Πριν από λίγες μέρες η Τουρκία έθεσε επίσημες αξιώσεις για επέκταση των θαλάσσιων ζωνών της, ακόμα και δυτικά της Ρόδου, μέσω επιστολής που κατέθεσε στον ΟΗΕ και απορρίπτεται στο σύνολό της από την Αθήνα. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απέρριψε τους ισχυρισμούς που περιέχει η επιστολή του Τούρκου μόνιμου αντιπροσώπου στον ΟΗΕ Φεριντούν Σινιρλίογλου από τις 13 Νοέμβρη και η οποία για πρώτη φορά κοινοποιεί σε τόσο υψηλό διπλωματικό επίπεδο την ιδέα της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Καλό είναι να ξεκαθαριστούν κάποια σημαντικά σημεία.

1. Τι είναι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ);

Η ΑΟΖ ως έννοια υιοθετήθηκε από τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και οι κανονισμοί που την διέπουν περιλαμβάνονται στη νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, του 1982. Πρόκειται, ουσιαστικά, για εξέλιξη των ρυθμίσεων που μέχρι τότε περιλαμβάνονταν στο Διεθνές Δίκαιο Αλιείας, προκειμένου να συμπεριληφθούν και νέες οικονομικές και άλλες δραστηριότητες, τις οποίες μπορούν να ενεργήσουν παράκτια κράτη.

2. Ποια είναι η έκταση της ΑΟΖ;

Σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η ΑΟΖ του παράκτιου κράτους μπορεί να φτάσει τα 200 ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσης, από τις οποίες μετριέται το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Το δικαίωμα σε ΑΟΖ διαθέτουν τα ηπειρωτικά εδάφη ενός κράτους, αλλά και τα νησιά που είναι στην επικράτειά του και συντηρούν από μόνα τους ζωή.

3. Τι δικαιώματα έχει κάθε κράτος εντός της δικής του ΑΟΖ;

Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας αναφέρεται σε κυριαρχικά δικαιώματα του παράκτιου κράτους, όσον αφορά την εξερεύνηση και τη διαχείριση των φυσικών πηγών ζώντων ή μη, των υδάτων, του βυθού και του υπεδάφους της θάλασσας, αλλά και στην εξερεύνηση και την οικονομική εκμετάλλευση των ρευμάτων και των υπερκείμενων της θάλασσας ανέμων. Το παράκτιο κράτος έχει, επίσης, δικαιοδοσία για τοποθέτηση και χρήση τεχνητών νησιών, έχει όμως και την υποχρέωση για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη ρύπανση. Τα κυριαρχικά δικαιώματα, που αφορούν κατά κύριο λόγο οικονομικούς σκοπούς, δεν σημαίνουν πλήρη κυριαρχία και, ως εκ τούτου, πέρα από τα όσα προβλέπονται από τη Σύμβαση, συνεχίζουν να ισχύουν και να εφαρμόζονται και εντός της ΑΟΖ οι κανόνες που ισχύουν για τις ανοιχτές θάλασσες.

Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάγνωση της επιστολής είναι ότι η Αγκυρα αντιμετωπίζει την περιοχή από τον 28ο έως και τον 32ο μεσημβρινό ως απαραβίαστη τουρκική υφαλοκρηπίδα (σε αυτήν περιλαμβάνονται η μισή Ρόδος και το Καστελόριζο με το νησιωτικό σύμπλεγμα των Ρω και Στρογγύλη), καλώντας την Ελλάδα, αλλά και τρίτες χώρες, όπως η Λιβύη ή η Αίγυπτος, να συζητήσουν για την περιοχή που βρίσκεται δυτικά της Ρόδου, δίχως, ωστόσο, να την προσδιορίζει επακριβώς. Η Αγκυρα θέτει, πρακτικά, υπό συζήτηση το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας από τα δυτικά της Ρόδου έως την Κρήτη.

Με την επιστολή αυτή η Τουρκία αμφισβητεί αφενός την επήρεια των ελληνικών νησιών, αφετέρου επαναλαμβάνει τους τουρκικούς ισχυρισμούς για την ίδια την Κύπρο, η οποία εμφανίζεται ως έχουσα ελάχιστα δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες και υφαλοκρηπίδα, καθώς τα νερά ανάμεσα στην Τουρκία και την Αίγυπτο παρουσιάζονται ως ευρισκόμενα σε εκκρεμότητα έως ότου η Αγκυρα και το Κάιρο καταλήξουν σε συμφωνία. Μάλιστα, στις συντεταγμένες που καταθέτει η Αγκυρα στον ΟΗΕ, η Αίγυπτος εμφανίζεται να έχει μεγαλύτερη επήρεια από αυτήν που έχει τώρα, με βάση την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της με την Κυπριακή Δημοκρατία. Οριοθέτηση ζωνών με την Κυπριακή Δημοκρατία είναι δυνατή, σύμφωνα με την Αγκυρα, μόνο με λύση του πολιτικού προβλήματος.

Συγκεκριμένα, η επιστολή Σινιρλίογλου αναφέρει ότι τα εξωτερικά όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας θα ακολουθήσουν «μια μέση γραμμή ανάμεσα στην τουρκική και την αιγυπτιακή ακτογραμμή μέχρι ένα σημείο στα δυτικά του 28ου μεσημβρινού, το οποίο θα καθορισθεί βάσει μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο καθώς και στη Μεσόγειο, με όλα τα εμπλεκόμενα κράτη σε συμφωνία με την αρχή της ισότητας και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις ειδικές και σχετικές προϋποθέσεις που βασίζονται στο διεθνές δίκαιο».

Στο παράρτημα της επιστολής επισυνάπτεται και ένα νέο κεφάλαιο συντεταγμένων με τίτλο «Πέρα από τον 28ο μεσημβρινό». Τονίζεται ότι «η Τουρκία διατηρεί το δικαίωμα να καταθέσει γεωγραφικές συντεταγμένες της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στα δυτικά του 28ου μεσημβρινού, που εκτείνονται στα εξωτερικά όρια των χωρικών υδάτων των νησιών που αντίκεινται στη συγκεκριμένη περιοχή της Μεσογείου, δεδομένου ότι τα νησιωτικά χαρακτηριστικά σε αυτήν τη θαλάσσια περιοχή δεν μπορούν να αποκόψουν την προβολή των τουρκικών ακτών και της υφαλοκρηπίδας».

Στην Αθήνα τις τελευταίες μέρες κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση ανακαλύπτουν την Αμερική. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζεται για πρώτη φορά να ακούει ότι η Τουρκία αμφισβητεί τα δικαιώματα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ των ελληνικών νησιών (Ρόδου, Καστελόριζου, Καρπάθου, Κρήτης). Την ίδια στιγμή, ο Αλέξης Τσίπρας έμαθε να προφέρει τη λέξη κατευνασμός, για να καταγγείλει πως η κυβέρνηση της ΝΔ ακολουθεί μια πολιτική προς την Τουρκία την οποία και αυτός είχε ως «Ευαγγέλιο». Ταυτόχρονα, και οι δύο, αντιλαμβανόμενοι πως η κατάσταση με την Τουρκία έχει φτάσει στο απροχώρητο, ελπίζουν στη «θεϊκή» παρέμβαση του διαβολικά καλού Τραμπ...

Ουδεμία έκπληξη των κυρίων Μητσοτάκη και Τσίπρα ωστόσο δικαιολογείται, καθώς και οι δύο γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Τουρκία έχει διατυπώσει με τον πιο ξεκάθαρο και επίσημο τρόπο τη θέση πως δεν αναγνωρίζει δικαιώματα ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας πέρα από τα 6 μίλια σε όλα τα ελληνικά νησιά. Ειδικότερα, για την περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου, η οποία το τελευταίο διάστημα προκαλεί αμηχανία και ανησυχία στην Αθήνα εξαιτίας των συνεχών τουρκικών NAVTEX για έρευνες και στρατιωτικές ασκήσεις, η Τουρκία έχει προειδοποιήσει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο από το 2012.

Τότε η τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσίευσε χάρτες οι οποίοι περιγράφουν επακριβώς τις τουρκικές διεκδικήσεις οικοπέδων τόσο της ελληνικής όσο και της κυπριακής ΑΟΖ. Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι εν λόγω αποφάσεις ελήφθησαν στις 16 Μάρτη 2012 από το τουρκικό υπουργικό συμβούλιο. Οι υπουργικές αποφάσεις οι οποίες δημοσιεύτηκαν στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 27.4.2012 έδιναν εξουσιοδότηση στην τουρκική εταιρεία πετρελαίου (ΤΡΑΟ) να πραγματοποιήσει έρευνες πετρελαίου σ' αυτές ακριβώς τις περιοχές.

Η κίνηση της Τουρκίας συνδέεται απολύτως με τη συστηματική διπλωματική της προσπάθεια να οριοθετήσει την ΑΟΖ στην περιοχή διαβουλευόμενη με τη Λιβύη. Βασικός στόχος αυτών των διαβουλεύσεων είναι να εκμεταλλευτεί την αδράνεια των ελληνικών κυβερνήσεων, οι οποίες δεν έχουν τολμήσει να ανακοινώσουν την ελληνική Ζώνη, υπογραμμίζοντας τα δικαιώματα που έχουν τα κατοικημένα ελληνικά νησιά όπως είναι η Ρόδος και το Καστελόριζο.

Η επιμονή με την οποία η Τουρκία υλοποιεί τη στρατηγική που έχει χαράξει είναι πια προφανής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της τουρκικής μεθοδικότητας και επιμονής είναι το γεγονός ότι χτες, κατά τη στιγμή που ήταν σε εξέλιξη η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ ανακοίνωσε πως οι επόμενες έρευνες και γεωτρήσεις της Τουρκίας θα γίνουν στο πλαίσιο των περιοχών που καθορίστηκαν από το Μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης και οι οποίες εξαφανίζουν από τον χάρτη Καστελόριζο, Ρόδο, Κάρπαθο και Κρήτη!

Η εμπλοκή της χώρας μας στους αμερικανοΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς για την ευρύτερη περιοχή είναι αυτή που καλλιεργεί και υποβοηθά την κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας και την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας. Η πολιτική του εφησυχασμού οδήγησε σε ακρωτηριασμούς. Η διαρκής επαγρύπνηση είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ.

Από μικρός θυμάμαι την μητέρα μου να μου λέει: «Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια».

Αυτήν τη φράση τη θυμάμαι κάθε φορά που μπαίνω να διδάξω Φυσική σε ένα τμήμα Λυκείου. Ο λόγος είναι ότι αυτό που καλούμαστε να προσφέρουμε στους μαθητές είναι ένα σύνολο αποσπασματικών γνώσεων, πολλές φορές χωρίς καμία συνοχή και χωρίς να τους εξηγούμε τις βασικές αρχές που κρύβονται πίσω τους. Γενικά, αν κάποιος με καλούσε να περιγράψω τη Φυσική του Λυκείου, θα την περιέγραφα σαν ένα μάθημα προσαρμοσμένο στην παπαγαλία της ασκησιολογίας, το οποίο επιμελώς προσπαθεί να κρύψει από τους μαθητές τους θεμελιώδεις νόμους της φύσης που κρύβονται πίσω από την επίλυση των ασκήσεων.

Ενα απλό παράδειγμα είναι η εξαιρετικά απλή στη λογική της Αρχή της Επαλληλίας, η οποία λέει ότι αν σε ένα φαινόμενο εμφανίζονται δύο ή περισσότερες αιτίες, τότε θα πρέπει να βρω το αποτέλεσμα της κάθε αιτίας χωριστά και στη συνέχεια να τα προσθέσω για να βρω το συνολικό αποτέλεσμα. Δηλαδή, αν παίζω ποδόσφαιρο και φάω δύο κλωτσιές ταυτόχρονα, ο συνολικός πόνος που θα νιώσω θα είναι το άθροισμα των πόνων από κάθε κλωτσιά ξεχωριστά. Μια αρχή εξαιρετικά λογική, η οποία μπορεί να γίνει κατανοητή από τον κάθε μαθητή και να βοηθήσει τον μαθητή όχι μόνο στην κατανόηση της μεθοδολογίας της επίλυσης των ασκήσεων αλλά στην ανάπτυξη της λογικής σκέψης, που στα λόγια όλοι επιθυμούν όταν διατυπώνουν αναλυτικά προγράμματα, αλλά στην πράξη την αποφεύγουν γιατί προφανώς δεν τους συμφέρει πολιτικά, καθώς ένας πολίτης με κριτική σκέψη δεν θα καταπιεί αμάσητα τα παραμύθια που του προσφέρουν. Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι η Αρχή αυτή δεν διδάσκεται γιατί δεν χρειάζεται στην ασκησιολαγνεία που μας κατατρέχει. Η απάντηση είναι αρνητική. Την χρησιμοποιούμε στις ασκήσεις στη Β' Λυκείου και στη Γενική Παιδεία, αλλά και στην Κατεύθυνση, χωρίς όμως ποτέ να την αναφέρουμε. Στο σχολικό βιβλίο αναφέρεται μόνο η εκδοχή της στις κινήσεις με το όνομα Αρχή της Ανεξαρτησίας των Κινήσεων, αλλά και αυτή αποσπασματικά, καθώς δεν παρουσιάζεται η γενίκευσή της για όλα τα φαινόμενα αλλά περιορίζεται στις κινήσεις.

Η ομαδοποίηση διαφορετικών φαινομένων θα έπρεπε να είναι κεντρικό ζήτημα στη διδασκαλία της Φυσικής. Γιατί μόνο τότε ο μαθητής μαθαίνει να σπάζει τα διάφορα στεγανά που του έχει επιβάλει ο τρόπος που μεγαλώνουμε και να απελευθερώνει τη σκέψη του, οδηγώντας τον σε μια λογική σύνδεση πολλών φαινομένων με ένα θεμελιώδες αίτιο. Τελικά, θα αποκτήσει έναν τρόπο σκέψης που θα τον οδηγεί στο να ψάξει να βρει παντού τη θεμελιώδη αιτία. Αν λοιπόν το διδάξουμε, κινδυνεύουμε να εκπαιδεύσουμε τον μαθητή στο να μάθει να ψάχνει για τις θεμελιώδεις αιτίες πίσω από όλα τα φαινόμενα της ζωής του, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά. Και αυτό το σύστημα δεν το θέλει, γιατί τελικά ο μαθητής θα φτάσει και στα αποτελέσματα του κέρδους στη ζωή μας.

Ομως η Φυσική στηρίζεται σε νόμους διατήρησης. Δεν μπορείς να υποστηρίξεις ότι διδάσκεις Φυσική χωρίς να διδάξεις τους νόμους διατήρησης και την αιτία τους. Η Γερμανοεβραία μαθηματικός Εμυ Νέδερ το 1915 απέδειξε ότι οι νόμοι διατήρησης οφείλονται στη Γεωμετρία. Οι νόμοι της Φυσικής δεν εξαρτώνται από το αν τους μελετάμε για ένα σώμα που κινείται προς τα μπροστά ή προς τα δεξιά. Αυτή η συμμετρία οδηγεί στη διατήρηση της ορμής. Αυτή η πρόταση είναι εξαιρετικά λογική και ο κάθε μαθητής μπορεί να την καταλάβει. Αυτήν τη συμμετρία τη ζει στην καθημερινή ζωή του. Οταν παίζει μπάσκετ δεν έχει σημασία αν η μπασκέτα κοιτάζει προς τον βορρά ή την ανατολή. Αυτός σουτάρει με τον ίδιο τρόπο. Αυτό οδηγεί στη διατήρηση της ορμής, η οποία στη συνέχεια οδηγεί στον τρίτο νόμο του Newton. Ομως η εκπαίδευση του μαθητή σε μια σκέψη που κυριαρχείται από νόμους διατήρησης είναι τοξική για το σύστημα. Γιατί ο μαθητής θα αναρωτηθεί πώς είναι δυνατόν μια τράπεζα να δανείζεται 100 ευρώ από την κεντρική τράπεζα και να δανείζει στον κόσμο 1.000. Πού τα βρήκε τα υπόλοιπα; Με τι δικαίωμα το κάνει; Και πώς μπορεί να απαιτεί από τους δανειζόμενους από αυτή να τις επιστρέψουν 1.000 ευρώ, αφού αρχικά δεν τα είχε; Γιατί στο σύμπαν δεν υπάρχει τράπεζα Ενέργειας που να δανείζεται 100 j και να δανείζει 1.000. Στο σύμπαν όση Ενέργεια δανείζεσαι τόση μπορείς να δώσεις, όση ορμή δανείζεσαι τόση μπορείς να δώσεις. Τότε οι τράπεζες γιατί μπορούν να το κάνουν, θα αναρωτηθεί και με το δίκιο του.

Ομως ο στόχος του αστικού σχολείου δεν είναι ο σκεπτόμενος πολίτης, αλλά ένας εύκολα διαχειρίσιμος πολίτης. Και γι' αυτόν το σκοπό η ημιμάθεια είναι η τέλεια μέθοδος. Ο πολίτης θα έχει κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις επιστήμης, ημιτελείς και αποσπασματικές, χωρίς καμία κατανόηση των θεμελιακών αρχών που τις διέπουν. Θα μπορεί να δουλέψει σαν σχεδόν εκπαιδευμένος εργαζόμενος για το κεφάλαιο, αλλά δεν θα μπορεί να καταλάβει γιατί θα πρέπει να το ανατρέψει. Μέσα σε αυτό το διάτρητο σύνολο των γνώσεων θα μπορούν να βρουν στέγη όλες οι στην πραγματικότητα παράλογες απόψεις που το σύστημα θα του πουλήσει στη διάρκεια της ζωής του και που αυτός θα τις θεωρεί λογικές. Θα νιώθει π.χ. ότι είναι λογικό να θεωρεί ότι αντίπαλός του είναι ο διπλανός εργάτης, γιατί παίρνει ένα δεκάρικο περισσότερο, και όχι οι 2.100 άνθρωποι στον κόσμο που έχουν περιουσία σχεδόν 8,5 τρισεκατομμύρια δολάρια βγαλμένα από το αίμα και τον πόνο των 8 υπολοίπων δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Ημιμάθεια και στη Φυσική λοιπόν, το εργαλείο για τη δημιουργία του τέλειου υποτελούς του συστήματος.