Το 1912 ο James Oppenheim (1882 - 1932) Αμερικανός ποιητής, συντάκτης και ιδρυτής του «Οι επτά τέχνες», ένα σημαντικό πρόωρο αμερικανικό λογοτεχνικό περιοδικό του εικοστού αιώνα, επηρεασμένος από τη μεγάλη «απεργία των ρούχων» που κήρυξαν οι γυναίκες εργάτριες στη βιομηχανία κατασκευής έτοιμων ενδυμάτων στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ, το Μάρτη του 1912 και είχε ως βασικό αίτημα την αύξηση του μεροκάματου (ψωμί) και τη βελτίωση των συνθηκών της δουλειάς τους (τριαντάφυλλα) έγραψε το ποίημα «Bread and Roses» όπου δημοσιεύτηκε σε ένα αμερικανικό περιοδικό και ήταν αφιερωμένο στις «γυναίκες της Δύσης».

Βαδίζοντας στη διαδήλωση - είναι όμορφη η μέρα

Για τους ανθρώπους που μας ακούν να απαιτούμε: Ψωμί και τριαντάφυλλα! Ψωμί και τριαντάφυλλα!

Τα σκοτεινά μαγεριά, οι γκρίζες αποθήκες των κλωστοϋφαντουργείων,

Λούζονται με τη λάμψη ενός αναπάντεχα ανατέλλοντος ήλιου.

Βαδίζοντας στη διαδήλωση, παλεύουμε και για τους άντρες εργάτες,

Γιατί τους γέννησαν γυναίκες, και μεις γινόμαστε τώρα οι μάνες τους.

Ποτέ πια οι ζωές μας ένας μόχθος, από τη γέννηση μέχρι τον θάνατο,

Οι καρδιές μαραίνονται το ίδιο όπως και το κορμί, ανάγκη το ψωμί, ανάγκη τα τριαντάφυλλα,

Βαδίζοντας στη διαδήλωση, τα συνθήματα μας,

Αιώνια κραυγή αγωνίας αναρίθμητων νεκρών γυναικών για ψωμί,

Γιατί δούλες αυτές λίγη ομορφιά κι αγάπη γνώρισαν.

Ναι, παλεύουμε για το ψωμί, μα παλεύουμε και για τριαντάφυλλα.

Βαδίζοντας στη διαδήλωση, φέρνουμε τις υπέροχες ημέρες,

Ο ξεσηκωμός μας, ξεσηκωμός του Ανθρώπου.

Ποτέ πια σκλάβοι και αφέντες, ποτέ πια οι πολλοί να ταΐζουν τον ένα,

Ολοι να απολαμβάνουμε τα αγαθά της ζωής: Ψωμί και τριαντάφυλλα, ψωμί και τριαντάφυλλα.

Ποτέ πια οι ζωές μας ένας μόχθος, από τη γέννηση μέχρι τον θάνατο,

Οι καρδιές μαραίνονται το ίδιο όπως και το κορμί, ψωμί και τριαντάφυλλα, ψωμί και τριαντάφυλλα.*

James Oppenheim 1912

«Bread and Roses» είναι μια ταινία εμπνευσμένη από το ομώνυμο ποίημα, από τον στρατευμένο Βρετανό σκηνοθέτη, Κεν Λόουτς, αφιερωμένη στις σύγχρονες εργάτριες στη χώρα των «ίσων ευκαιριών», τις ΗΠΑ. Η αφήγησή του περιγράφει αλήθειες που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν από κανένα. Δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική ειρήνη, μας λέει μέσα από τα πανό των διαδηλωτών, αν δεν υπάρχει δικαιοσύνη. Και δικαιοσύνη δεν μπορεί να υπάρξει, αν δεν ενωθεί η εργατική τάξη.

Η Μάγια, μια νεαρή Μεξικανή λαθρομετανάστης, καταφέρνει να γλιτώσει από τα νύχια των λαθρεμπόρων, που την περνάνε παράνομα από τα αμερικάνικα σύνορα προκειμένου να εργαστεί μαζί με τη μεγαλύτερη αδελφή της, τη Ρόζα, καθαρίστρια σε ένα κεντρικό κτίριο γραφείων του Λος Αντζελες, όπου βρίσκονται εγκαταστημένοι μερικοί από τους ισχυρότερους κεφαλαιοκράτες της πόλης. Οι συνάδελφοί της χωρίς καμιά ταξική συνείδηση, θύματα εκμετάλλευσης των εργοδοτών τους, μισθοί της πείνας, ανύπαρκτη περίθαλψη και η απόλυση να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια τους. Ο Σαμ Σαπίρο εισβάλλει δυναμικά στη ζωή της Μάγια και της Ρόζα και των εργατριών, τις προκαλεί να αγωνιστούν για την επαγγελματική τους αξιοπρέπεια, για το δικαίωμα να συγκροτηθεί μια συνδικαλιστική οργάνωση. Ο Σαμ έλκεται από το ελεύθερο πνεύμα της Μάγια, εκείνη παρασύρεται από τους επαναστατικούς στόχους του.

Με τη βοήθειά του, οι εργάτριες οργανώνουν διαμαρτυρία, την ώρα που οι κεφαλαιοκράτες εργοδότες τους δεν το περιμένουν. Καταφέρνουν να κάνουν τα αιτήματά τους γνωστά στην κοινή γνώμη. Ο προσωπάρχης απολύει τους πρωτεργάτες, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται και η Μάγια. Και ενώ ο αγώνας κλιμακώνεται η ασφυξία πνίγει τους απολυμένους εργάτες. Ο φλογερός, γεμάτος ιδανικά νεαρός, που οργανώνει το κίνημα των εργατών, όσο και αν προσπαθεί, δεν μπορεί να βιώσει τα συναισθήματά τους, ούτε να ταυτιστεί με τα προβλήματά τους και την αντίληψή τους για τη ζωή.

«Ψωμί και τριαντάφυλλα», λοιπόν γιατί μετά από 96 χρόνια από τη συγγραφή του ποιήματος, ούτε στο τραπέζι μας είναι μπόλικο το ψωμί, ούτε τις μέρες μας ομορφαίνουν τα Τριαντάφυλλα.

Ηθοποιοί: ΑΝΤΡΙΕΝ ΜΠΡΟΝΤΙ, ΕΛΠΙΝΤΙΑ ΚΑΡΙΓΙΟ, ΠΙΛΑΡ ΠΑΝΤΙΓΙΑ

* Ελεύθερη μετάφραση