Χρεωμένοι μέχρι τον λαιμό από τα πρώτα βήματα της ενήλικης ζωής τους είναι εκατομμύρια φοιτητές στην Ολλανδία, όπου όλα τα πανεπιστήμια - κρατικά και «μη κρατικά» - έχουν επιβάλει δίδακτρα, χωρίς να λογαριάζεται το κόστος για τα πανάκριβα ενοίκια ή ένα δωμάτιο σε φοιτητική εστία. Εκεί, λοιπόν, που τα «μη κρατικά» πανεπιστήμια είναι πραγματικότητα εδώ και πολλά χρόνια, οι φοιτητές είναι τελικά πελάτες και στα «δημόσια», οι ταξικοί φραγμοί είναι ανυπέρβλητοι και ούτε λόγος για ένα παιδί από φτωχή, εργατική οικογένεια ή με μεταναστευτικό υπόβαθρο, να καταφέρει να σπουδάσει. Οσοι μάλιστα το επιχειρούν καταλήγουν χρεωμένοι πριν ακόμη βγουν στην παραγωγή, ενώ το φοιτητικό χρέος επηρεάζει στη συνέχεια και το στεγαστικό τους δάνειο. Τα στοιχεία της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας (CBS) είναι ενδεικτικά: 1,6 εκατ. απόφοιτοι πανεπιστημίου στην Ολλανδία χρωστούσαν πάνω από 28 δισ. ευρώ στις αρχές του 2023, ποσό αυξημένο κατά 1,7 δισ. ευρώ από το 2022. Το φοιτητικό χρέος έχει διπλασιαστεί μετά την κατάργηση των υποτροφιών το 2015 (φέτος επανήλθαν, αλλά μειωμένες). 330.000 φοιτητές χρωστούν πάνω από 30.000 ευρώ (215.000 πριν από την κατάργηση των υποτροφιών). Από αυτούς, οι 120.000 χρωστούν πάνω από 50.000 ευρώ. Κατά μέσο όρο, οι απόφοιτοι ηλικίας 25 - 29 ετών χρωστούν 22.900 ευρώ. Τα δε επιτόκια των φοιτητικών δανείων αυξήθηκαν στο 2,56% για όσους αποφοίτησαν πριν από 5 χρόνια. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στη Βρετανία, όπου η θηλιά του φοιτητικού χρέους σφίγγει στον λαιμό εκατομμυρίων λαϊκών οικογενειών, προσφέροντας «εικόνες από το μέλλον» των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων που γίνονται και στη χώρα μας, με αποκορύφωμα τον νόμο για την ιδιωτικοποίηση των ΑΕΙ.

Η είδηση είναι σοκαριστική. Ενα δίχρονο αγοράκι στην Αγγλία βρέθηκε νεκρό από ασιτία δίπλα στη σορό του πατέρα του, ο οποίος είχε «φύγει» πρώτος από τη ζωή λίγες μέρες νωρίτερα. Ο πατέρας ήταν άνεργος και έπασχε από καρδιολογικά προβλήματα. Οπως όλα δείχνουν, έπαθε ανακοπή και κάποιες μέρες μετά πέθανε και το δίχρονο παιδί του. Το τραγικό περιστατικό αναζωπύρωσε τη συζήτηση για τον ρόλο των ανεπαρκέστατων «κοινωνικών υπηρεσιών», που έρχονται ολοένα και περισσότερο αντιμέτωπες με φτωχές και εξαθλιωμένες οικογένειες στην Αγγλία. Η συγκεκριμένη περίπτωση παρακολουθούνταν από κοινωνικούς λειτουργούς, λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπιζε το εν διαστάσει ζευγάρι, αλλά αποδείχτηκε πως αυτό δεν ήταν αρκετό για να σώσει τη ζωή πατέρα και παιδιού. Ο πατέρας, μάλιστα, είχε παρουσιάσει σοβαρή υποτροπή στην υγεία του πριν από λίγο καιρό, αλλά φαίνεται ότι δεν είχε την κατάλληλη ιατρική φροντίδα, αφού το βρετανικό δημόσιο σύστημα Υγείας φυλλορροεί. Τέλος, η κοινωνική λειτουργός ισχυρίζεται ότι ειδοποίησε την αστυνομία δύο φορές, όταν δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με τον πατέρα, αλλά δεν υπήρξε καμιά ουσιαστική ανταπόκριση, μέχρι που η ίδια μπήκε με αντικλείδι στο σπίτι και βρήκε τις δύο σορούς. Η τραγική εξέλιξη επιβεβαιώνει την εγκληματική επιλεκτική ανικανότητα του κράτους να στηρίξει ακόμα και στοιχειωδώς τα λαϊκά νοικοκυριά που ζουν με τον πιο οξυμένο τρόπο τα αδιέξοδα της αντιλαϊκής πολιτικής στη Βρετανία και σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο. Ο Μολώχ του κόστους - οφέλους στην Υγεία και στην Πρόνοια είναι η άλλη όψη της πολιτικής που οδηγεί χιλιάδες νοικοκυριά στην ανέχεια, στερώντας ακόμα και τις ζωές μικρών παιδιών.

Τύχη βουνό είχε τις προάλλες ο πρωθυπουργός, όταν επισκέφτηκε στο σπίτι του ένα νέο ζευγάρι που πήρε δάνειο από το πρόγραμμα «Σπίτι μου» και πληρώνει 500 ευρώ δόση τον μήνα. Δεν το λέμε, βέβαια, επειδή κατάφερε να βρει μερικούς από τους ελάχιστους που έκαναν αίτηση στο πρόγραμμα και κατάφεραν με τα πολλά να πάρουν δάνειο (μόλις το 25%) με δόση όσο ένα ...φτηνό ενοίκιο. Ούτε επειδή έπεσε «όλως τυχαίως» σε σπίτι ζευγαριού που συμμετείχε και παλιότερα σε προπαγανδιστικό σποτάκι της ΝΔ. Το λέμε κυρίως επειδή τα πράγματα θα μπορούσαν να έχουν εξελιχθεί πολύ χειρότερα. Για παράδειγμα, ο πρωθυπουργός είχε 69,4% πιθανότητες να μπει σε σπίτι όπου οι νέοι θα έμεναν ακόμα με τους γονείς τους, 27% πιθανότητες να μπει σε σπίτι όπου το νοικοκυριό δίνει πάνω από το 40% του εισοδήματός του στο νοίκι, 20% να μπει σε σπίτι που πλέον αδυνατεί να πληρώσει τη δόση του δανείου λόγω της εκτόξευσης των επιτοκίων και πάει λέγοντας. Ανέλπιστη ...τύχη λοιπόν για τον πρωθυπουργό.