«Εμπρός αδέλφια μου! / Εμπρός ψαράδες! / Μακριά πίσω από τα γκρεμισμένα μας τείχη, / Ελευθερία».
(Μιχάλης Κατσαρός: «Μεσολόγγι»)
Τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό τον διάβασα για πρώτη φορά στο «Μεσολόγγι». Ποιητική συλλογή πατριωτική. Αργότερα το «Αντισταθείτε», την επιστημολογία της Αντίστασης.
«Το "Αντισταθείτε" είναι η διαρκής προτροπή για τη μη απώλεια της εν εγρηγόρσει καταστάσεως του ανθρώπου».
«Το "Αντισταθείτε" είναι η επιστημολογία της Αντίστασης. Η σημειολογία του μας παραπέμπει διαρκώς στην διαλεκτική επεξεργασία για τον προσδιορισμό της ελευθερίας».
Τον συνάντησα στο «Μπραζίλιαν» (οδός Βουκουρεστίου), για πρώτη φορά στα 1973. Με στίχους: «Μπορούμε να μεθύσουμε τις καρδιές με νέους έρωτες;» τον ρώτησα. Ασφαλώς, μου απάντησε, αν έχουμε «κρασί», ποτήρια και μια ταβέρνα. Αν έχουμε έδαφος πολιτιστικό... κυρίως πολιτικό, του «Αντισταθείτε»...
Ο ποιητής του «Αντισταθείτε», ο Μιχάλης Κατσαρός, μιλούσε, μέσα από τη ζωή και το έργο του, τη γλώσσα της επαναστατημένης συνείδησης. Η γλώσσα του γομωμένη με ισχυρά εκρηκτικά. Στα «χρόνια της φωτιάς» της Εθνικής Αντίστασης πάλεψε μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ και του ΕΑΜ, για τα πανανθρώπινα οράματα του σοσιαλισμού: «Τα οράματά μου οι λαοί», έλεγε. Αργότερα, περπατώντας στους δρόμους της Αθήνας προσχώρησε στον ΕΛΑΣ, με μια πλατιά ταινία στο στήθος του: «Η Αεροπορία του ΕΛΑΣ, Ελευθερία». Πιάστηκε από συνεργάτες των Γερμανών κατακτητών, σύρθηκε στα κολαστήρια της Γκεστάπο. Βασανίστηκε αγρίως, κλείστηκε στις φυλακές Χατζηκώστα. Πήρε μέρος στον ηρωικό Δεκέμβρη του 1944, κατά των Εγγλέζων αποικιοκρατών...
Πορεύτηκε με τη φτωχολογιά. Κατά τα «Σταφιδικά», συμπορεύτηκε με τους σταφιδοπαραγωγούς της Κυπαρισσίας, κρατώντας ψηλά την κόκκινη σημαία του ΚΚΕ: «Η πόλις αμύνετο, περί πάτρης./ Θα ξεκινήσω από ένα μικρό πεζοδρόμιο./ Η πρώτη σημαία στο πέτο μου: Ερυθρά».
Το καλοκαίρι του 1945 ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε ποίημά του με τον τίτλο «Σήμερα έγινα σύντροφος», όταν έγινε μέλος του ΚΚΕ. Ο Νίκος Ζαχαριάδης κατά τις εργασίες του 7ου Συνεδρίου του ΚΚΕ, τον Οκτώβρη του 1945 που έγινε στην Αθήνα (ξενοδοχείο «Τιτάνια»), ανέφερε τα πιο επαινετικά λόγια για την ποίηση του Μιχάλη Κατσαρού. Σαν δείγμα για τον προσανατολισμό των νέων ποιητών διανοουμένων ανέφερε τους στίχους του: «Κάτω στο βάθος/ τόσα πέλματα βαριά./ Ακούω να 'ρχεται καινούργιο βήμα»...
Σήμερα που η νέα τάξη του αίματος προκαλεί την ατροφία του πνεύματος, καταστρέφει τη βιόσφαιρα, λεηλατεί τους πόρους του πλανήτη με βάση τις ανισότητες και τελειοποιεί ο ιμπεριαλισμός τα θανατηφόρα όπλα, καταδικάζει σε θάνατο όσους αντιστέκονται: Λαούς, πνευματικούς ανθρώπους... Το «Αντισταθείτε» του ποιητή είναι σύμβολο της ταξικής πάλης. Γιατί τον αείμνηστο φίλο ποιητή Μιχάλη Κατσαρό τον καίγαν οι πυρκαγιές των ιδεών της Παρισινής Κομμούνας, της Οχτωβριανής Επανάστασης... τον καίγαν τα κηροπήγια του Γιάννη Αγιάννη... Εγραψε με τη γροθιά και το λόγο του: «Σ' όλα τα όνειρά μας: Ελευθερία».
Παναγιώτης ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ