Παπαγεωργίου Βασίλης

Η «έκθεση» της Κομισιόν που αιτιολογεί τη «σύσταση» προς το Συμβούλιο για ένταξη της Ελλάδας στο «τρίτο στάδιο» της ΟΝΕ του Μάαστριχτ από την 1/1/2001, αναφέρεται γενικά στην πλήρωση των τεσσάρων ονομαστικών «κριτηρίων σύγκλισης», αλλά προβαίνει σε συστηματική και εκτεταμένη αναφορά στη βασική σημασία «μισθών και εργατικού κόστους», τόσο στη δεκαετία που πέρασε, όσο και για τα επόμενα χρόνια.

Η βασική διαπίστωση της Κομισιόν είναι ότι οι μέχρι τώρα επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, όσο και η μελλοντική «διατηρησιμότητά» τους στα πλαίσια των εσαεί επιταγών του Μάαστριχτ, στηρίζονται στο ταξικό, αντεργατικό δίπτυχο «αυστηρή δημοσιονομική πολιτική και συγκρατημένες μισθολογικές αυξήσεις», ενώ «οι διαρθρωτικές πολιτικές αναμένεται να συμπληρώσουν τις προσπάθειες» με ριζική ανατροπή του «κοινωνικού κράτους».

Οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κ. Σημίτη αποτελεί κομβικό σημείο στη δεκάχρονη ιστορία του «ελληνικού Μάαστριχτ» αφού, όπως τονίζει με έμφαση η έκθεση, «στα τέλη του 1996, ξεκίνησε ένα νέο στάδιο, όταν φάνηκε ότι χρειαζόταν αυστηρότερος συνδυασμός οικονομικών πολιτικών». Η Κομισιόν επιχαίρει για την ταξική συμπεριφορά των ελληνικών κυβερνήσεων στα πλαίσια των δεκάχρονων επιταγών του Μάαστριχτ, και εκφράζει την πεποίθηση ότι οι επιδόσεις «φαίνονται να είναι βιώσιμες, εφόσον η δημοσιονομική πολιτική παραμείνει αυστηρή και συνεχιστούν οι συγκρατημένες μισθολογικές αυξήσεις».

Τόσο η Κομισιόν όσο και η έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αδιαφορούν πλήρως για τις κοινωνικές επιπτώσεις της «αυστηρής» αντιλαϊκής πολιτικής, τη φτώχεια, την ανεργία, την κοινωνική εξαθλίωση. Στις εκθέσεις δεν υπάρχει ούτε λέξη. Για όλους αυτούς δεν υπάρχει παρά ένα ζήτημα, η ευημερία των «κριτηρίων» ως προϋπόθεση αύξησης των κερδών και εμπέδωσης της ταξικής τους ηγεμονίας. Εξάλλου, όπως δήλωσε προχτές όλο περηφάνια ο ΥΠΕΘΟ Γ. Παπαντωνίου, μπορεί η κυβέρνηση να εκλέγεται από τους Ελληνες πολίτες, αλλά «το μόνο πλαίσιο άσκησης της κυβερνητικής πολιτικής, είναι το Πρόγραμμα Σύγκλισης (ΠΣ) που εγκρίνεται στις (από) τις Βρυξέλλες». Και ο υπουργός Εργασίας Τ. Γιαννίτσης ομολογώντας ότι «ο κατώτερος μισθός, βρίσκεται, απόλυτα, κάτω από το όριο της φτώχειας», δήλωσε την ίδια μέρα ότι «η κυβέρνηση έκανε παροχή του δεκαχίλιαρου, χωρίς, όμως, να πειράξει την ανταγωνιστικότητα».

Τα εργασιακά «περιλαμβάνονται στο τμήμα για τη σταθερότητα των τιμών» (πληθωρισμός). Από «τις αρχές της δεκαετίας του 1990» οι οικονομικές πολιτικές προσανατολισμένες στη σταθερότητα «διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο». Ως το 1996 η αντιπληθωριστική στρατηγική βασιζόταν πρωταρχικά στην «καλούμενη» πολιτική της σκληρής δραχμής. «Στα τέλη του 1996, ξεκίνησε ένα νέο στάδιο, όταν φάνηκε ότι χρειαζόταν ένας αυστηρότερος συνδυασμός οικονομικών πολιτικών». Και αυτό γιατί «μετά μια περίοδο συγκρατημένων αυξήσεων το 1990-'93 το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος επιταχύνθηκε κατά τα έτη ως το 1997». Το Μάρτη 1998, μετά την είσοδο της δραχμής στον ΜΣΙ, δόθηκε «μεγαλύτερη έμφαση στο ρόλο της εισοδηματικής πολιτικής ως στοιχείου - κλειδί». Το Μάη 1998 υπεγράφη διετής συλλογική σύμβαση για τον ιδιωτικό τομέα «που δεν αντιστάθμισε τα κέρδη παραγωγικότητας», αλλά ήταν «σημαντικό βήμα» προς την καθιέρωση συγκρατημένων μισθολογικών αυξήσεων. «Πράγματι η συμφωνία οδήγησε σε επιβράδυνση των ονομαστικών αμοιβών των μισθωτών και του κόστους εργασίας το 1998 και το 1999, παρά τη σχετικά έντονη οικονομική δραστηριότητα». Επιπλέον, τα μέτρα που εγκρίθηκαν «προς τα τέλη» του 1999 «είχαν έμμεση θετική επίδραση στις μισθολογικές εξελίξεις, δεδομένου ότι συνέβαλαν στη μείωση του ποσοστού πληθωρισμού που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της ρήτρας αντιστάθμισης». Οσον αφορά τη μείωση των επιτοκίων «υπολογίζεται ότι θα περιορίσει το εισόδημα των νοικοκυριών κατά 3% του ΑΕΠ». Το ΠΣ 1999-2002 «καθιστά σαφή τη δέσμευση των ελληνικών αρχών να συνεχίσουν με αυστηρότερη δημοσιονομική πολιτική «για το 2001», ενώ «μια κατάλληλη διετής συλλογική σύμβαση το 2002 θα συνέβαλε στη συγκράτηση του κόστους εργασίας. Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να προωθήσει μια τέτοια ρύθμιση». Επιπλέον, «η φορολογική πολιτική κατέστη αυστηρότερη». Δικαιολογημένα, λοιπόν, πανηγυρίζουν στις Βρυξέλλες.