Αν συνεχιστεί το αδιέξοδο στο Κυπριακό και δεν προχωρήσει πραγματικά ο τρίτος γύρος των συνομιλιών, στις 23 Μάη στη Νέα Υόρκη, είναι σίγουρο ότι μία παρόμοια εξέλιξη θα επηρεάσει αρνητικά τη θετική πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Την άποψη αυτή, που εξέφρασε με περισσή επιμονή η ελληνική πλευρά, συμμερίζονται πλήρως οι ΗΠΑ, τόνισαν διπλωματικοί κύκλοι, που παρακολούθησαν τα διαμειφθέντα χθες στη συνάντηση Παπανδρέου - Τζεμ και την τριμερή συνάντηση Ολμπράιτ - Παπανδρέου - Τζεμ.

Πρόσθεσαν ότι η Μ. Ολμπράιτ υπογράμμισε την ανάγκη, κατά τις διαπραγματεύσεις του Κυπριακού, τα εμπλεκόμενα μέρη να μπουν επιτέλους στην ουσία του προβλήματος, ενώ ο Ι. Τζεμ δήλωσε, χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες, ότι η Τουρκία προετοιμάζεται σοβαρά για τον τρίτο γύρο των συνομιλιών.

Εξάλλου, σύμφωνα με τις εν λόγω πηγές, που πάντως είναι ελληνικές, κατά τη συνάντησή του με την Μ. Ολμπράιτ, ο Ελληνας υπουργός επισήμανε την επιθυμία της Ελλάδας, η δυναμική που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ελλάδος - Τουρκίας να συνεχιστεί για να μειωθεί περαιτέρω η ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών και να μετατραπεί, μάλιστα, σε μία δυναμική κοινών συμφερόντων.

Ο Γ. Παπανδρέου υπογράμμισε ότι η Ελλάδα επιθυμεί την προώθηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, μολονότι υφίστανται διαφορετικές προσεγγίσεις στο διαδικαστικό από την Ελλάδα και την Τουρκία, επισημαίνοντας τη βούληση αμφοτέρων των χωρών για σχετική πρόοδο, βάσει του μνημονίου Παπούλια -Γιλμάζ. Χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, η Μ. Ολμπράιτ προσφέρθηκε να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.

Στην Αμερικανίδα ομόλογό του, ο Ελληνας υπουργός έθεσε επίσης το θέμα της έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την τρομοκρατία, αναφέροντας ότι η ελληνική κυβέρνηση δυσαρεστήθηκε από την εσφαλμένη και υπερβολική εντύπωση που δίνει η έκθεση. Ο Γ. Παπανδρέου δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει στην Αμερικανίδα ΥΠΕΞ την πρόσφατη αγαστή συνεργασία ΗΠΑ - Ελλάδος για το πρόβλημα.

Ο Γ. Παπανδρέου επανέλαβε, όπως και στην τριμερή, τις ελληνικές ανησυχίες για το Κόσσοβο, την πάγια θέση της χώρας μας για τη μη αλλαγή των συνόρων και την ανάγκη να ακούγεται η φωνή των χωρών της περιοχής για τα εκεί τεκταινόμενα.

Εθεσε, τέλος, επί τάπητος ορισμένες σκέψεις της Ελλάδας για τα Βαλκάνια και για την απομόνωση της Σερβίας. Η Μ. Ολμπράιτ συμφώνησε ότι οι εν λόγω σκέψεις θα πρέπει να συζητηθούν στις επόμενες Συναντήσεις Κορυφής, με πρώτη τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Φλωρεντία, τον ερχόμενο μήνα.

Ο Τούρκος υπουργός Ισμαήλ Τζεμ θα έχει την Παρασκευή, στην έδρα του ΟΗΕ, συνάντηση με τον ΓΓ, Κόφι Ανάν.

Σε δηλώσεις του, αργά την Τρίτη το απόγευμα, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Παπανδρέου, ανάμεσα στ' άλλα, σημείωσε:

«Θεωρώ ότι ήταν μία πολύ σημαντική ευκαιρία να αναδείξει η χώρα μας το θέμα της Κύπρου, το κυπριακό πρόβλημα, ενόψει των εξελίξεων, όχι μόνο των δύο γύρων των συνομιλιών που έχουν προηγηθεί, αλλά και του τρίτου γύρου, που έπεται σε λίγες εβδομάδες, δηλ. αυτού που θα ξεκινήσει στις 23 Μάη, κάτω από την αιγίδα του ΟΗΕ. Είναι ένα σημαντικό ζήτημα για μας, του οποίου η θετική εξέλιξη θα συμβάλει οπωσδήποτε και στην περαιτέρω ελληνοτουρκική προσέγγιση».

«Είχα επίσης την ευκαιρία να αξιολογήσω την ελληνική θέση στην προσέγγισή μας με την Τουρκία και τις ευρωτουρκικές σχέσεις».

«Και βεβαίως εγώ κι ο κ. Τζεμ είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για την πολιτική στα Βαλκάνια, τις ανησυχίες μας, ή, αν θέλετε, τις θέσεις μας γύρω από το Κοσσυφοπέδιο και την ανάγκη να ακουστεί και η φωνή των κρατών της περιοχής, στις όποιες αποφάσεις παίρνονται».

Στην ερώτηση δημοσιογράφου για κάποια ένδειξη τυχόν αλλαγής στάσης της τουρκικής πλευράς στο Κυπριακό, κι αν η αμερικανική πλευρά προσφέρθηκε να βοηθήσει σ' ένα από τα θέματα που απασχολούν την Ελλάδα και την Τουρκία στο Κυπριακό, ο υπουργός απάντησε:

«Πράγματι, υπάρχει από την αμερικανική πλευρά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την επίλυση του Κυπριακού. Η κ. Ολμπράιτ μου τόνισε το προσωπικό ενδιαφέρον του Προέδρου Κλίντον να παρακολουθήσει και να συμβάλει με όποιον τρόπο μπορεί στη θετική εξέλιξη του ζητήματος. Δεν μπορώ να αξιολογήσω τη στάση της Τουρκίας, σε λίγες μέρες όμως θα έχουμε τον τρίτο γύρο, θα δούμε ποια είναι η θέση του κ. Ντενκτάς και θα βγάλουμε τα συμπεράσματά μας».

Παρ' όλα αυτά, κανείς στην ελληνική διπλωματική αποστολή δεν τρέφει ψευδαισθήσεις και δεν περιμένει καμία αλλαγή της τουρκικής στάσης στο Κυπριακό. Μάλιστα, τείνει να παγιωθεί η εκτίμηση, μεταξύ των Ελλήνων διπλωματών, πως η κινητικότητα και το αμερικανικό ενδιαφέρον για το Κυπριακό θα εξαντληθούν με το τέλος της προεκλογικής περιόδου, όταν οι ψήφοι των Ελληνοαμερικανών δε θα έχουν καμία αξία. Αναφορικά με τα Ελληνοτουρκικά, η Μ. Ολμπράιτ, φωτογραφιζόμενη ανάμεσα στους Παπανδρέου και Τζεμ και συζητώντας μαζί τους για είκοσι λεπτά της ώρας, δεν έκανε τίποτε περισσότερο από το να επιβεβαιώσει τον επιδιαιτητικό ρόλο που έχουν οι ΗΠΑ στις ελληνοτουρκικές υποθέσεις. Αυτή την περίοδο, η Ουάσιγκτον έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένη, αφού οι Γ. Παπανδρέου και Ι. Τζεμ φέρνουν σε πέρας το μεγάλο μέρος της δουλιάς μόνοι τους, καθώς φαίνεται πως έχουν κατανοήσει απόλυτα τις οδηγίες.

Ετσι, λοιπόν, αν υπάρχει κάποιο συμπέρασμα από τις επαφές του υπουργού Εξωτερικών στη Ν. Υόρκη, αυτό είναι πως Ελλάδα και Τουρκία συμφώνησαν να αναζητήσουν μια διαδικασία για τη συζήτηση περί εγκατάστασης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο. Μάλιστα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, τα υπουργεία Αμυνας των δύο χωρών έχουν ήδη ετοιμάσει προτάσεις με ΜΟΕ και έχει γίνει ανταλλαγή των σχετικών καταλόγων. Οπως υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι, η διαδικασία που τελικά θα επιλεγεί για τη συζήτηση σχετικά με την εγκατάσταση των ΜΟΕ θα περιγράψει και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα εξελιχθεί, τελικά, ο εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικός διάλογος.

Ακρογωνιαίο λίθο για την ασφάλεια στα Βαλκάνια και εγγύηση για τις επενδύσεις αποτελεί η επαναπροσέγγιση Ελλάδας -Τουρκίας, είπε ο κ. Παπανδρέου.

Ο κ. Παπανδρέου εξέφρασε τη χαρά του, που, για πρώτη φορά εδώ και αιώνες, πολιτικοί ηγέτες από ολόκληρη τη νοτιοανατολική Ευρώπη εμφανίζονται ενωμένοι, συμμετέχοντας σε μια σημαντικότατη εκδήλωση σαν αυτή του Ινστιτούτου East West.

Τόνισε πως αυτό το γεγονός δείχνει ότι οι ηγεσίες των χωρών της περιοχής έχουν κατανοήσει την ανάγκη να ξεπεραστεί το αρνητικό παρελθόν και προχωρούν ολοταχώς σ' ένα μέλλον ευημερίας και ειρήνης.

«Πιστεύω ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο ριζικών αλλαγών. Οι δημοκρατικοί θεσμοί ενισχύονται με την ανάληψη της εξουσίας από κυβερνήσεις, που εκλέγονται από τους λαούς, ενώ προχωρεί με αλματώδη βήματα η περιφερειακή συνεργασία και η διεθνής κοινότητα υποστηρίζει ανεπιφύλακτα τη νέα στρατηγική του Συμφώνου Σταθερότητας, που θα οδηγήσει την περιοχή στο δρόμο προς την ένταξή της στην ευρύτερη οικογένεια της ΕΕ. Η σκληρή δουλιά, οι μακροχρόνιες επενδύσεις και η βελτίωση των υποδομών, θα δώσουν σίγουρα σημαντικά και στέρεα αποτελέσματα», τόνισε, προσθέτοντας ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας είναι «μία ειλικρινής προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων της περιοχής, με ενιαίες και ολοκληρωμένες μεθόδους, χωρίς προκαταλήψεις, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την ενσωμάτωση της περιοχής στην ΕΕ».

«Παρατηρώ μια νέα αυτοπεποίθηση στην περιοχή», υπογράμμισε, φέρνοντας το παράδειγμα της Ελλάδας, η οποία από αναπτυσσόμενη εξελίχτηκε σήμερα σε μια ανεπτυγμένη οικονομία, κάτι που αποτελεί σημαντική επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης και σπουδαία επένδυση για τις επερχόμενες γενιές. «Η Ελλάδα, επισήμανε, απολαμβάνει τη μακρύτερη περίοδο δημοκρατικής σταθερότητας στην πρόσφατη ιστορία της, ενώ ως μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, βρίσκεται στα πρόθυρα ένταξής της στην ΟΝΕ».

«Σήμερα είναι διαμετρικά διαφορετικές οι σχέσεις μας με τους γείτονές μας. Αντί των αντιπαραθέσεων και των πολεμικών συγκρούσεων του παρελθόντος, έχουμε πλέον συνειδητοποιήσει ότι το εθνικό μας συμφέρον υπαγορεύει τη συνεργασία και την προσφορά βοήθειας προς τις γειτονικές μας χώρες. Πάνω από 3.500 ελληνικές επιχειρήσεις επενδύουν και λειτουργούν σήμερα στα Βαλκάνια και η κυβέρνησή μας συνεργάζεται επίσης πολύ στενά με τις γειτονικές μας χώρες, προσφέροντας την εμπειρία της, στην προσπάθειά τους να ενταχθούν στην ΕΕ», τόνισε ο Ελληνας υπουργός, φέροντας το παράδειγμα των συνεργασιών της με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία και πρόσφατα την Τουρκία.

Σε σχέση με την επαναπροσέγγιση Ελλάδας-Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών είπε ότι αυτή αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την ασφάλεια στην περιοχή και εγγύηση για την ασφάλεια των επενδύσεων.

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο κ. Παπανδρέου στα εξής:

- Στην πρόβλεψη για αύξηση των εμπορικών συναλλαγών ανάμεσα στις δύο χώρες, οι οποίες αναμένεται να φτάσουν τα 5 δισ. δολάρια το 2005.

- Στην πρόσφατη υπογραφή εννέα συμφωνιών σε τομείς όπως ο τουρισμός, η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και του λαθρεμπορίου κλπ. Ο κ. Παπανδρέου εξέφρασε την ελπίδα για την υπογραφή και άλλων συμφωνιών στο μέλλον, υπογραμμίζοντας ότι οι συμφωνίες αυτές συμβάλλουν στη διαμόρφωση κλίματος σταθερότητας στην περιοχή και προσφέρουν νέες επενδυτικές ευκαιρίες.

- Στις κοινές ελληνοτουρκικές επιχειρήσεις, οι οποίες προκαλούν το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή τρίτων μερών, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες. Ως παράδειγμα ανέφερε την πρόσφατη επένδυση ύψους 150 εκ. δολαρίων στη Βόρεια Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας, που αφορά την Ελλάδα, την Τουρκία, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.

- Στη «διπλωματία των πολιτών» και τις επαφές σε μη κυβερνητικό επίπεδο. Βλέπουμε πολλές εξελίξεις σε αυτό το στάδιο, σε διμερές ελληνοτουρκικό ή σε τριμερές επίπεδο (Ελλάδα, Τουρκία, Βουλγαρία), τόνισε ο κ. υπουργός.

- Στα ζητήματα ασφαλείας, τα οποία είναι κεφαλαιώδους σημασίας, τονίζοντας ότι η δημιουργία της Πολυεθνικής Δύναμης ΝΑ Ευρώπης, με έδρα τη Φιλιππούπολη, αποτελεί ένα επιπλέον βήμα προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ασφάλειας στην περιοχή.

- Στο ζήτημα των μειονοτήτων. Ολο και περισσότερο οι μειονότητες μετατρέπονται σε γέφυρες συνεργασίας, κατανόησης και επικοινωνίας, ανάμεσα στις χώρες και πολύ λιγότερο σε πηγή συγκρούσεων», υπογράμμισε ο κ. Παπανδρέου.

«Ολα αυτά, βέβαια, υπογράμμισε, αποτελούν μια σημαντικότατη συμβολή στη δημιουργία ενός νέου οράματος για την περιοχή στο δρόμο της ένταξής της στην ΕΕ. Τρεις χώρες, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Τουρκία, είναι πλέον υποψήφιες χώρες για ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι αναγκαίο να προχωρήσουν οι εν λόγω χώρες σε μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στις οικονομίες τους, για να είναι σύμφωνες με τους όρους, που έχει καθορίσει η Ενωση, καθώς και προς τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, αναφορικά με τους δημοκρατικούς θεσμούς και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και η ΕΕ θα παρακολουθεί και θα προσφέρει τη συμπαράστασή της προς αυτή την κατεύθυνση».

Στη συνέχεια, ο κ. Παπανδρέου αναφέρθηκε στις προσπάθειες άλλων χωρών της περιοχής, όπως η ΠΓΔΜ, η Αλβανία και η Κροατία, στον τομέα ενίσχυσης των δεσμών τους με την ΕΕ.

Συνοψίζοντας, ο Ελληνας υπουργός επισήμανε ότι δεν αρκεί μόνον η δέσμευση της ΕΕ. «Θα πρέπει παράλληλα με τις συνεργασίες σε διυπουργικό επίπεδο, να εξασφαλιστεί η ενίσχυση των τοπικών κυβερνήσεων. Είναι ανάγκη, παράλληλα με τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, που υπαγορεύονται από την εδραίωση συστημάτων οικονομικής αποκέντρωσης, να αναπτυχθεί η πολιτική αποκέντρωση των τοπικών κυβερνήσεων και δήμων και να εξαλειφθεί πλέον τελείως το κλίμα της καταπίεσης, που κυριάρχησε στην περιοχή για τόσο πολλά χρόνια».

Αναφέρθηκε επίσης στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Λισαβόνα, τονίζοντας ότι η αποδέσμευση του ιδιωτικού τομέα, θα συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας και ιδιαίτερα στον τομέα των ιδιωτικών επενδύσεων.

Κατέληξε, τονίζοντας ότι είναι φυσικά πολύ μεγάλες οι προκλήσεις, που βρίσκονται ενώπιόν μας στο δρόμο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. «Η διεθνής κοινότητα πρέπει να καταβάλει ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες, για την ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια, χωρών και μειονοτήτων, σύντομα, ελπίζω, ακόμη και της Γιουγκοσλαβίας, καθώς βλέπουμε μια πρόοδο στην προώθηση των δημοκρατικών θεσμών, που θα φέρει το σερβικό λαό, πλησιέστερα στην Ευρώπη», είπε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, ολοκληρώνοντας την ομιλία του.

Στις τρεις συνεδρίες της ημερίδας του Ινστιτούτου East West, που κράτησε από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα της Τρίτης, έλαβαν επίσης μέρος οι ηγεσίες της Αλβανίας, της Κροατίας και της Βουλγαρίας, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ρουμανίας, οι διευθύνοντες πολλών επιχειρήσεων, που έχουν επενδύσει στην περιοχή, καθώς και εκπρόσωποι επιμελητηρίων και ομοσπονδιών, από ελληνικής πλευράς ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδας Βασίλης Τακάς. Επίσης, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, ο κ. Σολάνα και ο πρέσβης Κρίστοφερ Χιλ.

«ΗΠαπαρήγα τα έβαλε με το εκλογικό αποτέλεσμα που " δεν ήταν σε αντιστοιχία με τις αναλύσεις του κόμματος"»! Αυτό, ανάμεσα σε άλλα, υπογραμμίζει ο Ι.Κ. Πρετεντέρης στο «ΒΗΜΑ» της 2/5/2000, προσθέτοντας άλλη μία στις τόσες «αναλύσεις» του για τα εκλογικά αποτελέσματα...

Ο ρόλος του κ. Πρετεντέρη είναι γνωστός. Οπως είναι γνωστοί και οι στόχοι του. Πρόκειται για έναν από εκείνους τους δημοσιογράφους, οι οποίοι πριν 10 χρόνια ορκίζονταν για τη βεβαιότητά τους, ότι το ΚΚΕ θα εξαφανιστεί. Και επιτίθονταν αναλόγως...

Δε μας εκπλήσσουν, επομένως, ούτε τα τωρινά γραπτά του. Απλώς θέλουμε να σημειώσουμε, ότι αντί ο κ. Πρετεντέρης να επινοεί ο ίδιος θέσεις που το ΚΚΕ δε διατύπωσε και σε συνέχεια να τις... κατακεραυνώνει, θα έπρεπε, αν ήθελε να δείξει στοιχειώδη σεβασμό στον εαυτό του, να παραθέτει τις πραγματικές θέσεις που το ΚΚΕ δίνει στη δημοσιότητα και σε συνέχεια να τις κρίνει από τη σκοπιά του. Και με επιχειρήματα...

***

Τα παραπάνω δεν αποτελούν αυθαίρετες αναλύσεις του ΚΚΕ. Ακόμη και στατιστικές ευρωπαϊκών οργανισμών και εγχώριων εταιριών σφυγμομέτρησης έχουν διαπιστώσει, ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του λαού ασφυκτιά στα πλαίσια της ΟΝΕ, ότι βρίσκεται σε μικρότερη ή μεγαλύτερη αντίθεση με την πολιτική της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ κλπ.

***

Αμφιβάλλει για τα παραπάνω; Μπορούμε με βεβαιότητα να υποστηρίξουμε, ότι τα γνωρίζει καλά. Πώς θα χτυπήσει, όμως, το ΚΚΕ, αν μπει στον κόπο να ομολογήσει δημόσια το γιατί ένα μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων αλλιώς σκέφτεται για τα πράγματα και αλλιώς ψηφίζει κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες της ιδεολογικής τρομοκρατίας, της παραμόρφωσης της πραγματικότητας, των διλημμάτων; Δηλαδή, κάτω από την επίδραση εκείνων των παραγόντων στη διαμόρφωση των οποίων συμμετείχε και ο ίδιος ο κ. Πρετεντέρης, βάζοντας το δικό του λιθαράκι.

Ας έχει ωστόσο, υπόψη του το γνωστό: Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος...