Στη θέση 17 των Θέσεων της ΚΕ για το 18ο Συνέδριο, σημειώνεται ότι «είναι ανάγκη να αποκαλυφθεί και να αντιμετωπιστεί το ιδεολόγημα περί του "σοσιαλισμού του 21ου αιώνα", που στην ουσία, με το περιεχόμενο που προσδίδεται στον όρο, παραπέμπει σε ένα δήθεν εξανθρωπισμένο καπιταλισμό». Ποιο είναι το ακριβές περιεχόμενο αυτού του όρου;
Η λεγόμενη θεωρία του «Σοσιαλισμού του 21ου αιώνα» λανσάρεται από το 1996, από τον Γερμανό κοινωνιολόγο Χανς Ντίντριχ Στέφαν (που ζει και διδάσκει από το 1977 στο Μεξικό) και έχει διατελέσει σύμβουλος του προέδρου της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες.
Η θεωρία αυτή που αναπτύχθηκε μετά τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες, ξεκινάει από την αυθαίρετη παραδοχή ότι «ο καπιταλισμός και ο υπαρκτός σοσιαλισμός αναπαρήγαγαν ένα τεράστιο έλλειμμα δημοκρατίας και δεν κατάφεραν να επιλύσουν επείγοντα προβλήματα της ανθρωπότητας, όπως η φτώχεια, η πείνα, η εκμετάλλευση, η οικονομική καταπίεση, ο σεξισμός, ο ρατσισμός, η καταστροφή των φυσικών πόρων και η έλλειψη μιας πραγματικά συμμετοχικής δημοκρατίας».
Ο Ντίντριχ και η θεωρία του, μηδενίζοντας την προσφορά του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα, βάζει στο ίδιο τσουβάλι το εκμεταλλευτικό σύστημα και τη σοσιαλιστική οικοδόμηση που έδωσε σημαντικές κατακτήσεις στην ανθρωπότητα. Κάνει λόγο για αποτυχία του «κοινωνικού προγράμματος της αστικής τάξης και του ιστορικού προλεταριάτου» και σημειώνει ότι «έφτασε η ώρα για την υπέρβαση του πολιτισμού της άρχουσας τάξης προς μια μετακαπιταλιστική παγκόσμια κοινωνία, τη γενικευμένη φιλελεύθερη δημοκρατία». Αυτό το κατασκεύασμα παρουσιάζει ως το «νέο» «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα». Οπως υποστηρίζει θα στηρίζεται «στη μεικτή οικονομία, στην ποικιλομορφία των μορφών ιδιοκτησίας (κοινωνική, συνεταιριστική και ιδιωτική)» όπου υποτίθεται προτεραιότητα θα έχει η κοινωνική και που «θα βασίζεται στη Μαρξική εργασιακή θεωρία της αξίας και οι αξίες που παράγονται θα διανέμονται δημοκρατικά σε αυτούς που τις παράγουν σε αντίθεση με τις αρχές της οικονομίας της αγοράς». Τώρα πώς θα γίνει αυτό σε μια κοινωνία όπου θα συνυπάρχει ιδιωτική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής με σκοπό το κέρδος, δηλαδή καπιταλιστική επιχείρηση, ο θεωρητικός μας απαντάει, ότι θα υποχρεωθεί από την κυριαρχούσα κοινωνική κρατική παραγωγή. Επίσης ξεπερνάει το ζήτημα του κεντρικού σχεδιασμού, λέγοντας ότι αυτό θα το λύσει η νέα τεχνολογία με τις δυνατότητες που έχει στη σημερινή εποχή.
Πρόκειται για μείγμα οπορτουνισμού και ουτοπικών αντιλήψεων, που δεν μπορεί να έχουν καμία εφαρμογή γιατί απλά μεικτός σοσιαλισμός, ή σοσιαλισμός της αγοράς δεν μπορεί να υπάρξει. Είναι όμως και μια θεωρία παλιά, όσο και οι πρώτοι αναθεωρητές του μαρξισμού, που στην πραγματικότητα θέλει να δώσει επικάλυμμα αριστεροσύνης σε σοσιαλδημοκρατικού τύπου διαχείριση του καπιταλισμού.
Δεν είναι τυχαίο ότι τη θεωρία του «Σοσιαλισμού του 21ου αιώνα» υιοθετούν διάφορες πολιτικές δυνάμεις που έχουν συμβιβαστεί με το σύστημα όπως το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Η θεωρία αυτή ιδιαίτερα λανσάρεται στη Λατινική Αμερική, από φιλολαϊκές κυβερνήσεις όπως της Βενεζουέλας του Τσάβες, του Εκουαδόρ Ραφαέλ Κορέα, της Βολιβίας Εβο Μοράλες, που έχουν πάρει κάποια μέτρα σε αντίθεση με τον ιμπεριαλισμό και για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του λαού. Ωστόσο η θεωρία αυτή επηρεάζει πλατύτερα λαϊκά στρώματα με μικρή πολιτική εμπειρία χωρίς να έχουν ξεκαθαρίσει τους ακριβείς στόχους που μπαίνουν. Πάντως το ζήτημα της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, η ανάλυση από ταξική σκοπιά του ποιον εξυπηρετεί αυτή η «νέα θεωρία», είναι το κλειδί για να κατανοηθεί ότι πρόκειται και μόνο για παραλλαγή σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης του καπιταλισμού.
Feeds
