Και βέβαια δε ζούσαμε το 1821, αλλά όσο περιορισμένες και αν είναι οι γνώσεις μας, εξαιτίας αντικειμενικών συνθηκών, όλοι μας έχουμε ακούσει για τον Κολοκοτρώνη, και τη φυλάκισή του στο Ναύπλιο, τον Καραϊσκάκη και τις μάχες με τους Τούρκους και την απελευθέρωση της πατρίδας. Οσοι δε ζούσαμε τη δεκαετία του 1940 και του 1950, ξέρουμε για τον πόλεμο του 1940, τα μπλόκα, τις εκτελέσεις και την πείνα, την Εθνική Αντίσταση, τα στρατοδικεία, τις φυλακές και τις εξορίες των αγωνιστών. Και οι πιο νέοι ξέρουν για τη στρατιωτική χούντα του Απρίλη του 1967, που αντέγραψε και ενίσχυσε τις καταπιεστικές και κατασταλτικές πρακτικές των προηγούμενων αντιδραστικών κυβερνήσεων, και την εξέγερση στη Νομική Σχολή και στο Πολυτεχνείο.

Εξάλλου, υπάρχει μια πολύ ικανοποιητική φιλολογία που εξιστορεί άλλοτε λιγότερο ή περισσότερο την ιστορική πορεία των αιώνων και των προηγούμενων δεκαετιών. Οπότε η ηλικία δεν είναι άλλοθι για την άγνοια των γεγονότων που μας έχουν φέρει στο σημείο που βρισκόμαστε. Μπορεί να μην έχουμε δει ή φανταστεί τις μαυροφόρες μάνες, γυναίκες ή θυγατέρες που στέκονταν ώρες έξω από το υπουργείο Εσωτερικών, στην Πλατεία Κλαυθμώνος, περιμένοντας να μάθουν για τους δικούς τους, άντρες και γυναίκες, να εξασφαλίσουν μια άδεια για να τους επισκεφτούν.

Υπήρξαν και περιπτώσεις χρηματισμού και άλλων απαιτήσεων που δεν ήταν, εκ των πραγμάτων, δυνατόν να ικανοποιηθούν, και κυρίως ταπείνωσης του ανθρώπινου αισθήματος περί δικαίου. Οι φυλακισμένοι, οι εξόριστοι ήταν αντάρτες, καπεταναίοι, άντρες σαν κυπαρίσσια, που δε φοβήθηκαν τα σιδερένια τανκς, αρματαγωγά και αεροπλάνα, επανδρωμένα από τους ναζί και αντιστάθηκαν με άνισα μέσα, για να εκδιώξουν τον κατακτητή. Ομως, κανένας από τα συγγενικά πρόσωπα των κρατουμένων δεν αποπειράθηκε να προβεί σε πράξεις βίας και καταστροφής της ιδιωτικής, κοινοτικής και δημόσιας περιουσίας, ούτε να αφαιρέσει τη ζωή των βασανιστών του με καλυμμένο το κεφάλι και κρυμμένη την ταυτότητά του, γιατί η ιδεολογία τους σήμαινε ότι η ρήξη, η εξέγερση, η επανάσταση έχει το πρόσωπο ακάλυπτο και ονοματεπώνυμο.

Γι' αυτούς προείχε η οργανωμένη αντίσταση, αυτή που έχει έναν κοινό αντικειμενικό σκοπό, που έχει διατυπωθεί, που όλα έχουν γίνει εκούσια αποδεκτά. Τα τελευταία γεγονότα του Δεκέμβρη του μόλις περασμένου χρόνου και όσων, πιθανόν, ακολουθήσουν δεν είναι μέρος και ούτε υιοθετείται από εκείνους που κληρονόμησαν ή απέκτησαν με δική τους πρωτοβουλία και γνώση την έννοια της αντίστασης και πάλης. Βέβαια, κανένας δεν αποκλείει την αυθόρμητη διαμαρτυρία ενός λαού ή μέρους του, όπως έγινε όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέβαλαν στο Ιράκ για να ...φέρουν την ελευθερία και τη δημοκρατία, και γέμισαν οι λεωφόροι της Αθήνας από κόσμο όλων των ηλικιών και των κοινωνικών στρωμάτων σε μια πορεία αντίστασης μέχρι την αμερικάνικη πρεσβεία. Ομως, αυτό που είναι ακόμα πιο σημαντικό είναι η συνέχεια.