Διακόσια δεκαέξι χρόνια πέρασαν από τη μεγάλη αστική Γαλλική Επανάσταση (14/7/1789), από τη λαϊκή εξέγερση, της κατάληψης του φρουρίου της Βαστίλλης. Στην ιστορική «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτου» βρήκαν καταφύγιο τότε ιδεολογικό, οι κατατρεγμένοι άνθρωποι του λαού. Εστελναν στο σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας το φεουδαρχισμό. Οι λέξεις «Ελευθερία - Ισότητα - Αδελφοσύνη» άνοιγαν πλατιούς ορίζοντες, για τη θεμελίωση της λαϊκής κυριαρχίας. Εστελναν τη βασιλεία των Λουδοβίκων, ευγενών, κληρικών, στο περιθώριο. Η ανακήρυξη της Δημοκρατίας από τον επαναστατημένο λαό, άφηνε μεγάλες παρακαταθήκες. Αργότερα, τα επαναστατικά γεγονότα της Κομμούνας του Παρισιού (1871), της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917, οι διαρκείς πολιτικές - κοινωνικές ανακατατάξεις, επηρέασαν όχι μόνο την Ευρώπη, αλλά, όλο τον κόσμο.

Η Γαλλική Επανάσταση μπολιάστηκε από τους συγγραφείς: Τον Μοντεσκιέ, τον Βολτέρο, τον προστάτη των κατατρεγμένων Ρουσό. Ο Μοντεσκιέ (1689-1755), με το γνωστό βιβλίο του, «Το πνεύμα των νόμων» (1748), άνοιγε νέους δρόμους για τα ατομικά δικαιώματα - τη διάκριση, το ύφος των νόμων. Ο Βολτέρος (1694-1778) τα 'βαλε με τον απολυταρχισμό. Οι απόψεις του για την ελευθερία της σκέψης - την ισότητα, τη δουλεία, τους πολέμους, γίνανε οι βασικές αρχές της νέας κοινωνίας. Εδωσε το μέτρο της ελευθερίας του ατόμου - μέσα στο αστικό δημοκρατικό πολίτευμα: «Δεν είμαι σύμφωνος με τη γνώμη σου, αλλά είμαι έτοιμος να δώσω και τη ζωή μου αν χρειαστεί για να έχεις δικαίωμα και την πολιτική δυνατότητα να την υποστηρίζεις». Δύο μνημειώδη έργα: «Το κοινωνικό συμβόλαιο» (1743) - «Η ανισότης των ανθρώπων» (1753) και ο Λόγος του Ρουσό (1712-1778), άγγιξε τα πιο φτωχά, μεσαία στρώματα. Ο Κάρολος Μαρξ, σε γράμμα στον Σβάιτσερ, 24 του Γενάρη 1865, έγραφε: «Ο Ρουσσώ αρνήθηκε κάθε συμβιβασμό, έστω και φαινομενικό, με την κρατούσα κατάσταση». Εβαλε τα πρώτα σπέρματα της πάλης των τάξεων: «όλοι οι αστοί της εποχής του διεκδικούν την ελευθερία! Τη βλέπουν, όμως κυρίως σαν ελευθερία της τάξης τους, όχι του λαού...». Αποκάλυπτε με τα γραπτά του, ότι ο απολυταρχισμός είναι αταίριαστος με τη θέληση του λαού. Ο Λόγος του είναι επαναστατικός. Διώκεται από τη γαιοκτημονική άρχουσα τάξη. Ο Ενγκελς είπε ότι «"Η ανισότης των ανθρώπων" είναι το "διαμάντι της διαλεκτικής"». Ο Γκέτε, ότι με τον Ρουσό ανοίγει ο καινούριος κόσμος: «Σκοπός της κοινωνίας, είναι η κοινή ευτυχία».

Η Γαλλική Επανάσταση, ήταν μια κοσμοϊστορική αλλαγή, για την υπεράσπιση της ελευθερίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εβαλε τέλος, στο δεσποτισμό, την απολυταρχία. Μια νέα ιστορική περίοδος άρχιζε, για την πολιτική σκέψη - τα γράμματα - τις τέχνες. Αρκετοί διανοητές, συγγραφείς, άνοιγαν νέους δρόμους στην εξέλιξη της πολιτικής θεωρίας, των γραμμάτων, υπέρ των αδικημένων. Οι Ρομαντικοί Σατωβριάνδος, Μισελέ, Λαμανέ, οι συγγραφείς Τολστόι, Πούσκιν, Γκέτε, Ρομέν Ρολάν, Λουί Μπλαν, Καρλάιλ, ακολούθησαν, τα μηνύματά τους. Υπήρξε αποφασιστικός παράγοντας στην εξέλιξη των μεγάλων ιδεών του ορθολογισμού, των ανθρωπιστικών ρευμάτων. Αποτέλεσε τον πρόδρομο των μεγάλων κοινωνικών - δημοκρατικών - απελευθερωτικών εξελίξεων για την εργατική τάξη και τους λαούς, με κορυφαία τη Σοσιαλιστική Επανάσταση του 1917. Είναι ένας μεγάλος σταθμός στην Ιστορία της ανθρωπότητας.