Κυριακή 28 Γενάρη 2001
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Εχθροί μας είναι η λύπη και η αμφιβολία

Σαν σε όνειρο θυμάμαι τον Γιάννη Ρίτσο, σε μια παρέα διανοουμένων, να μιλάει για τη χαρά. Οπως γνωρίζουμε, όλα παίζονται στη ζωή μας μέσα σε μια στιγμή. Διαλέγω για αγαπημένη μου στιγμή εκείνη, τότε.

Μιλούσε για μια άγρια χαρά, για το όνειρο που έπιασε ο Μαρξ όταν έγραφε για τον «όλο άνθρωπο» και που μετά κατακερματίστηκε και το σκέπασε η αμφιβολία και η λύπη.

Η λύπη είναι η πρώτη ύλη που πρέπει να γίνει γόνιμη για να φυτρώσει η θέληση για αντίσταση, που θα είναι οδηγός στη χαρά μας. Αυτό γίνεται μόνο με την παρουσία του άλλου. Δεν είναι τυχαίο ότι σε κάθε γειτονιά φυτρώνουν κέντρα ψυχικής βοήθειας, ότι οι ψυχαναλυτές δεν προλαβαίνουν τους πελάτες τους και το μεγάλο κύμα ξεσπά στα δημόσια ψυχιατρεία. Η δική μας παρουσία μετατρέπεται σε παθητικό επισκέπτη - το μοντέλο της εποχής, πρώτα της ίδιας μας της ζωής και μετά της ζωής του άλλου. Ο δε άλλος, στην πτώση του, περνάει από τη λύπη στην κατάσταση της αμφιβολίας: ότι δεν υπάρχει χώρος γι' αυτόν, ότι κάθε συνάντηση είναι αδύνατη.

Ενα γλαφυρό παράδειγμα μας έρχεται από το Εθνικό Ημερολόγιο του 1894: μια μοναδική επίσκεψη του Νικολάου Βασιλειάδη στον Γεώργιο Βιζυηνό όταν βρισκόταν έγκλειστος στο Δρομοκαΐτειο. Εχει ενδιαφέρον η αντίδρασή του μπροστά στο θέαμα του ποιητή: «Ω εκείνην τη νύκτα, την τραγικήν εξέλιξιν, τας τρομακτικάς φάσεις σαιξπηρείου εμπνεύσεως! Επιφυλάχθην μάρτυς εξαρθρώσεως, αριστοτέχνου νου εις αγνώριστον ικρίον, διανοητικόν σκελετόν, εις ερείπιον! Ενίοτε η μαλακή του, η ήσυχος μορφή έλαμπε και πάλιν τη φυσική της γλυκύτητα, και ιδού αυτός, ωσεί ουδέν εκ των προτέρων να διαδραμάτιζε, μοι απέτεινε σώφρονα λόγον και συνεζήτη τα προσφιλή του θέματα καλλιτεχνικά και εσμίλευε και ελάξευε περιπαθείς στίχους - ω ακόμη ευτυχούς συλλήψεως, αιθερίας! Εγώ, καταρώμενος την ανηλεήν μοίραν, τη βάσκανον τύχην του ανθρωπίνου μεγαλείου, συνέσφιγγαν την καρδίαν μου και συνεκράτουν το δάκρυ, ενώ παρεκάλουν τον Θεόν να εξημερώσει την νύκτα, την ατελείωτον εκείνην νύκτα!».

Αυτή η πτώση είναι η τελευταία πράξη μέσα σ' έναν πολιτισμό που καταστρέφεται από μια κυρίαρχη τάξη, η οποία συναντά τον άνθρωπο μόνο, για να ασκήσει τη μισανθρωπία και την πανουργία της. Του μιλάει, ενώ προετοιμάζει την επίθεση εναντίον του. Οταν μάλιστα διαπιστώσει ότι δεν έχει να κερδίσει τίποτα, δημιουργεί ένα πλαίσιο άγνοιας με επιστημονική επικάλυψη όπου τα θύματά της, δίχως να το καταλάβουν, φτάνουν μπροστά στην υπεύθυνη δήλωση: «Ο υπογεγραμμένος Γ.Δ. δηλώ υπευθύνως ότι δέχομαι όπως ο εν τη Β` Κλινική του Δρομοκαϊτείου νοσηλευόμενος αδελφός μου Α.Δ. υποβληθεί εις θεραπείαν δι' ηλεκτροσόκ, καρντιαζόλ σοκ κλπ., εν γνώσει των εκ τούτων δυνατών κινδύνων ως και του κινδύνου του θανάτου».

Η παρέα τώρα ανεβάζει τους τόνους. Πάντα ατάραχος ο Γιάννης Ρίτσος. Ο Κωστής Μοσκώφ μάς θυμίζει ότι ο Λένιν, δύο γενιές μετά τον Μάρξ, «τόνιζε πάλι τη σημασία της ολικής θέασης, της επιτομής της ζωής, όπως βρίσκεται ιδεαλιστικά διατυπωμένη στη σκέψη του Χέγκελ, ζητώντας - πέρα από την υλιστική της αντιστροφή, πέρα από την αποκρυπτογράφηση της γένεσής της , μέσα στην Ιστορία - να αποκατασταθεί, παράλληλα, το όνειρο, η φαντασία, η ποίηση στην καθημερινή ιδεολογική και στην όλη πρακτική της ζωής μας- και βέβαια στην πράξη της επανάστασης. Με αυτά τα λόγια μάλιστα τελειώνει ένα από τα πιο σημαντικά έργα του - καθοδηγητικά της επαναστατικής πρακτικής- το Τι να κάνουμε».

Παρ' όλα αυτά, σε πείσμα των καιρών και του εξιλεγμένου βάρβαρου της Δύσης, ο Γιάννης Ρίτσος θα συνεχίζει στο διηνεκές για το δικαίωμά μας να απολαμβάνουμε τον κόσμο. Σύντροφοι, η χαρά είναι ένα επαναστατικό συναίσθημα και ως εκ τούτου μας ανήκει.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ