Το ποσό ακούγεται εξωπραγματικό, αλλά είναι πέρα για πέρα αληθινό: Κάπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια (ναι, καλά διαβάσατε...) θα ξοδέψουν οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας παγκοσμίως μέσα στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια - κυρίως στην Ευρώπη - προκειμένου να αποκτήσουν άδειες και να δημιουργήσουν δίκτυα που θα πραγματώσουν το «όραμα της σύγκλισης» της κινητής τηλεφωνίας με το Ιντερνετ. Προσέξτε, το παραπάνω ποσό αφορά μόνο τις άδειες και τη δημιουργία υποδομής, όχι όλα τα συναφή κόστη...

Ανεξάρτητα από τη σχετική φαντασμαγορία στον «ειδικό» και μη Τύπο, περιλαμβανομένου του ελληνικού, οι «αγορές» έχουν τις αμφιβολίες τους για το κατά πόσον το εν λόγω «όραμα» μπορεί να αποδειχθεί βιώσιμο: Αψευδής μάρτυς η χρηματιστηριακή κατρακύλα των ενασχολούμενων μ' αυτό πολυεθνικών επιχειρήσεων-κολοσσών.

Αφήνοντας κατά μέρος τον (κοπανιστό) χρηματιστηριακό «αέρα» και περνώντας στην ουσία του πράγματος, ακόμη και οι ενεργητικότεροι εκ των συντελεστών στη δημιουργία του «οράματος» συνομολογούν πως η ανάπτυξη των δικτύων και υπηρεσιών τρίτης γενιάς (εν συντομία, 3g), μεταξύ των οποίων κι η φινλανδική Nokia, παραδέχονται ότι κινούνται σε «αχαρτογράφητα νερά». O,τι έχει λανσαριστεί, ως πρόγευση της τεχνολογίας που «έρχεται», είναι απελπιστικά ανεπαρκές και υπερτιμολογημένο ως καταναλωτικό προϊόν (αφού εκλαμβάνεται ως τέτοιο κι όχι ως κοινωνικό αγαθό - προφανώς).

Οι εφαρμογές βάσει της τεχνολογίας WAP (Wireless Application Protocol) είναι τόσο αργές, κακοσχεδιασμένες, πολύπλοκες και ακριβές, που αντί για πελάτες φέρνουν γκρίνιες. Σύμφωνα με την εκτίμηση του περιοδικού «The Economist» («The wireless gamble», κύριο άρθρο, τεύχος της 12ης του Οκτώβρη), οι συνδρομητές των υπηρεσιών WAP στην Ευρώπη φτάνουν-δε φτάνουν τα 2 εκατομμύρια ανθρώπων, όταν οι εκτιμήσεις για εφέτος έκαναν, υπεραισιόδοξα όπως αποδεικνύεται, λόγο για 10 εκατ.

Οι υπέρμαχοι του «οράματος της σύγκλισης» κινητής τηλεφωνίας και Ιντερνετ υπόσχονται πως το σημερινό σκηνικό δε θα έχει καμία σχέση με το επερχόμενο: Η αύξηση των τεχνολογικών δυνατοτήτων και η αναβάθμιση της υποδομής, ισχυρίζονται, θα επιφέρουν τέτοια βελτίωση υπηρεσιών που θα είναι δυνατό για το χρήστη της να λαμβάνει «εξατομικευμένη» και χρήσιμη πληροφορία, στο σημείο όπου βρίσκεται, «όταν ακριβώς τη χρειάζεται». Οπως, π.χ., οδηγίες για το πώς να πάει κάπου, ποια καταστήματα είναι ανοιχτά στην περιοχή που βρίσκεται, ένα online παιγνίδι ή μια ταινία για να παίξει ή να δει το παιδί του ενόσω μετακινείται με αυτοκίνητο κτλ.

Ακόμα και γι' αυτά τα επιχειρήματα υπάρχει σοβαρός αντίλογος. Το πρώτο σκέλος του αφορά τις «αγορές» (που λέγαμε): Τέτοιου είδους υπηρεσίες εξ ορισμού δεν μπορεί να είναι κερδοφόρες. Δε θέλει πολλή σκέψη - η πληροφορία δεν μπορεί να είναι ακριβή (αφού είναι και με άλλους τρόπους αναδιφήσιμη), ενώ θα τη χρεώνουν αυτοί που θα παρέχουν το περιεχόμενο, όχι αυτοί που θα παρέχουν τη δικτυακή υποδομή. Επομένως τα έσοδα και τα κέρδη μοιράζονται, από μια «πίτα» που, έτσι κι αλλιώς, σήμερα δεν υπάρχει.

Η δεύτερη επιφύλαξη αφορά τον πολίτη-χρήστη της τεχνολογίας: Είναι, πράγματι, αυτός διατεθειμένος να αποκαλύψει τόσες και σε τέτοιο βάθος λεπτομέρειες για τον εαυτό του και τα ενδιαφέροντά του ώστε να αναπτυχθούν «εξατομικευμένες» υπηρεσίες; Αν (λέμε, αν) ναι, πώς μπορεί να είναι βέβαιος ότι η πληροφορία που στέλνει προκειμένου να «εξυπηρετηθεί» δε θα συμβάλει σε ένα φακέλωμά του, μπροστά στο οποίο αυτά που έγραφε ο Οργουελ στο «1984» θα μοιάζουν με έκθεση μαθητή της δευτέρας δημοτικού;