ΤΟ πρώτο μάθημα γεωγραφίας έφτασε, πριν μπούμε ακόμη στο Δημοτικό. Ηταν οι ατέλειωτες θαλασσινές ιστορίες, που σχεδόν κάθε βράδυ (το χειμώνα) έλεγαν οι καπεταναίοι, πίνοντας το μαύρο κρασάκι τους. Εξιστορούσαν της θάλασσας τον παραδαρμό: ναυάγια, θαλασσοπνιγμούς με τις σκούνες, κι όλα αυτά στη Μαύρη Θάλασσα.

ΕΚΕΙ ακούσαμε και τα πρώτα τους ονόματα που ύστερα από πολλά χρόνια (το 1941) θα τα ξανάφερνε στο προσκήνιο ο Β` Παγκόσμιος Πόλεμος, με τη χιτλερική επίθεση ενάντια στη Σοβιετική Ενωση. Το ραδιόφωνο, «βιασμένο» «αβίαστο», μας έδινε καθημερινά ειδήσεις από το ανατολικό μέτωπο, με αναφορά σε πόλεις, τοποθεσίες, ποταμούς, που μ' όσα είχαμε μάθει στο σχολείο και τις συναρπαστικές ιστορίες τότε τα πρωτακούγαμε.

ΠΟΛΥ αλλιώτικη του πολέμου η ορολογία με τα γεωγραφικά σημεία, που γινόταν αναφορά στα πολεμικά ανακοινωθέντα, και που οι συνηθισμένοι χάρτες, τις περισσότερες φορές, δεν τα σημείωναν.

ΔΕΝ αργήσαμε, όμως, να βρούμε λύση και να βάλουμε την παρακολούθηση του δελτίου σε κάποια τάξη. Ψάχνοντας στα παλαιοπωλεία, πετύχαμε έναν παλιό χάρτη, στρατιωτικό, γερμανικό, που είχε όλα αυτά, που χρειαζόμαστε. Και πάνω σ' αυτόν άρχισε εντατικά η «εκπαίδευση» με τη συστηματική παρακολούθηση κάθε ανακοίνωσης.

ΗΤΑΝ η Χίλντα, μια φοιτήτρια της Χημείας, Εβραιοπούλα, που δούλευε μαζί μας στην ΕΠΟΝ στον τομέα της Διαφώτισης και είχε αναλάβει την παρακολούθηση των εκπομπών της Μόσχας στα γαλλικά.Είχαμε έτσι, με τη δουλιά της Χίλντας, ένα τακτικό δελτίο με όλα τα νέα.

ΠΛΟΥΣΙΟ το δελτίο, όταν άρχισε και συνεχίστηκε για μήνες η μάχη του Στάλινγκραντ. Και τι δεν έφερνε εκείνο το ψιλό, σαν τσιγαρόχαρτο, χαρτάκι! Τώρα βρισκόμαστε σ' ένα αλλιώτικο μάθημα γεωγραφίας. Τώρα καθημερινά, μαθαίναμε τόπους μικρούς κι άγνωστους, που γύρω τους γίνονταν τιτανομαχίες και προέβαιναν στον ορίζοντα σαν τ' αστέρια της μεγάλης ελπίδας.

ΥΣΤΕΡΑ από τη μάχη της Μόσχας και καθώς μπαίναμε στην τιτανομαχία του Στάλινγκραντ, η αγωνία κορυφώθηκε κι η ανθρωπότητα, με κομμένη ανάσα, παρακολουθούσε τη μεγάλη μάχη.

ΣΤΙΣ γειτονιές της Αθήνας, εκείνο τον καιρό, στα συναπαντήματα τα πρωινά, μπήκε δεύτερο το γνώριμο «καλημέρα» κι αυτό που σε ρωτούσαν με αγωνία και καρτερούσαν τη δική σου απάντηση ήταν: Βαστάνε; Κι απάντηση καταφατική ήταν: Ναι, βαστάνε και πολεμάνε. Πολλές φορές, το ειδησεογραφικό υλικό που μας έφτανε με το δελτίο εφοδίαζε, εκτός από τις εφημερίδες μας, και τα χωνιά, που οι εκπομπές τους σκόρπιζαν ελπίδα και αισιοδοξία.

ΣΕ ΛΙΓΕΣ μέρες φτάνουμε στην κορυφαία ώρα της τιτανομαχίας με τα χιτλερικά θεριά. Τα πάλεψε και τα νίκησε ο Κόκκινος Στρατός. Θριαμβική η μέρα της 9ης του Μάη 1945, που σε λίγο φτάνει.

ΛΟΓΑΡΙΑΖΑΝ πως η συντριβή της Σοβιετικής Ενωσης ήταν υπόθεση λίγων ημερών. Την αποκάλεσαν «γίγαντα με πήλινα πόδια», στην πράξη, όμως, αποδείχτηκαν ατσάλινα. Οι 150 εθνότητες, που πρόβλεπαν πως στο πρώτο χτύπημα θα ξεσηκώνονταν συσπειρώθηκαν γύρω από το μπολσεβίκικο κόμμα, την ηγεσία του και τον Στάλιν και πολέμησαν ηρωικά για τη συντριβή του φασισμού.

ΞΕΧΝΙΟΥΝΤΑΙ, μήπως, τα λόγια της ηρωικής 18χρονης Ζώγιας, η οποία, στα χέρια των χιτλερικών δημίων, ενώ ήταν έτοιμοι να την κρεμάσουν, εκείνη άτρομη, στην πλατεία του χωριού της, φώναζε στους συγχωριανούς της: «Ε, σύντροφοι, γιατί κοιτάτε θλιμμένοι;.. Αγωνιστείτε! Θάρρος! Χτυπήστε τους Γερμανούς! Κάψτε τους! Δηλητηριάστε τους! Δε φοβάμαι να πεθάνω, σύντροφοι. Είναι ευτυχία να πεθαίνει κανείς για το λαό του».

Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ της ελπίδας. Αυτή, που μας δίδαξαν τα ερτζιανά στις φοβερές εκείνες νύχτες της Κατοχής, και τι δεν έφερνε για τα παράνομα έντυπά μας! Και πώς να μη θυμηθείς τους στίχους του αντιφασίστα Αμερικανού ποιητή Μακ Λάις, που οι νεκροί νέοι στρατιώτες μάς μηνούν και πρέπει ν' ακούσουμε το κάλεσμά τους:

Σας μπιστευόμαστε το θάνατό μας

Δώστε σ' αυτόν τη σημασία, που του πρέπει

Κάντε η θανή μας

το τέρμα του πολέμου να σημάνει

και να γεννήσει ειρήνη αληθινή

Η ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗ Νίκη θα είναι πάντα ολόλαμπρο ορόσημο μέσα στην παγκόσμια ιστορία. Οι άθλιοι κάθε λογής παραχαράκτες δε θα ξαναγράφουν ανάποδα την εποποιία των λαών, τις τεράστιες θυσίες του σοβιετικού λαού. Τα 27.000.000 ζωές που έπεσαν για να συντρίψουν τη φοβερή χιτλερική στρατιωτική μηχανή, το φασιστικό τέρας.