Μόνιμοι και διαχρονικοί παραμένουν οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) στον τομέα της Αλιείας. Απ' τη μια, η ενίσχυση του κεφαλαίου - μεταποιητικές βιομηχανίες και εντατικής μορφής θαλασσοκαλλιέργειες - απ' την άλλη, η συρρίκνωση του αλιευτικού στόλου με την εκτόπιση απ' την αλιεία σημαντικού αριθμού ψαράδων.

Η Κοινή Αλιευτική Πολιτική (Κ.Αλ.Π.) πλήττει βάναυσα τον κλάδο της συλλεκτικής αλιείας, αφού:

• Οδηγεί στη διάλυση - απόσυρση σημαντικό δυναμικό του αλιευτικού στόλου και στον παροπλισμό και πρόωρη συνταξιοδότηση πολλούς ψαράδες.
• Ακυρώνει σε μεγάλο βαθμό προσπάθειες εκσυγχρονισμού του αλιευτικού στόλου, όταν θέτει ως προϋπόθεση τη μη αύξηση ιπποδύναμης και χωρητικότητας του σκάφους. Δεν ενισχύει την ανανέωση του αλιευτικού στόλου.
• Περιορίζει αυθαίρετα, με πρόσχημα την προστασία ιχθυαποθεμάτων, σημαντικά τη λειτουργία αλιευτικών εργαλείων, μειώνοντας έτσι το εισόδημα των επαγγελματιών ψαράδων.
• Θεσμοθετεί ειδικές άδειες για τα μεγάλα πελαγικά ψάρια - ξιφίες και τούνες - καθιστώντας την αλιεία αυτών των ειδών προνόμιο ολίγων επαγγελματιών ψαράδων.
• Ενισχύει προκλητικά την επιχειρηματική ιχθυοκαλλιέργεια σε βάρος του περιβάλλοντος και της συλλεκτικής αλιείας.

Τα ορατά αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι:

• Η βαθμιαία μείωση των μικρών και μικρομεσαίων σκαφών που θα οδηγήσει στη γιγάντωση ενός περιορισμένου αριθμού μεγάλων αλιευτικών επιχειρήσεων, οι οποίες θα λυμαίνονται τον ενάλιο πλούτο, εκμεταλλευόμενες το κενό που άφησαν οι εκδιωχθέντες ψαράδες.
• Η περαιτέρω ανάπτυξη των ιχθυοκαλλιεργειών που θα οδηγήσει σε περαιτέρω παραχωρήσεις μεγάλων θαλάσσιων εκτάσεων στις ορέξεις του κεφαλαίου με ό,τι αρνητικές συνέπειες σημαίνει αυτό για το περιβάλλον στις περιοχές που θα επεκταθούν.

Περιττό να υπογραμμίσουμε ότι οι θαλάσσιες παραχωρήσεις είτε για θαλασσοκαλλιέργειες είτε για θαλάσσια πάρκα που θα λειτουργούν στα πλαίσια του αλιευτικού τουρισμού, απαγορεύουν γενικά τις επαγγελματικές αλιευτικές δραστηριότητες, πράγμα που σημαίνει στέρηση αλιευτικών πεδίων για τους επαγγελματίες ψαράδες. Η συνέχιση της Κ.Αλ.Π. θ' αποδεκατίσει τον κλάδο της συλλεκτικής αλιείας με τεράστιες αρνητικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες στις παράκτιες και ιδιαίτερα στις νησιωτικές περιοχές, που εξ αντικειμένου ανήκουν στις μειονεκτικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πρόκειται για πολιτική που μεταξύ των άλλων στοχεύει στην αποξένωση των τοπικών κοινωνιών απ' τους αλιευτικούς πόρους και αναπόφευκτα οδηγεί στην ιδιωτικοποίηση της εκμετάλλευσης αυτών από μεγάλες αλιευτικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν στενή σύνδεση με διεθνή εμπορικά κυκλώματα στα αλιεύματα.

Η Κ.Αλ.Π., απ' τη δεκαετία του '80 λειτούργησε σαν «ιχθυοπαγίδα» για τους ψαράδες. Προωθώντας προγράμματα - δολώματα κατάφερε να εγκλωβίσει μια μερίδα ψαράδων και να τη στρέψει εναντίον άλλων συναδέλφων τους. Οι ευθύνες των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είναι δοσμένες γιατί έχουν συναποφασίσει στην Κ.Αλ.Π. και έχουν δεσμευτεί να την εφαρμόσουν και την εφαρμόζουν.

Ο μόνος παράγοντας αποτροπής της Κ.Αλ.Π. θα μπορούσε να ήταν το συνδικαλιστικό κίνημα των ψαράδων, το οποίο έχει να παρουσιάσει κάτι το αξιόλογο σ' επίπεδο αγώνων. Εάν η Κ.Αλ.Π. έχει προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό, αυτό οφείλεται στο ότι δεν υπήρξε σοβαρή κοινωνική αντίσταση. Ξεσπάσματα ψαράδων, κατά καιρούς, υπήρξαν ενάντια σε προβλήματα που έχουν ως βάση τους αυτήν την πολιτική. Εμοιαζαν όμως με τα μπουρίνια. Οι αγώνες των ψαράδων δεν είχαν ούτε πλάτος, ούτε βάθος.

Περιορίζονται στην περιγραφή του προβλήματος και όχι στα αίτια που το γεννούν. Σήμερα, ενώ σχεδόν το σύνολο των ψαράδων ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης πιστεύει ότι η ΕΕ έχει στόχο την εκδίωξη των περισσότερων ψαράδων, προσβλέπει στην ελπίδα, πλην εκείνων που έχουν πάρει αποφάσεις να εγκαταλείψουν την αλιεία, ότι οι άλλοι θα φύγουν κι αυτός θα μείνει και θα αναπτυχθεί.

Αυτές οι αντιλήψεις οφείλονται στο γεγονός ότι επί χρόνια έχει καλλιεργηθεί η ατομικότητα στον κάθε ψαρά και βλέπει τον συνάδελφό του ως ανταγωνιστή. Επί δεκαετίες, τα αιτήματα των ψαράδων ανάγονται στην κατάργηση και περιθωριοποίηση αλιευτικών δραστηριοτήτων «των άλλων ψαράδων», κατ' αυτούς ανταγωνιστών, που θα συντελέσει εμμέσως στην ικανοποίηση των επαγγελματικών τους προθέσεων.

Σ' ένα συνδικαλιστικό κίνημα εγκλωβισμένο σε συντεχνιακές, τοπικιστικές και προσωπικές φιλοδοξίες ηγετίσκων, είναι αδύνατη η στόχευση των αιτών που αναδεικνύουν τα προβλήματα. Ολοι βλέπουν το δέντρο και κανένας το δάσος. Διαιωνίζεται ο κατακερματισμός και δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία μαζικού αλιευτικού κινήματος.

Η πολιτική εκδίωξης των ψαράδων που είναι εκ των βασικών στόχων της Κ.Αλ.Π., δεν είναι μονόδρομος. Ορθολογική διαχείριση μπορεί να υπάρξει, στο πλαίσιο μιας πολιτικής επίκεντρο της οποίας έχει τους ψαράδες οργανωμένους στους συλλογικούς φορείς και τους παραγωγικούς συνεταιρισμούς τους. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, προϋποθέτει κίνημα ανατροπής της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

Αμεσα καθήκοντα διεκδικήσεων που θα μπορούσαν να συσπειρώσουν τους ψαράδες και να δώσουν προοπτική στους αγώνες τους για ένα καλύτερο μέλλον είναι:

• Φθηνό πετρέλαιο για τ' αλιευτικά σκάφη για δυνατότητα πρόσβασης σε μακρινά αλιευτικά πεδία.
• Απελευθέρωση ιπποδύναμης και χωρητικότητας στα σκάφη παράκτιας και μέσης αλιείας για δυνατότητα άσκησης επαγγέλματος σε δύσκολες καιρικές συνθήκες και δημιουργίας ίσων ευκαιριών για όλους τους ψαράδες.
• Προστασία των εγχώριων αλιευμάτων από αθρόες εισαγωγές, απαγόρευση της πώλησης των εισαγόμενων ψαριών ως εγχώριων και της διάθεσης ως εγχώριων των εισαγόμενων ψαριών που έχουν αναμειχθεί μ' εγχώρια.
• Κατάργηση των αυθαίρετων περιορισμών σε αλιευτικά εργαλεία με παράλληλη ρύθμιση και χωροθέτηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων.
• Κατάργηση του θεσμού των ειδικών αδειών για μεγάλα πελαγικά ψάρια. Είναι δικαίωμα κάθε επαγγελματία ψαρά η εξαλίευση μεγάλων πελαγικών ψαριών.
• Απελευθέρωση αλιευτικών πεδίων που έχουν εκχωρηθεί σε ιδιώτες για καλλιεργητικά ή και καταδυτικά πάρκα που εντάσσονται στα σχέδια αλιευτικού τουρισμού.
• Ενιαίο καθεστώς αδειοδότησης επαγγελματικών αλιευτικών αδειών, στην παράκτια και μέση αλιεία.
• Μεταβιβάσεις των επαγγελματικών αλιευτικών αδειών τόσο στην παράκτια όσο και τη μέση αλιεία κατ' αποκλειστικότητα σε επαγγελματίες ψαράδες.
• Θεσμοθέτηση αποζημιώσεων σε μηχανολογικό και αλιευτικό εξοπλισμό, εξαιτίας απρόβλεπτων φυσικών κινδύνων όπως έκτακτα καιρικά φαινόμενα, επιθέσεις από θαλάσσια θηλαστικά κ.ά.
• Ριζική αλλαγή του προσανατολισμού και της κατανομής των κοινοτικών αλιευτικών κονδυλίων, έτσι ώστε να ενισχύονται οι μικρομεσαίοι ψαράδες και οι συνεταιρισμοί τους, η συλλεκτική αλιεία και η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών, όπως αλιευτικά καταφύγια, ιχθυόσκαλες, αλιευτικοί σταθμοί κ.ά.
• Ουσιαστική συμμετοχή εκπροσώπων των ψαράδων στα τοπικά και εθνικά αλιευτικά συμβούλια.