Δεν μπορούσα ν' αρνηθώ. Είχα, βέβαια, κανονίσει για θέατρο, αλλά η φωνή του φίλου μου δεν άφηνε περιθώρια. Ανταμώσαμε. Σ' ένα μαγαζάκι. Ούτε ακριβό, ούτε φθηνό. Χύμα κρασί δεν έχω. Από το Δεκέμβρη. Σας προτείνω το λευκό τάδε. Το δεχτήκαμε. Και αυτά που μας έφερε. Τι τρέχει; Σκέφτηκες ποτέ το στίχο του Σεφέρη, πήραμε τη ζωή μας λάθος; Οχι, αλλά μ' αρέσει το τραγούδι. Πήρα τη ζωή μου λάθος, είπε. Το συνειδητοποίησα από το λόγο του παιδιού μου. Τον κοίταξα.

Ημασταν στους... Τους ξέρεις. Είχαν καλέσει αρκετούς. Απαίτησαν να 'ναι και τα παιδιά μας. Να βλέπουμε, είπαν, τη συνέχεια στη ζωή. Κουτσουλούσαμε κάθε θέμα. Ευχάριστα περνούσε η βραδιά. Κι αυτό μέχρι που πιάσαμε το Ασφαλιστικό. Θυμάμαι την απάντηση ενός. Δεν τον γνωρίζεις. Το δικό μου συνταξιοδοτικό δικαίωμα, είπε, δε θίγεται.

Πατέρα, ακούω το γιο μου. Συμφωνείς κι εσύ; Για ποιο πράγμα; Δε σε θίγει το Ασφαλιστικό; Λένε ότι δε με θίγει. Και η ενότητα των γενεών; Ακου νεαρέ, μπήκε στη μέση εκείνος που δε γνωρίζεις. Ενότητα δεν υπάρχει. Το άτομο είναι το κέντρο στην εποχή μας. Και τα παιδιά σας δεν είναι διεύρυνση της ατομικότητάς σας; ρώτησε ο γιος μου. Οταν τα γεννούσα, ναι. Μετά; Το δρόμο τους, απάντησε. Τον ανοίγουν αυτά ή βαδίζουν το χαραγμένο δρόμο σας; Ας τον φαρδαίνουν. Πετώντας σας έξω; Γιατί; ρώτησε τώρα ο φίλος μας. Γιατί τους εμποδίζετε, λέγοντας δε μ' αφορά το Ασφαλιστικό.

Ο γιος μου ήταν ήρεμος, αλλά πολύ αυστηρός. Επιζητούσε το λόγο μου κι εγώ σιωπούσα. Ολοι σιωπούσαμε. Από τη μια όλοι εμείς, οι γκριζομάλληδες κι από την άλλη τα παιδιά μας, που διακρίνουν το ζοφερό αύριο που εμείς τους δίδουμε. Δύο ομάδες. Πρώτη φορά ένιωσα ότι οι γενιές μπορεί να συγκρούονται και ν' ανοίγεται χάσμα μεταξύ τους. Ακούστε, μίλησε πάλι ο γιος μου κι εγώ άρχισα να ιδρώνω. Ηταν ακόμα πιο ήρεμος. Να ξέρετε ότι όταν αναιρούν το συνταξιοδοτικό δικαίωμα των παιδιών σας, ακυρώνουν τη μέγιστη πράξη - να μας γεννήσετε. Ο εγωισμός δεν είναι στοιχείο που πρέπει να προσδιορίζει τη στάση του γονιού. Δε θα χαίρεστε τη σύνταξή σας, αφού θα δυστυχούν τα παιδιά σας. Εχει ο καθένας σας ατομική ευθύνη για όσα ζούμε κι όσα θα επιβάλουν να ζήσουμε. Η χείριστη πράξη του ανθρώπου είναι η ακύρωση του μέλλοντος των παιδιών, γενικά. Κρίμα, είπε και δεν ξαναμίλησε.

Κι εμείς δε μιλήσαμε. Ξεροβήξαμε και αρχίσαμε ένας ένας να σηκωνόμαστε. Είχα εμποτιστεί από το αίσθημα ενοχής. Δε μου το συγχώρησε ο γιος μου, που σιώπησα. Από τότε το σκέφτομαι και τρομάζω με αυτό που συνειδητοποιώ. Γκρεμίζουν κι εγώ να σιωπώ... Οχι, θα στοιχηθώ πίσω από τα παιδιά. Το λιγότερο που έχω να κάνω... Καληνύχτα.