Χιλιόμετρα καλύπτουν τα υλικά του Αρχείου, που πρέπει να στεγαστούν στο νέο κτίριο

Κάτοψη του πρώτου ορόφου

Κάτοψη του δεύτερου ορόφου

Το Αρχείο του Κόμματός μας έχει μιαν ιδιαίτερη ιστορικο-πολιτική, συναισθηματική και συμβολική αξία. Είναι πυκνωτής της 90χρονης πορείας του ΚΚΕ, από τις ρίζες της ίδρυσής του μέχρι τη σύγχρονη δράση του, απαθανατίζοντας πλευρές της πρωτοπορίας του στη θεωρία και στην πράξη. Ο ιδιαίτερος συμβολισμός του Αρχείου πηγάζει από την ίδια τη λειτουργία του, καθώς αποτελεί, αφενός, ένα αναμφισβήτητο ντοκουμέντο αλήθειας, το οποίο επιβεβαιώνει την ιστορικο-διαλεκτική θέση ότι η Ιστορία του κόσμου είναι η Ιστορία της ταξικής πάλης. Αφ' ετέρου, το Αρχείο είναι ένα ντοκουμέντο, που, λόγω της σπανιότητάς του και του γεγονότος ότι είναι ευάλωτο στη φθορά του χρόνου (αποτελείται κυρίως από χαρτί), έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις διαφύλαξης και έκθεσης.

Κάτοψη του τρίτου ορόφου

Με βάση την απόφαση αυτή, που αποτελεί το επιστέγασμα των συνολικών προσπαθειών διάσωσης, αποκατάστασης και μακροπρόθεσμης διατήρησης του Αρχείου του ΚΚΕ, συγκροτήθηκε μια μελετητική ομάδα από μηχανικούς, συντηρητές, προγραμματιστές, βιβλιοθηκονόμους και άλλους ειδικούς για να επεξεργαστεί και να ολοκληρώσει το πολυδιάστατο και απαιτητικό έργο στέγασης του αρχειακού υλικού. Το νέο Κτίριο Αρχείων της ΚΕ του ΚΚΕ θα πραγματοποιηθεί σε οικόπεδο όμορο της έδρας της ΚΕ του Κόμματος, στην οδό Λ. Ηρακλείου 145, στον Περισσό. Από τη μελέτη προβλέπεται να χτιστούν 4 νέοι υπέργειοι όροφοι, συνολικής έκτασης περίπου 3.500 τ.μ., οι οποίοι θα ανεγερθούν σε υπάρχον διώροφο υπόγειο πάρκινγκ, το οποίο θα εξακολουθήσει να αξιοποιείται ως χώρος στάθμευσης. Η συνολική δόμηση του κτιρίου, μαζί με τα δύο υπόγεια, θα είναι περίπου 6.500 τ.μ. Κεντρική επιλογή της μελετητικής ομάδας, η οποία υπαγορεύτηκε τόσο από την υπάρχουσα τεχνική νομοθεσία όσο και από τη διεθνή εμπειρία στον τομέα αυτό, ήταν η τοποθέτηση του αρχειακού υλικού μόνο πάνω από τη στάθμη του φυσικού εδάφους, ώστε να αποκλειστούν ενδεχόμενα προσβολής του από μια νέα πλημμύρα - υπερχείλιση του μπαζωμένου ρέματος Ποδονίφτη και από τις επιβλαβείς επιδράσεις της υγρασίας.

Η μπροστινή πλευρά του κτιρίου (μακέτα)

Κάτοψη του ισόγειου χώρου

Το Κτίριο Αρχείων περιλαμβάνει χώρο αρχείων - αρχειοστάσιο 300τ.μ. σε κάθε όροφο (σύνολο 1.200τ.μ.) και επιπλέον ανά όροφο:

Ισόγειο: αίθουσα υποδοχής, θυρωρείο, εκθεσιακό χώρο, χώρο προσωπικού.

Α' όροφος: μηχανοργάνωση, γραφεία και κυλικείο.

Β' όροφος: εργαστήρια συντήρησης - αποκατάστασης και ταξινόμησης (φωτογράφιση, βιβλιοδετείο, χημική επεξεργασία, μικροβιολογικό, στεγνωτήριο, εργαστήριο διαχείρισης, εργαστήριο αποκατάστασης) και γραφεία.

Γ' όροφος: χώρο διαλογής και ταξινόμησης του σύγχρονου αρχείου, αίθουσα διαλέξεων, βιβλιοθήκη - αναγνωστήριο και γραφεία.

Το κτίριο θα έχει μία είσοδο που θα λειτουργεί καθημερινά για το προσωπικό και θα φυλάσσεται για λόγους προστασίας του αρχείου και μια κεντρική είσοδο για το κοινό, η οποία θα λειτουργεί σε εξαιρετικές περιπτώσεις εκδηλώσεων και εκθέσεων του αρχειακού υλικού. Η κάθοδος και άνοδος των οχημάτων στους υπόγειους χώρους στάθμευσης θα πραγματοποιείται με μηχανοκίνητους ανελκυστήρες, για εξοικονόμηση δομήσιμου χώρου. Στο κτίριο επίσης διασφαλίζονται δύο κατακόρυφες κινήσεις, κλιμακοστάσια και υδραυλικοί ανελκυστήρες που κατεβαίνουν μέχρι και το β' υπόγειο, πυροπροστατευμένα και επαρκών διαστάσεων για να μπορούν να υποδέχονται μεταφορά υλικού.

Το εργαστήριο συντήρησης - αποκατάστασης χάρτινου αρχειακού υλικού, φωτογραφικού υλικού καθώς και κάθε είδους ιστορικών αντικειμένων (μεταλλικών, ξύλινων, δερμάτινων κ.ά.), το οποίο ήδη λειτουργεί 13 χρόνια, αναπτύσσεται στο β' όροφο του νέου κτιρίου και στεγάζει μια σύνθετη διαδικασία, η οποία αφορά: 1) τη χημική επεξεργασία του χαρτιού, κατά την οποία το όξινο χαρτί γίνεται αλκαλικό, αποκτά χημική προστασία που το διαφυλάσσει για αρκετά χρόνια από τους εξωγενείς και ενδογενείς καταστροφικούς παράγοντες. 2) Τη στερέωση και την αποκατάσταση των μηχανικών φθορών (σκισίματα, οπές, σκουριά κ.ά.) προκειμένου να επανέλθει το χαρτί, όσο είναι δυνατό, στην αρχική του μορφή. 3) Την αισθητική αποκατάσταση (συμπληρώσεις χαρτιού, ενισχύσεις, φοδραρίσματα κ.ά.). 4) Την επιστημονική παρακολούθηση σε τακτά χρονικά διαστήματα της ανάπτυξης μυκήτων, καθώς και άλλων παραγόντων που υποβαθμίζουν τη χημική και μηχανική αντοχή του χαρτιού.

Να σημειωθεί ότι το αρχειακό υλικό ποικίλει ως προς το είδος, τη μορφή και την ποιότητα του χαρτιού, με αποτέλεσμα οι μέθοδοι αποκατάστασης να προσαρμόζονται ανάλογα.

Στα πλαίσια του εργαστηρίου επίσης πραγματοποιούνται και πολλές άλλες εργασίες που σχετίζονται με τη διαχείριση, καταγραφή και αποθήκευση του αρχειακού υλικού. Οι συνθήκες φύλαξης στους χώρους αρχείου, οι οποίες εφαρμόζονται και σήμερα κατά το αυστραλιανό πρότυπο AS 4390-1996, και που παρέχουν σταθερή υγρασία 50% και θερμοκρασία 18 βαθμούς Κελσίου, είναι μοναδικές για αρχείο στην Ελλάδα μέχρι στιγμής. Οι συνθήκες αυτές εξασφαλίζουν φυσικοχημικά μακροζωία στο αρχειακό υλικό, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία.

Οσον αφορά στην αρχειοθέτηση, αυτή βασίζεται στη διεθνή προτυποποίηση (ISO 11799:2003) και εμπειρία διαστάσεων ραφιών, σταθερών και κινητών (μηχανικά και χειροκίνητα), που υπολογίζονται σε μέτρα ή χιλιόμετρα αρχείων. Στην καταμέτρηση του υπάρχοντος αρχείου του ΚΚΕ σε μήκος υπολογίζεται επιπλέον πρόσθετο αρχειακό υλικό, με βάση το ρυθμό ανανέωσής του/έτος. Για μια τάξη μεγέθους, το νέο κτίριο των Γενικών Αρχείων του κράτους (ΓΑΚ) στο Ψυχικό έχει ράφια για 21km αρχείου. Σήμερα, το αρχείο του Κόμματος που διασώθηκε από την πλημμύρα υπολογίζεται ότι είναι περίπου 2,3km, και απαιτούνται συνολικά για την αποθήκευσή του - με βάση τη διεθνή προτυποποίηση - 280τ.μ. με αρχειοστάσια 8 κινητών ραφιών καθ' ύψος. Στη μελέτη εξασφαλίζονται 1.200τ.μ. για χώρο αρχείου, παλιότερου και σύγχρονου.