Η θεατρική ομάδα «Πρώτες Υλες» «ανακάλυψε», παρήγγειλε τη μετάφρασή του και ανέβασε το αρχαιόμυθο έργο της Τζοάννα Λώρενς «Τα πουλιά», στο «Studio "Πρώτες Υλες"». Το εγχείρημα της ομάδας παρουσιάζει ενδιαφέρον. Αναμφίβολη αρετή του είναι η μετάφραση της Χριστίνας Μπάμπου - Παγκουρέλη. Με τη γλωσσική της αμεσότητα, προπαντός με το πηγάζον από τη μακραίωνη ελληνική ποιητική παράδοση ποιητικό αίσθημά της, αίσθημα που αρμόζει στην ποιητικότητα του αρχαίου μύθου, ευεργετεί και το έργο, καλύπτοντας τις αδυναμίες του, που οφείλονται στον αρκούντως «μεταμοντερνιστικό» εκσυγχρονισμό ενός αρχαίου μύθου από τη συγγραφέα.

Το θέμα των «Πουλιών» αντλείται από μια πανάρχαια, αλληγορική, διαχρονική «πρώτη ύλη» για την τραγική ύβρι του ανθρώπου απέναντι στον έρωτα. Βασιζόμενη στους 57 σωζόμενους στίχους της σοφόκλειας τραγωδίας «Τηρεύς», η συγγραφέας «ντύνει» με συμπεριφορές, ήθη, λεξιλόγιο, ενδυματολογικά και μουσικά γούστα, ακόμα και με ανόητες σόκιν «ανεκδοτολογίες» της σύγχρονης κοινωνίας τα πρόσωπα του μύθου. Ο Πανδίων (γιος του Εριχθονίου, βασιλιάς της Αθήνας, πατέρας του Ερεχθέα και δυο θυγατέρων, της Πρόκνης και της Φιλομήλης), παντρεύει την Πρόκνη με το φίλο και σύμμαχό του βασιλιά της Θράκης, Τηρέα. Η ερωτευμένη με τον άντρα της Πρόκνη, γεννά τον Ιτυ. Ο Τηρέας, όμως, βιάζει την αδελφή της, τη Φιλομήλη. Ατιμασμένες και οι δυο αδελφές τιμωρούν τον ανήθικο Τηρέα, σφάζοντας τον Ιτυ, μαγειρεύοντας κομμάτια του και δίνοντας στον Τηρέα να φάει. Μαθαίνοντας ο Τηρέας την παιδοκτονία, μεταμορφωμένος σε όρνιο, κυνηγά τις αδελφές, που κι εκείνες μεταμορφώνονται. Η Πρόκνη σε χελιδόνα και η Φιλομήλα σε αηδόνα, κατά τον Πλούταρχο, και αντίστροφα, κατά τον Απολλόδωρο.

Το μεταμοντερνιστικό «ήθος» του έργου ακολούθησε η σκηνοθεσία του Χρίστου Λύγκα, μέσα στο ψυχρό «μεταμοντέρνο» σκηνικό (Μαρία Κονομή) και «σκοτεινά» φωτισμένο (Λουκάς Χατζής), το οποίο «θερμαίνουν» τα όμορφα κοστούμια (Γιάννης Μετζικώφ), οι ερμηνείες των Αλέξη Σαρηγιαννίδη, Ανδρέα Κουτσουρέλη, αλλά κυρίως οι εκφραστικές και αισθαντικές ερμηνείες της Φανής Γέμτου, Ελισάβετ Μουτάφη και Εύας Κεχαγιά.

Η μορφωτικά, πολύ καλλιεργημένη και θεατρικά πολύ αξιόλογη ομάδα «Πόλις», γεννημένη στην Ερμούπολη της Σύρου και εμπνεόμενη θεατρικά από τον πολιτισμό, την ιστορία και την κοινωνία της ακμάζουσας μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα Ερμούπολης, συνεχίζοντας τον πρωτότυπο δραματουργικό και σκηνικό πειραματισμό της, παρουσιάζει στο «Θέατρο του Νέου Κόσμου» το έργο «Φωτοχυσία Ερμουπόλεως - Η πορνεία στην Ερμούπολη το 19ο αιώνα». Πρόκειται για επιλογή και δραματουργική επεξεργασία από την ηθοποιό Αιμιλία Βάλβη διαφόρων γραπτών «πηγών», προφορικών «μαρτυριών» και άλλων ντοκουμέντων, σχετικά με την εκπόρνευση φτωχών γυναικών, συνήθως Σμυρνιών, στην Ερμούπολη. Ενα κοινωνικό φαινόμενο που «γέννησε» η δημιουργία και ακμή, σε ελάχιστα χρόνια, της συριανής μεγαλοαστικής τάξης και το οποίο κλιμακώθηκε με τη μικρασιατική καταστροφή. Το ποιητικά αισθαντικό, κοινωνιολογικά και ανθρωπολογικά κριτικό κείμενο, το αφαιρετικό σκηνικό και τα κοστούμια (Γιάννης Βέλλης), που, με ρεαλιστική καλαισθησία «καθρεφτίζουν» την εποχή, η αρμόζουσα στην εποχή και στο θέμα του έργου μουσική επιμέλεια (Μιχάλης Κλαπάκης), η εκφραστικότατη κινησιολογία (Μαριλέννα Καρέττα) και η λιτή, εύρυθμη, με τόλμη αλλά και μέτρο, μελαγχολική, αλλά και με αίσθηση του χιούμορ σκηνοθεσία της Ελένης Γεωργοπούλου συνθέτουν ένα σκηνικά ελκυστικό κοινωνιολογικό «σχόλιο» για την περιθωριοποιημένη, πικρή, έρημη, περιφρονημένη και ντροπιασμένη από την ίδια την κοινωνία που τη γεννά, ζωή των εκπορνευόμενων γυναικών και βέβαια για την υποκρισία των «ευυπόληπτων», «καθωσπρέπει», πλην πορνολάγνων άγαμων αλλά και έγγαμων αστών.

Στο καλό αποτέλεσμα συμβάλλουν απόλυτα οι καλοδουλεμένες ερμηνείες των Χαρά Λιανού, Στέλλα Ράπτη, Μαρία Μαμινάκη, Αιμιλία Βάλβη, Λέανδρου Μπατή.

Μετά το «Δείπνο με φίλους», που λόγω της επιτυχίας του παρουσίασε δυο χειμώνες (2001 -2002, 2002 - 2003), το θέατρο «Λαμπέτη» ανέβασε φέτος ένα ακόμα έργο του Αμερικανού δραματουργού Ντόναλαντ Μάργκιουλις, με τον αμφίσημο τίτλο «Αθέατη θέα». Οπως στο «Δείπνο για φίλους», με θέμα τις λεπτές ισορροπίες της συζυγικής ζωής και τις αξίες που μπορούν να δώσουν νόημα και αντοχή στη συζυγική συμβίωση, αλλά και στη φιλία, ο συγγραφέας μιλά απλά, άμεσα, εύστοχα, αποδραματοποιητικά, αν όχι αποστασιοποιητικά, για τα συνήθως άδηλα, αθέατα, καθημερινά βάσανα και ανικανοποίητα συναισθήματα και όνειρα του ανθρώπου, έτσι και στην «Αθέατη θέα», ο συγγραφέας μιλά, δίχως ίχνος μελοδραματισμού, για απογοητεύσεις, χαμένες προσδοκίες, αποτυχίες, συμβιβασμούς, συμβατικές σχέσεις, ενοχές, «προδοσίες», «υποταγές», προκαταλήψεις, για το «είναι και φαίνεσθαι», εντέλει, του ανθρώπου. Αυτή είναι η μία, η επιφανειακότερη πτυχή του έργου και «δένεται» και με μια άλλη, ειδικότερη, για την ανθρωποβόρα ισχύ της εβραϊκής παράδοσης ενάντια στη συζυγία Εβραίου με αλλόθρησκο. Υπάρχει και μια τρίτη, λεπτότερη πτυχή, που θέτει σε εξέταση τη σχέση ζωής και Τέχνης και αναρωτιέται: Τι αξίζει περισσότερο η προσωπική ευτυχία ή η καλλιτεχνική δόξα;

Ο Μάργκιουλις, με ένα εύστοχο εύρημα, συνθέτει και τις τρεις θεματικές πτυχές του έργου του. Κεντρικός ήρωάς του είναι ένας Εβραιοαμερικανός πλούσιος, διεθνούς φήμης ζωγράφος. Νιώθοντας «άδειος» καλλιτεχνικά και συναισθηματικά - αν και παντρεμένος και πατέρας ενός μικρού παιδιού - με αφορμή μια αναδρομική έκθεσή του στο Λονδίνο, επισκέπτεται στο φτωχικό σπίτι, όπου ζει με τον άνδρα της, τη γυναίκα που αγάπησε στα νιάτα του, αλλά εγκατέλειψε από υποταγή στην εβραϊκή παράδοση και στη φιλοδοξία του για καλλιτεχνική δόξα. Στις λιγοστές ώρες συνάντησής τους, θα θεαθούν όλα τα αθέατα. Η αξιοπρέπεια αλλά και η πίκρα της γυναίκας που προδόθηκε ερωτικά, ξεριζώθηκε από τη χώρα της και παντρεύτηκε έναν άνθρωπο που δεν αγάπησε, αλλά σέβεται. Η πίκρα τού - στερημένου την αγάπη της γυναίκας του - συζύγου και τη ζήλεια του για τον επισκέπτη. Η έλλειψη του έρωτα που θα έκανε ευτυχισμένο τον ζωγράφο, η θαμμένη ενοχή του, το αίσθημα ότι πλεονεκτεί λόγω δόξας και πλούτο. Αλλά και ο ανικανοποίητος, αυτοβασανιστικός ψυχισμός του καλλιτέχνη κι ο φόβος του ότι στέρεψε καλλιτεχνικά, τόσο που κυνικά, ακριβοπληρώνοντας τον σύζυγο, να στερήσει από την παλιά αγαπημένη του τη μόνη ανάμνηση από εκείνον, έναν άγνωστο, νεανικό του πίνακα που της είχε χαρίσει, για να τον παρουσιάσει στην έκθεσή του, θέλοντας να αποδείξει ότι η τέχνη δε στέρεψε θεματολογικά και μορφολογικά.

Το έργο έχει αναμφίβολα ενδιαφέρον. Το ενδιαφέρον του, όμως, μεγιστοποιήθηκε πραγματικά από τη λιτή, ρεαλιστικής αλήθειας, ποιητικής ατμόσφαιρας, χαμηλόφωνα «μουσικών» ρυθμών σκηνοθετική «ανάγνωση», αλλά και από τη λεπτότατων αποχρώσεων, γεμάτη πνευματικότητα, αισθαντικότητα και ψυχογραφική αλήθεια ερμηνεία του Γρηγόρη Βαλτινού, ο οποίος υπογράφει και τη ρέουσα μετάφραση. Ο Βαλτινός πλάθει ένα πολύπλευρα διχασμένο πλάσμα. Εναν άνθρωπο, που έχει συνείδηση του διχασμού του, αλλά δεν έχει τη θέληση ή τη δύναμη να τον αντιπαλέψει. Εναν άνθρωπο που αγάπησε αληθινά κι όμως με ευκολία πρόδωσε την αγαπημένη του, που βλέπει την προκατάληψη αλλά της υπoτάσσεται, έχει την «τρέλα» της μοναχικής, αφανούς δημιουργίας, αλλά υποκύπτει στις επιταγές της αγοράς. Πλάι στον Γρ. Βαλτινό, καθοδηγημένοι εξαιρετικά από τον ίδιο, λιτοί, άμεσοι, αληθινοί ερμηνευτικά στέκουν οι Κοραλία Καράντη και ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης. Δημιουργική είναι και η ερμηνεία της Γεωργίας Μαυρογεώργη. Θαυμάσιοι συντελεστές της παράστασης είναι το ρεαλιστικό σκηνικό και τα σύγχρονα κοστούμια του Γιώργου Πάτσα καθώς και οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου.