ΣΤΟΝ αστερισμό της Εθνικής Αντίστασης κι η Καρύτσα, όπως και άλλα χωριά της ανταρτομάνας Ρούμελης. Εκεί στις πλαγιές των Αγράφων, στο βλάχικο κονάκι της οικογένειας Γιαταγάνα, στα χρόνια τα στερνά της Κατοχής εγκαταστάθηκε και δούλεψε εντατικά το τυπογραφείο της «Κόκκινης Σημαίας», που γι' αυτό έγραψε πολλά για την ιστορία του και τη μεγάλη αντιστασιακή προσφορά του (στον εκδοτικό τομέα) ο αξέχαστος αγωνιστής δημοσιογράφος του «Ρ», που έφυγε πρόσφατα για πάντα από κοντά μας, ο Θανάσης Ζαφειρόπουλος.

ΤΟ τυπογραφείο αυτό, σημαντικό πολύ, εγκαταστάθηκε στην Καρύτσα το φθινόπωρο του 1943. Αρχικά και για 3-4 μήνες είχε λειτουργήσει στον οικισμό Νεράιδα. Τα τυπογραφικά μηχανήματα είχαν μεταφερθεί από την Καρδίτσα, που για λίγο καιρό ήταν ελεύθερη.

ΤΟ ΠΙΕΣΤΗΡΙΟ, τα στοιχεία και οι κάσες ήταν από εφημερίδες του Βόλου και της Καρδίτσας. Οταν το φθινόπωρο του 1943 οι Γερμανοί ξαναπήραν την Καρδίτσα κι εξαπόλυσαν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, δυο φορές για τα τυπογραφεία, τότε ζητήθηκε μέρος πιο ασφαλές. Ετσι επιλέχθηκε η Καρύτσα και το βλάχικο διώροφο σπίτι της οικογένειας Γιαταγάνα.

ΔΥΣΚΟΛΗ και περιπετειώδης η μεταφορά βαριών τυπογραφικών μηχανημάτων στα δύσβατα εκείνα βουνά και μάλιστα με το άγριο κυνηγητό, τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, που είχαν εξαπολύσει οι Γερμανοί. Οπως σημειώνει ο Κώστας Παΐσης, η μεταφορά, αλλά η διάσωσή του ήταν ένας μικρός άθλος.

ΤΟ ΚΥΝΗΓΗΤΟ των Γερμανών αδιάκοπο και η επαγρύπνηση για την προφύλαξή του συνεχής. Στις 29 Νοέμβρη που πέρασαν οι Γερμανοί από το χωριό και το έκαψαν το τυπογραφείο λύθηκε εσπευσμένα και θάφτηκε μέσα σε μια νύχτα, σε γειτονικό δάσος για να σωθεί και να λειτουργήσει.

ΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ αυτό αναδείχτηκε πολύ γρήγορα σ' ένα από τα πιο σημαντικά και οι τυπογραφικές υποχρεώσεις κι αυτές μεγάλωσαν, όταν στα Πετρίλια εγκαταστάθηκαν οι Κεντρικές Επιτροπές του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.

Ο ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΣ του τυπογραφείου σε υλικά, χαρτί, μελάνι, ανταλλακτικά κ.λπ. γινόταν από το Βόλο και την Αθήνα. Τα έστελναν οι ΕΑΜικές Οργανώσεις και η προώθησή τους στα βουνά γινόταν μέσα από κινδύνους μεγάλους, μέσα από μπλόκα, ώσπου τελικά να φτάσουν στον προορισμό τους. Μεταφορές θανάτου, που γίνονταν με όλα τα μέσα: τρένα, αυτοκίνητα, μουλάρια και πάνω απ' όλα με την ψυχή... Και δεν ήταν υπερβολή πως τους συντρόφους αυτούς, που δούλευαν στο μηχανισμό των παράνομων τυπογραφείων, τους είχαν αποκαλέσει λεοντόκαρδους. Να θυμίσουμε έναν: τον μπαρμπα - Μανώλη το Λυγηρό, που δίπλα στον Κώστα Βιδάλη αλώνιζε την Αθήνα με παράνομα έντυπα, αλλά και μεταφέροντας μέρα - νύχτα χαρτιά, μελάνια, εξαρτήματα τυπογραφικά κι άλλα σύνεργα.

ΠΟΛΛΕΣ οι προσπάθειες που έγιναν από τον αξέχαστο σύντροφο και φίλο Θανάση Ζαφειρόπουλο, τον Κώστα Παΐση και άλλους τοπικούς παράγοντες να γίνει μουσείο, αλλά τα χρόνια πέρασαν χωρίς να έχουμε αποτέλεσμα.

Σ' ΕΝΑ στερνό γραφτό του για το ίδιο θέμα ο Θανάσης Ζαφειρόπουλος γράφει: «... Πέρασαν χρόνια πολλά. Και πολλά θα έχουν αλλάξει στην Καρύτσα. Σβησμένα θα 'ναι από το χρόνο τα μονοπάτια, που τα περπάτησαν μεγάλοι του αγώνα, πολιτικοί και πολέμαρχοι, άνθρωποι της επιστήμης, της διανόησης και της τέχνης. Ομως το ταπεινό εκείνο βλάχικο κονάκι, που στέγασε το ονομαστό τυπογραφείο του βουνού, είναι ακόμη εκεί και περιμένει τη δικαίωση...».

ΑΛΛΑ ποτέ όμως δεν είναι αργά. Η αρχή έχει γίνει, ανεξάρτητα πως γραφειοκρατικά κι άλλα εμπόδια το έχουν εμπλέξει και το κρατούν ακίνητο χρόνια. Με τις ΕΑΜικές Αντιστασιακές Οργανώσεις μπορούμε και πρέπει να το βάλουμε ξανά μπροστά. Το βλάχικο κονάκι του Γιαταγάνα, που σ' αυτό νύχτα - μέρα δούλευαν τα πιεστήρια κι έβγαζαν υλικό αμέτρητο, που πληροφορούσε όλη τη χώρα για τον αντιφασιστικό αγώνα, πρέπει να γίνει το μουσείο που αξίζει.

ΕΚΕΙ στην Καρύτσα, στις απόμερες βουνοπλαγιές των Αγράφων της Πίνδου, εκεί που χτυπούσε η καρδιά της Ελλάδος. Εκεί που δούλευε, τύπωνε κι έστελνε ολούθε υλικά του αγώνα και της λευτεριάς το τυπογραφείο της «Κόκκινης Σημαίας». Ενα όνειρο από τα ψηλά βουνά της Ρούμελης, που το κυνήγησε με πάθος και αγάπη αγωνιστική ο σ. Θ. Ζαφειρόπουλος.