Σπουδαία αυτή η κινηματογραφική βδομάδα, αφού στο πλαίσιο του 36ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ρετροσπεκτίβα του έργου του Εμίρ Κουστουρίτσα. Από σήμερα Πέμπτη στις 19.00 που θα γίνει η πρεμιέρα του αφιερώματος, με την ταινία «Ο καιρός των τσιγγάνων», στην οποία ο Εμίρ Κουστουρίτσα θα συνομιλήσει με το κοινό, μέχρι και τις 29 Νοέμβρη, στο «Studio New Star Art Cinema» θα προβληθούν και οι 13 ταινίες του με ελληνικούς υπότιτλους. Ακολούθως, το Σάββατο 25 Νοέμβρη στις 15.00 θα γίνει masterclass με τον Κουστουρίτσα. Η έναρξη του φεστιβάλ θα γίνει την Τετάρτη 29 Νοέμβρη στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος (Αuditorium Theo Angelopoulos) στις 20.00, με τη βωβή ταινία «Πιστή Καρδιά» του Ζαν Επστάιν, σε επετειακή προβολή για τα 100 χρόνια της ταινίας, με ζωντανή μουσική του Νίκου Πλάτανου. Παράλληλα, στη Χαλκίδα από την περασμένη Τρίτη χτυπάει η καρδιά του 17ου Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ - docfest, που θα συνεχιστεί μέχρι την Κυριακή 26 Νοέμβρη, με περισσότερες από 120 ταινίες τεκμηρίωσης να επιλέγονται στο επίσημο πρόγραμμα του Φεστιβάλ, 40 εκ των οποίων θα κάνουν την επίσημη πρεμιέρα τους. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του φεστιβάλ, https://www.docfest.gr.

Και αυτή η βδομάδα σκιάζεται από ποικιλόμορφες διώξεις με την κατηγορία του «αντισημιτισμού» εναντίον οποιουδήποτε καταδικάζει τη σφαγή του ισραηλινού κράτους - δολοφόνου σε βάρος των Παλαιστινίων, στη χώρα των «ελεύθερων» και των «γενναίων». Η ηθοποιός Μελίσα Μπαρέρα, που ήταν πρωταγωνίστρια στη σειρά ταινιών τρόμου «Scream», έκανε το ...σφάλμα να καταδικάσει τα ισραηλινά εγκλήματα στη Γάζα και έτσι δεν θα πάρει μέρος στην έβδομη συνέχεια της εν λόγω σειράς, ως «τιμωρία» για αναρτήσεις της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η εταιρεία παραγωγής «Spyglass» εξέδωσε δήλωση όπου ανακοίνωσε την απόλυση της ηθοποιού, κατηγορώντας την για «αντισημιτισμό» και «υποκίνηση μίσους»: «Εχουμε μηδενική ανοχή στον αντισημιτισμό ή στην υποκίνηση μίσους σε οποιαδήποτε μορφή, μεταξύ τους σε ψευδείς αναφορές σε γενοκτονία, εθνοκάθαρση, στη διαστρέβλωση του Ολοκαυτώματος ή σε οτιδήποτε ξεπερνά κατάφωρα τα όρια στη ρητορική μίσους». Βλέπετε, στις ΗΠΑ δικαιούσαι να έχεις άποψη, αρκεί η άποψή σου να συντάσσεται με το κυρίαρχο αφήγημα... Παράλληλα, μια ομιλία της Σούζαν Σάραντον σε συγκέντρωση υπέρ της Παλαιστίνης οδήγησε το Πρακτορείο της στο να διακόψει τη συνεργασία του μαζί της. Η βραβευμένη με Οσκαρ ηθοποιός κάλεσε τον κόσμο να σταθεί στο πλευρό των Παλαιστινίων. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε στη συγκέντρωση: «Οι άνθρωποι αμφισβητούν, ορθώνουν ανάστημα, ενημερώνονται, απομακρύνονται από την πλύση εγκεφάλου που ξεκίνησε όταν ήταν παιδιά. Είναι δυνατοί, υπομονετικοί, σαφείς και να συμπαραστέκονται σε όποιον έχει το θάρρος να μιλήσει». Και οι δύο ηθοποιοί έχουν βρει μεγάλη στήριξη από το κοινό, αλλά και ανθρώπους του χώρου.

Στα δικά μας λοιπόν και πάλι... Ο «Κόκκινος Ουρανός» (Roter Himmel) του Κρίστιαν Πέτσολντ προσπαθεί να μας δείξει, ιδιαίτερα βασανιστικά, το πώς ένας άνθρωπος που ενδιαφέρεται μόνο για την Τέχνη του καταφέρνει να κοινωνικοποιηθεί με τη βοήθεια της αναπάντεχης συντροφιάς μιας γυναίκας... Δυστυχώς δεν μας φάνηκε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η σκηνοθετική πρόταση του Πέτσολντ, που μας έχει δώσει απείρως πιο ενδιαφέρουσες ταινίες. «Ο Πυρετός του Πετρόφ» του Κίριλ Σερεμπρένικοφ (H «Γυναίκα του Τσαϊκόφσκι») κυριολεκτικά δοκίμασε τα όρια της αντοχής μας, και στο τέλος νικηθήκαμε από τον παραληρηματικό του ρυθμό και την αφήγησή του, που δεν μας άφησε να καταλάβουμε τι ήθελε να πει τελικά. Πώς να πεις ότι σου αρέσει μια ταινία, αν δεν την καταλαβαίνεις; Οσο για τα «Πράσινα Σύνορα» (Green Border) της γνωστής και μη εξαιρετέας (βαμμένης αντικομμουνίστριας) Ανιέσκα Χόλαντ, έχουμε μόνο να παρατηρήσουμε ότι αυτήν τη φορά έκανε σημαντική προσπάθεια να αναδείξει το σκληρό θέμα της προσφυγιάς και το μπαλάκι των ξεριζωμένων μεταξύ των συνόρων και των Συνθηκών της ΕΕ, αλλά τελικά κατάφερε να πει τόσα πολλά χωρίς να δείξει τους πραγματικούς ενόχους. Ιμπεριαλισμός λέγεται, και η λέξη είναι ίδια σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου, πόσο δύσκολο όμως να την ψελλίσει κανείς, ε;

Το ανελέητο ταξίδι του Βοναπάρτη στην κορυφή της εξουσίας και οι ιδιοφυείς στρατιωτικές και πολιτικές τακτικές του μέσα από το πρίσμα της εκρηκτικής σχέσης εξάρτησης με τη μοναδική του αληθινή αγάπη, την Ιωσηφίνα.

Η ταινία προσφέρει ένα χολιγουντιανού στόμφου θέαμα, με εκπληκτικά εφέ, επικές μάχες, υπέρμετρο ρομαντισμό, όλα όσα δηλαδή θα περιμέναμε να δούμε από μια τέτοιου βεληνεκούς παραγωγή. Οι ερμηνείες σίγουρα είναι ικανές να μας παρασύρουν μέσα στην ιστορία, ιδιαίτερα αυτή του Χοακίν Φοίνιξ στον ρόλο του Ναπολέοντα και αυτή της Βανέσα Κίρμπι στον ρόλο της Ιωσηφίνας. Είναι γεγονός βέβαια ότι παρά τις υψηλές προδιαγραφές της ταινίας, με την υπογραφή του Ρίντλεϊ Σκοτ στη σκηνοθεσία, το αμερικανικό σινεμά δεν καταφέρνει να ξεφύγει από την παρουσίαση μιας ιστορικής αλληλουχίας γεγονότων ως παραμυθιού, δηλαδή κάτι σαν τους αδερφούς Γκριμ αλλά με «κατακερματισμένο» σενάριο. Ασύνδετες μεταξύ τους μάχες, χωρίς ιδιαίτερη μνεία στο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο της περιόδου, με μια νότα «υγιούς αστικής ισοπέδωσης των πάντων» στο πλαίσιο του «καταδικάζω τη βία απ' όπου κι αν προέρχεται», εξομαλύνοντας τα όρια μεταξύ βασιλείας και εθνοσυνέλευσης στη Γαλλία μετά την Επανάσταση, παρουσιάζοντας τον Ροβεσπιέρο οριακά ως έναν κρετίνο που το μόνο που ήθελε ήταν να έχει όλη την εξουσία, όπως αντίστοιχα παρουσιάζονται ο Ναπολέων και οι μονάρχες της Ευρώπης. Μετά τη συνθήκη που μας συνήθισαν σειρές, δηλαδή τον καπιταλισμό να κατηγορεί τον καπιταλισμό και τα αποτελέσματά του, τώρα μεταφερόμαστε σε μια ταινία που στηλιτεύει τη Γαλλική Επανάσταση (την ανάδειξη της γαλλικής αστικής τάξης) και τη βία της, δηλαδή μοιάζει σαν η αστική τάξη τού σήμερα να κατηγορεί τις αστικές επαναστάσεις, ακόμα και την ίδια που την ανέδειξε στην εξουσία. Αλλωστε ο Σκοτ δεν ξεχνά να τοποθετηθεί λίγο πριν τον αποκεφαλισμό της Αντουανέτας με τη δακρύβρεχτη ατάκα «Η δυστυχία φέρνει επαναστάσεις, και οι επαναστάσεις κι άλλη δυστυχία». Για όλους εμάς που γλυκαίνουμε από το επικό, πολεμικό φιλμ, η ταινία αποτελεί ένα οπτικό - ηχητικό αριστούργημα, σε ό,τι αφορά την πραγματική ιστορία όμως όλο μέλι - μέλι και από τηγανίτα τίποτα.

(Η κριτική είναι του συνεργάτη μας, Π. Χ.)

Η 12χρονη Νταλβά ζει μόνη της με τον πατέρα της. Ενα βράδυ, η αστυνομία εισβάλλει στο σπίτι τους και την παραδίδει σε ανάδοχη οικογένεια. Καθώς η Νταλβά γίνεται φίλη με την νέα της συγκάτοικο Σαμία και τον κοινωνικό λειτουργό Τζέιντεν, σταδιακά καταλαβαίνει ότι η αγάπη που μοιραζόταν με τον πατέρα της δεν ήταν αυτό που νόμιζε.

Από το πρώτο πλάνο αντιλαμβάνεσαι ότι μπαίνεις σε ένα ιδιαίτερα οδυνηρό ταξίδι που δεν περιγράφεται με λόγια, μόνο η εικόνα του προσώπου της Νταλβά μπορεί να περιγράψει την απόγνωση, τον πόνο, την άγνοια κινδύνου, τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας ενός ανθρώπου που γνώρισε τη σεξουαλική κακοποίηση ως «κανονικότητα». Μόνο αυτός ο άνθρωπος, αυτό το μικρό κορίτσι, μπορεί να παρακαλεί τις αρχές να μην της στερήσουν την «πατρική αγάπη»... Αυτό το μικρό κορίτσι που δεν γνωρίζει τίποτα άλλο παρά μόνο την ανείπωτη φρίκη ως «χαρά»...

Από την πρώτη κιόλας σκηνή «μπαίνεις στα παπούτσια» της Νταλβά, καταλαβαίνεις τον εφιάλτη της, τον «δικαιολογημένο» αποπροσανατολισμό της, την παρακολουθείς να «αντιστέκεται» στη φροντίδα, να μαθαίνει με πολύ δύσκολο τρόπο ποια πραγματικά είναι, τα όριά της, τα όρια της αγάπης, τα όρια και τις ευθύνες του «πατέρα» που την «μεγάλωσε». Και όλα αυτά μέσα σε ένα περιβάλλον οικοτροφείου, μαζί με άλλα παιδιά, εξίσου βασανισμένα, που γνωρίζουν το τραύμα τους και ζουν τον Γολγοθά τους. Ανάμεσα σε παιδιά που δεν είναι πια παιδιά, είναι απελπισμένοι μικροί άνθρωποι που περιμένουν μια «Ιθάκη» χωρίς να γνωρίζουν πώς, πότε και αν θα φτάσουν, γιατί από μικροί παλεύουν με «Λαιστρυγόνες» και «Κύκλωπες»... Η ερμηνεία της μικρής Ζέλντα Σαμσόν είναι απλά συγκλονιστική...