Μιλούσαμε σε λαϊκό καφενείο της Καισαριανής, με τον φίλο λυκειάρχη Φυσικής Αγωγής Γιάννη Κουβά, για τα παιδιά των φαναριών. Τους σύγχρονους «Γιάννηδες - Αγιάννηδες», που τους έριξαν οι κοινωνικές συνθήκες στον «Ιαβέρη». Στον Καιάδα της ζωής. «Εικόνα σου είμαι και σου μοιάζω», έλεγε ο Γιάννης Κουβάς. Το σύστημα χρειάζεται, όχι αναμόρφωση, αλλά ξερίζωμα, συμπλήρωνε ρουφώντας τον καφέ του. Τον ακούγαμε όλοι μας. Τόσες εμπειρίες είχε από το «Αναμορφωτήριο». Εντυπώσεις μιας οχτάχρονης διδασκαλικής ζωής. Τα «παιδιά ενός κατώτερου θεού». Τον ρώτησα για να κάνω κάποια σύγκριση με τις φυλακές ανηλίκων, τι ήταν αυτό το ίδρυμα και ποια παιδιά πήγαιναν εκεί. Ελεγε, το «Αναμορφωτήριο» ήταν ένα ίδρυμα ανηλίκων παιδιών, παραστρατημένων ως επί το πλείστον, διαλυμένων οικογενειών και, μάλιστα, χαμηλού κοινωνικού επιπέδου. Δηλαδή, παιδιά της σύγχρονης κοινωνικής απομόνωσης και των αποκλεισμένων ζωνών. Των ταξικών ανισοτήτων. Το παρομοίαζε σαν τη μία όψη του νομίσματος της κοινωνίας. Η μία είναι με θαμπωμένα τα γράμματα. Η άλλη με τη γυαλιστερή κεφαλή που τυφλώνει τα μάτια. Δηλαδή κοινωνικό το θέμα, τον ρωτούσαν οι θαμώνες του καφενείου; Βεβαίως, απαντούσε. Είχε τόσες εικόνες από την προσφυγιά. Οταν ζουν σε τρώγλες και σε ανήλιαγα υπόγεια πολίτες... δεν έχουν συνεπώς και στον ήλιο μοίρα! «Κατρακύλισμα» στο «κατρακύλισμα» της φτώχειας και θυμηθήκαμε την «υπόγεια ταβέρνα» του Βάρναλη!

Αναστέναζε ο κύριος Γιάννης για την εικόνα του «Αναμορφωτηρίου», όπου πήγαιναν παιδιά από οκτώ μέχρι δεκατεσσάρων, όσα είχαν την «τάση» για μάθηση - πήγαιναν στο γυμνάσιο ή και παραπάνω. Μέσα σε κατάλληλες κοινωνικές συνθήκες, κυρίως από την ηθική των καθηγητών τους, παρά από την απροσωπία του ιδρύματος, πολλά παιδιά αξιόλογα βγήκαν στην κοινωνία πολίτες πιο «καθαροί» και από τους «καθαρούς» της άλλης φαύλης καπιταλιστικής κοινωνίας. Το αναγνωστήριο, θέατρο, μουσική - το καλοκαίρι τους έδινε γαλήνη πως ήταν άνθρωποι όχι «αλήτες», όπως περιφρονητικά τους αποκαλούσε το σύστημα. Ηταν ξεχασμένα από την οικογενειακή θαλπωρή. Οι «Γιάννηδες - Αγιάννηδες» οι πιότεροι: Μικροκλοπές. Πηγαίνανε στην αγορά. Τρώγανε τα «σαπάκια» για να χορτάσουν τη θερμασμένη μέσα τους πείνα. Τα περισσότερα είχαν τέτοιο συναίσθημα, που δεν το 'βρισκες ούτε στους «κοινωνικά εξέχοντες». Λίγη αγάπη ζητούσαν. Και όταν αυτό γινόταν, σου άνοιγαν την καρδιά τους διάπλατα κι έβλεπες όλον τον πλούσιο συναισθηματικό κόσμο τους. Εμπλεοι καλοσύνης - αλληλεγγύης: «Πρασινισμένα της ελπίδας τα κλειδιά/ τραβούν σα 'πάνου για να χαίρονται τη φύση/ κι αραξοβόλημα για κείνα τα παιδιά,/ τ' ανεμοστρόβιλα, πούν' έρμαια στη ζήση».

Μιλούσαμε στο τέλος για τη δύναμη της αισθητικής - τη δύναμη της διαλεκτικής και την ηθική της. Καταλήγαμε ότι είναι η δικαιοσύνη - ισότητα - ελευθερία, Λόγος για την πάλη. Η πάλη είναι η δύναμη ανατροπής ενός συστήματος, όπου ο τίτλος «αμαρτίες γονέων» είναι αδόκιμος ρήση για την περιπέτεια των παιδιών, τότε του «αναμορφωτηρίου», τώρα των ανηλίκων στις φυλακές ή των παιδιών των φαναριών. Πρέπει ν' αλλάξει και να γίνει «αμαρτίες της κοινωνίας», δηλαδή ενός σάπιου συστήματος, που στέλνει τα παιδιά της, όσα δεν είναι χρήσιμα, στον κάθε λογής Καιάδα. Κι αυτά: «Δεν μπορούν να καθαρίσουν συνειδήσεις./ Μονάχα επιφάνειες/ για να τρέχουμε κατόπιν ασυναίσθητα/ ωσάν τετελεσμένο γεγονός» (Αγης Μπράτσας).