο πόσες υποσχέσεις πήραν από οφειλέτες για αποπληρωμή χρεών και ποιο είναι το ύψος αυτών των χρεών. Αναγκάζονται έτσι να κυνηγάνε διαρκώς το στόχο, όχι για να πάρουν το «μπόνους», αλλά για να μην αξιολογηθούν αρνητικά και κινδυνεύσουν να απολυθούν.

Αντιπαράθεση με εργοδοσία και εργοδοτικούς

Προσπαθώντας να προλάβει και να φρενάρει τη δράση των ταξικών δυνάμεων, η εργοδοσία μερίμνησε για την ίδρυση επιχειρησιακού σωματείου, το 2007. Μέχρι και τις πρόσφατες αρχαιρεσίες, είχε τον έλεγχο του σωματείου, αφού το ψηφοδέλτιο «Ενιαίο» αποτελείται κυρίως από προϊσταμένους και στελέχη της εταιρείας. Στις πρώτες εκλογές, οι ταξικές δυνάμεις δεν είχαν εκπρόσωπο στο ΔΣ. Στις δεύτερες, το 2010, εξέλεξαν ένα μέλος, παρόλο που η πλειοψηφία έκανε ό,τι μπορούσε για να αποτρέψει την εκπροσώπησή τους στη διοίκηση του σωματείου (ενημέρωσε για τις εκλογές τρεις μέρες πριν την πραγματοποίησή τους και εμφάνισε ένα πρακτικό γενικής συνέλευσης που δεν έγινε ποτέ).

Η παρέμβαση στο χώρο από τις ταξικές δυνάμεις έγινε πιο συστηματική, πάρθηκαν μέτρα, δεν κυριάρχησε η απογοήτευση, η παραίτηση. Η προηγούμενη πλειοψηφία του ΔΣ (αρχικά είχε τις επτά και στη συνέχεια τις έξι από τις επτά έδρες), από το 2007 μέχρι και τις αρχές του 2013, δεν είχε κάνει ούτε μία γενική συνέλευση. Η «δράση» της περιοριζόταν σε ανακοινώσεις γενικού χαρακτήρα, χωρίς να κάνει κάτι για να οργανώσει τους εργαζόμενους ή για να παρέμβει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Η πρώτη γενική συνέλευση έγινε μόλις φέτος το Μάρτη (!) Η πλειοψηφία του ΔΣ ενημέρωσε τους εργαζόμενους ότι η εργοδοσία ζητά να υπογραφεί επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση, με μείωση μισθών. Οπως ήταν αναμενόμενο, η πλειοψηφία στη διοίκηση του σωματείου στήριξε την πρόταση της εργοδοσίας. Προσπάθησε να σύρει τους εργαζόμενους να την αποδεχτούν, μεταφέροντας τον εκβιασμό ότι αν δε δεχτούν, η εργοδοσία θα πάει σε ατομικές συμβάσεις και θα κάνει απολύσεις.

Η «Αγωνιστική Συσπείρωση» εξαρχής είχε καλέσει τους εργαζόμενους να παλέψουν για επιχειρησιακή σύμβαση και να μη δεχτούν καμιά μείωση στους μισθούς. Τελικά, στη δεύτερη γενική συνέλευση, που έγινε μέσα σε μια βδομάδα, η πλειοψηφία των εργαζομένων αποδέχτηκε, μέσα σε κλίμα φόβου, την πρόταση για μείωση των μισθών.

Με αυτήν την πλειοψηφία στο Σωματείο και με αυτές τις συνθήκες στο χώρο δουλειάς, οι ταξικές δυνάμεις άνοιξαν μέτωπο από την πρώτη ώρα. Αντιμετώπισαν την άρνηση της πλειοψηφίας να κάνει γενική συνέλευση, με καθημερινές προσωπικές επαφές στο χώρο δουλειάς και μικρές συσκέψεις. Πέρα από το φόβο και την αρχική καχυποψία, αντικειμενικό εμπόδιο ήταν το γεγονός ότι πολλές από τις εργαζόμενες είναι μωρομάνες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αφιερώσουν χρόνο εκτός του ωραρίου εργασίας.

Μέσα από την τριβή, διαπιστώθηκε ότι οι εργαζόμενοι, άπειροι στην πλειοψηφία τους από αγώνες και συνδικαλιστική δράση, αν και άκουγαν και ήθελαν να μάθουν τις θέσεις των ταξικών δυνάμεων, δεν μπορούσαν να δουν τους εαυτούς τους σαν ενεργό κομμάτι αυτής της διαδικασίας. Οι ταξικές δυνάμεις πύκνωσαν τις παρεμβάσεις για να δείξουν τη σημασία που έχουν οι ΣΣΕ, το ρόλο που πρέπει να παίζει το σωματείο στην οργάνωση της πάλης. Ταυτόχρονα, με τη μία ή την άλλη μορφή, βρίσκονταν σταθερά μπροστά για κάθε πρόβλημα που πρόκυπτε στο χώρο δουλειάς, χτίζοντας σχέσης εμπιστοσύνης με τους εργαζόμενους.

Σταθμός η συγκρότηση Σωματειακής Επιτροπής

Η επίμονη δουλειά δημιούργησε προϋποθέσεις, ώστε μερικά χρόνια αργότερα να συγκροτηθεί στο χώρο Σωματειακή Επιτροπή του Κλαδικού Σωματείου Χρηματοπιστωτικού Αττικής. Το καθοριστικό αυτό βήμα έγινε με πολλή δουλειά και πολεμήθηκε λυσσαλέα από την εργοδοσία, η οποία απέλυσε πρωτοπόρους εργαζόμενους. Με τη συγκρότηση της Σωματειακής Επιτροπής, η παρέμβαση του Κλαδικού απέκτησε άλλη δυναμική. Διευκόλυνε την παρακολούθηση των εξελίξεων στο χώρο δουλειάς και την επαφή με περισσότερο κόσμο.

Το Κλαδικό παρενέβη και απέτρεψε ορισμένες απολύσεις που σχεδίαζε η εργοδοσία, ανεβάζοντας το κύρος του στους εργαζόμενους. Κατακτήθηκε, επίσης, η πολύ σημαντική δυνατότητα να πραγματοποιεί ολιγόωρη ενημερωτική σύσκεψη μέσα στο χώρο δουλειάς. Η σύσκεψη αυτή γίνεται μια φορά το μήνα και συμμετέχουν 100 με 150 εργαζόμενοι. Σε αυτές τις συσκέψεις, συζητιούνται θέματα που αφορούν τα άμεσα προβλήματα, όσο και γενικότερα ζητήματα, όπως η Υγεία, για την οποία έγινε ειδική εκδήλωση.

Μια άλλη θετική επίδραση της καθημερινής δράσης των ταξικών δυνάμεων, είναι η αύξηση της συμμετοχής των εργαζομένων στις απεργιακές κινητοποιήσεις του κλάδου ή στις πανεργατικές. Αρχικά απεργούσαν πολύ λίγοι εργαζόμενοι, μετρημένοι στα δάχτυλα. Τα τελευταία χρόνια, η συμμετοχή έχει πολλαπλασιαστεί σημαντικά. Καθοριστικό βήμα ήταν και η μαζική εγγραφή σχεδόν 150 εργαζομένων στο Επιχειρησιακό Σωματείο.

Η στάση της «Αγωνιστικής Συσπείρωσης» και η δράση που ανέπτυξε για την επιχειρησιακή σύμβαση, οι παρεμβάσεις που ακολούθησαν, συνέβαλαν ώστε να υποχωρήσει το κλίμα του φόβου. Πολλοί ήταν οι εργαζόμενοι που απαγκιστρώθηκαν από τη λογική του «μικρότερου κακού» και το εφικτού. Ακόμα και όταν ψήφιζαν υπέρ της σύμβασης, που μείωσε τους μισθούς τους, συνειδητοποιούσαν την ανάγκη να αλλάξει αυτή η κατάσταση, κάτι που εκφράστηκε και με την ψήφο τους στις πρόσφατες εκλογές.

Στη μαζική γενική συνέλευση που έγινε μετά τις εκλογές, η «Αγωνιστική Συσπείρωση» επισήμανε ότι «το Σωματείο είναι τα μέλη του». Οτι οι εργαζόμενοι πρέπει να απορρίψουν τη λογική της ανάθεσης. Η αποτελεσματικότητα της δράσης του σωματείου κρίνεται από τη δική τους μαζική συμμετοχή.


Χ. Μ.

Ηρακλής Μεταξάς: Ενας εκτελεσμένος κομμουνιστής πριν από την ίδρυση του ΚΚΕ

Στην 95χρονη ιστορική πορεία του, το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα έχει πράγματι αναδείξει χιλιάδες περιπτώσεις ατομικού και συλλογικού ηρωισμού, ακούραστης και ανιδιοτελούς δράσης στον αγώνα για την κατάργηση της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από άνθρωπο, για το σοσιαλισμό. Λιγότερο ίσως γνωστές, είναι οι περιπτώσεις των Ελλήνων κομμουνιστών που ανέπτυξαν δράση εκτός ελληνικών συνόρων: Των Ελλήνων μεταναστών που συγκρότησαν την ελληνική ομοσπονδία του Εργατικού Κόμματος των ΗΠΑ στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, των Ελλήνων μαχητών των Διεθνών Ταξιαρχιών που πολέμησαν στον Ισπανικό Εμφύλιο (λόχος «Νίκος Ζαχαριάδης»), των Ελλήνων ναυτεργατών που έδρασαν στη Μ. Βρετανία και σχεδόν κάθε μεγάλο λιμάνι της υφηλίου στη διάρκεια του πολέμου και κατόπιν, κ.ο.κ. Και βεβαίως, των χιλιάδων Ελλήνων εργατών και αγροτών της Ρωσίας, που πήραν τα όπλα και έλαβαν μέρος στη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση του 1917, πλάι στους αλλοεθνείς -αλλά ομοίους ταξικά- συναγωνιστές τους.

Τα παραδείγματα είναι πολλά: Στις μάχες του μετώπου της Μαριούπολης π.χ. το Μάρτη του 1919 πολέμησε στο πλευρό των επαναστατικών δυνάμεων στρατιωτικό τμήμα, αποτελούμενο αποκλειστικά από Ελληνες της περιοχής. Στην πολυεθνική μονάδα της Κόκκινης Εθνοφρουράς της Γιάλτας εντάχθηκαν επίσης πολλοί Ελληνες, ενώ σημαντική ήταν και η παρουσία τους στις τακτικές και αντάρτικες μονάδες του Κόκκινου Στρατού που έδρασαν εντός και εκτός της πόλης της Οδησσού. Ξακουστοί στην Επανάσταση έμειναν οι Ελληνες ψαράδες της Ευπατόριας, οι οποίοι αμέσως πήραν τα όπλα και συγκρότησαν Επαναστατική Επιτροπή, μετατρέποντας τα ψαράδικά τους σε κανονικό «κόκκινο στόλο».

Ισαακ Μπροντσκι: Η εκτέλεση των 26 κομισσάριων στο Μπακού
Ισαακ Μπροντσκι: Η εκτέλεση των 26 κομισσάριων στο Μπακού
Μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών - κομμουνιστών, που έδωσαν τη ζωή τους στην πάλη για τη συντριβή του παλιού σάπιου κόσμου και την οικοδόμηση του νέου, ήταν και ο Ηρακλής Μεταξάς.

Ο Η. Μεταξάς γεννήθηκε το 1889 στην πόλη Βατούμ της Αζαρίας, ενώ εντάχθηκε στο επαναστατικό - σοσιαλιστικό κίνημα από τα γυμνασιακά του κιόλας χρόνια, με το όνομά του να εμφανίζεται στους καταλόγους της αστυνομίας από πολύ νωρίς. Μετά τις κινητοποιήσεις την Ανοιξη του 1906 (στον απόηχο της Ρωσικής επανάστασης του 1905), κατά τις οποίες οι μαθητές του Γυμνασίου του συγκρότησαν συλλαλητήριο και γκρέμισαν ένα πορτρέτο του αυτοκράτορα Νικολάου του Β', οι διώξεις εντάθηκαν. Ο Η. Μεταξάς τότε, προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την οικογένειά του, διαφεύγοντας στην Οδησσό. Εκεί ήρθε γρήγορα σε επαφή με τους σοσιαλδημοκρατικούς μαρξιστικούς κύκλους, ενέτεινε την επαναστατική του δράση και το 1908 έγινε μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος. Τα επόμενα χρόνια (1908 - 1912) θα αναλάβει και θα φέρει εις πέρας μια σειρά κομματικές αποστολές, οργώνοντας κυριολεκτικά την αχανή χώρα για την υπόθεση του σοσιαλισμού, από τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν έως τα Ουράλια (Τιφλίδα, Γιαντζέ, Νοβοροσίσκ, Αντλερ, Τουαψέ, Πιατιγόρσκ, Εσεντουκί, Ούφα, κ.α.).

Στις αρχές του 1913, ο Η. Μεταξάς μετέβη στο Μπακού και εντάχθηκε στην τοπική οργάνωση του Κόμματος των Μπολσεβίκων, αναπτύσσοντας δράση σε όλη την περιοχή του Καυκάσου. Η οργάνωση και καθοδήγηση της πάλης των εργατοαγροτικών μαζών στον Καύκασο ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη και σύνθετη υπόθεση, μιας και οι ταξικοί αγώνες υποδαυλίζονταν διαχρονικά από τις διαχωριστικές γραμμές και τις αντιπαλότητες που καλλιεργούσε σκόπιμα και συστηματικά ανάμεσα στους λαούς της περιοχής ο αστικός εθνικισμός. Με εξαίρεση τα λιγοστά βιομηχανικά κέντρα, το προλεταριάτο ήταν ολιγάριθμο και οι δυνάμεις των Μπολσεβίκων αδύναμες. Το Μπακού, που αποτελούσε και το κύριο βιομηχανικό - προλεταριακό κέντρο ολόκληρης της Υπερκαυκασίας, υπήρξε η βασική «εξαίρεση στον κανόνα», διαθέτοντας ισχυρή μπολσεβίκικη οργάνωση και πλούσια εμπειρία στην οργάνωση της πάλης των εργαζομένων.

Ακολούθως, δεν είναι τυχαίο, πως το Μπακού υπήρξε και το επίκεντρο της επαναστατικής δραστηριότητας κατά τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Η σοβιετική εξουσία εγκαθιδρύθηκε στην πόλη μόλις έξι μέρες μετά την έκρηξη της επανάστασης, στις 13 Νοέμβρη 1917, ενώ σύντομα επεκτάθηκε σε ολόκληρο σχεδόν το Αζερμπαϊτζάν. Την περίοδο της «Κομμούνας του Μπακού», ο Η. Μεταξάς, ως ένας από τους «26 Επιτρόπους», θα έχει ενεργό - πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία κοινωνικοποίησης και εργατικού ελέγχου των τραπεζών, της εμπορικής ναυτιλίας, κ.λπ. Οι Επίτροποι αποτελούσαν όργανο της επαναστατικής εξουσίας, του οποίου τα μέλη προέρχονταν από 7 διαφορετικές εθνότητες.

Από την πρώτη στιγμή, ωστόσο, η νεαρή σοβιετική εξουσία του Μπακού βρέθηκε αντιμέτωπη με τις ποικιλώνυμες και σαφώς υπέρτερες αριθμητικά δυνάμεις του εχθρού: τις δυνάμεις της αντεπανάστασης (τους αστούς εθνικιστές του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας -«Ντασνάκους»-, τους Γεωργιανούς μενσεβίκους, κ.ά.), που συνεπικουρούνταν από τον βρετανικό ιμπεριαλισμό, αλλά και τα στρατεύματα της οθωμανικής αυτοκρατορίας (που βρίσκονταν στο αντίπαλο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, των Κεντρικών Δυνάμεων, αλλά επιβουλεύονταν εξίσου την Επανάσταση). Ο Η. Μεταξάς έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις του Κόκκινου Στρατού του Μπακού, που, παρότι δεν αριθμούσε παρά λίγες χιλιάδες, κατάφερε να αποκρούσει με επιτυχία τις επιθέσεις πολλαπλάσιων δυνάμεων του οθωμανικού στρατού τον Ιούνη του 1918.

Ωστόσο, η «Κομμούνα του Μπακού» δεν μπόρεσε να αντέξει. Καταλύθηκε τελικά στα τέλη Ιούλη, από τη σύμπραξη των «Ντασνάκων», των μενσεβίκων και των εσέρων με τους Βρετανούς ιμπεριαλιστές, οι οποίοι στις 4 Αυγούστου κατέλαβαν την πόλη με στρατεύματα που μετέφεραν από την Περσία (Ιράν). Το αντεπαναστατικό καθεστώς της «Δικτατορίας της Κεντρικής Κασπίας», όπως ονομαζόταν, επικράτησε προσωρινά. Οι 26 Επίτροποι (μεταξύ αυτών και ο Η. Μεταξάς), καθώς και πολλά άλλα μέλη και στελέχη της σοβιετικής εξουσίας, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν. Οι Ελληνες ομοεθνείς του Η. Μεταξά κινητοποιήθηκαν, καταβάλλοντας πολλές προσπάθειες για την απελευθέρωσή του. Εκείνος, όμως, αρνήθηκε να αποδεχθεί κάποια «ειδική μεταχείριση», διαχωριζόμενος από τις τύχες των συντρόφων του. «Δεν είμαι Ελληνας», τόνισε, «είμαι διεθνιστής. Μαζί με τους φίλους πρέπει να συνεχίσω τον αγώνα μου. Κανείς και ποτέ δεν μπορεί να με χωρίσει από τον αγώνα της νίκης της σοσιαλιστικής επανάστασης»!

Οι φυλακισμένοι επαναστάτες θα απελευθερωθούν έπειτα από καταδρομική επιχείρηση ομάδας μπολσεβίκων υπό τον Αναστάς Μικογιάν (τον μετέπειτα Πρόεδρο της ΕΣΣΔ). Στο λιμάνι του Κρασνοβόντσκ, όμως, θα συλληφθούν και πάλι από τις δυνάμεις της αντεπανάστασης (τη λεγόμενη «Επιτροπή του Ασκχαμπαντ», που αποτελούνταν από τους εσέρους και τους μενσεβίκους). Η «Επιτροπή του Ασκχαμπαντ», φοβούμενη αναζωπύρωση των επαναστατικών ζυμώσεων στην περιοχή, με αφορμή την παρουσία εκεί των Επιτρόπων του Μπακού, αποφάσισε -παρουσία του Βρετανού στρατιωτικού συνδέσμου λοχαγού Ρέτζιναλντ Τιγκ Τζόουνς- την άμεση εκτέλεσή τους. Ετσι, στις 19 - 20 Σεπτέμβρη, 3 μόλις ημέρες μετά τη σύλληψή τους, ο Η. Μεταξάς και οι 25 άλλοι Επίτροποι οδηγήθηκαν βράδυ σε μια ερημική τοποθεσία μεταξύ των σταθμών του Περεβάλ και του Ακσα-Κούιμα του τρανσκαυκασιανού σιδηρόδρομου. Η θανατική ποινή ανακοινώθηκε στους Επιτρόπους λίγο πριν το τρένο σταματήσει στη μέση της ερήμου. Αποβιβάστηκαν όλοι λίγοι-λίγοι, ανά ομάδες των 8-9 ατόμων και εκτελέστηκαν σε 3 φάσεις. Σύμφωνα με την περιγραφή του εσέρου δημοσιογράφου V. Chaikin, ένας από τους εκτελεσθέντες, φώναξε λίγο πριν το απόσπασμα ανοίξει πυρ: «Δε φοβάμαι. Πεθαίνω για την ελευθερία»!

Η «Παγκόσμια Ιστορία» της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ αναφέρεται στην εκτέλεση των 26 Επιτρόπων του Μπακού, τονίζοντας: «Με αιώνιο αίσχος στιγματίστηκαν οι Αγγλοι εισβολείς στην Υπερκαυκασία. Υστερα από την κατάρρευση της Σοβιετικής εξουσίας στο Μπακού, 26 ξεχωριστά στελέχη της σοσιαλιστικής επανάστασης (οι "26 επίτροποι του Μπακού"), γενναία παιδιά του σοβιετικού λαού...μεταφέρθηκαν από τους Αγγλους στην αγγλοκρατούμενη περιοχή της Υπερκασπίας. Εδώ στην άγρια έρημο, 207 βέρστια [σ.σ. περίπου 221 χλμ.] μακριά από το Κρασνοβόντσκ, τη νύχτα προς τις 20 Σεπτέμβρη του 1918, οι δήμιοι με το πρόσταγμα του Αγγλου λοχαγού Τιγκ Τζόουνς σκότωσαν με θηριώδη τρόπο τους ηρωικούς αγωνιστές του κομμουνισμού». Ωστόσο, η θυσία τους δεν πήγε χαμένη. Δύο χρόνια αργότερα η σοβιετική εξουσία θα νικούσε ολοκληρωτικά στην Υπερκαυκασία και οι σύντροφοί τους θα ξεκινούσαν το τιτάνιο έργο της οικοδόμησης του πρώτου εργατικού κράτους στην Ιστορία της ανθρωπότητας.

Ο Ηρακλής Μεταξάς, λοιπόν, υπήρξε ένας από τους πρώτους Ελληνες κομμουνιστές στο μακρύ κατάλογο των επώνυμων και ανώνυμων ηρώων, που έδωσαν τη ζωή τους για την υπόθεση του σοσιαλισμού. Επεσε από τα πυρά του εκτελεστικού αποσπάσματος σε ηλικία 31 ετών, ένα σχεδόν μήνα πριν την ίδρυση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ-μετέπειτα ΚΚΕ).

Για την Ιστορία, να σημειώσουμε, τέλος, πως τον Ιανουάριο του 2009 ο χώρος ταφής και μνήμης των 26 Επιτρόπων στο Μπακού, που για δεκαετίες αποτέλεσε σύμβολο της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, της φιλίας και κοινής πάλης των λαών της περιοχής, κατεδαφίστηκε κατ' εντολή της αστικής πλέον κυβέρνησης της χώρας, ενώ σε μια επαίσχυντη πράξη βανδαλισμού, οι ενταφιασμένοι εκταφιάστηκαν και μεταφέρθηκαν σε άλλα, χωριστά (χριστιανικά, μουσουλμανικά, εβραϊκά) νεκροταφεία.

Βασικές πηγές:

Αγγελίδης Σ. «Οι Ελληνες του Αζερμπαϊτζάν», Θεσσαλονίκη, 2006.

Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ, Παγκόσμια Ιστορία, τόμος Η1-Η2, εκδ. «Μέλισσα», Αθήνα, 1961.

Γκίκας Α. «Οι Ελληνες στη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2007.


Του Αναστάση ΓΚΙΚΑ*
*Ο Αναστάσης Γκίκας είναι μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ