Και τους τρέμουν του κάμπου οι κιοτήδες

και μ' ονόματα τους κράζουν πονηρά

κλέφτες κι απελάτες και προδότες

τους μισούν οι βασιλιάδες κι όλοι οι τύραννοι

(Κ. Παλαμάς)

ΜΕ μια ηρωική αγωνιστική σύνθεση του ζωγράφου Γ. Φαρσακίδη και συνοδευτικό το παλαμικό τετράστιχο φτάνει ο 6ος τόμος του σημαντικού ιστορικού έργου «ΕΠΕΣΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ», που την έκδοσή του αποφάσισε το 1988 η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ.

ΘΥΜΙΖΟΥΜΕ τα πρώτα λόγια στο προλογικό σημείωμα, που ξεκινούσε ο πρώτος τόμος. Εγραφε τότε: «Το ΚΚΕ δε φοβήθηκε ποτέ κανένα διωγμό, δε δίστασε μπροστά σε καμιά θυσία». Λόγια ενός μεγάλου δασκάλου, του Δημήτρη Γληνού, χαραγμένα στο χαρτί το 1943. Κι ήρθαν από τότε πολλά ακόμη χρόνια διωγμών, πολλές ακόμη, πάμπολλες θυσίες. Και το ΚΚΕ δε δίστασε. Ολόκληρη η 70χρονη ιστορία του είναι γραμμένη με το αίμα των ανθρώπων που «βάδισαν στο θάνατο για χάρη της ζωής, υπόμειναν το χειρότερο κάτεργο, για χάρη της ελευθερίας».

Ο ΝΕΟΣ τόμος του «Μαρτυρολογίου» καλύπτει τη χρονική περίοδο 12 Φλεβάρη 1945 - 31 Μάρτη 1946. Είναι ο χρόνος της μεταβαρκιζιανής λευκής τρομοκρατίας, με τα πογκρόμ των παρακρατικών συμμοριών, που με την καθοδήγηση των Αγγλων και σε συνεργασία με τη Χωροφυλακή νύχτα - μέρα σκόρπιζαν το θάνατο, τον όλεθρο σ' ολόκληρη τη χώρα.

ΔΕΝ είχε ακόμη στεγνώσει το μελάνι στις υπογραφές στη Συμφωνία της Βάρκιζας (12/2/1945) και 150 μοναρχοφασιστικές συμμορίες με 20.000 μέλη οπλισμένα δρούσαν με πλήρη ασυδοσία, σε συνεργασία με την Εθνοφυλακή και τη Χωροφυλακή. Υπολογίζεται, πως στους τέσσερις μήνες ύστερα από τη Συμφωνία είχαν δολοφονηθεί 560 αγωνιστές.

ΕΙΝΑΙ αποκαλυπτικά, σχετικά με τους στόχους που υπηρετούσε η Συμφωνία της Βάρκιζας, όσα έγραψε ο Γ. Βλάχος, εκδότης της «Καθημερινής», την επομένη που υπογράφτηκε: «...Εδώ συνεζήτησαν, υπέκυψαν, υπήρξαν πρόθυμοι για υποχωρήσεις. Τους επιάσατε με τα όπλα στα χέρια; Σκοτώστε τους, φανείτε αμείλικτοι»...

ΤΑ πρώτα κιόλας υπομνήματα, στα οποία η ΚΕ του ΕΑΜ καταγγέλλει τη ζοφερή κατάσταση που έχει δημιουργηθεί από τη δράση των συμμοριών και την παραβίαση της Συμφωνίας, έχουν ημερομηνία 20 Φλεβάρη 1945. Οχτώ μόλις μέρες από την υπογραφή. Και οι διαμαρτυρίες για τα εγκλήματα σχεδόν καθημερινές, με υποκριτικές τις διαβεβαιώσεις ότι θα ληφθούν και μάλιστα αυστηρά μέτρα. Λόγια ψεύτικα κι ωστόσο το όργιο της τρομοκρατίας και του «άγριου διωγμού» θέριευε.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ αυτό έχει, με τη συνεχή και επίμονη αναζήτηση στοιχείων, πετύχει να μας δώσει σε λιτά κείμενα μια δραματική ώρα της χώρας μας. Υπομνήματα, διαμαρτυρίες, έγγραφα, και σ' όλα των παρακρατικών συμμοριών ο άγριος διωγμός.

ΟΣΟΙ έτυχε να ζήσουν σ' αυτή την κόλαση (στην επαρχία αλλά και στην Αθήνα) καθώς ξεφυλλίζουν τις 287 σελίδες θυμούνται, φρεσκάρουν αυτά που ξέρουν αλλά θα διαπιστώσουν επίσης ότι υπάρχουν και μερικά που δεν τα έμαθαν ποτέ. Ο νέος όμως αναγνώστης, που πρώτη φορά θα σταθεί σ' αυτό το αποτρόπαιο «πανόραμα» βίας, θανάτου, καταστροφής της ζωής, αλλά και του κόπου, που ο άνθρωπος μπόρεσε να κερδίσει με τον ιδρώτα του, σ' αυτόν είναι πραγματικό ξάφνιασμα καθώς ποτέ δεν άκουσε, κι όσα θρανία κι αν άλλαξε, για τη μεταβαρκιζιανή λευκή τρομοκρατία, ούτε μια λέξη!

ΕΚΑΤΟΝ πενήντα καπετανάτα, μοναρχοφασιστικών συμμοριών. Σαν αστακοί πάνοπλοι με εγγλέζικο οπλισμό αλωνίζουν ασύδοτοι τη χώρα. Μερικά ονόματα από τους παρακρατικούς που δρουν σε διάφορα διαμερίσματα της χώρας: ο Σούρλας στη Θεσσαλία, ο Κ. Βουρλάκης, ο Δ. Λασπιάς, ο Α. Μπουλουκούτας - ο παρακρατικός συμμορίτης, που στις 29 τ' Απρίλη 1945 σκότωσε με το πιο φριχτό θάνατο το δάσκαλο στέλεχος του ΕΑΜ Νίκο Μαντέλη και τον Παύλο Μπουρμπούλη...

ΕΙΝΑΙ ατελείωτο αλλά και εκπληκτικό το υλικό που δίνουν αυτά, που δημοσιεύονται στον 6ο τόμο. Ο Ν. Κορωναίος είναι ένας αφανής ήρωας. Στις 13 Οχτώβρη 1944 έκοψε τα φιτίλια στις αποθήκες πυρομαχικών Αγίων Αναργύρων. Κι έσωσε από βέβαιη καταστροφή το Ραδιοφωνικό Σταθμό. Του έδωσαν τότε επαίνους και τιμές. Μόλις όμως έφτασαν οι εθνοφύλακες πιάστηκε και βασανίστηκε άγρια. Και τον έβαλαν στη φυλακή. Ο 6ος τόμος του σημαντικού αυτού έργου κλείνει με το ποίημα «Ηρωες» και σχέδιο του Δημήτρη Μαυραγάνη.