«Ιδού το κύριο πρόβλημα με το βιβλίο Ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού. Το ανοίγει κανείς και τον χτυπάει αμέσως εκείνο το ψυχρό ρεύμα που έρχεται συνήθως από ληξιαρχικά έγγραφα. Διαπιστώνονται γεγονότα, επισημαίνονται συνέπειες. Ολα είναι σαν απόσταγμα που ο δωδεκάχρονος θα πρέπει να πιει γουλιά γουλιά για να τονώσει τη σκέψη του απέναντι στα μικρόβια, απέναντι στις ίδιες του τις συγκινήσεις (...).

Προφανώς οι συγγραφείς αυτών των κειμένων μεταφέρουν τις δικές τους προκαταλήψεις πάνω στους μαθητές. Προεξοφλούν ότι αν οι τελευταίοι διαβάσουν π.χ. για μια "σφοδρή σύγκρουση" θα γίνουν πολεμόχαροι ή στην καλύτερη περίπτωση εριστικοί (...). Εξίσου καλά θα μπορούσε η γραμμή να χαραχθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση. Να αντιληφθεί ο δωδεκάχρονος, μαθαίνοντας για μια σύγκρουση, τι σημαίνει ν' αγωνίζεται κανείς για κάποιον σκοπό(...).

Να πλησιάσουν κάποια ζωντανή μορφή θέλουν πάντα οι ασχημάτιστες συνειδήσεις. Με κάποιους να συνδεθούν, να τους συνεπάρουν και να τους αμφισβητήσουν ενδεχομένως κατόπιν. Κάποτε αυτό λεγόταν παρουσίαση προτύπων ή παραδειγμάτων. Σήμερα οι σύγχρονες "δομικές" αντιλήψεις το έχουν εξορίσει από τα σχολεία από φόβο μήπως τα "πρόσωπα" εξάψουν τα πάθη (...).

Είτε το θέλει η κοινωνία είτε όχι καλείται να απαντήσει στο ερώτημα των παιδιών: "σαν ποιους θέλετε να γίνουμε;". Αναγκαστικά στην Εκπαίδευση τόσο ο δάσκαλος όσο και ο μαθητής περνούν μέσα από την πύρινη ζώνη αυτών των ταυτίσεων. Αν θέλεις να διδάξεις την ανοχή, πρέπει να δείξεις ανθρώπους που δοκιμάστηκαν πάνω σ' αυτό το ζήτημα, που αμφέβαλαν, υπέφεραν, λύγισαν και τελικά ανορθώθηκαν. Αν θέλεις να αναπτύξεις την κριτική σκέψη δεν έχεις παρά να βάλεις αντί για το "απομάκρυναν" τους Ιταλούς μια λέξη που να αναλογεί στην ένταση εκείνης της εποχής. Κάθε άλλη λέξη (αναχαίτισαν, απέκρουσαν, απώθησαν) θα μπορούσε να αποδώσει την αλήθεια αυτής της έντασης, εκτός από τη λέξη την οποία διάλεξαν τελικά να βάλουν!».

(Τα αποσπάσματα από άρθρο του καθηγητή Βασίλη Καραποστόλη, Πανεπιστήμιο Αθήνας / «ΤΑ ΝΕΑ»).