Το σχεδίασμα του «πορτρέτου» αρχίζει με τη συνάντηση του Σαράφη (αρχές Αυγούστου 1941) με τον Λευτέρη Αποστόλου, ο οποίος του μετέφερε τη θέση - απόφαση του ΚΚΕ για δημιουργία ενιαίου αντιστασιακού μετώπου και για την πρόταση για συμβολή σ' αυτό του Σαράφη. Πρόταση την οποία δέχτηκε, αλλά και τίμησε πολύπλευρα ο Σαράφης, πείθοντας πολιτικούς για συνεργασία των κομμάτων τους στη δημιουργία του ΕΑΜ. Πείθοντας με το κύρος του και «στρατολογώντας», από το Νοέμβρη του 1941 και σ' όλη τη διάρκεια του αγώνα, προοδευτικούς συναδέλφους του στον ΕΛΑΣ (μεταξύ των οποίων και ο Λευτέρης Σκαμπαρίνας). Πρωτοστατώντας στη στρατιωτική εκπαίδευση, στον εξοπλισμό, στην εμψύχωση του λαϊκού στρατού. Σχεδιάζοντας, με τη μεγάλη στρατιωτική πείρα, σύνεση και επιτελική τόλμη του τις πολυάριθμες - μέχρι την τελική νίκη - ηρωικές μάχες του απελευθερωτή ΕΛΑΣ, περιγράφοντας συνοπτικά και μερικές από τις μεγάλες μάχες. Η εξιστόρηση της αγωνιστικής πορείας του κορυφαίου αγωνιστή συνεχίζεται με τη Συμφωνία της Καζέρτας, την απελευθέρωση, την αγγλική επέμβαση και τον ηρωικό Δεκέμβρη 1944, τη Συμφωνία της Βάρκιζας, την αποστράτευση και το μονομερή αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, τις διώξεις των ΕΑΜιτών αγωνιστών, τη δολοφονία του Σαράφη και με συγκινητικό, υμνητικό «χαιρετισμό» του συγγραφέα στον Σαράφη. Το βιβλίο κλείνει με δύο σημαντικά παραρτήματα.