Αν καταπιεί κάποιος αμάσητα τα χτεσινά ρεπορτάζ στον αστικό Τύπο για τον κρατικό προϋπολογισμό κινδυνεύει να πάθει κρίση μέλλουσας ευτυχίας. Τι ανάπτυξη 2,9% προβλέπει, τι φοροελαφρύνσεις, τι... μέχρι και για αύξηση εισοδήματος γράφουν ορισμένοι. Ακόμα και η κριτική που γίνεται από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του ΣΥΡΙΖΑ, περιορίζεται στον εντοπισμό λογιστικών λαθών, που, κατά την άποψή της, γίνονται απλά για να εμφανιστεί ωραία η εικόνα.

Ο κρατικός προϋπολογισμός είναι εργαλείο αναδιανομής υπέρ του κεφαλαίου. Δεν είναι ένα απλό λογιστικό φύλλο, όπου καταγράφονται έσοδα και έξοδα. Είναι, επομένως, έκφραση μιας πολιτικής. Η εφαρμοζόμενη πολιτική έχει ως στόχο την ανάκαμψη των κερδών του κεφαλαίου, με την ελπίδα στο λαό ότι έτσι θα περισσέψουν και κάποια ψίχουλα γι' αυτόν. Ο εντοπισμός λαθών στον προϋπολογισμό μιας αντιλαϊκής πολιτικής υπονοεί ότι με αλλαγή λογιστή όλα θα 'ναι μέλι - γάλα.

Οσοι από κοινού ομνύουν στην καπιταλιστική ανάπτυξη είναι λογικό να διαφωνούν - ενδεχομένως - στα επιμέρους, αλλά είναι υποχρεωμένοι να βαδίσουν στον ίδιο δρόμο ως προς την κεντρική κατεύθυνση. Και αυτή σήμερα είναι όχι μόνο προσδιορισμένη, αλλά και θέτει ασφυκτικά όρια προς αποφυγή τυχόν παρεκκλίσεων. Υποχρεώνει σε «ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς» και επιβάλλει διαρκή επιτήρηση για την εφαρμογή τους. Η αποδοχή αυτών των όρων από την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση καθορίζει και το όριο των μεταξύ τους διαφωνιών.

Γεγονός είναι ότι ο κρατικός προϋπολογισμός του 2015 προβλέπει και γενικά τη συνέχιση της αντιλαϊκής πολιτικής και ειδικά τη συνέχιση της φοροεπιδρομής. Αυτό είναι εύκολα αναγνώσιμο από καθέναν που γνωρίζει απλή αριθμητική. Γι' αυτό και για να υπερασπίσουν την εφαρμοζόμενη πολιτική είναι υποχρεωμένοι να καταφύγουν σε αλχημείες. Θα προκύψει, γράφουν, αύξηση μισθού, αφού θα μειωθεί το ποσοστό φόρου. Δε λένε, όμως, ότι οι μισθοί έχουν μειωθεί τόσο πολύ από το 2010 που καμιά μείωση φόρου δεν μπορεί να αλλάξει αυτό το δεδομένο. Λένε ότι θα προκύψει όφελος από τη μείωση στην έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης, αυτή όμως από έκτακτη γίνεται μόνιμη, επεκτείνεται και στο 2015, είναι δηλαδή ένας ακόμα φόρος πάνω στους υπάρχοντες φόρους.

Μιλάνε για μείωση στο φόρο πετρελαίου, αλλά αυτός, παρά τη μείωση παραμένει αυξημένος κατά 11 φορές σε σχέση με το 2010. Προβάλλουν την πρόβλεψη για «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα», αλλά δε γράφουν λέξη για το γεγονός ότι το σχετικό ποσό θα προκύψει από τη βάρβαρη περικοπή ενός μεγάλου μέρους υπαρχουσών κοινωνικών δαπανών, θα γίνει, δηλαδή, αναδιανομή της φτώχειας.

Το κρισιμότερο παραμένει: Εντός της ΕΕ και του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης η χώρα βρίσκεται σε καθεστώς μόνιμης επιτήρησης και αντιλαϊκών μνημονίων διαρκείας. Και σ' αυτήν την κατεύθυνση συμφωνούν και η κυβέρνηση και η αξιωματική αντιπολίτευση.

Βασικό στοιχείο που αντανακλάται στον κρατικό προϋπολογισμό είναι ότι θα συνεχιστούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όλα εκείνα, δηλαδή, που οδηγούν τους εργαζόμενους και το επόμενο διάστημα σε μια διαρκώς επιδεινούμενη θέση, για να θωρακιστεί η ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου. Γι' αυτό ειδικά το σημείο δε γίνεται κουβέντα από αυτούς που δήθεν κάνουν κριτική στην κυβέρνηση, αλλά συμφωνούν με τη στρατηγική ενίσχυσης του κεφαλαίου.

Διά ταύτα: Να 'ναι καθαρό ότι και στην περίοδο της καπιταλιστικής ανάπτυξης, ο λαός θα ζει σε συνθήκες φτώχειας. Οτι, επίσης, μέσα στην ΕΕ, με τα μονοπώλια να κυριαρχούν, δεν υπάρχει διέξοδος για το λαό, παρά μόνο στην επιλογή της αποδέσμευσης, με κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων και την εξουσία στα χέρια του ίδιου του λαού, για να μπορεί να επιβάλει τη δική του λαϊκή οικονομία.

Η υποχρηματοδότηση και οι περικοπές στα πανεπιστήμια είναι αναμφισβήτητα το νούμερο 1 πρόβλημα που εντοπίζουν διαχρονικά οι διοικήσεις των ιδρυμάτων και που το ιεραρχούν ψηλά και οι νέες πρυτανικές αρχές που εκλέχτηκαν σε Πανεπιστήμιο Αθήνας (ΕΚΠΑ) και Ε.Μ. Πολυτεχνείο. Πέρα όμως από τα ευχολόγια του τύπου «το κράτος πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του», οι δυο πρυτάνεις των παραπάνω ιδρυμάτων, Θ. Φορτσάκης και Γ. Γκόλιας, αντίστοιχα, συμφωνούν ότι η εξεύρεση πόρων πρέπει να προέρχεται και από την αγορά και μάλιστα λένε πως αυτό πρέπει να γίνει προσωπική υπόθεση του κάθε πανεπιστημιακού:

Χαρακτηριστικά, δηλώνουν στην «Καθημερινή» της Κυριακής:

«Είναι ψευδεπίγραφο να μας ζητούν να βρούμε λεφτά μόνοι μας χωρίς να δίνουν κίνητρα στους πανεπιστημιακούς. Από την άλλη, η περιουσία των ιδρυμάτων είναι εν υπνώσει και πρέπει να την εκμεταλλευτούμε. Πρέπει η πανεπιστημιακή κοινότητα να ξεκολλήσει από τα ιδεοληπτικά ταμπού» (Θ. Φορτσάκης).

«Απαιτείται καλύτερη διαχείριση, πιο σφιχτή. Και οι συνάδελφοι δεν πρέπει να τα περιμένουν όλα από το κράτος, είμαστε υποχρεωμένοι να βρούμε πόρους από την αγορά. Ισως για κάποιους ακούγεται αιρετικό, αλλά πρέπει να το κάνουμε» (Γ. Γκόλιας).

Και οι δύο, δηλαδή, μιλούν για μια αναγκαία αλλαγή νοοτροπίας ώστε οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι να γίνουν καλοί μάνατζερ, που ανάμεσα στα βασικά τους καθήκοντα θα είναι να βρίσκουν πόρους, να κλείνουν συμφωνίες με επιχειρήσεις, να επιλέγουν έρευνα και διδασκαλία σε εκείνους τους τομείς που μπορούν να αποφέρουν κέρδος για το ίδρυμα κι όχι στους επιστημονικούς τομείς που θα ανακουφίζουν το λαό και θα συμβάλλουν στην πρόοδό του. Ετσι, όμως, το περιεχόμενο της ανάπτυξης της επιστήμης θα υποτάσσεται όλο και περισσότερο στις απαιτήσεις της αγοράς.

Στο ίδιο πνεύμα ο πρύτανης του ΕΚΠΑ μιλά και για αξιοποίηση της περιουσίας των ιδρυμάτων. Για παράδειγμα, υπάρχουν κτίρια που ανήκουν στο ΕΚΠΑ, παραμένουν κλειστά και αίτημα του φοιτητικού κινήματος είναι να γίνουν δωρεάν εστίες για τους φοιτητές. Στο πνεύμα, όμως, της «αξιοποίησης» που περιγράφει ο νέος πρύτανης είναι να χρησιμοποιηθούν με τρόπο που θα αποφέρουν κέρδη στο ίδρυμα κι όχι με σκοπό την ανακούφιση των φοιτητών από άλλες πόλεις και των οικογενειών τους.

Βέβαια, μπορεί να επικαλεστεί κανείς ότι η σύνδεση πανεπιστημίων με επιχειρήσεις δεν είναι καινούριο φαινόμενο, αλλά υφίσταται τις τελευταίες δεκαετίες. Ηδη, πριν εφτά χρόνια, η χρηματοδότηση των ερευνητικών προγραμμάτων του ΕΜΠ βασιζόταν κατά τα 3/4 σε δημόσιους πόρους και κατά το 1/4 σε ιδιωτικά κονδύλια και μόνο το 2006, η εμπορική αξιοποίηση των ερευνητικών του προγραμμάτων απέφερε 66.000.000 ευρώ. Τι το διαφορετικό, λοιπόν, θέλουν να επιτύχουν οι δυο πρυτάνεις; Μα, όπως φαίνεται και από τις δηλώσεις τους, υπάρχουν ακόμα αντιστάσεις στα ιδρύματα.

Οταν οι πρυτάνεις λένε «...για κάποιους ακούγεται αιρετικό» ή κάνουν λόγο για «ιδεοληπτικά ταμπού» φαίνεται ότι δεν είναι όλοι οι πανεπιστημιακοί εμποτισμένοι με τη λογική της εμπορικής αξιοποίησης της δουλειάς τους, ή υπάρχουν και κάποιοι που αντιστέκονται στο νέο μοντέλο του πανεπιστημιακού - μάνατζερ. Οταν οι διοικήσεις, λοιπόν, μιλούν για ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας στα ιδρύματα στοχεύουν ακριβώς σε αυτό: Στο να κάμψουν όποιες αντιστάσεις υπάρχουν απέναντι στη μετατροπή της έρευνας και της διδασκαλίας σε εμπόρευμα, ακόμα κι αν αυτές προέρχονται από μια καθαρά αστική ακαδημαϊκή αντίληψη για το ρόλο και το χαρακτήρα των ιδρυμάτων.