ΕΙΝΑΙ πάντα χρήσιμο, κι όχι μόνο, αλλά και αναγκαίο να ξαναθυμούμαστε κάποιες στιγμές της ζωής και του αγώνα μας, που άσβηστες μένουν πάντα στις σελίδες της νεότερης ιστορίας. Κι ο «ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ - Ρίζος» της περασμένης Πέμπτης μας έδωσε τη συγκλονιστική νύχτα όπως την έζησε, την έγραψε και για πολλά χρόνια τη διηγιόταν στους συναδέλφους ο αξέχαστος σύντροφος Γιώργος Κορωναίος, ο παλιός εκείνος άξιος δημοσιογράφος της Εθνικής Αντίστασης, ο επονίτης της Σπουδάζουσας.

ΕΙΝΑΙ η φοβερή εκείνη νύχτα, το Σαββατόβραδο καθώς ξημέρωνε Κυριακή 30 Μάρτη 1952, τότε που η κυβέρνηση της ελληνικής πλουτοκρατίας και των δωσιλόγων, το παλάτι και φυσικά οι Αμερικάνοι αφέντες τους, εκτελούσαν με το φως των προβολέων τον Νίκο Μπελογιάννη και τους συντρόφους του: Δημήτρη Μπάτση, Νίκο Καλούμενο, και Ηλία Αργυριάδη. Η πρωτεύουσα, οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης ζούσαν όλες εκείνες τις μέρες, στιγμή με στιγμή για τους καταδικασμένους, όλοι αφουγκράζονταν, ρωτούσαν να μάθουν τα τελευταία νέα. Και ρωτούσανε να μάθουν από τις γειτονιές της Αθήνας, από την Αμαλιάδα και τη Θεσσαλία. Μηνύματα έστελναν τα καράβια, οι ναυτεργάτες από τους ωκεανούς ζητώντας νέα για το σύντροφο Μπελογιάννη και τους συντρόφους του.

ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗ η μεγάλη αυτή στιγμή που χτυπάει την καρδιά και την πένα του δημοσιογράφου και που την παλεύει και τη δίνει στην αλήθεια της. Κι αυτό έκανε εκείνο το Σαββατόβραδο ο Γ. Κορωναίος, ένας μεγάλος, έμπειρος δημοσιογράφος αγωνιστής, γιομάτος ανθρωπιά και καλοσύνη.

ΑΓΡΥΠΝΟΣ και ανήσυχος, πώς παρ' όλες τις διαβεβαιώσεις που έδιναν τα κυβερνητικά γραφεία, οι «καλά πληροφορημένοι» ότι εκτελέσεις δεν επρόκειτο να γίνουν το πρωί της Κυριακής, εκείνος κι οι συνάδελφοί του ανίχνευαν σημάδια στο θολό νυχτερινό ορίζοντα ότι μπορούσε να γίνει και το αντίθετο.

ΕΚΕΙΝΟ που τους έκανε περισσότερο ανήσυχους ήταν ένα τηλεφώνημα από γειτονικό τυπογραφείο κυβερνητικής εφημερίδας, που τους έλεγε ψιθυριστά ότι η σαββατιάτικη βάρδια τους δε θα τέλειωνε - όπως γινόταν πάντα στις 9 το βράδυ - αλλά θα έμενε ανοιχτή και σε αναμονή.

ΔΕΝ χρειααζόταν ο δημοσιογράφος τίποτε περισσότερο. Πήρε δρόμο για τις φυλακές της Καλλιθέας, αλλά χωρίς να εντοπίσει τίποτε ούτε στις φυλακές ούτε στο αστυνομικό τμήμα. Ολα, φαινομενικά, βρίσκονταν στη φάση του ύπνου...

ΚΙ ΟΜΩΣ η νύχτα εκείνη, παρ' όλα τα νυσταλέα και τα καθησυχαστικά, που μας έδιναν όλοι, φύλακες, αστυφύλακες, ήταν βαριά, ήταν θολή λες και κάτι ερχόταν. Είναι μια προσωπική θύμηση του δημοσιογράφου, όταν ύστερα από πολλά χρόνια ξανάγραφε όλο αυτό που έζησε ανάμεσα στην εφημερίδα του, την «Προοδευτική Αλλαγή», τις Φυλακές Καλλιθέας και το Γουδί, το «συνήθη τόπο των εκτελέσεων, τα χαράματα της Κυριακής. Με το φως των προβολέων, ήταν 4.10, βαθύ σκοτάδι.

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ τρέχουνε και θα τρέχουνε, μα η φοβερή, η καταματωμένη εκείνη Κυριακή, εδώ και 54 χρόνια είναι χάραγμα στη μνήμη άσβηστο. Ηταν ένα πρωινό, που καθώς θυμήθηκε ένας δημοσιογράφος λες κι είχε χαθεί η ανάσα. Χάθηκε ο αγέρας, μια ασφυξία, ένα πνίξιμο καθώς το μαντάτο για το αποτρόπαιο έγκλημα έτρεχε από στόμα σε στόμα για να φτάσει στα πέρατα της γης.

ΘΥΜΟΥΜΑΣΤΕ σήμερα, πως εκείνο το εκτελεστικό απόσπασμα του 1952, ήταν ο προπομπός του ΝΑΤΟ. Ηταν αυτό που κάρφωσε στη γη μας τις βάσεις! Ηταν ο προπομπός της χούντας και της κυπριακής συμφοράς. Πενήντα τέσσερα χρόνια έχουν πια άπλετα φωτίσει την αλήθεια. Κι είναι γνωστό ποιος ήταν το αφεντικό και κρατούσε τότε τα νήματα. Ποιος ήταν τ' αφεντικό, ποιος ο δούλος, ποιος ο δράστης, ποιος ο συνένοχος, ποιος ο αφελής και ποιος ο κυνικός, ο μαφιόζος.

ΕΚΕΙΝΗ την Κυριακή (30 Μάρτη 1952) που μάτωνε η καρδιά της Ελλάδας και της ανθρωπότητας - ένα πελώριο περιστέρι - όπως θα πει ο Πικάσο - περνάει κι αφήνει το οργισμένο πένθος του πάνω στη γη. Στις 4.18 τα χαράματα, στο σκοτάδι ακόμη. Ας το θυμούμαστε πάντα.