Σάββατο 2 Αυγούστου 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 32
ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ
Ο ασυμβίβαστος κομμουνιστής

«Εστεμμένος προελαύνεις/ με τις

επευφημίες/ των λαών της γης/

καθώς επεκτείνεσαι/ στους τέσσερις

ορίζοντες».

(Νίκος Δεληγιάννης)

Ο Μάρκος Αυγέρης (1883 - 1973), ήταν ο γιατρός. Θεράπων των μουσών, για να θυμηθούμε τον μεγάλο Ελληνα λυρικό ποιητή Αρχίλοχο (7ος π.Χ. αιώνα). Ηταν μαζί με τους Γληνό, Βάρναλη, Κορδάτο, Λεκατσά, οι κυριότεροι εκπρόσωποι της μαρξιστικής διανόησης της εποχής τους. Απ' τους «Πρωτοπόρους», το μηνιάτικο παράνομο φιλολογικό περιοδικό των οργανωμένων Ελλήνων Λογοτεχνών της Αντίστασης, που συνεργάζονταν (Αύγουστος 1943), μέχρι το θάνατό του, υπήρξε, ο ασυμβίβαστος κομμουνιστής: «Δεν αφήνω στους νέους καμιά κληρονομιά, παρά τους αφήνω ευχή και κατάρα, ν' αγωνίζονται για να λυτρώσουν το λαό, απ' τις διάφορες δουλείες. Απ' την καθολική αλλοτρίωση που βαραίνουν τον τόπο».

Στο πρώτο τεύχος των «Πρωτοπόρων» αναλύονται τα ιδανικά των λογοτεχνών της Αντίστασης. Προγραμματίζεται το καθήκον της τέχνης, στις επικές στιγμές που ζούσε η Ελλάδα. Στο μελέτημά του «Νεοελληνική Αναγέννηση - τέχνη» αναφέρει: «Οτι η τέχνη εκφράζει γενναίες ορμές, ακμή, ζωή χυμώδη. Εκφράζει τα πανανθρώπινα ιδανικά». Γι' αυτό τα ιδανικά πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Θεράπων σ' όλα τα λογοτεχνικά είδη, ποίηση, θέατρο, κριτικές μελέτες, μεταφράσεις, πέρασε τα μηνύματα, κατά των πολέμων, της βαρβαρότητας. Στο διήγημά του «Πατριωτική προσφώνηση», καταγγέλλει το φασισμό που υποδουλώνει - ακρωτηριάζει τον άνθρωπο. Καλεί όλο τον ελληνικό λαό ν' αγωνιστεί ενάντια στις καταστάσεις που εμποδίζουν την ανάπτυξη του πολιτισμού. Οραμά του, ήταν η φιλειρηνική διαβίωση των λαών. Διεθνιστής, βαθυστόχαστος για τα αιτήματα των καιρών: Τα αιτήματα δεν είναι εποχικά. Είναι τα μόνιμα αιτήματα του πολιτισμού. Είναι ζητήματα ζωής και θανάτου. «Ο κίνδυνος να οδηγηθούμε σ' έναν πυρηνικό πόλεμο. Η καταστροφή του πολιτισμού από τον ιμπεριαλισμό δεν είναι ένας προσωρινός κίνδυνος της εποχής, αλλά θα μας απειλεί "εις το διηνεκές" όσο ο ιμπεριαλισμός επιζεί» (συζήτηση με τον αείμνηστο φίλο του ποιητή Στάθη Πρωταίο).

Στο ιστορικό μετερίζι των λαϊκών αγώνων, πάλεψε με τη γροθιά, τη γραφίδα του. Στο δημοτικό τραγούδι υπάρχει η σοφία του λαού: «Υπάρχει ένας λαϊκός πολιτισμός/ ουμανιστικός/. Ενα ιδανικό ανθρωπιάς, όνειρα...». Για την αισθητική της λογοτεχνίας έγραφε: «Οταν η κριτική δεν εξετάζει την τέχνη από την κοινωνιολογική της πλευρά/ από την κοινωνική της τοποθέτηση, κάθε θέμα είναι έωλο». Δεν μπορεί να ερμηνεύσει τον κόσμο. Στις «ιδεολογικές του» μελέτες ήταν πρωτοπόρος. Οι μελέτες του: «Κοινωνική Ασφάλιση, Δημόσια Υγεία» (1931) είναι μνημειώδεις. Η προσφορά του σε λογοτεχνία, αισθητική λογοτεχνική κριτική, ποίηση, με πολύ πιο ανεπτυγμένη την πολιτική συνείδηση των αξιών, το αίσθημα της συλλογικής ευθύνης περισσότερο απ' όλα τ' άλλα, αποτελούν τις παρακαταθήκες του. Γι' αυτά αγωνίστηκε, αντιστάθηκε όπως ο «νους ερών» του Αναξαγόρα: «Μέσα στους άγνωστους αδελφούς που έρχονται/ θα ζήσω λάμποντας κι όλο λάμποντας/ θα εξελίσσομαι μέσα στο χρόνο/ όπου ανάθεσα τις ελπίδες μου και την τελείωσή μου».


Παναγιώτης ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ