Σύντροφοι

Οι Θέσεις συμφωνούν με το σοσιαλισμό που επιθυμώ και το ρόλο που θέλω να παίξει το ΚΚΕ.

Παρουσιάζονται οι εξελίξεις στη Σοβιετική Ενωση και η μετατροπή του ΚΚΣΕ σε όχημα αντεπανάστασης.

Η προσέγγισή μας θωρακίζει ιδεολογικά από παρεκκλίσεις, είναι όμως ανεπαρκής γιατί ανατραπήκαμε σε συνθήκες αντιπαράθεσης με τον ισχυρότερο οικονομικά καπιταλισμό και πρέπει να εξετάσουμε την όλη εξέλιξη κάτω από το πρίσμα της κύριας αντίθεσης της εποχής, όπως εκφράστηκε τον προηγούμενο αιώνα.

Ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα και η διαπίστωση ότι δεν έγινε εξωτερική επέμβαση δείχνει την υπεροχή του αντιπάλου που επικράτησε «ειρηνικά». Ωστόσο, αν δεχτούμε ότι η ανατροπή καθορίστηκε κυρίως από εσωτερικούς παράγοντες, πάλι η δουλειά μας έχει αξία, αφού οι εσωτερικοί παράγοντες δεν μπορεί παρά να είναι και αντανάκλαση της σύγκρουσης που ανέφερα παραπάνω και επομένως και εκεί μπορεί να αναζητηθεί μέρος της αλήθειας. Ομως σε βάθος επεξεργασία μάς επιτρέπει να δούμε πώς τα κατάφερε ο αντίπαλος, μας δίνει πρόσθετο εξοπλισμό.

Στην πολιτική δεν υπάρχουν λάθη αλλά βαθύτερα αίτια που βαφτίζουμε λάθη, λόγω αδυναμίας ανάλυσής τους, ώστε να διευκολυνθούμε κάθε φορά που προσπαθούμε να αναζητήσουμε την αλήθεια.

Ξεκινάω με την αγροτική οικονομία της ΣΕ, που παρακολουθούν διαχρονικά οι θέσεις. Συμφωνώ με τις διαπιστώσεις του Στάλιν, αναγνωρίζω την ουσία της εσωτερικής σύγκρουσης, βλέπω προσπάθεια κίνησης στη σωστή κατεύθυνση. Οι Αρχές Οικονομικής Θεωρίας της Τρίτης Λυκείου (φέτος δίνει ο γιος μου Πανελλήνιες, καλή του επιτυχία) αναφέρουν για την παραγωγή προϊόντων.

Αύξηση της παραγωγής πάνω από τις δυνατότητες της Οικονομίας αρχίζει να προκαλεί δυσανάλογη κατανάλωση πόρων και δυσανάλογο κόστος στην αξία ενός προϊόντος -Α, γράφω για τις στρατιωτικές δαπάνες που επέβαλαν οι καπιταλιστές. Επίσης, όσο πλησιάζουμε τα ποσοτικά όρια παραγωγής μας στο ένα προϊόν -Α, τόσο αυξάνεται το κόστος ευκαιρίας του σε σχέση με τα άλλα προϊόντα -Β, δηλαδή θυσιάζονται δυσανάλογα μεγάλες ποσότητες από τα άλλα προϊόντα -Β για μικρή αύξηση της παραγωγής του -Α, γράφω για τα αγροτικά προϊόντα.

Η Σοβ. Ενωση κατάφερε να μην ανατραπεί στρατιωτικά, άρα πρέπει να μελετήσουμε την επίδραση των Ιμπεριαλιστών στη Σοβ. Εξουσία και πώς διαμόρφωσαν τις θέσεις των διαφόρων τάσεων στο ΚΚΣΕ, μέσω της στρέβλωσης που επέβαλαν στη Σοβ. Οικονομία.

Μπορούσαν οι απόψεις της πιο συνεπούς τάσης, στις δεδομένες συνθήκες, να τύχουν παραπέρα επεξεργασίας, να επικρατήσουν σε βάθος χρόνου, να οδηγήσουν σε οριστική νίκη; Οχι.

Αναγκάστηκαν σε υποχωρήσεις στον αγροτικό (και άλλους τομείς) προκειμένου να κρατήσουν το μέτωπο της αντιπαράθεσης; Ναι.

Η προλεταριακή εξουσία λύνει τη βασική αντίθεση στην παραγωγή, όμως δε διαθέτει το κέρας της Αμάλθειας.

Βλέπουμε στη Σ.Ε. συζήτηση για το αν θα γίνουν επενδύσεις σε βαριά βιομηχανία ή καταναλωτικά προϊόντα. Η φτώχεια φέρνει γκρίνια;

Εχοντας βαριά βιομηχανία φτιάχνεις καταναλωτικά προϊόντα (τεχνολογική υστέρηση;) και έχοντας καταναλωτικά προϊόντα και εμπορικές σχέσεις φτιάχνεις και βαριά βιομηχανία (εμπορικός αποκλεισμός;).

Μετά τον Δεύτερο Πόλεμο, η αποικιοκρατία καταρρέει και ο ιμπεριαλισμός επιβάλλει τη νεοαποικιοκρατία, οι διεθνείς οικονομικές σχέσεις δε φέρνουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, επενδύσεις σε σοσιαλιστικές και τρίτες χάνονται ή δεν αποδίδουν. Λογικός ο θαυμασμός του Χρουστσόφ για τις αμερικάνικες φάρμες, γιατί εμείς δεν είχαμε κατά τον ποιητή. Η δήλωση Μπρέζνιεφ ότι οικονομική βοήθεια στην Πολωνία είναι σαν να ρίχνεις υγρό σε τρύπιο βαρέλι αξίζει διερεύνησης από την άποψη του πλέγματος των ανισότιμων διεθνών σχέσεων που επέβαλαν οι ιμπεριαλιστές στη Σ.Ε. και των επιπτώσεων και μόνιμων στρεβλώσεων που προκάλεσαν στην οικονομία της.

Αξίζει μελέτης, για το ρόλο της Σοβ. Οικονομίας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας η κατασκευή αγωγών φυσικού αερίου προς τη Δύση.

Αξιοσημείωτη η κρίση των σιτηρών και το αμερικάνικο εμπάργκο, υπήρχε ήδη εμπάργκο τεχνολογίας, για τον έλεγχο της άποψης ότι ο καπιταλιστής θα πουλήσει το σχοινί που θα τον κρεμάσει και να δούμε τους όρους ανάπτυξης οικονομικών σχέσεων Ιμπεριαλιστικών και Σοσιαλιστικών Χωρών.

Παραβλέπω ιμπεριαλιστικά σχέδια και συνωμοσίες σαν μέρος του εποικοδομήματος πάνω στην οικονομική βάση της ανατροπής, τέτοια σχέδια μπορούμε να κάνουμε και εμείς.

Η περίοδος που ο Στάλιν ήταν Γραμματέας του ΚΚΣΕ δικαιώνεται στις Θέσεις, αν οι σύνεδροι συμφωνούν, να αναγνωρίσουμε επώνυμα τη στάση συντρόφων μας που αντιστάθηκαν στις εξελίξεις που έγιναν κάτω από την ταμπέλα της αποσταλινοποίησης.

Τρεις παρατηρήσεις εμπλουτισμού των θέσεων για το σοσιαλισμό.

Παίρνοντας την εξουσία, έχουμε δυνατότητα, μέσω Κρατικών Αγροκτημάτων (σοβχόζ) να καλύψουμε σύντομα με υπερπαραγωγή αγροτικών προϊόντων τις ανάγκες και εξαγωγών αν το επιτρέψουν οι διεθνείς συνθήκες.

Εμπλουτίζοντας τις θέσεις για το σοσιαλισμό προτείνουμε τον Παραγωγικό Συνεταιρισμό των αγροτών. Νομίζω, διαβάζοντας, ότι οι αγρότες θα περιμένουν από εμάς ολόπλευρη στήριξη της παραγωγής τους και εξασφάλιση και διεύρυνση του εισοδήματός τους δουλεύοντας τη γη τους, παρά μια «δημοσιοϋπαλληλική» σχέση σε Κρατικό Αγρόκτημα. Νομίζω ότι οι σύμμαχοι δε θα ικανοποιήσουν τέτοιες προσδοκίες και πρέπει να ετοιμαστούν για ένταξη σε νέο τρόπο παραγωγής. Μπορούμε, αξιοποιώντας την εμπειρία από ρυθμίσεις της Ε. Ενωσης (επιδοτήσεις προϊόντων των Κρατικών Αγροκτημάτων, ποσοστώσεις, στην προοπτική μείωσης των συνεταιρισμένων ή όχι μικροπαραγωγών), αλλά και απαλλοτρίωση εκτάσεων, εξασφάλιση εργασίας σε Κρατικά Αγροκτήματα ή αλλού.

Η διαμόρφωση θέσης για Κρατικά Αγροκτήματα να συνοδευτεί με ιδεολογική δουλειά στους αγρότες, ώστε να αισθανθούν ότι έτσι θα εξασφαλίσουν καλύτερους όρους ζωής και καλύτερη ένταξη στη διανομή του παραγόμενου προϊόντος. Μισθωτή εργασία στους αγρότες, σύμμαχο στρώμα που η επαναστατική εξουσία όμορφα και προγραμματισμένα εντάσσει στην εργατική τάξη. Να μην επαναλάβω την άποψή μου και για μικροεμπόρους.

Εχουμε στην Ελλάδα παραδόσεις καθολικής ψηφοφορίας. Η εξέλιξη του ΚΚΣΕ δείχνει ότι και από μέσα τρώγεται το μήλο και ότι ο αποκλεισμός του αντιπάλου και του άλλου δεν εξασφαλίζει. Χρειάζεται η θέση μας επεξεργασία ώστε να ψηφίζει όλος ο πληθυσμός για εκλογή οργάνων εξουσίας. Το σύστημα εκλεκτόρων που προτείνουμε για τα όργανα εξουσίας μπορεί με εκλογή μειοψηφίας εκλεκτόρων σε εδαφική βάση, να δώσει, χωρίς αποκλεισμούς, πλειοψηφία στην εργατική τάξη. Μοιάζει στα δικαιώματα του Κορανίου στις γυναίκες που προέβλεπε σε συμφωνίες η υπογραφή ενός άνδρα να αντικαθίσταται από δύο γυναικείες. Αδικο; Οχι αν συγκριθεί με το καθόλου.

Να μας απασχολήσει το θέμα της παραγωγικότητας στο σοσιαλισμό, δεν περιορίζεται στο Σταχανοβιτισμό. Παραθέτω ανέκδοτο που είπε ο Βάνια επιστρέφοντας το 1978 από τη Σ.Ε. Επί Στάλιν οι κομμουνιστές έστρωναν τις γραμμές για το τρένο, επί Χρούτσεφ αποφάσισαν να επιταχύνουν και ξήλωναν γραμμές για να στρώσουν μπροστά και επί Μπρέζνιεφ κουνούσαν το τρένο ώστε ο κόσμος να νομίζει ότι ταξιδεύει.

Στο σοσιαλισμό με το νόμο της αξίας, της προστιθεμένης αξίας και του κόστους ευκαιρίας, αν βάλουμε στη θέση της υπεραξίας τον κοινωνικό μισθό ή τη σοσιαλιστική συγκέντρωση, έχουμε ένα εργαλείο για να μετρήσουμε την παραγωγικότητα της εργασίας και να προχωρήσουμε στον κεντρικό σχεδιασμό και στην κατανομή οικονομικών πόρων. Ετσι συμφωνώ με το απόσπασμα της εισήγησης του Βοσζνεσένσκι (σελ. 18) όμως και με τις απόψεις του Στάλιν. Το θέμα είναι υπό την επίδραση των καπιταλιστικών πιέσεων τι πραγματικά κρινόταν κάθε φορά πίσω από την όποια αντιπαράθεση. Η υιοθέτηση κάποιων οικονομικών θεωριών δε σημαίνει ότι προτείνεις τη σωστή λύση και η παραίτηση από τη χρήση εργαλείων που κληροδότησε ο καπιταλισμός θυμίζει τη ρήση για πέταγμα του μωρού με τα απόνερα.

Δε βλέπω με βάση ποιο άλλο νόμο θα μπορούσε να εκτιμηθεί οικονομικά το «μπιπ» του Σπούτνικ αν όχι με την ανάλυση του κόστους του ώστε να μπορέσει να συγκριθεί με ισοδύναμη παραγωγή άλλων προϊόντων.

Σύντροφοι,

Αν και συμφωνώ ουσιαστικά με τα πολιτικά καθήκοντα που θέτουν οι Θέσεις, όπως και με τις περισσότερες επιμέρους διαπιστώσεις των Θέσεων, φρονώ ότι στο κείμενο υπάρχουν ορισμένα προβληματικά στοιχεία, τα οποία είναι πιθανό στο μέλλον να αποτελέσουν εφαλτήριο παρερμηνειών των αποφάσεων του προγραμματικού Συνεδρίου του Κόμματός μας, όπως αυτές διατυπώθηκαν στο 15ο Συνέδριο (1996).

Στη σελίδα 23, στη θέση 26 αναφέρεται ότι «στο διάστημα που μεσολάβησε από το 17ο Συνέδριο ενισχύθηκε η εξαγωγή κεφαλαίων από την Ελλάδα στην παγκόσμια αγορά και ιδιαίτερα στη ΝΑ Ευρώπη, καθώς και η ενεργός συμμετοχή της σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις για τον έλεγχο των αγορών». Αυτό που δεν ξεκαθαρίζεται στις θέσεις είναι αν η συμμετοχή αυτή από πλευράς ελληνικού κεφαλαίου αποτελεί στοιχείο αυτοδύναμης πρωτοβουλίας και πολιτικής ή αν αποτελεί στοιχείο πρόσδεσης της χώρας σε κάποιο ιμπεριαλιστικό κέντρο. Δηλαδή, η αστική τάξη της Ελλάδας επιδιώκει την οικονομική και πολιτική αναβάθμισή της από τη θέση μιας αυτόνομης ιμπεριαλιστικής δύναμης, η οποία ανταγωνίζεται στα ίσα τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ή αντιθέτως συμμετέχει ως ουραγός στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, προσδοκώντας οικονομικά οφέλη από τη θέση ενός περιφερειακού μοχλού διείσδυσης κάποιων ιμπεριαλιστικών κέντρων;

Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα φαίνεται ότι δίνεται στην επόμενη παράγραφο των θέσεων: «Στο πλαίσιο της ανισόμετρης ανάπτυξης ο ελληνικός καπιταλισμός διατηρεί την αναβαθμισμένη θέση του στα Βαλκάνια που πραγματοποιήθηκε μετά την καπιταλιστικοποίησή τους, ενώ δε μεταβάλλεται η ενδιάμεση θέση του στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα».

Είναι εμφανές ότι από τις παρούσες Θέσεις έχει απαλειφθεί οποιαδήποτε αναφορά στον εξαρτημένο χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού, μολονότι το αντίθετο διαπιστώνεται από το Πρόγραμμα του 15ου Συνεδρίου.

Βέβαια, πουθενά στο κείμενο των Θέσεων δεν καταγράφεται ρητά η Ελλάδα ως «ιμπεριαλιστική δύναμη», αλλά ουσιαστικά ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο χαρακτήρας της διείσδυσης του ελληνικού κεφαλαίου στα Βαλκάνια συνιστά έναν τρόπο ερμηνείας που παραπέμπει στα χαρακτηριστικά μιας ιμπεριαλιστικής διείσδυσης.

Μια πιθανή ερμηνεία του όρου «εξάρτηση» είναι να εκλαμβάνεται ως οικονομική αλληλεπίδραση ανάμεσα στις καπιταλιστικές οικονομίες στα πλαίσια των διεθνών αγορών. Ως εκ τούτου ο όρος μπορεί να εξαλειφθεί γιατί δεν αποτελεί κάποιο σημαίνον ποιοτικά γνώρισμα της σύγχρονης ιμπεριαλιστικής βαθμίδας του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Ομως η παραπάνω ερμηνεία δεν αποτελεί λενινιστική θεώρηση της έννοιας «εξάρτηση», καθώς για τον Λένιν βασικό χαρακτηριστικό του παγκόσμιου καπιταλισμού στην κρατικομονοπωλιακή, ιμπεριαλιστική βαθμίδα ανάπτυξής του είναι η ανισόμετρη ανάπτυξη των εθνικών καπιταλιστικών κοινωνικών σχηματισμών. Σε τελευταία ανάλυση, ανισόμετρη ανάπτυξη σημαίνει ότι μέσα στα πλαίσια της διεθνούς ιμπεριαλιστικής αλυσίδας κάποια κράτη αποτελούν ηγεμονικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ενώ κάποια άλλα είναι χώρες και οικονομίες εξαρτημένες οικονομικά από τα πρώτα. Δηλαδή είναι σαφές ότι ο ιμπεριαλισμός, ως τελευταίο στάδιο του καπιταλισμού, αποτελεί παγκόσμιο σύστημα με ανισότιμες σχέσεις ανάμεσα στα κράτη - οικονομίες - αστικές τάξεις αυτής της αλυσίδας και όχι μία βαθμίδα οικονομικής - υλικής συσσώρευσης στην οποία φτάνει κάποια στιγμή ο κάθε εθνικός καπιταλισμός ξεχωριστά..

Επιπλέον, εάν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε μια χώρα ως ιμπεριαλιστική, δηλαδή μη εξαρτημένη, πρέπει οπωσδήποτε αυτή να πληροί και τις πέντε προϋποθέσεις - γνωρίσματα του ιμπεριαλισμού, όπως έχουν αναλυθεί από τον Λένιν (συγκέντρωση κεφαλαίων και παραγωγής, ώστε να έχουμε μονοπώλια, κυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου από τη συγχώνευση βιομηχανικού και τραπεζικού, προτεραιότητα στην εξαγωγή κεφαλαίων και δημιουργία διεθνών μονοπωλιακών ενώσεων που προχωρούν στο εδαφικό μοίρασμα της γης και της παγκόσμιας αγοράς). Ακόμα και αν παραβλέψουμε το ότι αυτά τα γνωρίσματα αναφέρονται για τον ιμπεριαλισμό ως παγκόσμια αλυσίδα και όχι ως βαθμίδα ανάπτυξης μιας εθνικής, μεμονωμένης καπιταλιστικής οικονομίας, και πάλι η ελληνική οικονομία δε χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία όλων των παραπάνω γνωρισμάτων ταυτόχρονα. Και αυτό επειδή, αν και υπάρχουν μονοπώλια και πραγματοποιείται ως ένα βαθμό και εξαγωγή κεφαλαίων, η ελληνική αστική τάξη αντικειμενικά δε διαθέτει τις οικονομικές, διπλωματικές και στρατιωτικές δυνάμεις για να διεκδικήσει αυτόνομα και από μόνη της την αναβάθμισή της στη διεθνή αγορά. Επιπλέον οι ελληνικές εταιρείες που εξάγουν κεφάλαια με τις επενδύσεις τους στο εξωτερικό, όπως ο ΟΤΕ και η Εθνική Τράπεζα, σε μεγάλο βαθμό ελέγχονται από ξένους μονοπωλιακούς ομίλους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της εξαγοράς του ΟΤΕ από τη γερμανική «Deutsce Telekom».

Ενα αμφιλεγόμενο στοιχείο των Θέσεων, σχετικό με τις προηγούμενες επισημάνσεις, βρίσκεται στη σελίδα 28, στο κεφάλαιο 34, όπου καταγράφεται ότι υπάρχει πολιτικοστρατιωτική εξάρτηση της χώρας μας από τις ΗΠΑ. Ομως σε αυτό το σημείο χρησιμοποιούμε τον όρο «εξάρτηση» όχι με την οικονομική του διάσταση, αλλά μόνο με την πολιτική, όπως ακριβώς κάνουν οι οπορτουνιστές του ΣΥΡΙΖΑ αναφερόμενοι στις σχέσεις ΗΠΑ και ΕΕ.

Τελειώνοντας, μολονότι είναι γνωστό πως στο παρελθόν η παραδοχή της οικονομικής εξάρτησης χρησιμοποιήθηκε με λανθασμένο τρόπο για τη δικαιολόγηση συμμαχιών, και απαράδεκτων, συμβιβασμών με τμήματα της αστικής τάξης από το κομμουνιστικό κίνημα, σήμερα θα ήταν εξίσου λανθασμένο το να αρνηθούμε την οικονομική εξάρτηση του ελληνικού καπιταλισμού, επειδή αυτή συνιστά μια αντικειμενική υλική πραγματικότητα που μπορεί να εξαλειφθεί μόνο μαζί με την κατάργηση του ζυγού της μισθωτής εργασίας από την επικράτηση της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Ζήτω τα 90 χρόνια του ηρωικού ΚΚΕ!