ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τρίτη 6 Γενάρη 2009
Σελ. /32
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΚΥΠΡΙΑΚΟ
Χρόνος διαπραγματεύσεων το 2008

Χρονιά εξελίξεων για την Κυπριακή Δημοκρατία και νέας δυναμικής στο Κυπριακό αποδείχτηκε το 2008. Από τις 28 του Φλεβάρη και μετά από μακρά προεκλογική περίοδο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, Δημήτρης Χριστόφιας, και αμέσως μετά την εκλογή του ξεκινά και ο νέος κύκλος προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού.

Στις προγραμματικές του δηλώσεις αμέσως μετά την εκλογή του, τις οποίες υπηρετεί συνεπώς μέχρι και σήμερα, δήλωνε ότι στόχος του είναι «λύση δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική που να τερματίζει την κατοχή και τον εποικισμό, που να αποκαθιστά την κυριαρχία, την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ενότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και να αποκλείει τα όποια δικαιώματα στρατιωτικής επέμβασης στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας από ξένες δυνάμεις».

Δίνοντας το περίγραμμα της λύσης ο Δ. Χριστόφιας σημείωνε παράλληλα ότι αυτή πρέπει «να επανενώνει το έδαφος, το λαό, τους θεσμούς και την οικονομία της χώρας στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως προνοείται στις συμφωνίες υψηλού επιπέδου». Αναφέρεται σε μία και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια, αποκαθιστώντας και κατοχυρώνοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες ολόκληρου του λαού, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμένιων και Λατίνων, περιλαμβανομένου του δικαιώματος επιστροφής και περιουσίας των προσφύγων, με πρόνοια αποχώρησης των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και αποστρατιωτικοποίησης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Καταλήγοντας ο Δ. Χριστόφιας υπογράμμιζε ότι η νέα κυβέρνηση υποστηρίζει «την πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων».

Εναρξη των διεργασιών

Οι διεργασίες για την έναρξη του κύκλου των απευθείας διαπραγματεύσεων ξεκινούν στις 12 του Μάρτη με τη συνάντηση του προεδρικού επιτρόπου Γιώργου Ιακώβου με τον Οζντέλ Ναμί, σύμβουλο του Τουρκοκύπριου ηγέτη, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, οπότε και συμφωνείται η συνάντηση της 21ης του Μάρτη 2008 μεταξύ των δύο ηγετών. Κατά τη συνάντηση Χριστόφια - Ταλάτ οι δύο ηγέτες συμφωνούν να ξανασυναντηθούν σε τρεις μήνες για ανασκόπηση της εργασίας των ομάδων εργασίας και των τεχνικών επιτροπών, που θα συστήνονταν από τους συμβούλους τους, και χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματά τους να αρχίσουν πλήρεις διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΓΓ των ΗΕ, ενώ συναινούν να ανοίξει το οδόφραγμα της οδού Λήδρας όταν τακτοποιηθούν οι τεχνικές λεπτομέρειες.

Στις 26 του Μάρτη αποφασίζεται η σύσταση έξι Ομάδων Εργασίας και επτά Τεχνικών Επιτροπών, από τον Γ. Ιακώβου και τον Ο. Ναμί, με αρμοδιότητες: «Διακυβέρνηση και κατανομή εξουσιών», «Θέματα Ευρωπαϊκής Ενωσης», «Ασφάλεια και Εγγυήσεις», «Εδαφικό», «Περιουσίες» και «Οικονομικά θέματα». Οσον αφορά στους τίτλους των επτά Τεχνικών Επιτροπών, αυτοί είναι: «Εγκλημα και θέματα εγκληματικότητας», «Οικονομικά και Εμπορικά θέματα», «Πολιτιστική κληρονομιά», «Διαχείριση κρίσεων», «Ανθρωπιστικά θέματα», «Υγεία», και «Περιβάλλον».

Στις 3 του Απρίλη ανοίγει το οδόφραγμα της Λήδρας επανενώνοντας το «Μακρύδρομο», που για 50 και παραπάνω χρόνια ήταν το σύμβολο της διχοτομημένης πρωτεύουσας, ενώ τονίζεται ότι αυτό σε καμία περίπτωση δε σημαίνει επίλυση του προβλήματος.

Οι Ομάδες Εργασίας και οι Τεχνικές Επιτροπές αρχίζουν τις εργασίες τους στις 22 του Απρίλη, με τον επίτροπο Προεδρίας να σημειώνει ότι «ο ρόλος των ομάδων και των επιτροπών είναι προπαρασκευαστικός».

«Ενα κράτος μία ιθαγένεια»

Ο Κύπριος Πρόεδρος και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης συναντώνται στις 23 του Μάη και εκδίδουν κοινή δήλωση, στην οποία υπογραμμίζεται ότι «επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για μια διζωνική, δικοινοτική Ομοσπονδία με πολιτική ισότητα όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτός ο συνεταιρισμός θα έχει μια Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση με μια και μόνη διεθνή προσωπικότητα, καθώς και μια Τουρκοκυπριακή Συνιστώσα Πολιτεία και μια Ελληνοκυπριακή Συνιστώσα Πολιτεία, οι οποίες θα έχουν ισότιμο καθεστώς».

Ωστόσο, από τότε και σε τακτά χρονικά διαστήματα ο Μ. Ταλάτ αναιρεί τα συμφωνημένα, προσπαθώντας να δημιουργήσει εντυπώσεις και να συντηρήσει ένταση, με δηλώσεις περί «ύπαρξης δύο λαών στην Κύπρο» και «νέου συνεταιρισμού μεταξύ των δύο κρατών», ισχυριζόμενος ότι δεν υπάρχουν έποικοι στην Κύπρο. Τέτοιες κινήσεις η ελληνοκυπριακή πλευρά τις αντικρούει άμεσα, χαρακτηρίζοντάς τις απαράδεκτες και τονίζοντας ότι «η ελληνοκυπριακή πλευρά θα συνεχίσει να αποφεύγει σταθερά το παιγνίδι της αλληλοεπίρριψης ευθυνών».

Στην έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, στις 2 του Ιούνη, γίνεται αναφορά στη συμφωνία της 21ης του Μάρτη και στην κοινή δήλωση της 23ης του Μάη, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά τις βασικές παραμέτρους μιας λύσης του Κυπριακού, όπως περιγράφονται παραπάνω.

Την 1η του Ιούλη πραγματοποιείται η τρίτη συνάντηση Χριστόφια - Ταλάτ, οπότε και κατέληξαν σε συμφωνία, ως θέμα αρχής, στα θέματα της μίας και μόνης κυριαρχίας και ιθαγένειας, οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή των οποίων θα συζητηθούν κατά τις απευθείας διαπραγματεύσεις.

Απευθείας διαπραγματεύσεις

Οι απευθείας διαπραγματεύσεις του Κύπριου Προέδρου και του Τουρκοκύπριου ηγέτη ξεκινούν με πανηγυρική συνεδρίαση στις 3 του Σεπτέμβρη 2008, παρουσία του ειδικού συμβούλου του ΓΓ του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Αλεξάντερ Ντάουνερ, και του ειδικού αντιπροσώπου Ταγιέ Μπρουκ Ζεριχούν, στην προστατευόμενη από τον ΟΗΕ περιοχή του αεροδρομίου Λευκωσίας. Ο Δ. Χριστόφιας σε δηλώσεις του τονίζει ότι «οι βάσεις για μια συμφωνία περιγράφονται στις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979, οι οποίες προβλέπουν το μετασχηματισμό του ενιαίου κράτους σε ένα ομόσπονδο κράτος», ενώ υπογράμμισε ότι η συμφωνημένη λύση θα εγκριθεί από το λαό σε ξεχωριστά ταυτόχρονα δημοψηφίσματα χωρίς επιδιαιτησία και τεχνητά χρονοδιαγράμματα.

Την ίδια μέρα ο Μ. Ταλάτ επιχειρεί να διαστρεβλώσει τις αποφάσεις της συνάντησης απευθύνοντας διάγγελμα, στο οποίο μιλά «για πολιτική ισότητα των δύο συνιστώντων κρατιδίων και για δύο λαούς».

Στις 11 του Σεπτέμβρη ανοίγει το θέμα της διακυβέρνησης και της κατανομής των εξουσιών. Τότε οι δύο ηγέτες αναλαμβάνουν δέσμευση να μην προχωρούν σε δηλώσεις για τις συνομιλίες καθότι αυτό κρίνεται αντιπαραγωγικό. Τη δέσμευση τηρεί ο Δ. Χριστόφιας και την παραβιάζει την ίδια μέρα ο Μ. Ταλάτ δίνοντας συνέντευξη για το θέμα σε τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι. Η συζήτηση για τη διακυβέρνηση συνεχίζεται και στις επόμενες συναντήσεις μέχρι και τις 13 του Οκτώβρη.

Στις 18/10 η Τουρκία εκλέγεται μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ προκαλώντας την αρνητική αντίδραση της Κυπριακής Κυβέρνησης, που, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, ενεργεί προς διάφορες κατευθύνσεις ώστε να αντιμετωπίσει τις τουρκικές μεθοδεύσεις, ώστε η Τουρκία να μην αποβαίνει εμπόδιο στην έγκριση των οποιωνδήποτε ορθών, βασισμένων σε αρχές ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και των οποιωνδήποτε αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών.

Στις 22/10, οι Χριστόφιας - Ταλάτ συνεχίζουν τη συζήτηση πάνω στη δομή της ομόσπονδης κυβέρνησης, ανοίγοντας παράλληλα τη συζήτηση για τη νομοθετική εξουσία. Τα ίδια θέματα διατηρούνται και στη συζήτηση της 3ης του Νοέμβρη, με τους δύο ηγέτες να δίνουν οδηγίες στους εκπροσώπους τους να συνεχίσουν τις συζητήσεις σε μια προσπάθεια σμίκρυνσης των εναπομεινασών διαφορών.

Το θέμα της νομοθετικής εξουσίας συνεχίζεται και στις 11/11, ενώ στην επόμενη συνάντηση στις 17/11 οι δύο ηγέτες ανοίγουν τα κεφάλαια που αφορούν σε Θεσμούς των ανεξάρτητων οργάνων, όπως ο Ομοσπονδιακός Γενικός Εισαγγελέας και ο Ομοσπονδιακός Γενικός Ελεγκτής καθώς και ζητήματα για το Ανώτατο Δικαστήριο.

Στις 19/11 ο Κύπριος Πρόεδρος βρίσκεται στη Ρωσία, όπου Μόσχα - Λευκωσία υπογράφουν Κοινή Διακήρυξη.

Στο μεταξύ, η κυπριακή κυβέρνηση ξεκινά έρευνες για πετρέλαιο στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου και τα ερευνητικά σκάφη παρενοχλούνται στις 13/11 από τουρκικά πολεμικά σκάφη. Στις 14/11 ο Δ. Χριστόφιας αποστέλλει επιστολή προς τον ΓΓ των ΗΕ, με την οποία κατήγγειλε τις τουρκικές προκλήσεις, ενημερώθηκαν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και αποστάλθηκαν διαβήματα στην ΕΕ μέσω του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζ. Μπαρόζο, αλλά και μέσω του προεδρεύοντος της ΕΕ, Γάλλου Προέδρου, Ν. Σαρκοζί. Παρ' όλα αυτά οι προκλήσεις συνεχίζονται και καταγγέλλονται με νέα επιστολή, στις 25/11, προς τον ΓΓ του ΟΗΕ.

Οι δύο ηγέτες πραγματοποιούν τη 10η συνάντησή τους στις 25 του Νοέμβρη, κατά την οποία ο Μ. Ταλάτ σε γραπτή δήλωσή του επέκρινε την πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του Δ. Χριστόφια στη Ρωσία και την υπογραφή κοινής διακήρυξης. Ο ίδιος ο Δ. Χριστόφιας συνέδεσε την ενέργεια αυτή με τις προκλήσεις της Τουρκίας, ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν υπάρχει περίπτωση η Κύπρος να απαρνηθεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα και οι σχέσεις μεταξύ των κρατών εντάσσονται στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας». Ωστόσο, στη συγκεκριμένη συνάντηση επιτεύχθηκε σχεδόν πλήρης σύγκλιση στο τι συνιστά ομοσπονδιακό αδίκημα.

Στην 11η συνάντησή τους ο Κύπριος Πρόεδρος και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης συνέχισαν τη συζήτηση πάνω στην ομοσπονδιακή διακυβέρνηση με συγκλίσεις αλλά και αποκλίσεις, επικεντρώνοντας στο θέμα της ομοσπονδιακής Δημόσιας Διοίκησης.

«Η διαδικασία προχωρά αργά»

Οι συζητήσεις εξακολούθησαν στις 16 του Δεκέμβρη με τα θέματα των εξωτερικών σχέσεων και των εξουσιών μίας ομοσπονδιακής κυβέρνησης, οπότε και ο Δ. Χριστόφιας έκανε λόγο για «ακανθώδη ζητήματα», ενώ διατυπώθηκαν και εκτιμήσεις ότι η διαδικασία προχωρά πολύ «αργά»...

Τελευταία συνάντηση για το 2008 έλαβε χώρα στις 22 του Δεκέμβρη με το ίδιο θέμα, με τους δύο ηγέτες να αναγνωρίζουν ότι η επιτευχθείσα πρόοδος «δεν είναι αρκετή». Σε κοινή δήλωση που αναγνώστηκε σημειώνεται ότι οι Χριστόφιας - Ταλάτ επαναβεβαιώνουν «τη σθεναρή μας δέσμευση για εξεύρεση μιας συνολικής λύσης στο κυπριακό πρόβλημα», διαβεβαιώνοντας ότι είναι «αποφασισμένοι να κάνουν ό,τι είναι δυνατό, για να φθάσουν σε μια λύση το συντομότερο δυνατό».

Η πρώτη συνάντηση του χρόνου πραγματοποιήθηκε χτες, ενώ το κεφάλαιο που θα ανοίξει στη συνέχεια θα αφορά στη σχέση μεταξύ των νόμων των συνιστώντων κρατιδίων και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.


Αλεξάνδρα ΦΩΤΑΚΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ