Ερώτηση:

Πόσο εμπλέκεται η ΤΑ με την ψυχική υγεία; Τι εξυπηρετούν οι ξενώνες ψυχικά ασθενών που λειτουργούν υπό την εποπτεία ΟΤΑ; Τι πραγματικά χρειάζονται οι άρρωστοι και οι οικογένειές τους;

Απάντηση:

Σήμερα διαβιούν σε ψυχιατρικά νοσοκομεία περίπου 5.700 άτομα. Η κυβέρνηση επισημαίνει σε κείμενά της πως υπάρχει αυξημένη ζήτηση για υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Πως αυτό «οφείλεται αφενός στο σύγχρονο τρόπο ζωής που δημιουργεί αυξητικές τάσεις στην εμφάνιση ψυχικών νόσων και αφετέρου στην αύξηση των αναγκών ειδικών ομάδων του πληθυσμού (άτομα με αυτισμό, χρήστες τοξικών ουσιών, μετανάστες και ποινικοί παραβάτες με προβλήματα ψυχικής υγείας)».

Η ΤΑ εμπλέκεται με την ψυχική υγεία. Από το 1997 υλοποιείται το πρόγραμμα «Ψυχαργώ», για τη λεγόμενη αποασυλοποίηση των ψυχικά ασθενών. Βάσει του προγράμματος λειτουργούν ξενώνες σε διάφορους δήμους με ψυχικά ασθενείς από τα δημόσια ψυχιατρεία. Σήμερα, με χρηματοδότηση από το Β' ΚΠΣ λειτουργούν 125 ξενώνες δυναμικότητας 1.250 ατόμων.

Διακηρυγμένος στόχος της κυβέρνησης είναι μέχρι το 2006 να κλείσει τα δημόσια ψυχιατρεία και οι ασθενείς να μεταφερθούν στους ξενώνες αυτόνομης διαβίωσης υπό την παρακολούθηση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.

Οι φιλοξενούμενοι στους ξενώνες εκπαιδεύονται σε ορισμένα επαγγέλματα. Ομως, δεν μπορούν να βρουν δουλιά μετά την εκπαίδευσή τους. Εξάλλου, μέσω των προγραμμάτων θεραπείας δημιουργούνται κάποιοι συνεταιρισμοί που πουλάνε προϊόντα της δουλιάς των φιλοξενουμένων. Ομως, καθώς δεν υπάρχει κρατική στήριξη, οι συνεταιρισμοί δεν μπορούν να μπουν στην αγορά και να ανταγωνιστούν με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Στόχος της κυβέρνησης είναι μέσα από την όποια - εκ των πραγμάτων λειψή - οικονομική δραστηριότητα των ξενώνων να αυτοχρηματοδοτούνται, για να συνεχίσουν να λειτουργούν. Σχεδιάζει μέχρι το 2006, οπότε τελειώνουν τα χρήματα του Γ' ΚΠΣ να ιδρυθούν άλλοι 160 ξενώνες, που θα φιλοξενούν επιπλέον 2.000 άτομα.

Είναι δεδομένο ότι οι βαριά ψυχικά άρρωστοι δεν πρέπει να μείνουν στους ξενώνες χωρίς την ύπαρξη δημόσιων ψυχιατρικών νοσοκομείων. Επίσης, ότι μετά το 2006 αυτοί οι ξενώνες θα πρέπει να λειτουργούν είτε με πόρους της ΤΑ - άρα των δημοτών μέσω φορολόγησής τους - είτε με βοήθεια άλλων φορέων.

Η πολιτική τους είναι, δηλαδή, σε λίγα χρόνια να έχουν μεταφερθεί όλοι οι ασθενείς (βαριά και ελαφριά) στους ξενώνες. Να μην υπάρχουν δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία, για να νοσηλεύονται υποτροπιάζοντα περιστατικά. Και επειδή δε θα υπάρχει κρατική χρηματοδότηση, κάποιοι από τους ξενώνες αναγκαστικά θα κλείσουν. Εκ των πραγμάτων, οι ασθενείς θα μένουν στο δρόμο, κάτι που συμβαίνει εδώ και χρόνια στις ΗΠΑ, όπου εφαρμόζουν αυτήν την πολιτική. 'Η θα γεμίζουν και θα θησαυρίζουν οι ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές από τους συγγενείς των ασθενών που έχουν χρήμα.

Αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι να συνεχίσουν τη λειτουργία τους τα δημόσια ψυχιατρεία με άμεση βελτίωση των υποδομών και της παρεχόμενης περίθαλψης. Οι παλιοί και νέοι ξενώνες να ενταχτούν στο δημόσιο σύστημα Υγείας και να αφορούν μόνο τα επιστημονικά αποδεδειγμένα ελαφρά περιστατικά και με τους αναγκαίους επιστήμονες. Να αντιπαλευτούν και να σταματήσουν οι ρατσιστικές αντιδράσεις στη λειτουργία αυτών των ξενώνων. Η επαγγελματική αποκατάσταση των πασχόντων να γίνει με αποκλειστική ευθύνη του κράτους. Οι συνεταιρισμοί και τα εργαστήρια που λειτουργούν σε κάποιους ξενώνες να ενταχτούν σε κρατικό δίκτυο προστατευομένων παραγωγικών εργαστηρίων.